ማን ነው ሃበሻ አገሩን አይጎብኝ ያለው?

ጊዜው ከጥቂት ወራት በፊት ነው። ተሾመ አየለ (ባላገሩ) ባቋቋመው ባላገሩ አስጎብኚ ድርጅት አማካኝነት ሰዎችን ይዞ በቱሪስት መኪና እየተጓዘ ነው። ጎብኚዎቹ ደግሞ ትውልደ ኢትዮጵያውያን እና ኢትዮጵያውያን ናቸው።

የአገራቸውን ብርቅዬ እንስሳት እና የተፈጥሮ ሀብቶችን ለመመልከት ፍላጎታቸው ከፍተኛ ነበር። ጉብኝዎቹ የጉብኝት ጉዞው በታቀደበት ቀን በቦታው ተገኝተዋል። ጉዞውም በተቀናጀ ሁኔታ በስኬት እንዲጠናቀቅ ለአስጎብኒው ማሳሰቢያ ሰጥተዋል።

በጠዋት መንገድ ተጀመረ። ይሁን እንጂ ለመቶዎች ኪሎ ሜትር የታቀደው ጉዟቸው አዲስ አበባን ሳይለቁ ተስተጓጎለ። ነገሩ ኢንዲህ ነበር የሆነው። አዲሱ ገበያ አካባቢ ያገኟቸው የመንገድ ተቆጣጣሪዎች ያስቆሟቸውና ሾፌሩን የቱሪስት ማጓጓዝ ፈቃዱን ይጠይቁታል። ሾፌሩም ለምን እንዳስቆሙት ባያውቅም የተጠየቀውን አሳያቸው።

ተቆጣጣሪዎቹ ግን «በቱሪስት መኪና ያልተፈቀደልህን ሰዎች አሳፍረህ ተገኝተሃልና ወንጀል ሰርተሃል መኪናህም ትታሰራለች» የሚል አስደንጋጭ ዜና ነገሩት። እርሱ ግን ከጎብኚዎቹ ጋር የተዋዋለበትን ማስረጃዎች እና የሰው ምስክር በማቅረብ ቱሪስቶች መሆናቸውን ያስረዳቸዋል። መልሳቸው ደግሞ «ከመቼ ጀምሮ ነው ሃበሻ አገሩን የሚጎበኘው? ሃበሻ ሳይሆን ፈረንጅ ነው ቱሪስት የሚባለው» የሚል ነበር። በወቅቱ የተሰጠው መልስ የአገርን ክብር የሚያዋርድ እንደነበር አስጎብኚው ተሾመ ያስታውሳል።

ይህ ሁሉ ሲሆን ጎብኚዎቹ ካሰቡት ቦታ ሳይደርሱ በመስተጓጎላቸው ከልቡ አዝኗል። የቱሪስት መዳረሻን ለመጎብኘት ያለውን ጣጣ በማስተዋልም ማማረራቸው በእስጎብኚነት ከሰራባቸው ዓመታት በእጅጉ ያዘነበት አጋጣሚ እንደነበር ያስታውሳል። ከአቋማቸው ንቅንቅ አንልም ያሉት የመንገድ ተቆጣጣሪዎች ግን ጉዳዩን ለፖሊስ ነግረው መኪናዋ አቅጣጫዋን በተቃራኒው አድርጋ ወደ ፖሊስ ጣቢያ እንድታመራ አደረጉ።

አንድ መኪና ሙሉ ጎብኚም የጉብኝት እና የመኪና ኪራይ ውላቸውን ሰርዘው ወደየመጡበት ለመመለስ ግድ ሆነባቸው። የባላገሩ አስጎብኚ ድርጅት ባለቤትና ስራ አስኪያጁ ተሾመ ይህ አይነት ተመሳሳይ አጋጣሚዎች በተለያዩ የአስጎብኚ ድርጅቶች ላይ እንደሚደርስ ይናገራል። ነጭ ካልሆነ በቀር ኢትዮጵያዊ አገሩን መጎብኘት እንደማይችል በተሳሳተ መንገድ በመረዳት ብቻ በርካታ የአገር ውስጥ ቱሪዝምን ሊያሳድጉ የሚችሉ አጋጣሚዎች መሰረዛቸው ያስቆጨዋል።

እንደ ተሾመ ገለጻ፤ ችግሩ የሚመነጨው ለቱሪዝም ስራ ተብሎ ከቀረጥ ነፃ የሚገቡ ተሽከርካሪዎች ለታለመላቸው አላማ እየዋሉ አይደለም ከሚል ጥርጣሬ ነው። በርግጥ ከቀረጥ ነፃ ያስገቡትን መኪና ከቱሪስት ይልቅ ለህዝብ ማመላለሻ ትራንስፖርት ስራ የሚያውሉ አይጠፉም። ነገር ግን ሁሉንም በአንድ መነጽር በማየት ኢትዮጵያውያን ጎብኚዎችን የያዙ የቱሪስት ተሽከርካሪዎችን በሙሉ ማገድ መፍትሄ አለመሆኑን ይናገራል። ይልቁንም ዘርፉን በከፍተኛ ሁኔታ ስለሚጎዳው መፍትሄ ሊሰጠው እንደሚገባ ያሳስባል።

ኢትዮጵያውያን ቱሪስቶችን ይዘው ሲሄዱ ተሽከርካሪዎቻቸው የተወረሰባቸው በርካታ አስጎብኚዎች መኖራቸውን የሚናገሩት ደግሞ የዘላለም አስጎብኚና የጉዞ ወኪል ማኔጂንግ ዳይሬክተር አቶ ዘላለም መራዊ ናቸው። የእርሳቸው ድርጅት ተሽከርካሪዎች ኢትዮጵያውያን ጎብኚዎችን ይዘው ሲንቀሳቀሱ «ሃበሻ ጭናችኋል» በሚል ምክንያት እስከ ፖሊስ ጣቢያ የደረሰ እንግልት መድረሱን ይናገራሉ። ጎብኚዎቹ ለአምስት ሰዓት ያህል ከነመኪናው ታስረው ሾፌሩ ከህግ ውጪ በሆነ አካሄድ ከሁለት ሺ ብር በላይ በመቀጣት የተለቀቀበት አጋጣሚ እንዳለም ያስረዳሉ። ጉዳዩ ወደ ህግ ሲሄድ ግን «በስህተት ነው» የሚል ምላሽ ነበር ከፖሊስ የተሰጠው።

ከባህልና ቱሪዝም ሚኒስቴር የጉዞ ፍቃድ ደብዳቤ ተይዞ እንዲሁም የመኪና የቱሪስት ቦሎ ተለጥፎ በተጨማሪም አስፈላጊ የጉዞ ውሎች ተይዘው መንገድ ላይ እክል የሚፈጥሩ ተቆጣጣሪዎች በርካታ መሆናቸውን የሚናገሩት አቶ ዘላለም፤ በየመንገዱ በሚደርስ እንግልት ምክንያት ኢትዮጵያዊ ቱሪስቶችን ይዞ ላለመሄድ የወሰኑ አስጎብኚዎች አጋጥመዋቸዋል። ለማስጎብኘት ስራ ከቀረጥ ነጻ ያስገቡት መኪና ከሚወረስባቸው ነጮችን ብቻ እያስጎበኙ መስራትን የሚመርጡ ድርጅቶች በርካታ ሆነዋል። ይህ አካሄድ ደግሞ ኢትዮጵያዊ አገሩን እንዳይጎበኝ እንቅፋት በመፍጠር የዘርፉን ገቢ በእጅጉ እየቀነሰው እንደሚገኝ ይናገራሉ።

እንደ አቶ ዘላለም ትዝብት ከሆነ፤ በተለይ «ቪ ኤይት፣ ላንድ ክሩዘር እና ማርክ ቱ» የተባሉ ዘመናዊ ተሽከርካሪዎች ላይ ቁጥጥሩ ይበዛል። እነዚህ ተሽከርካሪዎች ኢትዮጵያ ውስጥ እንደብቅር ስለሚታዩ ነው እንጂ ማንኛውም ኢትዮጵያዊ በዘመናዊ መኪና ተጓጉዞ ቢጎበኝ ችግር አልነበረውም። በዘመናዊ መኪናዎቹ ሃበሻ ቱሪስት ይዞ የተንቀሳቀሰ አስጎብኚ በየመንገዱ ከትራፊክ ፖሊስ፣ ከመንገድ ትራንስፖርት ባለስልጣን ሰራተኞች እና በየፍተሻ ኬላው ከሚገኙ ተቆጣጣሪዎች ጋር ስለሚጋፈጥ ኢትዮጰያዊ ሀገር ጎብዎችና አስጎብኚዎች እየተንገላቱ መሆኑን ይናገራሉ።

ጉዳዩን ይዘን ወደ ባህል ቱሪዝም ሚኒስቴር ስንሄድ የአስጎብኚዎችን ፍቃድ እና ሁኔታ የሚከታተለው ክፍል ስልጣን ወደ ኢትዮጵያ ቱሪስት ድርጅት በመዛወሩ መረጃው እንደሌላቸው ገልፀውልናል። ወደ ኢትዮጵያ ቱሪስት ድርጅት ስንሄድ ደግሞ ጉዳዩን በይበልጥ ባህልና ቱሪዝም ሚኒስቴርን እንደሚመለከተው መሩን። ይህን ምልልስ ትተን የዘርፉ ባለሙያ በጉዳዩ ላይ ያላቸውን ሙያዊ አስተያየት ኢንዲሰጡን አመራን።

የቱሪዝም ባለሙያው ዶክተር መሃመድ ከድር እንደሚገልጹት፤ የተጠቀሰው ችግር በመላ አገሪቷ ይስተዋላል። አንድ ሰው ቱሪስት የሚያስብለው የሚቆይበት ጊዜ እና በቆይታው የሚያወጣው ወጪ ከግምት ውስጥ በማስገባት እንጂ ዜግነቱ አይደለም። የአንድ ቤተሰብ አባላት ዘመናዊ መኪናዎችን ተከራይተው ላንጋኖ እና ላሊበላ ጎብኝተው ቢመጡ እንደቱሪስት ነው የሚቆጠሩት። በመሆኑም ሃበሻ ይሁን ፈረንጅ ጉዳዩ ከቀለም እና ከዜግነት ጋር የሚያያዝ ባለመሆኑ የባህልና ቱሪዝም አመራሮች እንዲሁም የኢትዮጵያ ቱሪስት ድርጅት ትኩረት ሰጥተው መፍትሄ ሊያበጁለት እንደሚገባ ነው የጠቆሙት።

አንድ አስጎብኚ በአንድ ጊዜ ሶስት ተሽከርካሪዎችን ከቀረጥ ነጻ ማስገባት እንደሚችል ባለሙያው ይናገራሉ። ከቀረጥ ነፃ የገቡ ተሽከርካሪዎች ለታለመላቸው አላማ መዋላቸውን ተገቢውን ማስረጃ እያዩ መቆጣጠር ይገባል። ይሁንና በጅምላ ፍረጃ «ኢትዮጵያውያን አገራቸውን አይጎበኙም» ከሚል ድምዳሜ ላይ በመድረስ ፈረንጅ ካልያዛችሁ አትንቀሳቀሱም መባሉ ስህተት መሆኑን ይናገራሉ።

አስፈላጊውን መረጃ እና ፍቃድ የያዙ አስጎብኚዎች ኢትዮጵያውያን ጎብኚዎችን ይዘው እንዲንቀሳቀሱ የሚያስችል አሰራር መፍጠር ያስፈልጋል። በዚህም ልክ የቱሪስቶች የመኪና ኪራይ ውል እና የጉብኝት መሳሪያዎችን በመመልከት በየመንገዱ በሰላም እንዲንቀሳቀሱ መፍቀድ እንደሚገባ ጠቁመዋል።

ጌትነት ተስፋማርያም