“አረንጓዴው አሻራችን

ሀገራችን በታሪኳ ከፈጸመቻቸው እየፈጸመቻቸው ካሉ ግዙፋን ፕሮጀክቶች ታላቁን የኢትዮጵያ ህዳሴ ግድብ ጨምሮ አንድ ላይ ቢደመሩ የ”አረንጓዴ አሻራ”ን ያህል ክብደት አልሰጣቸውም። የህዳሴውም ሆነ የሌሎች ታላላቅ ግድቦች ህልውና የሚወሰነው ዛሬ በትጋት በምንከውነው የአካባቢ ጥበቃ ስራ ነውና። አምና ከአራት ቢሊዮን በላይ ሀገር በቀል ችግኞች ለዛውም ከሞላ ጎደል ስነ ምህዳርን ታሳቢ ያደረጉ በመላው የሀገሪቱ ክፍሎች መትከል ተችሏል። የኢፌዲሪ ግብርና ሚኒስቴርም 84 በመቶ መፅደቃቸውን አረጋግጦልናል። የዘንድሮውን ጨምሮ በተከታታይ አራት አመታት አምስት አምስት ቢሊዮን በአጠቃላይ 20 ቢሊዮን ሀገር በቀልና እንደ ማንጎ ያሉ ፍራፍሬዎችን ለመትከል ግብ ተጥሏል። ከዚህም ጋር ተያይዞ እስካሁን ድረስ በአገር አቀፍ ደረጃ ሁለት ነጥብ ዘጠኝ ቢሊዮን ችግኞችን መትከል ተችሏል። አምና እንደ አገር በአንድ ቀን አስከ 200 ሚሊዮን ችግኞች ለመትከል የተያዘው ዕቅድ ዘንድሮ በክልል ደረጃ ብቻ የሚሳካ እየሆነ ነው። ለዚህም ማሳያው የኦሮሚያ ክልል እስካሁን በቀን አንድ ነጥብ 5 ሚሊዮን ችግኞች በመትከል ላይ ከመሆኑም በላይ በአንድ ቀን ብቻ 304 ሚሊዮን ችግኞችን የመትከል እቅድ እንዳለው ሰምተናል። የአማራ ክልል ባለፈው ሳምንት በቀን 191 ሚሊዮን ችግኞች መትከሉንም እንዲሁ ከመገናኛ ብዙሃን አድምጠናል። ይህ በራሱ እንደ አገር አህጉር እና ዓለምም ምን ማለት እንደሆነ ስለሚገባን ለበለጠ ሥራ የሚያነሳሳ ወኔን ያሰንቀናል። የዘንድሮው በአዋሳ ታቦር ተራራ ክቡር ጠቅላይ ሚኒስትር በተገኙበትና አሻራቸውን ባኖረ ስነ ስርዓት ይፋ መሆኑ ይታወሳል። እንደ ሀገር መሪ ለሕዝብ፣ ለማህበረሰብና ለቤተሰብ በተለይ ለነገ ሀገር ተረካቢ ወጣቶች ምሳሌና አርዓያ ለመሆን ህጻኑ ልጃቸው ሳይቀር ልጆቻቸውና ባለቤቶቻቸው በጽህፈት ቤታቸው ችግኞችን ተክለዋል። የአንድ መሪ ዋና ባህሪና መስፈርት ስለሆነው ምሳሌነት፣ ምልክትነትና አርዓያነት ለማውሳት ከዚህ የተሻለ መልካም አጋጣሚ ስለማላገኝ እግረ መንገዴን የተወሰኑ መገለጫዎችን ላነሳሳ።

ክቡር ጠቅላይ ሚኒስትር ምሳሌ ፣ አርዓያ የሚሆን መሪና ተቋም ፍለጋ እግራችን እስኪቀጥን አገር ለአገር ዞረን ዞረን ደክሞንና ተስፋ በቆረጥንበት ሰዓት የተገኙ ምሳሌና አርዓያ የሚሆኑ መሪ መሆናቸውን ያለንፍገትና ስስት እውቅና መስጠት እፈልጋለሁ። ቤተ መንግስቱና የጠቅላይ ሚኒስትሩ ጽህፈት ቤትም ምቹ የስራ ሁኔታ በመፍጠር (ኤርጎኖሚክስ) እና መልሶ በማልማት ለተቋማት ምሳሌና አርዓያ በመሆን ማገልገሉን በመንግስት መስሪያ ቤቶችና በሌሎች ተቋማት የመጡ ለውጦችና ማሳያዎች ጥሩ እማኝ ናቸው። በሀገር ፍቅር፣ በሕግ የበላይነት፣ በዴሞክራሲያዊነት፣ በቡድን ስራ፤ እንዲሁም በችግኝ ተከላ፣ በደም ልገሳ፣ በችግረኛ አረጋውያንን ቤት ጥገና፣ በሞጋሳ፣ በጽዳት፣ ማዕድ በማጋራት ከዚህ ከፍ ሲልም ሰርቶ በማሰራት፣ የተናገሩትን ሆኖ በመገኘት፣ የመልካም ስነ ምግባር ምሳሌ በመሆን ፤ ፍቅርን ፣ ሰላምን፣ እርቅን፣ ይቅር መባባልን፣ ትህትናንና መከባበርን በመኖርና ሆነው በመገኘት እያሳዩን ነው። ስንፍናን፣ ጥላቻን፣ አቅላይነትን፣ ሌብነትን፣ አድሎአዊነትን ተጸይፈው፤ ታማኝነትን፣ ፈሪሀ ፈጣሪነትን፤ ታሪክን፣ ታላቆቻቸውንና የሀይማኖት መሪዎችን ያለ ልዩነት ማክበርን፣ ሴቶችን ወደ አመራርነት በማምጣት በተግባር በማክበር ምሳሌ ሆነው አይናችንን ከፍተውልናል። በዚህም ምሳሌና አርዓያ የሚሆኑ መሪዎችና ተቋማት እየተፈጠሩ ሲሆን ዜጎችም በተለይ ወጣቱ ዳናውንና ፈለጉን የሚከተሉት መሪ አግኝተዋል ማለት ይቻላል። ይህ ነገ ላይ ተስፋን የሚያሰንቅ ትውልድ እንዲፈጠር እርሾ ሆኖ ያገለግላል።

ወደ ተነሳሁበት ነጥብ ስመለስ፣ ችግኝ ተከላ የአየር ንብረት ለውጥን፣ የአለም ሙቀት መጨመርንና የአካባቢ ጥበቃ ችግሮቻችንም ሆነ ድህነትን፣ የምግብ ዋስትና ጉድለትን፣ የምርታማነት ተግዳሮትን፣ ድርቅን፣ ረሀብን፣ የዝናብ መቆራረጥንና መቅረት፣ የውሀ እጥረትን ፣ የኑሮ ውድነትን፣ በፈጣን የሕዝብ ቁጥር እድገትና በምርት አቅርቦት መካከል ያለውን ክፍተት፣ ስራ አጥነት ፣ ከገጠር ወደ ከተማ የሚደረግ ፍልሰትን፣ የጸጥታና የደህንነት ችግርን፣ ከግብርና ወደ ኢንዱስትሪ የሚደረገውን ሽግግር በማሳለጥ እና ሁለንተናዊ ብልፅግናን ለማለም መስፈንጠሪያ በመሆን ያገለግላል። ለዚህ ነው ችግኝ ተከላን የችግሮቻችን ሁሉ መፍቻ ማስተር ኪይ ነው ያልሁት።

ከጥቂት አመታት በፊት ደጋ የነበሩ ወይና ደጋ፣ ወይና ደጋ የነበሩ ቆላ፣ ቆላ የነበሩ በረሀ ፣ በረሃ የነበሩ አካባቢዎች እንደ ሳህራ እጅግ በረሃማ እየሆኑ ነው። ዓመት እስከዓመት ይገማሸሩ የነበሩ ወንዞች፣ በየገመገሙ፣ በየጋራና በየሸንተረሩ ይንፎለፎሉ የነበሩ ምንጮች ደርቀዋል። ወደ 60 በመቶና ከዚያ በላይ የነበረው የደን ሽፋን እስከ ቅርብ ጊዜ ድረስ ከሶስት በመቶ የማይበልጥ ነበር። አሁን በተደረገ ርብርብ የደን ሽፋኑን ወደ 17 በመቶ ከፍ ብሏል ቢባልም አኃዙን ተከትሎ የመጣው የአየር ንብረት ለውጥ ጥራት ለሙግት ክፍት ነው። በአየር ንብረት ለውጡ የተነሳ በየአስር አመቱ ይከሰት የነበረው ድርቅ በየአመቱ ከመመላለሱ ባሻገር በበልግና በመኸርም መከሰት ጀምሯል። ከአመት አመት ይከሰት በነበረ የዝናብ እጥረት የተነሳ የከርሰና የገፀ ምድር ውሃ እጥረት ተከስቷል። እየተቆራረጠና እየተዛባ የሚጥለውን ዝናብ ቢሆንም ደኖች በመራቆታቸው የተነሳ አፈሩ ውሃ መያዝ ባለመቻሉ ጠብ ባለቁጥር ስለሚሸረሸር የአፈር መከላትን እያባባሰ ግብርናውን አደጋ ላይ ጥሎታል።

በዚህ የተነሳ ከሕዝብ ብዛቷ አንጻር ተመጣጣኝ ምርት ማምረት አልቻለችም። የግብርና ቴክኖሎጂ ምርጥ ዘር፣ ማዳበሪያ፣ ፀረ አረምና ተባይ ኬሚካል በመጠቀም ምርትን ለማሳደግ የተደረገው ጥረት አይደለም አግሮ ኢንዱስትሪውን ዜጋውን መመገብ እንደተሳነው ከመንገድ ቀርቷል። በቅርብ የወጡ ጥናቶች 47 በመቶ የሚሆኑ ኢትዮጵያውያን የከፋ የምግብ እጥረት እንዳለባቸው ያትታሉ። በቅርብ ይፋ የሆኑ መረጃዎች ወደ ዘጠኝ ሚሊዮን የሚጠጋ ሕዝብ የምግብ እህል እርዳታ እንደሚያስፈልገው የተገለጸ ቢሆንም ከኮሮናቫይረስና ከሌሎች ችግሮች ጋር በተያያዘ በሀገሪቱ ታሪክ ለመጀመሪያ 30 ሚሊዮን ዜጎች እርዳታ እንደሚያስፈልጋቸው እየተገለጸ ነው። ሕዝቧን ለመመገብ በሌለ የውጭ ምንዛሪ ከውጭ ስንዴን ጨምሮ የምግብ ሸቀጣሸቀጦችን ለማስገባት ተገዳለች።

የአለም ሙቀት መጨመርን ተከትሎ የመጣው የአየር ንብረት ለውጥ ለሀገራችንም ሆነ ለአፍሪካ ጥሩ ዜና የለውም። እየታረሰ የነበረው መሬት ለምነቱን በማጣቱና በመራቆቱ የተነሳ እየቀነሰና እየተራቆተ ይገኛል። ግብርና ለሀገሪቱ ጥቅል ብሔራዊ ምርት ድርሻው 47 በመቶ ቢሆንም፤ መታረስ ካለበት መሬት 17 በመቶ ብቻ ነው እየታረሰ ያለው። ይህ በሌላ በኩል እርስ በርሱ የሚቃረን ይመስላል፡ የከፋ የምግብ እህል እጥረት ፣ ድህነትና የበዛ ስራ አጥ ባለበት ሀገር መታረስ የሚገባው 83 በመቶ መሬት ጦም ያድራል። አበው እማት የወለፈንዲ ስልቻ ጤፍ ይቋጥራል፣ ባቄላ ያፈሳል እንዲሉ። ከቅርብ አመታት ወዲህ ሀገራችንን ጨምሮ በአለማችን እያየናቸው ያሉ የደን ቃጠሎዎች፣ ድርቅ፣ ጎርፍ፣ ውሽንፍር፣ የበረሀ መስፋፋት፣ የወቅቶች መዛነፍ፣ ወዘተረፈ የአለም ሙቀት መጨመር እነ ትራምፕ እንደ ሚሊቱ የደባ ኀልዮት ሳይሆን የዕለት ተዕለት የህይወት ገጠመኝ ከሆነ ውሎ አድሯል።

የበለጸጉ ሀገራት ዛሬ ድሀ ሀገራትን ዋጋ እያስከፈለ ባለው የኢንዱስትሪ አብዮት ባካበቱት ሀብት እየተቋቋሙት ሲሆን እንደ ኢትዮጵያ ያሉ ሀገራት ግን በአለም ሙቀት መጨመር ያለእዳቸው ውድ ዋጋ እየከፈሉ ነው። በግብርናችን ያለ መዋቅራዊና ተቋማዊ ችግር የራሱ ድርሻ ቢኖረውም የአለም ሙቀት መጨመር የምግብ ዋስትናን ለማረጋገጥ በሚደረገው እንቅስቃሴ ላይ ጋሬጣ እየሆነ ይገኛል። ግብርናችን ዛሬም ከበሬ ጫንቃ ያልወረደ፣ በተበጣጠሰ መሬት ላይ የተመሰረተ፣ የግብርና ቴክኖሎጂውም በተለይ የማዳበሪያና የምርጥ

 ዘሩ አቅርቦቱ የየአካባቢውን ስነ ምህዳርን ከግምት ያላስገባ ስለነበር ከሞላ ጎደል የገጠር ልማት ፖሊሲው የታለመለትን ያህል ውጤታማ ሊሆን ባለመቻሉ ዛሬም ከተመፅዋችነት ሊያወጣን አልቻለም። ዛሬም በቀን ሶስት ጊዜ መመገብ አልቻልንም። ይሁንና በተለይ ካለፈው አንድ አመት ወዲህ የኩታ ገጠም ግብርናን ፣ በተወሰነ ደረጃ ስነ ምህዳርን ታሳቢ ያደረገ የቴክኖሎጂ እገዛ ፣ የከርሰና የገጸ ውሃን አሟጦ የመጠቀም ፣ ፍራፍሬና አትክልት ላይ ለመስራት፣ በተለይ ዘንድሮ የከተማ ግብርና ትኩረት ማግኘቱ፤ በአርብቶ አደሩ የሚገኙ ጦም ያደሩ ሰፋፊ መሬቶችን በመስኖ ለማልማት አበረታች ጥረትና ርብርብ መደረጉ እና ከውጭ የሚገባውን ስንዴ ለማስቀረት ግብ መጣሉ የአተያይ ለውጥ በማምጣቱ ተስፋ ያስቆረጠን ግን ደግሞ ብቸኛ ሊባል በሚችለው ግብርና ከምግብ ዋስትና ባሻገር ተስፋችንን እንድናድስ አድርጎናል። ለዚህ ተስፋ ሰጭ ጅምር እውቅና መስጠት የሚያስፈልገው።

እንደሚታወቀው ሀገራችን የተያያዘችውን የለውጥ ጉዞ ለማደናቀፍ የጥፋት ኃይሎች የማይቆፍሩት ጉድጓድ የለም። በተለይም የህዳሴ ግድባችን ወደ ፍጻሜ ሲቃረብና የአረንጓዴ አሻራችንን የማሳረፍ ጥረታችን እየተጠናከረ ሲመጣ ሴራውም የዚያኑ ያህል ጠንክሯል። ለዚህ መፍትሄው ግን ጠላቶቻችን ባሰመሩልን የጥፋት መንገድ መንጎድና ከዕቅዶቻችን መደነቃቀፍ ሳይሆን በበለጠ ወኔና እና እልህ መፈጸም ብቻ ነው። በዚህ መንገድ ከምንፈጽማቸው ተግባራት መካከልም ታላቁ ህዳሴ ግድብ ግብርና እና የአረንጓዴ አሻራ ዘመቻዎቻችን ዋና ዋናዎቹ ናቸው። ባለፈው ዓመት ለዶክተር አምባቸው ዘንድሮም ለአርቲስት ሃጫሉ ሁንዴሳ የአረንጓዴ አሻራ ማስታወሻ መቀመጡ ይበል የሚያሰኝና ተጠናክሮ ሊቀጥል የሚገባውም ነው። የእነዚህን ጀግኖች ስምና ታሪክ ከአረንጓዴ አሻራ ጋር ማስተሳሰር ትውልድ ለዘላለም እንዲዘክራቸውና እንዲያስባቸው ጥሩ መንገድም ይመስለኛል። ለአገራቸውን ለህዝባቸው ጥቅም ዕድሜ ልክ ያለመታከት የለፉና የደከሙ እንደመሆኑም ጀግኖችን አገርን ከሚጠቅምና ከሚታደግ ተግባር ጋር ማስታወሱ ብልህነትን ያመለክታል።

ችግሮቻችንን ሁሉ ፈታተን ፣ በታትነንና አገላብጠን ብንመረምራቸው አብዛኛዎቹ ከአንድ ቅርጫት የሚገኙ ናቸው። የተፈጥሮ ሀብታችንን በአግባቡ ካለመንከባከብ፣ ካለመጠበቅና ካለማልማት ቅርጫት። የአለም ሙቀት መጨመርን ተከትሎ በመጣ የአየር ንብረት ለውጥ የተነሳ የተፈጥሮ ሀብታችን እየተጎሳቆለ በመምጣቱ ማለትም መሬታችን የተራቆተ፣ ዝናባችን የአጠረና የተቆራረጠ በመሆኑ የከርሰና የገጸ ምድር ውሃችን በመመናመኑ ግብርናው ውጤታማ ሊሆን አልቻለም። በዚህ የተነሳ በግብርና ላይ የተመሰረተው የዜጋው ህይወት ፤ የሀገሪቱ ልማት ችግር ላይ ወድቋል። ይህ የሀብት ውስንነትን ፈጥሯል። በዚህ የተነሳ ማህበራዊ፣ ኢኮኖሚያዊና ፖለቲካዊ ችግሮች ከአመት አመት እየተባባሱ መጡ። እነዚህን ችግሮችን በዘላቂነት ለመፍታት ደግሞ የተፈጥሮ ሀብታችን እንዲያገግም ሌት ተቀን መሰራት አለበት። መሬት ማገገም፣ ውሃ መያዝ አለባት። ይህ ደግሞ እውን ሊሆን የሚችለው ችግኝ በመትከልና የአፈርና ውሃ ጥበቃ ስራዎችን በስፋት በማከናወን ነው። “አረንጓዴ አሻራ” የበሽታውን ምልክት ከማከም ይልቅ መነሻውን በማያዳግም ሁኔታ የመፈወስ አቅም እንዳለው በማመን ነው፤” አረንጓዴ አሻራ ! “ የእንቆቅልሾቻችን ሁሉ መፍቻ ቁልፍ (ማስተር ኪይ ) ያልሁት።

ስለሆነም ህጻን፣ ወጣት፣ ጎልማሳና አዛውንት እንዲሁም ሴት ወንድ ሳንል ያለምንም የጾታ የዕድሜና የብሄር ልዩነት ሁላችንም በአንድ መንፈስና ልብ በመንጎድ አገራችንን አረንጓዴና ለእኛና ለመጪው ትውልድም የተመቸች ማድረግ የውዴታ ሳይሆን የግዴታ ተግባራችን ሊሆን ይገባል እላለሁ!

አዲስ ዘመን ሐምሌ 15/2012

 በቁምላቸው አበበ ይማም ( ሞሼ ዳያን )

fenote1971@gmail.com