ወደ መጠጥ ቤትነት ተቀይሮ የቆየውን ትምህርት ቤት የማስመለስ ትግል

በአዲስ ዘመን ጋዜጣ ዝግጅት ክፍል «ፍረዱኝ» የተሰኘው የምርመራ አምድ በየሁለት ሳምንቱ እየተዘጋጀ እንደሚቀርብ ይታወቃል። በዚሁ አምድ ከሁለት ሳምንት በፊት «ለመጠጥ ቤት የዋለው ትምህርት ቤት» በሚል ርዕስ በአራዳ ክፍለ ከተማ ወረዳ ስድስት የተፈጠረውን ውዝግብ መነሻ በማድረግ አንድ የምርመራ ዘገባ መስራታችን ይታወሳል። የዛሬው ዝግጅታችንም ከባለፈው የቀጠለ ምርመራን ይዳስሳል።

ለዛሬው ዝግጅታችን መነሻ ይሆን ዘንድ ከባለፈው የምርመራ ዘገባችን የተወሰነውን በወፍ በረር እናስቃኛችሁ። በደል ተፈጽሞብናል ሲሉ አቤቱታ ያቀረቡት በአዲስ አበባ ከተማ አስተዳደር አራዳ ክፍለ ከተማ ወረዳ 6 የሚገኙት ህጻን አለም አጸደ ህጻናት እና አምስት ኪሎ አጸደ ህጻናት መምህራን ናቸው። «በአዲስ አበባ ከተማ አስተዳደር አራዳ ክፍለ ከተማ ወረዳ 6 የሚገኘው የሸማቾች ህብረት ስራ ማህበር በ2004 ዓ.ም ከመንግስት በአደራ የተረከባቸው ትምህርት ቤቶች አንዱ የሆነውን ህጻን አለም አጸደ ህጻናት ማስተማሪያ ህንጻ ወደ መጠጥ ቤት በመቀየር ተማሪዎችን ከመበተኑ ባለፈ መምህራንንም ለአልተጋባ እንግልት ዳርጎናል።

ይሄው ሸማች ማህበር በአደራ የተረከበውን የአምስት ኪሎ አጸደ ህጻናት የሚያስተምሩ መምህራንን ጥቅማ ጥቅም በመከልከል እና መምህራንን አሰላችቶ ትምህርት ቤቱን ለቀው እንዲሄዱ በማድረግ የትምህርት ቤቱን ህንጻ ለግል ጥቅም ለማዋል በማሰብ በደል እየፈጸመብን ነው»ሲሉ ለአዲስ ዘመን ጋዜጣ ዝግጅት ክፍል አቤት ማለታቸውን እና የኢትዮጵያ ህዝብም የኢትዮጵያ ፕሬስ ድርጅትም ከሰዎች እና ከሰነዶች ያገኛቸውን መረጃዎች መሰረት በማድረግ ፍርድ ይሰጥ ማለታችን ይታወቃል። ከትምህርት ቤቶቹ አቤቱታ ያቀረቡ መምህራን በርካታ ናቸው።

ይሁን እንጂ የሁሉም መምህራን አቤቱታ አንድ አይነት ስለሆነ ህጻን አለምን እና አምስት ኪሎ አጸደ ህጻናትን የሚወክሉልን ከሁለቱም ትምህርት ቤቶች አንድ፣ አንድ መምህራን መርጠን ቃለ ምልልስ አድርገናል። ለቃለ ምልልሱ የተመረጡት መምህራን በትምህርት ቤቶቹ ከፍተኛ የማስተማር ልምድ ያላቸው እንደነበሩ አስታውሰን አልፈናል። ከመምህራኖቹ በተጨማሪ በአራዳ ክፍለ ከተማ ወረዳ ስድስት በሚገኙ ሁለት ትምህርት ቤቶች ላይ ተፈጠሩ ከተባሉ ችግሮች ጋር ተያይዞ የኢትዮጵያ ፕሬስ ድርጅት የአራዳ ሸማቾች ህብረት ኃላፊ ጋር ቃለ ምልልሶችን አድርጓል።

የኢትዮጵያ ህዝብ ግራ ቀኙን አይቶ የራሱን ፍርድ መፍረድ ይችል ዘንድ የአራዳ ክፍለ ከተማ የሸማቾች ህብረት ስራ ማህበር ኃላፊውን ስለትምህርት ቤቶቹ ምን ያውቃሉ? ሲል ላቀረበው ጥያቄ የህብረት ስራ ጽህፈት ቤት ኃላፊ የሆኑት አቶ ጀማል እስማኤል ምላሽ ሰጥተዋል። አቶ ጀማል እንደሚናገሩት፤ አሁን በኃላፊነት ወደሚሰሩበት ጽህፈት ቤት ከመጡ ቅርብ ጊዜ ነው። ይሁን እንጂ ከህጻን አለም አጸደ ህጻናት እና ከአምስት ኪሎ አጸደ ህጻናት ጋር ተያይዞ የሚነሱ ችግሮችን ለመፍታት ሶሰት ወራት ያህል መረጃዎችን በማሰባሰብ ስለጉዳዩ ከፍተኛ ክትትል እና ጥናት ሲያዳርጉ ነበር።

በጥናታቸውም የህጻን አለም ትምህር ቤት እና የአምስት ኪሎ አጸደ ህጻናት ትምህርት ቤቶች ለበርካታ ዓመታት የትምህርት አገልግሎት ሲሰጡ መቆየታቸውን አረጋግጠዋል። እንደ አቶ ጀማል ገለጻ ፤ ለህጻን አለም አጸደ ህጻናት ተማሪዎች ትምህርት ይሰጥበት የነበረው ቤት በከተማ አስተዳደሩ ባህል እና ቱሪዝም ቢሮ በቅርስነት የተመዘገበ እና በከተማ አስተዳደሩ ባህል እና ቱሪዝም ቢሮ አማካኝነት እድሳት ተደርጎለታል። ይሁን እንጂ ከእድሳት በኋላ ከአዲስ አበባ ከተማ አስተዳደር ባህል እና ቱሪዝም ቢሮ ኃላፊ በተጻፈ ደብዳቤ እንደተመላከተው ቤቱ የመማር ማስተማር አገልግሎት መስጠት የማይችል መሆኑን እና በቀጣይም ቤቱ ለምን ሊውል እንደሚችል የምንገልጽላችሁ ይሆናል የሚል ደብዳቤ ትምህርት ቤቶቹን በአደራ ለሚያስተዳድረው የሸማች ማህበር ተልኳል።

ትምህርት ቤቱ እድሳት ከተደረገለት በኋላ ለረጅም ጊዜ ተዘግቶ ቆየ። ለምን አገልግሎት መዋል እንደሚችል እንደሚያሳውቋቸው ተገልጾ የነበረ ቢሆንም ባህል እና ቱሪዝም ቢሮ ስለጉዳዩ ምንም ሳይል ለእረጅም ጊዜ በመቀመጡ ቤቱ ለምን አገልግሎት መዋል እንዳለበት የመከሩት የሸማቾች ቦርድ አመራሮች ቤቱን መዝናኛ ክበብ ለማድረግ ውሳኔ ወሰኑ። ይህ በእንዲህ እያለ የአራዳ ክፍለ ከተማ ባህል እና ቱሪዝም ጽህፈት ቤት በ2012 ዓ.ም እና 2013 ዓ.ም በጻፋቸው ደብዳቤዎች ለዘመናት ትምህርት ሲሰጥበት የነበረውን ቤት የቅርስ ቤት ስለሆነ እና ትምህርት ቢሰጥበት ለጉዳት ሊዳርግ ስለሚችል ቤቱን ልታስረክቡን ይገባል ሲል ለሸማቾች ደብዳቤ ጻፈ። ይህን ተከትሎም ‹‹ቤቱን የባህል እና ቱሪዝም አላስረከበንም ! ቤቱን ባህል እና ቱሪዝም ስላደሰው ብቻ ቤቱን የእሱ ብቻ አድርጎ ሊመለከት አይገባውም።

ሊሆንም አይችልም። እነኝህን ቤቶች መንግስት ተጠያቂነት በሚያስከትሉ ሰነዶች በአደራ ሸማቾች እንዲያስተዳድራቸው የተሰጡ ናቸው›› የሚል ምላሽ መስጠታቸውን አቶ ጀማል ይናገራሉ ። ይህን የሸማቾች ቦርድን ምላሽ የሰማው ባህል እና ቱሪዝም ስለቤቱ ይህን ነው የሚባል አቅጣጫ ጠቋሚ ደብዳቤ ከመስጠት ተቆጥቦ ወራት ተቆጠሩ። ከባህል እና ቱሪዝም ቢሮ ምንም ምላሽ ያጡት የሸማች ቦርድ አመራሮች ባህል እና ቱሪዝም ቢሮ ሁነኛ መፍትሄ እስከሚሰጠው ድረስ ቤቱን ወደ መጠጥ ቤት እንዲዞር አደረጉ።

ይህን ተከትሎ በፌስ ቡክ እና መሰል ማህበራዊ ሚዲያዎች ትምህርት ቤት ወደ መጠጥ ቤት ተቀየረ፤ ትውልድ እየተገደለ ነው እና መሰል አስተያየቶች ይሰራጭ ነበር። ይህ በእንዲህ እንዳለ የአራዳ ክፍለ ከተማ ህብረት ስራ ማህበር ጽህፈት ቤት ሃላፊ አቶ ጀማል ለተፈጠረው ችግር መፍትሄ ለማፈላለግ ትምህርት ቤቱን መጠጥ ቤት እንዲሆን የወሰኑትን የሸማች ማህበር አመራሮች ፣ የአራዳ ክፍለ ከተማ የትምህርት ጽህፈት ቤት እና የባህል እና ቱሪዝም ኃላፊዎች ፣ የወረዳ ስድስት የወተመህ( ወላጅ ፣ ተማሪዎች እና መምህራን ህብረት) እና የትምህር ቤቱ መምህራን ባሉበት ውይይት ማድረጋቸውን ይናገራሉ። በውይይቱም ቦርዱን ለምን ትምህርት ቤቱን ወደ መዝናኛ ክበብነት እንደቀየሩት ተጠየቁ።

ከውይይቱ ተሳታፊዎች የቀረበላቸውን ጥያቄ ምላሽ የሰጡት የሸማቾች ቦርድ አመራሮች ፤ የአዲስ አባባ ባህል እና ቱሪዝም ቢሮ ከእድሳት በኋላ ‹‹ቤቱ ለትምህርት ቤት እንዳይውል፤ ቤቱ ለምን መዋል እንዳለበት እስከምናሳውቃችሁ ድረስ ለትምህርት እንዳትጠቀሙት የሚለውን የውሳኔ ደብዳቤ አሳዩ። የሸማቾች ቦርድ አመራሮች አያይዘውም ቤቱን ለትምህርት ቤት አውሉት የሚባል ከሆነ ቤቱን ለትምህርት ቤት ለማዋል ሁለት ጊዜም ማሰብ አይፈልግም። ነገር ግን ባህል እና ቱሪዝም ተማሪዎች ቤቱ ላይ ጉዳት ሊያደርሱበት ስለሚችሉ ቤቱን አስረክቡን የሚለው ነገር እኛ ቤቱን ከህዝብ እና ከመንግስት እስከተረከብነው ድረስ ቤቱን ለባህል እና ቱሪዝም አናስረክብም።›› ሲሉ በውይይቱ ላይ አቋማቸውን መግለጻቸውን ይናገራሉ።

በዚህም ከሐምሌ 1 ቀን 2014 ዓ.ም ጀምሮ ቤቱ ወደ ትምህር ቤት እንደሚቀየር የጋራ መግባባት ላይ ተደረሰ። ይህ ሲሆን የባህል እና ቱሪዝምን ደብዳቤ ተላልፈን አይደለም የሚሉት የህብረት ስራ ኃላፊው፤ ነገር ግን በባህል እና ቱሪዝም ቤቱ ለመማር ማስተማር አይሆንም የተባለበት በቂ አሳማኝ ምክንያት ስላልነበረ ነው ይላሉ። ምክንያቱም ይህ ውዝግብ የተነሳበት ቤት ሸማቾች ሳይረከበው በፊት ለበርካታ ዓመታት የመማር ማስተማር አገልግሎት ሲሰጥ ኖሯል። የሚማሩት ተማሪዎችም የአጸደ ህጻናት ተማሪዎች ስለሆኑ በቅርሱ ላይ አደጋ ያደርሱበታል የሚል አሳማኝ ግምገማ አላገኘንም።

በዚህ ምክንያት ቤቱ ትምህርት ቤት ሆኖ መቀጠል አለበት። ትምህርት ቤት የነበረን ቤት መዝናኛ ክበብ ማድረግ ፍጹም ተገቢ ያልሆነ እና አግባብነት የሌለው ነገር ነው የሚል የጋራ መግባባት ላይ ተደረሰ። ይህ ውሳኔ የተወሰነው ቀድሞ ከነበሩ ቦርዶች ጋር መሆኑን አቶ ጀማል አመላክተዋል። ሐምሌ 1 ቀን 2014 ዓ.ም የመጠጥ ቤቱን ለመዝጋት ስምምነት ላይ ከተደረሰ እስካዛሬ ለምን የመጠጥ መሸጥ ስራው አልተቋረጠም? ሲል የአዲስ ዘመን ዝግጅት ክፍል ጠይቋል። ለተጠየቁት ምላሽ የሰጡት አቶ ጀማል እንደተናገሩት ፤ ቤቱ ሐምሌ 1 ቀን 2014 ዓ.ም ጀምሮ ከመጠጥ ቤት ወደ ትምህርት ቤት እንዲቀየር ውሳኔ የታላለፈ ቢሆንም ውሳኔው ከተላለፈ ማግስት በ2014 ዓ.ም የበጀት አመት አጋማሽ በኋላ በወረዳ ስድስት የሸማቾች ጠቅላላ ጉባኤ ነበር።

በዚያ ጠቅላላ ጉባኤ ውስጥ የአመራር ለውጦች ተደርገዋል። የሸማቾች አመራር ቦርድ አባላት የስራ ዘመናቸውን ጨርሰው በአዲስ ስለተተኩ ሐምሌ 1 ቀን 2014 ዓ.ም ይዘጋል የተባለው የመዝናኛ ክበብ በተባለው ቀን መዘጋት አልቻለም። የሸማቾች የአመራር ለውጥ ለሐምሌ አንድ የተባለውን ውሳኔ አስተጓጉለዋል ሲሉ ምላሽ ሰጥተዋል። ይሁን እንጂ ቤቱን ለ2015 ዓ.ም የትምህርት ዘመን አገልግሎት እንዲሰጥ በሚል እቅዶች ታቅደው ቅድመ ዝግጅቶች እየተደረጉ ነው። በሚቀጥለው ዓመት የትምህርት ስራውን ለማስጀመር ታቅደው ከነበሩት እቅዶች መካከል አንዳንዶቹ መሬት ላይ ወርደው መተግበር መጀመራቸውን ይገልጻሉ።

ከመጪው አመት ትምህርት ጋር ተያይዞ ሸማቾች የአቅም ውስንነት እንዳያጋጥማቸው እና ትምህርት ቤቶችን በሚፈለገው ልክ የመማር ማስተማር ስራቸውን እንዲጀምሩ ለማድረግ የክፍለ ከተማው ትምህርት ጽህፈት ቤትም የራሱን ድጋፍ ለማድረግ ስምምነት ላይ ተደርሷል ይላሉ። በእርግጠኝነት ከሐምሌ 18 ቀን 2014 ጀምሮ ለመዝናኛ አገልግሎት ሲሰጥ የነበረው ቤት ተዘግቶ የትምህርት ስራውን ለማከናወን የሚያስችሉ ቅድመ ሁኔታዎችን ይጀምራል። አሁን ላይ የቅድመ ዝግጅት ስራ ተጀምሯል የሚለውን እንድትይዙልኝ እፈልጋለሁ ሲሉ ተናግረዋል። የአምስት ኪሎ አጸደ ህጻናትን በተመለከተ በትምህርት ሪጉላቶሪ ኤጄንሲ ግምገማ መሰረት ትምህርት ቤቱ ትምህርት ለመስጠት የሚችልበት ደረጃ አነስተኛ ነው።

ትምህርት ቤቱ በሪጉላቶሪ ኤጄንሲ የተቀመጡ በርካታ መስፈርቶችን አያሟላም። ይህ በትምህርት ሪጉላቶሪ ኤጄንሲ የተወሰነው ውሳኔ እውነት ነው። ትምህርት ቤቱ በትምህርት ሪጉላቶሪ ኤጄንሲ የተቀመጡ መስፈርቶችን የማያሟላቸው ነገሮች አሉት። ለምሳሌ ከተማሪዎች እና ክፍል ጥምርታ አንጻር ሲታይ ለእድሳት የተዘጋው የህጻን አለም አጸደ ህጻናት ይማሩ የነበሩ ተማሪዎች ወደ አምስት ኪሎ አጸደ ህጻናት ሄደው እንዲማሩ በመደረጉ በአምስት ኪሎ አጸደ ህጻናት በአንድ ክፍል ውስጥ መማር ከነበረበት የተማሪዎች ብዛት በላይ እየተማሩ ነው።

ይህ የተማሪዎች ክፍል ጥምርታ በሪጉላቶሪ ኤጄንሲ ግምገማ ከበቂ በታች ነው። ከዚህ በተጨማሪ የትምህርት ቤቱ ሜዳ አቧራ በመሆኑ ለህጻናት መጫወቻ የማይመች ነው። ይሄም በሪጉላቶሪ ኤጄንሲ ግምገማ ከበቂ በታች ነው። ስለሆነም እነኝህን እና መሰል በትምህርት ቤቱ የሚታዩ ችግሮችን ለመቅረፍ ኮሚቴ ተዋቅሮ እየተሰራ ነው ። ይሁን እንጂ ከትምህርት ቤቶቹ አጠቃላይ ችግሮች ጋር ተያይዞ የመምህራን እና ወላጆች የሸማቾች ቦርድ ትምህርት ቤቱን ለመንግስት ይስጥ የሚል ጥያቄ ያነሳሉ። ለዚህም እንደዋነኛ ምክንያት ያነሱት ቦርዱ በራሱ የተፈጠሩ ችግሮችን መፍታት ስላማይችል የሚል ነው።

ከዚህ ጥያቄ ጋር ተያይዞ የማህበሩ ቦርድ አባላት አቋም ከመምህራን እና ወላጆች ጥያቄ እና ፍላጎት ጋር የተለያየ ነው። ይሁን እንጂ የማህበር አመራር ቦርዱ ‹‹እኛ በራሳችን ማስተዳደር እንችላለን›› ያሉ ሲሆን፤ አስተዳድሩም ወይም ታስተዳድራላችሁ ብሎ መወሰን ያለበት መምህራን ሳይሆኑ ጠቅላላ ጉባኤው ነው ሲል የሸማቾች ቦርድ አመራር አባላት መከራከራቸውን አቶ ጀማል ያስረዳሉ። በትምህርት ቤቶች የሚነሱ የመልካም አስተዳደር ችግሮችን ለመፍታት የሸማቾች ቦርድ ቃል ገብቷል የሚሉት አቶ ጀማል፤ ችግሮችን መፍታት የማይችሉ ከሆነ ጠቅላላ ጉባኤው በሚወስነው መሰረት ትምህር ቤቱን ለመንግስት እንደሚያስረክቡ ይናገራሉ።

ይሁን እንጂ በ2015 ዓ.ም የበጀት አመት ከፍተኛ በጀት በመበጀት ሸማቾች የነበሩባቸውን ጉድለቶች ቀርፎ የመማር ማስተማር ስራውን ለማስሄድ ስራ መጀመራቸውን አቶ ጀማል አመላክተዋል። ሌላው የሚነሳው የመምህራን የደመወዝ ጥያቄ ነው ። 30 ዓመት ሰርተን የሚከፈለን ገንዘብ ዘመኑን ያላገናዘበ እና በጣም አነስተኛ ነው የሚል ሰፋ ያለ የመምህራን እና ሰራተኞች እሮሮ ነበር። ይህ የተፈጠረው ደግሞ ቦርዶች ስለሚቀያየሩ መሆኑን መምህሩ አቶ ጀማል ያስረዳሉ።

በዚህ አግባብ የመምህራንን ደመወዝ ለማሻሻል በሚል የመንግስት ትምህርት ቤቶች ለመምህራን ምን ያህል ይከፍላሉ? የሚለውን ለማጣራት እና ሸማቾችም ለመምህራኑ በመንግስት መምህራን ልክ ለመክፈል የመንግስት መምህራን ደመወዝ ስኬል ከትምህርት ጽህፈት ቤት ወስደናል።

በዚያ ልክ ደመወዛቸውን ለማሻሻል እየሰራን ነው። ትምህርት ቤቱ ምን ያህል ገቢ ያስገኛል የሚለውንም ትንታኔ ሰርተናል። ከትምህርት ቤቶች የሚገኘው ገቢ አነስተኛ ቢሆንም እንኳን ሸማቾች ማህበር ከሌሎች የሸማቾች ማህበራት ከሚያገኛቸው ገቢዎች ትምህርት ቤቶችን በመደጎም እንደ ማህበር ለሃገራቸው ማበርከት የነበረባቸውን ማህበራዊ ሃላፊነቶች መወጣት እንዳለባቸው ስምምነት ላይ ተድርሷል ይላሉ።

 በዚህም የመምህራን ጥያቄዎች አግባብነት ያላው በመሆኑ በትክክለኛው መንገድ ይስተናገዳልየሚሉት አቶ ጀማል ፤ ትምህርት ቤቶችም የሪጉላቶሪ ኤጄንሲ የሚጠይቀውን መስፈርት እንዲያሟሉ የሚደረግበትን አግባብ ከፍተኛ የሆነ አትኩሮት ሰጥተው ድጋፍ የሚያደርጉበትን ሁኔታ ለመፍጠር በጠቅላላ ጉባኤ ጉባኤተኛው እንዲወስን ተድርጓል ይላሉ። ትምህርት ቤቱ ትምህርት ቤት ሆኖ እንዲቀጥል ከ2015 ዓ.ም በፊት አስፈላጊው እድሳት እንዲደረግለት ውሳኔ መወሰኑን ጠቁመዋል። ትምህርት ቤቶችን ለማሳደስ እና ለማሟላት ያለባቸውን ግብዓቶች ለማሟላት ቦርዱ የራሱን ውሳኔ አስተላልፎ ጨረታ ለማውጣት በሚያስችሉ ቅድመ ሁኔታዎች ላይ ለክፍለ ከተማው ህብረት ስራ ጽህፈት ቤት ጋር በመነጋገር ስራዎች ተጀም ሯል ብለዋል።

ከደመወዝ ጋር ተያይዞ ባለሙያዎች ተመድበው ክትትል እያደረጉ መሆናቸውን ይናገራሉ። ተገቢው ደመወዝ የማይከፈለው መምህር ተገቢውን እውቀት ለህፃናት ይሰጣል ተብሎ እንደማይታመን መግባባት ላይ መደረሱን አቶ ጀማል ይናገራሉ።

እንደ አቶ ጀማል ገለጻ፤ የሸማች ማህበራት የሚያስተዳድሯቸው ትምህርት ቤቶች የሚቆጠሩት እንደ ግል ትምህርት ቤቶች ነው። እንደ ግል ትምህርት ቤት የሚቆጠር ስለሆነ ብቻ ግን ወላጆች ለትምህርት የሚከፍሉት ዋጋ የተጋነነ አይደለም። የወላጆችን የመክፈል አቅም ያማከለ ነው።ምክንያቱም የሸማች ማህበራት አንዱ እና ዋነኛ ተግባር የሀገሪቱን ገበያ ማረጋጋት ስለሆነ ክፍያው ተመጣጣኝ መሆን አለበት።

‹‹በመጪው የትምህርት ዘመን በሁለቱም ተቋማት የሚነሱ ጥያቄዎች እንዲመለሱ ከሚመለከታቸው አካላት ጋር በትብብር እየሰራን ነው። በእርግጠኝነትም አሁን ባሉን ቀሪ ወራቶች ተዘጋጅተን እነኝህን ችግሮች እንደምንፈታ እና በቀጣይ በሁለቱም ትምህርት ቤቶች ጥሩ ቁመና ያለው ትምህርት እንደምናስጀምር እርግጠኛ ነን›› ሲሉ ተናግረዋል።

ከጅምሩ ሸማቾች ትምህርት ቤቶችን በአደራ መቀበል ነበረበት ወይ ? ለመቀበልስ የሚያስችል መመሪያ አለ ወይ ? እርስዎስ ሸማቾች ትምህርት ቤቶችን በአደራ መቀበሉን ያምኑበታል ወይ? ሲል የአዲስ ዘመን ዝግጅት ክፍል አቶ ጀማልን ጠይቋል።

ዝግጅት ክፍሉ ለጠየቃቸው ጥያቄዎች ምላሽ የሰጡት አቶ ጀማል እንደገለጹት፤ ከአለም አቀፍ እና ከሃገር አቀፍ ተሞክሮ አንጻር የህብረት ስራ ማህበራት እንደዚህ አይነት ስራዎችን ይሰራሉ። በእኛ ሃገር የህብረት ስራ ማህበራት መስራት ከሚገባቸው ገበያን ከማረጋጋት አንጸር እና በሃገሪቱ ኢኮኖሚ ማበርከት ከሚገባቸው ሚና አንጻር እየሠሩ ያሉት በጣም ጥቂት ስራ ነው። በአጠቃላይ የህብረት ስራ ማህበራት ከአጠቃላይ የሀገሪቱ ኢኮኖሚ ላይ 15 በመቶ ድርሻ እንዲኖራቸው ይፈለጋል። ነገር ግን አሁን ላይ በዚያ ደረጃ ላይ አይደሉም።

በሌሎች ሀገራት ላይ የህብረት ስራ ማህበራት ጤና ጣቢያ ፣ ሆስፒታሎች ጭምሮ ሌሎች ማህበራዊ አገልግሎቶችን የሚሰጡ ተቋማትን ያስተዳድራሉ። ስለዚህ ለህብረት ስራ ማህበሩ ትምህርት ቤቶች በአደራ መሰጠቱ ተገቢ ነው ብለው እንደሚያምኑበት ይናገራሉ። ማህበራዊ አገልግሎት የሚሰጡ ተቋማት ለሸማቾች በአደራነት የተሰጡት በአራዳ ክፍለ ከተማ ብቻ አይደለም። ለምሳሌ በቦሌ ክፍለ ከተማ የሚገኝ አንድ ጤና ጣቢያ ለሸማቾች ተሰጥቷል። በሌሎች ክፍለ ከተሞች ላይ በተመሳሳይ ትምህርት ቤቶች ለሸማቾች ተሰጥተዋል። በአራዳ ክፍለ ከተማ ችግር ከተፈጠረባቸው ትምህርት ቤቶች በተጨማሪ ትምህርት ቤቶች ለሸማቾች በአደራ ተሰጥተዋል። ስለሆነም ትምህርት ቤቶች ለሸማቾች መሰጠቱ ብዙ የሚያነጋግር አይደለም ብለዋል።

ሁላችንም የምንዳኘው በሃገሪቱ ህጎች እና መመሪያዎች ነው። በመሆኑም በምን መመሪያ እና ህግ ተመስርቶ ትምህርት ቤቶች ለሸማቾች ተሰጡ? ሲል የአዲስ ዘመን ዝግጅት አቶ ጀማል የጠየቀ ሲሆን፤ አቶ ጀማል በሰጡት ምላሽ፤ በወቅቱ እርሳቸው ስላልነበሩ ትምህርት ቤቱ ለሸማቾች የተሰጠበትን መመሪያ መናገር ባይችሉም ትምህርት ቤቶችን ለመቀበል ግን ተጠያቂነት የሚያስከትሉ ሰነዶችን ከመንግስት ጋር መፈራረማቸውን ይናገራሉ።

መምህራን እና ወላጆች በሸማቾች በአደራ በመሰጠታቸው የሚያነሷቸው ቅሬታዎች አሉ። ለምሳሌ የመንግስት መምህራን ከደመዛቸው ባሻገር የትራንስፖርት የሰርቪስ አገልግሎት ይሰጣቸዋል። የቤት አበልም ይከፈላቸዋል። ሌሎች ጥቅማ ጥቅሞችም አሉ። በህዝብ ትምህርት ቤት የሚማሩ ህጻናት ከዝቅተኛ የኑሮ ደረጃ ያሉ ወላጆች የሚያስተምሩበት ነው። እነዚህን እንዴት ልታሟሉ አስባችኋል? እነኝህ ወላጆች ትምህርት ቤቱ ወደ መንግስት ዞሮ ቢሆን ኖሮ ልጆቻቸው የምገባ እና መሰል ጥቅማ ጥቅሞችን ያገኙ ነበር። እናንተ እነኚህን ጥቅማ ጥቅሞች ለማሟላት ምን እየሰራችሁ ነው? ሲል ዝግጅት ክፍሉ አቶ ጀማልን ጠይቆ ነበር።

ለጥያቄው ምላሽ የሰጡት አቶ ጀማል እንዳመለከቱት፤በእነኝህ ትምህርት ቤቶች ልጆቻቸውን የሚያስተምሩ ሰዎች የኑሮ ደረጃቸው አነስተኛ ነው። በዚህም ልጆቻቸው በመንግስት ትምህርት ቤት ቢማሩ ኖሮ ከመንግስት የሚሰጣቸው ደብተር ፣ ዩኒፎርም እና የምገባ ተጠቃሚ ይሆኑ ነበር። ከክፍለ ከተማው ትምህርት ጽህፈት ቤት ጋር በተወያዩበት ጊዜ የትምህርት ጽህፈት ቤቱ አንድ የወሰደው ኃላፊነት እንደነበር ተናግረዋል። አቅም በፈቀደው መጠን ለአራዳ ክፍለ ከተማ የመንግስት ትምህርት ቤቶች ከሚበጀቱ በጀቶች በተለያዩ ምክንያት የሚተርፉ በጀቶችን ለእነኝህ ትምህርት ቤቶች ድጋፍ ለማድረግ እንደሚችል የገለፀላቸው መሆኑን ተናግረዋል።

ስለዚህ ከምገባ አንጻር ተማሪዎችን ለመመገብ የሚያስችሉ እድሎች ዝግ ናቸው ብለው እንደማያምኑ የተናገሩት አቶ ጀማል፤ ነገር ግን ሸማቾች ትምህርት ቤቶችን በአደራ እንደተቀበለ አካል የተለያዩ ተቋማትን በማስተባበር ከምገባ ውጪ ያሉትን የትምህርት መርጃ መሳሪያዎችን ማለትም ዩኒፎርም ፣ ደብተር፣ የመሳሰሉት ለመንግስት ተማሪዎች በሚደረጉ ድጋፍ ልክ ለሁለቱ አጸደ ህጻናት ተማሪዎችም ድጋፍ ይደረጋል። በአደራ ለምታስተዳድሯቸው ትምህርት ቤቶች ችግር ያለባቸውን ተማሪዎች ለይቶ ለመርዳት የሚከብድ አለመሆኑን ጠቁመዋል።

ሸማቾች ትምህርት ቤቶችን መቼ እና እንዴት ለመንግስት ሊያስረክብ ይችላል? ሲል የአዲስ ዘመን ዝግጅት ክፍል አቶ ጀማልን ጠይቆ ነበር። ትምህርት ቤቶችን ለማስረከብ አሳማኝ ምክንያት እስካለ ድረስ የሸማች ማህበሩ ትምህርት ቤቶችን ለትምህርት ቢሮ የማያስረክብበት አግባብ አይኖርም። አሁን ላይ ሸማቾች ትምህርት ቤቶችን ማስተዳደር አለበት የሚለው የመጀመሪያ አማራጭ አይደለም። ነገር ግን ሸማቾች ያሉበትን ችግር ቀርፎ መንግስትን የሚደግፈበት አግባብ ከተፈጠረ የክፍለ ከተማው ትምህርት ጽህፈት ቤት ሸማቾችን የመደገፍ አቋም አለው ሲሉ መናገራቸውን ተከትሎ የዝግጅት ክፍሉ ወደ አራዳ ክፍለ ከተማ ትምህርት ፅሕፈት ቤት አምርቷል።

የአራዳ ክፍለ ከተማ ትምህርት ጽህፈት ቤት ምላሽ

በአራዳ ክፍለ ከተማ ወረዳ ስድስት በሚገኙ ሁለት ትምህርት ቤቶች ላይ ተፈጠሩ ከተባሉ ችግሮች ጋር ተያይዞ የኢትዮጵያ ፕሬስ ድርጅት ለአራዳ ትምህርት ጽህፈት ቤት ኃላፊ የአጸደ ህጻናቱ ለሸማቾች ማህበር መሰጠት ነበረበት ብለው ያምናሉ ? ትምህርት ቤቶቹ ሲሰጡ የትኛውን መመሪያ መሰረት ተደርጎ ነው የተሰጡት ? በሚል ለቀረበላቸው ጥያቄ የህጻን አለም ትምህርት ቤት እንደሌሎች የግል ተቋማት በ1966 ተወርሷል ያሉት አቶ ወንድሙ ፤ እነኝህ በአዋጅ የተወረሱ ትምህርት ቤቶች የህዝብ ትምህርት ቤቶች ሆነው ነበር። በህዝብ ትምህርት ቤትነት ሲተዳደሩ ከቆዩ በኋላ በ2003 ዓ.ም የህዝብ ትምህርት ቤቶች በህዝብ ጥያቄ መሰረት በመንግስት እንዲተዳደሩ ሆነ። ይሁን እንጂ በአራዳ ክፍለ ከተማ የሚገኙ አራት ትምህርት ቤቶች ለሸማቾች በአደራነት መሰጠታቸውን ይናገራሉ።

በ2003 ዓ.ም ትምህርት ቤቶች ለሸማቾት የተሰጡበትን ሂደት ለማጣራት መሞከራውን የተናገሩት አቶ ወንደሙ፤ ለሸማቾች የተሰጠበት አግባብ መሰረታዊ ችግር ያለበት መሆኑን መገምገማቸውን ይናገራሉ። በመሆኑም ትምህርት ቤቶች ለሸማቾች የተሰጡበት አግባብ መመሪያዎችን የሚጣረስ እና ፈጽሞ ተቀባይነት የሌለው መሆኑን ተናግረዋል።

ከመመሪያ ውጪ ከሆነ ትምህርት ቤቶች ለሸማቾች የተሰጡት ትምህርት ጽህፈት ቤት ትምህርት ቤቶችን ለማስመለስ ምን እየሰራ ነው? ሲል የአዲስ ዘመን ዝግጅት ክፍል የጠየቃቸው አቶ ወንድሙ ፤ትምህርት ቤቶችን ለማስመለስ እስከ አሁኗ ሰዓት ደረስ ከፍተኛ ትግል እያደረጉ መሆናቸውን አመላክተዋል።

ለመጠጥ ቤት የዋለው ትምህርት ቤት እስከ ሐምሌ 1 ቀን 2014 ዓ.ም ወደ ቀድሞ ስራው እንዲመለስ ከክፍለ ከተማው ሸማች ማህበር ጋር መግባባት ላይ ተደርሶ ነበር። ይሁን እንጂ አሁን ትምህርት ቤቶች ለትምህርት ጽህፈት ቤት የማይሰጡ ከሆነ ሸማቾች በቀጣዩ የትምህርት ዘመን እፈታቸዋለሁ ያላቸውን ችግሮች በቋሚነት መፍታት አይቻልም ሲሉ አመላክተዋል። በመሆኑም በእርሳቸው እምነት በፖለቲካዊ ውሰኔ ተወስኖ ትምህርት ቤቶች ለትምህርት ቢሮ ሊመለሱ እንደሚገባ ተናግረዋል።

ሙሉቀን ታደገ

አዲስ ዘመን ሐምሌ 20/2014