ተወልደው ያደጉት አዲስ አበባ ከተማ ነው፡፡የመጀመሪያ ደረጃ ትምህርታቸውን የካቶሊክ ሚሲዮን ትምህርት ቤት በሆኑት ኪዳነምህረት እና ካቴድራል ተከታትለዋል፡፡ የሁለተኛ ደረጃ ትምህርታቸውን ደግሞ ቅዱስ ዮሴፍ ትምህርት ቤት የተማሩ ሲሆን የ11ኛ ክፍል ትምህርታቸውን እንደጨረሱ የውጭ እድል አግኝተው ወደ አሜሪካ አቀኑ፡፡ በአሜሪካም ቅዱስ ዮሐንስ ደማታ በተባለ የካቶሊክ ትምህርት ቤት ገብተው የሁለተኛ ደረጃ ትምህርታቸውን አጠናቀቁ፡፡ ከኒውጀርሲ ዩኒቨርስቲ ደግሞ በአካባቢ ጥናትና ፖለቲካ ሳይንስ የመጀመሪያ ዲግሪያቸውን አግኝተዋል፡፡
ከልጅነታቸው ጀምሮ በሀገር ወዳድና ታታሪ አባታቸው ምክርና ተግሳፅ ተኮትኩተው ማደጋቸውን የሚናገሩት የዛሬው የዘመን እንግዳችን በተለይም እየሰሙት ያደጉት የቤተሰቦቻቸው የአርበኝነት ታሪክ ኢትዮጵያን ከልብ እንዲወዱና ስለኢትጵያም እንዲታገሉ እርሾ እንደሆናቸው ይገልፃሉ፡፡ እንግዳችን ምንም እንኳን በልጅነታቸው ከሀገር ቢወጡም የተወለዱበትን ምድርና ያፈራቸውን ህዝብ የቀን ተቀን ውሎ ይከታተሉም ነበር፡፡ ሀገሪቱን ለ27 ዓመታት በበላይነት ይመራ የነበረው ሕወሓት በህዝብ ላይ ይፈፅም የነበረውን ግፍና በደል በመቃወም ግንባር ቀደም ሆኑ፡፡ በተለይም በ1993ዓ.ም በአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ ተማሪዎች ላይ የተፈፀመውን ጭፍጨፋ ተከትሎ ስርዓቱን በገሃድ መቃወም ያዙ፡፡ ከሌሎች ሀገር ወዳድ ኢትዮጵያውያን ጋር በመሆን ዋሽንግተን ዲሲ ላይ ሰልፍ ወጥተው ሕወሓት መራሹ መንግሥት በንፁሃን ላይ የሚያርገውን ጭፍጨፋ ለዓለም ህዝብ አጋለጡ፡፡
በኮሎኔል ጎሹ ወልዴ ይመራ በነበረው የኢትዮጵያ መድህን ፓርቲን ተቀላቅለው ትግሉን በተደራጀ አግባብ አቀጣጠሉ፡፡ ለተወሰኑ ዓመታት ከፖለቲካው ወጥተው በሲቪክ ማህበራት አማካኝነት በሰብአዊና ዲሞክራሲያዊ መብቶች መከበር በርካታ እንቅስቃሴ አድርገዋል፡፡ በተጨማሪም አሜሪካ ውስጥ ይታተም የነበረውን «ዘ ኢትዮጵያን ሪጅስተር» የተባለ መፅሔት ዋና አዘጋጅ ሆነው ለሶስት ዓመት በመሩበት ወቅትም ዲያስፖራው ስለሀገሩ ህዝብ መብት እንዲታገል ሰፊ የማንቃትና ግንዛቤ የማስጨበት ሥራ ሠርተዋል። በዚህም አልተወሰኑም፤ ከጓደኞቻቸው ጋር በመሆን በሎሳንጀለስ ከተማ የኢትዮጵያውያን ወጣቶች ሊግ አቋቁመው የሰብአዊ መብትና የዲሞክራሲ ጥያቄዎችን እያነሱ በኢትዮጵያ ጉዳይ ላይ የተለያዩ እንቅስቃሴዎች ያደርጉም ነበር፡፡ እንቅስቃሴውን ከአሜሪካም ሆነ በካናዳ በማስተባበር ወጣቱ በሀገሩ ጉዳይ ላይ ተሳታፊ እንዲሆን ሰርተዋል፡፡
ከሁለት አስርተ -ዓመታት በላይ ሕወሓትን በገሃድ በመቃወም የሚታወቁት እንግዳችን የ1997 ዓ.ም ምርጫን ተከትሎ የቅንጅት ፓርቲ አመራሮች ላይ የደረሰውን በደል ተመልክተው ሰላማዊ ትግሉ አዋጭ እንዳልሆነ ተገነዘቡ፡፡ እናም ከአሁኑ የትምህርት ሚኒስትር ፕሮፌሰር ብርሃኑ ነጋ እና ከሌሎች የትግል አጋሮቻቸው ጋር በመሆን የአርበኞች ግንቦት ሰባት ፓርቲን መሰረቱ፡፡ ለበርካታ ዓመታት የፓርቲው የውጭ ግንኙነት ኃላፊ ሆነው የሰሩ ሲሆን በተለይም ንቅናቄው በኤርትራ በርሃ ላይ ያደርገው የነበረውን የትጥቅ ትግል በመምራትና ስልጠና በመስጠት አወንታዊ ሚና መጫወታቸው ይጠቀሳል፡፡ የለውጡ መሪዎች በሕወሓት ይመራ የነበረውን በትረ ስልጣን ከመረከባቸው በፊት በሀገር ውስጥም ሆነ በውጭ የሚደረገውን ትግል በመደገፍም ከፍተኛ ሥራ አከናውነዋል፡፡
ለውጡ መሬት የነካ እንዲሆንና ሀገሪቱንና ህዝቡን ለዓመታት ሲበዘብዝ የኖረው አካል ሙሉ ለሙሉ እንዲወገድም ለለውጡ ኃይል ከፍተኛ አቅም የሚሆን እንቅስቃሴ ማድረጋቸውም ይነሳል፡፡ ከዚህ በተጨማሪም ላለፉት ሶስት ዓመታት ከታላቁ ህዳሴ ግድብም ሆነ በውስጣዊ ጉዳይ ከውጭ ሀገራት የሚደረገውን ፖለቲካዊ ጫና በመቃወም ከሀገራቸው ህዝብ ጎን ቆመው ብርቱ ስራ በማከናወን ላይ ይገኛሉ፡፡ በተለይም አሸባሪውን ቡድን በማስወገዱ ሂደት ላይ ከፍተኛ ሥራ እየሰሩ የሚገኙት እኚሁ ሰው ከዚህ ጋር ተያይዞ በሃያላን ሃገራት እየተደረገ ያለው ተፅዕኖ እንዲቆም የሀገራቸው እንደራሴ ሆነው እየሰሩ ባሉት ሥራ አመርቂ ውጤት አምጥተዋል፡፡ እንግዳችን ዓለም አቀፍ የኢትዮጵያውያን ተሟጋቾች የተባለ ስብስብ በማቋቋም በመላው ዓለም የሚገኙ ኢትዮጵውያን በሀገራቸው የሚነሱ ማንኛውንም ፕሮፓጋንዳ ቀድመው በማፍረስ የበኩላቸውን ሚና እንዲወጡ በማድረግ ላይ ናቸው፡፡ በተለይም የዲጂታል ዲፕሎማሲ ስራውን በቀዳሚነት በመስራት የህዝባቸውና የሃገራቸው ጠበቃ ሆነው እየሰሩም ይገኛሉ፡ በዚህና በሌሎችም ወቅታዊ አጀንዳዎች ዙሪያ የቀድሞው ግንቦት ሰባት አመራርና የዲሞክራሲ መብት ተሟጋች አቶ ነዓምን ዘለቀን አነጋግረናቸዋል፡፡ እንደሚከተለው ይቀርባል፡፡
አዲስ ዘመን፡- በልጅነትዎ ከሀገር ቢወጡም በዚህ ደረጃ ሀገርዎን እንዲወዱና ዋጋ እንዲከፍሉ ምክንያት የሆኖትን ዓብይ ጉዳይ እናንሳና ውይይታችንን እንጀምር ?
አቶ ነዓምን፡- ለእኔ አሁን ላለሁበት ማንነት ከፍተኛ አስተዋፅኦ ያደረገልኝ አስተዳደጌ ይመስለኛል፡፡ በተለይም ወላጅ አባቴ ለኢትዮጵያ ያለውን ፍቅር በተግባር እያረጋገጠና የሚወዳት ሀገሩ እንድትበለፅግለት ቀን ከሌት ሰርቶ ያሳየ ሰው ነበር፡፡ አባቴ ሀገሩ ከድህነት እንድትወጣ ካለው ፅኑ ፍላጎት የተነሳ እሁድን ሳይቀር ይሰራ ነበር። ‹‹ካለስራ ሀገር አታድግም›› የሚል እምነት ስለነበረውም ኢትዮጵያን እንድንለውጥ ከፍተኛ ጫና ያደርግብን ነበር። ለዚህ አንድ ምሳሌ ባነሳልሽ በ1977 ዓ.ም በወሎ ድርቅ ሲከሰት ገና ህፃናት ብንሆንም እያንዳንዱ የቤተሰብ አባል እራቱን መብላት እንዲተውና ለእራት ይወጣ የነበረውን ገንዘብ በድርቁ ለተጎዱ ሰዎች እርዳታ እንዲውል በማድረግ የሀገርና የህዝብ ፍቅር እንዲኖረን አድርጎ ነው ያሳደገን፡፡ የኢትዮጵያን ታሪክ እንድናውቅም ከፍተኛ ግፊት ያደርግብን ስለነበረም በርካታ የታሪክ መፅሃፍትን ማንበብና ስለታሪክ መፃፍ አዘወትር ነበር፡፡ በ16 ዓመቴ ከሀገሬ ስወጣ ከ200 በላይ መፅሐፍቶቼን ለአባቴ አስረክቤው ነው የወጣሁት፡፡ በሌላ በኩል በአባቴም ሆነ በእናቴ በኩል ያሉት ዘመዶቻችን ትልልቅ የጀግንነት ታሪክ ያላቸው አርበኞች መሆናቸውን ይህንን የአርበኝነት ታሪክ ከልጅነታችን ጀምሮ እየሰማሁ ነው ያደኩት፡፡ በአጠቃላይ እነዚህ ነገሮች ተደማምረው ሀገሬን እንድወድና ለዚያም እንድታገል አድርጎኛል ባይ ነኝ፡፡
አዲስ ዘመን፡- እስቲ አሁን ደግሞ ወደ ፖለቲካው ዓለም የገቡበትን አጋጣሚ ያስታውሱን?
አቶ ነዓምን፡- እንደሚታወቀው ወያኔ ዲሞክራሲ፤ ልማት፤ የህግ የበላይነት እናመጣለን እያለ ይናገር ነበር፡፡ ከዚያም አልፎ የደርግን ስርዓት በፋሽሽትነትና በጨፍጫፊነት ሲከሱ ነበር፡፡ ግን እነሱ ከመጡ በኋላ የተጠናከረው በጣም አፋኝ የሆነ ስርዓት ነው፡፡ ‹‹ዲሞክራሲ አለ›› የሚል ጭምብል ለብሰው ግፍ ይሰሩም ነበር፡፡ በተወሰነ ደረጃ ነፃ ጋዜጣ የሚመስል ቢኖርም የመንግሥትን ህፀፅ የሚናገሩና የሚፅፉ ሰዎች ይታፈኑ ነበር፡፡ ከዚያ በላይ ግን በጣም የከፋው ነገር የትግራይ ህዝብን እንወክላለን የሚሉት እነኚሁ ሰዎች በዘዴ የኢትዮጵያን ወታደራዊ ተቋማት፤ ኢኮኖሚ በበላይነት መቆጣጠር መቻላቸው ነው፡፡ ያ ደግሞ ውስጥሽ የሚፈጥረው ቁጭትና እልህ አለ።የብሔር ብሔረሰቦች እኩልነት ይላሉ ፤ በአንድ በኩል ነጋ ጠባ ህዝቡን የሚያደናግሩት በዚያ ነው፡፡ ስድስት በመቶ ከማይሆን ህዝብ የመጡ ሰዎች ከላይ እስከታች በመከላከያና በደህንነት ተቋማት ተሰግስገው ሀገሪቱን ሲበዘብዙ ነው የኖሩት፡፡
ምርጫ 97 እስከሚመጣ ድረስ እኔ ከፖለቲካ ድርጅት ውስጥ ወጥቼ በሰብአዊ መብት ጉዳዮች ላይ ነበር እስራ የነበረው፡፡ ከእነ ታማኝ በየነ፤ ኤሊያስ ወንድሙና ከበርካታ አክቲቪስቶች ጋር በአለም አቀፍ ደረጃ ካሉ ተሟጋቾች ጋር በመሆን በአጠቃላይ በኢትዮጵያ ውስጥ የነበረውን ኢ-ፍትሃዊ ስርዓት የመቃወምና የማጋለጥ ስራ እንሰራ ነበር። ምርጫ 97 ላይ የሕዝብ ድምፅ ሲዘረፍና ያንን ተከትሎ ደግሞ አረመኤያዊ ጭፍጨፋ ሲካሄድ ዝም ብሎ መቀመጥ አላስቻለኝም፡፡ ኢትዮጵያ ውስጥ ወያኔ እስካለ ድረስ ሰላማዊ ትግል በምንም አይነት እንደማያወጣ ቁርጥ ያለ አቋም ያስኩኝ፡፡ ከፖለቲካ ተቃውሞ ወደ ትጥቅ ትግል ሊያስገቡን የሚችሉ ሁኔታዎችን የማጥናት ፤ ሰዎችን የማሰባሰብ ፤ ድርጅት የመመስረት ፤ ሃብት ማሰባሰብ ፤ ኢትዮጵያ ውስጥ ግንኙነት መፍጠር የሚባሉ ነገሮችን ጀመርን፡፡ ይህንን ስርዓት ሊፋለሙ ፤ ሊታገሉ የሚችሉ ኢትዮጵያውያንን የማሰባሰብ ስራ ላይ ነው ትኩረት ያረኩት፡፡
በተለይም ከእስር የተፈቱት እነፕሮፌሰር ብርሃኑ ሲመጡ እኛም በሀገር ውስጥ የአመፅ ትግል ለማቀጣጠል የምንሞክረው ነገር ነበርና ተነጋግረን ተግባባን፡፡ እኛ የመሰረትነውን ድርጅት ከነፕሮፌሰር ብርሃኑ ጋር አንድ ላይ አዋሃድን፡፡ በመጀመሪያ ለአንድ ዓመት ያህል በጥምረት ተንቀሳቀስን፡፡ ከዚያ የዛሬ አስር ዓመት ተዋሃድን መስራት ጀመርን፡፡ እኔም ስራ አስፈፃሚ ኮሚቴ ውስጥ ገባሁኝ፡፡ ከዚያ ጊዜ ጀምሮ ለውጡ እስኪመጣ ድረስ በጣም በብዙ ሂደት ውስጥ አልፈናል፡፡ ኤርትራ በርሃ እየተመላለስን ጦር እስከማደራጀት ድረስ በርካታ ስራዎችን ሰርተናል፡፡ የእኔ ኃላፊነት የአርበኞች ግንቦት ሰባት የውጭ ጉዳይ ኃላፊ ነበርኩኝ፡፡ በኤርትራ በርሃ ለሚደረገው ትግል የአመራር ስልጠና እሰጥ ነበር፡፡ እንዲሁም የተለያዩ ድርጅታዊ ስራዎችን እናከናውን ነበር፡፡ ዋና ፀሐፊያችን አንዳርአጋቸው ፅጌ በወያኔ ታግቶም ትግሉን በተለየዩ ሃገራት የማቀጠጠልና አመፁን የማፋፋም ስራዎች ስናከናውን ነበር፡፡
ከዚህ በተጨማሪ ደግሞ ትግሉም በአንድ አቅጣጫ ስለማይሆን ሰፊ የሆነ ህብረት የመመስረት ስራ ስንሰራ ነበር፡፡ ከተለያዩ የፖለቲካ ሃይሎች ጋር ለዲሞክራሲ የሚታገሉ ጋር አንዳንድ ልዩነቶች ቢኖሩንም የአካሄድም ሆነ የግብ ከእነሱ ጋር የጋራ አጀንዳ በመፍጠር ብዙ ድርድሮችና ግንኙነት ስናደርግ ነበር፡፡ በመጨረሻ የኢትዮጵያ ብሔራዊ ንቅናቄ በሚል እኛን ጨምሮ አራት ድርጅቶች ያሉበት መሰረትን፡፡ ያንን የማመቻትና ከሰዎቹ ጋርም የሚደረጉ ድርድሮችን ቅድመ ሁኔታዎችን የማዘጋጀት ስራ ስሰራ ነበር፡፡ በሌላ በኩል ኢሳትም ሲመሰረት ከጅምሩ ጀምሮ በተለይ ዋሽንግተን የሚገኘውን ስቱዲዮ በእግሩ የማቆም ጋዜጠኞችን የማሰባሰብ ስራ በተጓዳኝ ስሰራ ነበር፡፡ በኋላም ዋና ሥራ አስፈፃሚ ሆንኩና አጠቃላይ የስራ ሂደቱን አስተባብር ነበር፡፡
አዲስ ዘመን፡- አሁን ላይ እንደሀገር ለተፈጠረው ችግርና ውጥንቅጥ ዋነኛ ምክንያት የፌደራሊዝም ሥርዓቱ ነው ብለው የሚያነሱ ሰዎች አሉ፡፡ እርሶዎ በዚህ ሃሳብ ይስማማሉ?
አቶ ነዓምን፡– እንደሚታወቀው በመርህ ደረጃ ፌደራሊዝም የአስተዳደር ወይም የአወቃቀር ስርዓት ነው። ለአንድ የፖለቲካ ማህረሰብ ስልጣንን ለማከፋፈል አንዱ መፍትሔ ነው፡፡ ከዚህ አንፃር ፌደራሊዝም በመርህ ደረጃ ችግር የለበትም፡፡ ግን እኛሀገር ተግባራዊ የሆነው በብሄር ብሄረሰቦች እኩልነት ስም ወያኔዎቹ የሚዘውሩት የይስሙላ ፌደራሊዝም ነው፡፡ ምክንያቱም ፌደራሊዝም ትርጉሙ ራሱ ዲሞክራሲዊ ነው፡፡ ዲሞክራሲ በሌለበት ሁኔታ ፌደራሊዝም ሊኖር አይችልም፡፡ እውነተኛ ፌደራሊዝም ለህዝብ ስልጣን ይሰጣል፡፡ ከታች ጀምሮ ህዝብ በራሱ ፖለቲካዊ ማህበራዊና ሀገራዊ ጉዳይ ያለምንም ተፅዕኖ የሚወስንበት መሆን ሲገባው እኛ ሃገር ግን ሌላ ሃይል የሚወስንበት ስርዓት ነው ሰፍኖ የቆየው፡፡ በእርግጥ ወያኔ ያመጣው ፌደራሊዝም በወረቀት ላይ ሲታይ በተወሰነ ደረጃ ሊስበን ይችላል፡፡ መሬት ላይ የነበረው ግን ህዝቡ መብቱን የሚያረጋግጥበት ሳይሆን ወያኔዎቹ የሚዘውሩት ነው። እንዳውም ህዝብን የመከፋፈያ መሳሪያ ነበር ያደረጉት። ኢትዮጵያ ውስጥ ህዝቡ የራሱን ፈቃድ የሚተግብርበት ስርዓት አልነበረም፡፡
በሌላ በኩል ኢትዮጵያ ውስጥ በታሪካችን የህዝብ አንድነት አለ በሚባል ደረጃ ማህበራዊ ትስስሩ ጠንካራ ነው፡፡ ህዝቡ በአንድ የተገማደና የተሳሰረ ነው። ደግሞም ኢትዮጵያዊነት በራሱ ዝም ብሎ የመጣ አይደለም፤ ለዘመናት በመወለድም፣ በስራም፣ በጦርነትም፣ በመገፋፋትም ህዝቡ በጣም ተገናኝቷል፡፡ ይህ የተጋመደ ህዝብ ኢትዮጵያዊነቱ፤ ሀገራዊ ስሜቱ በጣም ጠንካራ ነው። ይህንን ስሜት ለማጥፋት ነው በፌደራሊዝምን በብሔሮች እኩልነት ስም ሲነገድ የኖረው፡፡ ወያኔ የፌደራሊዝም ጭምብል አጥልቆነው ህዝቡን ሲያታልል የኖረው፡፡ እርግጥ አንዱ ጥያቄ ግን የማንነት ጥያቄዎች መመለስ እንዳለባቸው ይታመናል፡፡
ደግሞም ኢትዮጵያዊነት ማለት አንድ ቋንቋ ፤ አንድ ባህል ብቻ መሆን የለበትም፡፡ ኢትጵዮጵያ ውስጥ ከ86 በላይ የቋንቋና የባህል ያለው ሰፊ ማህበረሰብ እንደመኖሩ የሁሉም ቋንቋና ባህል እኩል መከበር ማደግ አለበት፡፡ ይህ መሆን ሲገባው ፌደራሊዝም ለወያኔውች ልዩነትን ለመፍጠሪያ፤ ህዝብን ለመከፋፋያ ፤ ሆን ተብሎ የማጋጫ ዘዴ ወይም ስልት ነው ያደረጉት፡፡ ከዚ ይልቅም ከኢኮኖሚና ለአስተዳደር አመቺ በሆነ መልኩ መታየት ነበረባቸው፡፡ የወያኔ አካሄድ ይህንን ተጠቅሞ የራሱን ጎሳ ወይም በትግራዩ ህዝብ የተደራጀ ጥቂት የሕወሓት ሰዎች የበላይነት ለማቆየት ሆን ተብሎ የተዘየደ ነው፡፡ በአጠቃላይ እነሱ አጀንዳቸውና ግባቸው ሌላ ስለነበረ አሁን በሀገሪቱ የምናየውን ነገር ፈጥሯል የሚል እምነት ነው ያለኝ፡፡
አዲስ ዘመን፡- በሀገሪቱ የመጣው ለውጥ እናንተ በውጭ ሆናችሁ ታደርጉት የነበረው የትግል ውጤት ነው ብለው ያምናሉ ?
አቶ ነዓምን፡- አዎ! እኛ ውጭ ሆነን በሚዲያ፣ በሰልፍ ፣ በኮንፍራንስ የኢትዮጵያን ህዝብ የመቀስቀስና ያለበትን ሁኔታ እንዲረዳ ማድረጋችን ጥልቅ ለውጥ እንደመጣ አምናለሁ፡፡ በተለያዩ ሚዲዎች ላይ በውጭ ያለው ኢትዮጵያዊ ሲያደርግ የነበረው እንቅስቃሴ ሀገር ውስጥ ያለውን ህዝብ በማነቃቃት፣ በማነሳሳትና በማደፋፈር ረገድ ትልቅ ሚና ነበረው፡፡ በተለይም የወያኔን በደሎች የማጋለጥ ስራ መስራታችን ሀገር ውስጥ ያለው ህዝብ በማነሳሳት ለውጥ ላይ እንዲደርስ አድርጓል። በዚሁ ሂደት ውስጥ የእኛም ሆነ የሌሎች ታቀዋሚዎች ብርቱ ጥረት ቢኖሩበትም በሀገር ውስጥ የመጣውን ለውጥ መሬት ላይ የተገበረው የተወሰነው አካል ነው። ይህንን በምሳሌ ላስረዳሽ፤ ጦርነት ላይ ለማሸነፍ አየር ሃይልም ፤ መድፈኛም ፤ ታንከኛም ፤ እገረኛም አስተዋፅኦ አለው፡፡ ግን መሬቱን ሄዶ የሚቆጣጠረው እግረኛው ነው፡፡ ልክ እንደዚያ ሁሉ እዚህ ሀገር ለመጣው ለውጥ ብዙ አካላት አስተዋፅኦ እንደነበራቸው ሁሉ የእኛም ሚና በቀላሉ የሚታይ አይደለም፡፡ ምክንያቱም በውስጥ የተደረገው ህዝባዊ እምቢተኝነት በተጨማሪ አርበኞች ግንቦት ሰባትም በኤርትራ በርሃ ያደርገው የነበረው ትግል ህዝቡን ለማደፋፋር አስችሏል፡፡ በእርግጥ ወረዳ አልያዘም፤ አላማችንም ወረዳ መያዝ አልነበረም፡፡ ዋናው ግባችን የሥርዓቱን ስነልቦና መቦርቦርና ማሸበር ነው፡፡ እንዳሰብነውም የህዝቡ ድፍረት እንዲጨምርና የወያኔን ልብ ማፍረስ ችለናል፡፡ በአጠቃላይ በሀገርም ሆነ በውስጥ ይደረጉ የነበሩ ትግሎች ናቸው ስርዓቱን ያንገዳገዱት፡፡
ሌላው ይህንን ስርዓት ለመናድ ሲባል መንግሥቱን በኢኮኖሚ የማዳከም ስራ በስፋት ስንሰራ ነበር፡፡ ይህም የውጭ ምንዛሬ በቀጥታ መንገድ እንዳይላክ በማድረግ የወያኔ አከርካሪ እንዲመታ ማድረግ ችለናል፡፡ በተለይም በመላው ዓለም የማህበረሰብ አንቂዎችን በማስተባበር ከባድ የሆነ ቅስቀሳ በማድረጋችን ኢትዮጵያ ውስጥ ኢኮኖሚውን ተቆጣጥሮ የነበረው አካል ከባድ ጫና ውስጥ እንዲገባ አድርገነዋል፡፡ ዶክተር አቢይ ከመጣ በኋላ ደግሞ በህገወጥ መልኩ ይገባ የነበረው የውጭ ምንዛሬ በቀጥታ በኋላ እንዲገባ በማድረግ ድጋፍ እያደረግን ነው ያለነው። በአጠቃላይ የውጭ ትግል ባይኖር እንዲሁም የህዝብ ድጋፍ ባይታከልበት በኢህአዴግ ውስጥ ሆነው ሲታገሉ የነበሩትን የለውጥ አካላት ወያኔ ያጠፏቸው ነበር፡፡
አዲስ ዘመን፡- እርሶ እንዳሉት ሕወሓት ስልጣኑን በህዝብ ጫና ቢለቅም ፤ በኢትዮጵያ ህዝብ ላይ ጦርነት ከፍቷል፡፡ ይህ ከምን ዓላማ የመነጨ ነው ብለው ያምናሉ?
አቶ ነዓምን፡– ወያኔዎች ከጫካ ባዶ እግራቸውን መጥተው በ27 አመታት የአስተዳደር ዘመናቸው የሀገር ሃብት ጠራርገው ዘርፈው በኢትዮጵያ ህዝብ ላይ ተንሰራፍተው ግፍ የፈፀሙ ሰዎች ናቸው፡፡ አጠቃላይ ኢኮኖሚውን ተቆጣጥረውት ሲያበቁ ከባንክ ያለገደብ ገንዘብ እየወሰዱ እያንዳንዱ የወያኔ አባል ግዙፍ ኩባንያዎች ባለቤት መሆን ችሏል፡፡ እዚህ አዲስ አበባ ከተማ ብቻ በሺ የሚቆጠሩ ትልልቅ ህንፃዎች የእነሱ መሆኑ ፀሃይ የሞቀው ጉዳይ ነው፡፡ በጣም የሚያሳዝነው ደግሞ የአንድ ብሄር ተወላጆች ብቻ አይንአውጣ በሆነና ይሉኝታ በሌለው መልኩ በሁሉም መንግሥታዊም ሆነ ከመንግሥት ውጭ የሆኑ ተቋማትን ይዘው ሀገሪቱን የመቦጥቦጫ መሳሪያ አድርገውታል፡፡ ይህንን ስል ዝም ብሎ ሙስና ወይም ጉቦ መቀበል ብቻ አይደለም፡፡ በሚሊዮን ለሚቆጠር የኢትዮጵያ ወጣት ስራ ሊፈጥር በሚችል ሀብት መዝብረዋል፡፡ እኔ ባለኝ መረጃ ሕወሓት 40 ሚሊዮን ዶላር የሚገመት ከውጭ የመጣ እርዳታ እሱ ወደያዛቸው ኩባንያዎች እንዲሄዱ በማድረግ ትልቅ ስራ ሰርቷል፡፡ ለምሳሌ የአሜሪካ የእርዳታ ድርጅት የሚሰጣቸው ድጋፍና ብድር እንዲሁም የሚመጡ የኮንትራት ስራዎች ሁሉ ለአንድ አካባቢ ተወላጆች ብቻ በመስጠት የግፍ ግፍ ሰርተዋል፡፡
በተመሳሳይ ከመከላከያ ጀምሮ ሁሉን የደህንነት ተቋማት ሙሉ ለሙሉ በሚባል ደረጃ በትግራይ ተዋላጆች እንዲሞላ ነው ያደረጉት፡፡ እነዚህ ነገሮች ታዲያ ለዘመናት ወያኔ ስልጣኑን አንሰራፍቶ ህዝቡን እየጨቆነ የመኖር ህልም እንዲኖረው አድርገውት ነበር፡፡ ይሁንና የለውጡ መምጣትና በህዝብ በዚህ ደረጃ መገፋታቸው በፍጥነት አምነው የሚቀበሉት አልሆነላቸውም፡፡ በእጃቸው አግበስብሰው የያዙትን የሚያስጥላቸው ሆኖ ስላገኙት ራሳቸውን ፈትሸው ይቅር ካላቸው ህዝብ ጋር በሰላም ከመኖርና ለውጡን ከመደገፍ ይልቅ፤ ሲበድሉት በኖሩት ህዝብ ላይ መልሰው ጦር ሰበቁበት፡፡ በሌላው ህዝብ ላይ የነበራቸውን የበላይነት ለማስቀጠል ሲሉ ብዙሃንን መጨፍጨፍና ማስጨፍጨፍ ያዙ፡፡ በቀቢፀ ተስፋ ተሞልተውም ህዝብን ከህዝብ የሚያባላ ፀያፍ የወሮበላ ስራ ላይ ተሰማሩ፡፡
ይህንን ያደርጉ የነበሩት ደግሞ ‹‹ጠብ የለሽ በዳቦ›› እንደሚባለው አንዴ የብሔር ብሔረሰቦች እኩልነት ጠፋ ፤ ህገ-መንግሥት ተጣሰ፤ ፌደራሊዝም ስርዓቱ ተናደ በሚል ጭምብል ውስጥ ውስጡን ሀገር የማፍረስ ሴራ ነበር ሲጠነስሱ የከረሙት፡፡ አንድ ጊዜ ዶክተር አቢይን አሀዳዊ እያሉ ይከሱታል፡፡ ግን የትም ቦታ ላይ የፈዴደራሊዝም ስርዓቱን ለማፍረስ ሲሞክር አላየነውም። እንዳውም ስርዓቱን በመናድ ረገድ የእነሱን ያህል ማንም አልተሳተፈም፡፡ ለመሆኑስ ባለፉት ሶስት ዓመታት ትግራይ ውስጥ እንዳየነው ሁሉ በሌሎች ክልሎች የለውጡን መሪዎች ያለአንዳች ፍርሃት የሚሳደብ ነበር?፡፡ መከላከያ ሲሄድ አናስገባም፤ አናስወጣም እያሉ መንገድ የሚዘጉት እኮ እነሱ ብቻ ነበሩ፡፡ እስካዛሬ ድረስ በየቀኑ እየወጣ መግለጫ በፌደራል መንግሥቱ ላይ የሚወጣበት አንድም ክልል አላደረገውም፡፡
እነሱ ስልጣን ላይ በነበረቡበትም ጊዜ በዚህ ደረጃ አንዱም ክልል ስልጣን አልነበረውም፡፡ ሱማሌም ሆነ ጋምቤላ አልያም ኦሮምያና አፋር እነሱ ካደረጉትን አንድ በመቶ ቢያደርግ ያለምንም ማመንታት ነው የሚጨፈልቁት። በእነሱ ጊዜ ትግራይ ውስጥ የሆነው ሌላው ቢያደርግ የሕወሓትን አጋዚ ልከው ያስጨፈጭፉት ነበር። ሕወሓቶች ትቢታቸው፤ ትምክህታቸው፤ እብሪታቸው ለከት በማጣቱ ነው ወደዚህ ሁኔታ የገባነው፡፡ ዶክተር አቢይ ከሁለት ዓመት ተኩል በላይ ነው የታገሳቸው፡፡ ገና ለውጡ እንደመጣ እነስብሃት ነጋና አባይ ፀሃዬ በየሚዲያው እየወጡ ሲሳደቡ፤ ሲሳለቁ፤ ሲያንኳስሱና ሲያጣጥሉ ነው የነበረው፡፡ እነሱ የለውጡን ሃይል የሚቆጥሩት የእነሱ ተላላኪና ምርኮኛ አድርገው ነው፡፡ ምክንያቱም ስልጣቸውን ዳግም ለማግኘት ሲሉ ለውጡን ማጣጣልና እዚህ ሀገር ትርምስ እንዲፈጠር ማስታጠቅ ማደራጀት ሥራ ውስጥ ገቡ፡፡
መንግሥት ትኩረቱ እንዲበታተን ፤ ታዓማኒነት እንዲጣ ሲሉ በተለይ አማራው ላይ ጭፍጨፋ እንዲካሄድ እና ‹‹የኦሮሞ መንግሥት›› የሚል የሃሰት ትርክት እንዲዛመት አድርገዋል፡፡ የተለያዩ የሽብር ስራዎች በማከናወን ሕዝቡ በመንግሥት ላይ ያለውን ዓመኔታ ለመሸርሸር ሞከሩ፡፡ ያሳደጉት ፤ ሲንከባከባቸው የኖረ ሰራዊት ላይ ነፍጣቸውን አነሱ፡፡ በዚህም አላበቁ ከሁለት ዓመት በላይ ሲያደራጁት የቆዩትን ከ200 ሺ የሚልቅ ወታደርና ሚሊሻ በኢትዮጵያ ንፁህ ህዝብ ላይ ፈተው ለቀቁት፡፡ በአጠቃላይ ይህንን ሁሉ በደል የፈፀሙት ያንን ያደረጉት ተመልሰው ማዕከላዊ መንግሥቱን ለመቆጣጠር ፤ ካልሆነም እነሱ ያጡትን ስልጣን ሌላው ማግኘት የለበትም ብለው ስላመኑ ሀገር ለመበተን ቆርጠው ተነሱ፡፡
አዲስ ዘመን፡- አሁን ላይ በተለይም እየደረሰ ካለው ጫና አኳያ አሸባሪው ቡድን በሃሰት ፕሮፖጋንዳው የኢትዮጵያን ገፅታ የማበላሸት ሴራው ተሳክቶለታል ማለት ይቻላል?
አቶ ነዓምን፡- አስቀድሜ እንዳልኩት ሁሉንም ነገር በበላይነት እንደተቆጣጠሩት ሁሉ በዲፕሎማሲው በተመሳሳይ በእነሱ ሰዎች ነበር የተያዘው፡፡ የእነሱን ሰዎች የውጭ ግንኙነት ስራ እንዲሰሩ ተደርጎ ነበር፡፡ ጫካም እያሉ ጀምሮ ከአሜሪካ ቁልፍ ሰዎች ጋር ጥብቅ ግንኙነት ነበራቸው፡፡ ሁለተኛው ነገር ደግሞ በየሀገሩ በጣም በተደራጀ አግባብ ዲያስፖራዎቻቸው ተንሰራፍተው ነው ያሉት፡፡ በተለይ ደግሞ ዲጂታል ወያኔ የተባለው የፕሮፖጋንዳ አውታራቸው ገና የሰሜን ዕዝ ሲጠቃ በሁለተኛው ቀን ነው ‹‹የዘር ማጥፋት ተፈፀምብን›› እያለ የሃሰት ትርክቱን የጀመረው፡፡ ወያኔ በሃሰት ውንጀላ የዓለምን ማህበረሰብ ለመቅረፅ ብዙ ሰርቷል፡፡ ይህ ደግሞ ሆን ተብሎ በሃሰት መንግሥት ላይ ጫና ለመፍጠር ያለመ ነው፡፡ ልክ በደርግ ዘመን ሃውዜን አስጨፍጭፈው ደርግ ጨፈጨፈ እንዳሉት ሁሉ አሁንም እነሱ ተንኩሰው መንግሥትን ይከሳሉ፡፡ የምዕራቡ ዓለም ደግሞ መንግሥትን በዘር ማጥፋት ከከሰስሽ አብሮሽ ነው የሚጮኸው። በዓለም አቀፍ ህግም መንግሥት ተጠያቂ ይሆናል፡፡ በነገራችን ላይ ይህ በመንግሥት ላይ ያደረጉት የሃሰት ውንጀላ ለመፈፀም በስብሰባ የወሰኑት ነው፡፡ ገና ምንም ሳይፈጠር አቅደው በዲጂታል ወያኔ አማካኝነት የሃሰት ትርክት ለመዝራት አስበው ያደረጉት ስለመሆኑ መረጃው አለኝ፡፡ የሚገርምሽ የዘር ማጥፋት ብለው ሲከሱ የህግ ማስከበር ስራው ገና አልተጀመረም ነበር፡፡ እኛ አስቀድመን ይህንን ስለምናውቅ ነው በውጭው ዓለም በማህበራዊ ሚዲያው ብዙ ያጋለጥናቸው፡፡
አሁን ላይ የተባበሩት መንግሥታት ድርጅትና የኢትዮጵያ ሰብአዊ መብት ኮምሽን ባወጡት ሪፖርት ብዙ ነገሮች ሃሰት እንደሆኑ ተረጋግጧል፡፡ የኢትዮጵያ መንግሥት ሆን ብሎ ህዝብን ለማስራብ ሰብአዊ እርዳታ እንዳልከለከ በርካታ ማረጋገጫዎች ተገኝተዋል፡፡ ይህንን ውሸት ይዘው ነው እንግዲህ የዓለምአቀፉን ማህበረሰብ ሲያወናብዱት የነበረው፡፡ አስቀድሜ እንዳልኩሽ የእነሱ ዲፕሎማቶች ዛሬም ጭምር በየሀገሩ አሉ፡፡ በእነዚህ ተጠቅመው የሃሰት ውንጀላቸው ተሰሚነት እንዲያገኙ አድርገዋል፡፡ በተለይም አሜሪካ ሴኔት ውስጥ የእነሱ ደጋፊዎች በመኖራቸው በተከታታይ ይህንን የውሸት ትርክት እያስተጋቡ ይገኛሉ።ለቅስቀሳ ደግሞ ከዚህ የመዘበሩት ከፍተኛ ገንዘብ በመኖሩ በአለም ዙሪያ በኢትዮጵያ ላይ የተቀነባበረ የሃሰት ትርክታቸው እንዲዛመት አግዟቸዋል፡፡ በአጠቃላይ የስነልቦና እና የመረጃ ጦርነት ሚዲያ የጨመረ ሥራ መስራት ችለዋል፡፡ አሁን የመጣው ጫና የዚህ ሁሉ ድምር ውጤት ነው፡፡ ከዚህ ጋር ተያይዞ ‹‹ጫና የበረከተው አሜሪካ ኢትዮጵያን ስለምትጠላ ነው›› የሚለው ነገር ለእኔ ብዙ አይዋጥልኝም፡፡ አልስማማምም፡፡
አዲስ ዘመን፡- እንዴት?
አቶ ነዓምን፡- አልስማማም ሰልሽ የተወሰኑ ሰዎች አሜሪካ መንግሥት ውስጥ የራሳቸው አላማ ሊኖራቸው ይችላል፡፡ ሕወሓትን በመርዳት ደካማ ኢትዮጵያ በመፍጠር እነሱ የሚቆጣጠሩት መንግሥት ለመፍጠር የሚፈልጉም አሉ፡፡ ግን ያ ብቻ ነው ብዬ አላምንም፡፡ ሴናተሮች በዚህ አይነት አጀንዳ የሉበትም፡፡ ግን ደግሞ ከታች በሚደግፏቸው ሰዎች ግፊት ጫና የሚመጣ ነው ብዬ አስባለሁ፡፡ ሴናተሩ ግፊቱ ሲበዛበት ብቻ በማያውቀው ነገር መንግሥትን ይወነጅላል፡፡ ስቴት ዲፓርትመንቱም ያንን ይቀበልና ያስተጋባል፡፡ ስለዚህ ገፊ ምክንያቹ ብዙ ናቸው፡፡ እነሱ በሚመስላቸው መንገድ ብዙ ማጭበርበሪያ ያለው ነገር ሃቅ ሆኖ ይቀርብላቸዋል፡፡እነሱ ያንኑ ሳያጣሩ ያስተጋባሉ፡፡ በአጠቃላይ የተለያዩ ፍላጎቶች አደገኛ በሆነ መስመር ላይ ተገናኝተው በኢትዮጵያ ላይ አቅጣጫ እንዲሳት አድርገዋል።
አዲስ ዘመን፡- በዚያው ልክ ታዲያ አሸባሪው ቡድን በንፁሃን ላይ እያደረገ ያለውን ጭፍጨፋ የዓለም ማኅበረሰብ ለምን ማድመጥና በሕወሓት ላይ ጫና መፍጠር አልፈለገም?
አቶ ነዓምን፡– በመጀመሪያ ደረጃ ወያኔዎች የሚፈፅሙት አሉታዊ ተግባር የህዝቡን ስነልቦና ለመስረቅ ነው፡፡ ‹‹እኛን አትችሉንም›› በሚል ህዝቡን ለማስፈራራት ነው፡፡ አሁን ላይ እኮ ‹‹ሂሳብ እናወራርዳለን›› እንዳሉትም ያንኑ እየፈፀሙት ነው ያሉት፡፡ ዋና አጀንዳቸው የኢትዮጵያን ህዝብ ቅስም መስበር ነው፡፡ ይሄ በደንብ መታወቅ አለበት። በተጨማሪም የኑሮ መሰረት የሆኑትን ሆስፒታሎች ሲዘርፉ፤ ሆን ብለው ከጥቅም ውጭ ሲያደርጉ ነበር፡፡ ለዚህ ደግሞ ደብረታቦር ያደረጉትን መጥቀስ ይቻላል፡፡ ትምህርት ቤት ሲዘርፉ፤ ሲያወድሙ ፤ ምንም መገልገያ መሳሪያ እንዳይሰራ አድርገው ሲያጠፉ፤ ማሳ ሲያቃጥሉ፤ ከብቶች ሲረሽኑ የነበረው ህዝቡ ውስጥ ከባድ ጭንቀት ለመፍጠርና ለዘለቄታው ጭምር አደህይቶ ለማኖር ነው፡፡ ምክንያቱም ህዝቡ የሚተዳደረው በእነዚህ በመሆኑ ይህን ሲያጠፋበት የኑሮ መሰረቱን ይንደዋል፡፡ አንገቱን ለማስደፋትም ያለመ ነው፡፡ ዳግመኛ ጥሮ ግሮ ለማደግ ዓመታትን ይፈጅበታል። በዚያ ላይ አሁን ካለው ድህነት ጋር ተዳምሮ የመኖር ተስፋ እንዲያጣ ለማድረግ ነው፡፡ ይሄ ሆን ተብሎ የተደረገ ነው፡፡
በስነ ልቦና ከመስበር ባለፈ በተጨባጭ ደግሞ ህዝቡ ተርቦና ማቆ እንዲሞት ማድረግ ነው ፍላጎታቸው። ምክንያቱም እነኚህን ጥሪቶች የኑሮ መሰረት የሆኑትን ተቋማትም ሆነ በግል የተያዙ ንብረቶች እነኚህ ዳግሞ ለማፍራት ለአንድ ድሃ ገበሬ ምንአልባት እድሜ ልኩን ቢሰራ ላይመልሰው ይችላል፡፡ መንግሥት ካልደረሰለት አሁንም ቢሆን ተርቦ ይሞታል፡፡ ይህንን ማድረጋቸውም እንዳሉትም መግዛት ያልቻሏትን ኢትዮጵያ ለማፈራረስ ቀላል ነው የሚሆንላቸው፡፡ ውጭ ያሉት ተላላኪዎቻቸው በመንግሥት ላይ የሚያደርጉት ውንጀላ ከባድ ነው የሚሆነው፡፡
ለነገሩ አሁን አለም እውነታውን እያወቀ ነው። አንዳንድ የውጭ ትልልቅ ሚዲያዎች ወያኔ እየፈፀመ ያለው ጭፍጨፋ ሽፋን ሰጥተውታል፡፡ እንዲሁም የቴድሮስ አድሃኖምን ትርክት ሰምተው አቋም ይዘው የነበሩት የተባባሩት መንግሥታት ድርጅት አመራሮች የሰብአዊ መብት ኮሚሽን ያረጋገጠውን ሪፖርት ሲመለከቱ ከአቋማቸው የመንሸራተት ነገር እያሳዩ ነው፡፡ ደግምም ሪፖርቱ እነሱ የሚሉት ከእውነታው የተራራቀ መሆኑን አመላካች ነው። ስለዚህ የዓለም አቀፉ ማህረሰብ የኢትዮጵያን ሁኔታ መረዳት ያልቻለው በሕወሓት ከጨቀየው አስተሳሰብ ለማፅዳት ብዙ ስራ ስለሚጠይቅ ነው፡፡
በተጨማሪም በግልፅ መነጋገር ያለብን ነገር መንግሥት በህዝቡ ላይ የፈፀሙትን ግፍ፤ በሰሜን እዝ ላይ ያደረጉትን ጭፍጨፋ፤ በመንግሥት በኩል የተደረገው ጥረት፤ በወያኔ በኩል ደግሞ እርዳታ እንዳይደርስ ያደረገውን መሰናክል ለሚነሱ ጥያቄዎች በደንብ መረጃን ማዕከል ባደረገና ደረጃውን በጠበቀ መልኩ አለም አቀፍ ህብረተሰቡን በደንብ ሊያሳምን በሚችል ያለመስራታችንን ነው፡፡ በደንብ አሃዝ ያለው መረጃ በማቅረብ ረገድ የሰራነው የህዝብ ግንኙነት ስራ በጣም ደካማ ነበር፡፡ ከዚያ በተጨማሪ በየሀገሩ የሾምናቸው አምባሳደሮቻችን ውስጥ ጥቂቶቹ ብቻ ናቸው በይፋ ወጥተው የኢትዮጵያን እውነታ ለማሳወቅ ጥረት ያደረጉት። ይህም በራሱ ለወያኔ ስራ አቅልሎታል ብዬ አምናለሁ፡፡
በሌላ በኩል የየሀገሩ ብሄራዊ ጥቅም ጉዳይ አለ። ለምሳሌ ምስራቅ አፍሪካ አካባቢ የአሜሪካ ጥቅም አለ፡፡ ጥቅማቸው በብዙ መልኩ ማየት ይቻላል፡፡ ግን በዋነኝነት አንዱ ስጋታቸው እዚህ አካባቢ ላይ የነቻይና ራሺያ ተፅዕኖ እየጨመረ መምጣቱ ነው፡፡ ከዚህ አኳያ ኢትዮጵያ የጂኦ ፖለቲካል ፋይዳ ስላላት ለመቆጣጠር የሚችሉት መንግሥት ይፈልጋሉ፡፡ ይሄ ምንም ጥያቄ የለውም፡፡ በተጨማሪም ከህዳሴ ግድቡ ጋር ተያይዞ የሚያሳዩት አቋምም ተመሳሳይ ነው፡፡ የግብፅን ጥቅም በጠበቀና ባዳላ መልኩ ተፅዕኖ ለመፍጠር የሚሞክሩት ግብፅ ከእስራኤልና ከፍልስጤም ጋር በተያያዘ የምትጫወተው ፖለቲካው ሚና በመኖሩ ነው፡፡ በተጨማሪም ከኢኮኖሚያዊ ጥቅም ጋር በተያያዘ ከአሜሪካ ጋር ያላት ቁርኝት ትልቅ በመሆኑ ነው በተባበሩት መንግሥታት ድርጅት አማካኝነት ኢትዮጵያ ላይ ተፅዕኖ እየፈጠሩ ያሉት፡፡ የትራምፕም ሆነ የባይደን አስተዳደር በተመሳሳይ ለአንድ ወገን ያደላ አቋማቸውን ሲገልፁ የነበሩት፡፡ አሁንም ግልፅ ባልሆነ መልኩ አሜሪካኖች ወደዚያ የማድላት ነገር አለ፡፡ በአጠቃላይ የኢትዮጵያ መንግሥት ደካማና አጎብዳጅ የሆነ ፤ የእነሱን ፍላጎት ብቻ የሚያስፈፅም እንዲሆን ይፈልጋሉ፡፡
ከዚሁ ጋር ተያይዞ ጠቅላይ ሚኒስትሩ ከኤርትራና ከሱማሊያ መንግሥት ጋር የፈጠረው ጠንካራ ግንኙነት ስጋት ሆኖባቸዋል፡፡ ስጋቱ የተፈጠረባቸው እነሱ የማይቆጣጠሩት በመሆኑ ነው፡፡ በተጨማሪም የቻይና አፍሪካ ላይ የምታደርገው እንቅስቃሴ እያደገ መምጣቱ የእነሱን የኢኮኖሚ ፍላጎት እንደሚያሳጣው ስለተረዱ ነው ጫናው እየበረታ የመጣው፡፡ ስለዚህ የእነሱን ጥቅም የሚስጠብቅ መንግሥት እንዲመጣ ሲሉ ብቻ ሕወሓትን ይደግፋሉ፡፡ ለዚህ ደግሞ የባይደን ልዩ መልዕክተኛ የተናገረውም ግልፅ ማሳያ ነው፡፡ ይህ ሰው ሶስቱ ሀገሮች ኢጋድን እንዳዳከሙትና የአቢይ መንግሥት አምባገነን እያለ ይናገራል፡፡ አሁን ላይ የአፍሪካ ቀንድ ልዩ መልዕክተኛ ሆኖ አደራዳሪ ሆኖ የመጣውም ይህንን አቋም ይዞ ነው፡፡ የእነሱ ማደራደሪያ ዋነኛ ሃሳብ ደግሞ እነ ወያኔ ያሉበት ደካማ የሆነ መንግሥት እንዲመሰረት ነው፡፡ ይህ እንዳይሆን ነው በውጭ ሆነን ስንታገል የነበረው፡፡
ኢትዮጵያ ከአሜሪካ ጋር ያላት ታሪካዊ ግንኙነት በተለይ ሰላም በማስከበር ረገድ የተጫወተችው ሚና ተረስቶ ለምን እንዲህ አይነት አይን ያወጣ በደል እያዩ ዝም እንዳሉ ነበር ስንጠይቃቸው የነበረው፡፡ ለ20 ዓመታት ሲደግፉት የነበሩት የወያኔ መንግሥት አምባገነንና ዘረኛ ስርዓት እንደነበር ስንገልፅላቸው ነበር፡፡ አሁን ደግሞ የተሻለ ለህዝብ የሚጠቅምና በህዝብ የተመረጠ ህጋዊ መንግሥት መመስረቱን ስንገልፅላቸው ነበር፡፡ በአንድ በኩል ቢሰሙም ግን ደግሞ ጥቅማቸውን ስለሚያስቀድሙ ነው ተፅዕኖውን እያጠናከሩ የመጡት፡፡ በመሆኑም ህዝቡ በኢትዮጵያ ላይ የተጀመረውን አደገኛ ዘመቻ ለመቀልበስ ህብረቱን ማጠናከር አለበት፡፡ መንግሥትም በደንብ የተጠናከረ የዲፕሎማሲ ስራ መስራት አለበት፡፡ የሕዝብ ግንኙነት ስራውንም ጠንካራ ማድረግ ያስፈልጋል፡፡
አዲስ ዘመን፡- አሜሪካ ኢትዮጵያን ከአግዋ ተጠቃሚነት መሰረዟ በሀገር ኢኮኖሚ ላይ ምን ያህል ተፅዕኖ ይፈጥራል ተብሎ ይታመናል? ከዚያስ ለመውጣት ምን መሰራት አለበት?
አቶ ነዓምን፡– እርግጥ አግዋ በተለይ ለኢንዱስትሪዎቻችን ብዙ ጠቀሜታዎች ነበሩት፡፡ በተለይ ምርቶቻችንን ወደ አሜሪካ ከታሪፍ ነፃ ስለሚያስገቡ የተሻለ ገበያ ያገኙ ነበር፡፡ ከአግዋ ተጠቃሚነት መነሳታችን ኢንዱስትሪዎቻችን የሚያገኙት ትርፍ ይቀንሳል፤ ይዳከማል፡፡ ባለው መረጃ ደግሞ በኢንዱስትሪዎቻችን ከ100 ሺ ያላነሰ ተቀጥሮ የሚሰራው ኢትዮጵያዊ በቀጥታ ይጎዳል፡፡ ይህ እንዳይሆን እኛ አስቀድመን በጣም ታግለናል። ቅስቀሳም ስናደርግ ነበር፡፡ ኢትዮጵያ ላይ እገዳ መጣሉ መንግሥትን ሳይሆን ህዝብን የሚጎዳ መሆኑን ለማስረዳት ጥረት አድርገናል፡፡ መንግሥትን እቀጣለሁ ብሎ ብዙ ህዝብ እንዳይጎዳም በሚል በርካታ ደብዳቤ ፅፈናል፤ ተሟግተናል፡፡ ሆኖም የእኛ ድምፅ ተቀባይነት ባለማግኘቱ እገዳው ተጣለ፡፡ ሆኖም እኛ ተባብረን ከሰራን፣ ከጠነከርን ፣ ሰላማችንን ከመለስን፣ የሚያሰራ ፖሊሲ ከቀረፅን ለማደግ የማንችልበት ምክንያት የለም የሚል እምነት ነው ያለኝ፡፡ ምክንያቱም ኢትዮጵያ ለመበልፀግ የሚያስችል ያልተነካ የተፈጥሮ ሃብትና ህዝብ አለት፡፡ ስለዚህ ይህንን አስተባብሮ የሚሰራ አመራር ካለ፤ ዳተኝነቱን አስወግዶ አሁን የተጀመሩትን ስራዎች ካስቀጠልን ተፅዕኖውን ማስቀረት እችላለን፡፡ ህዝቡን ማሳተፍ ከተቻለ ኢትዮጵያ በአጭር ጊዜ ለመለወጥ የምትችልበት ሁኔታ ይኖራል፡፡
አዲስ ዘመን፡- እንዳአጠቃላይ አሸባሪውን ቡድን ለማጥፋት ምን መሰራት አለበት ይላሉ?
አቶ ነዓምን፡- ይህንን የወያኔን የጥፋት መንጋ ማሸነፍ የምንችለው በዋናነት ከመቼው ጊዜ ይልቅ ህብረታችንን ስናጠናክር ነው፡፡ እነሱ ‹‹ከተሸነፍን ያጠፉናል›› ብለው ህዝቡን በጥላቻ ፣ በዘረኝነት፣ በበላይነት ቀቢፀ ተስፋ መርዘውታል፡፡ በዚሁ መንፈስ ያደራጁት ከ500 ሺ እስከ 600 ሺ የሚደርስ መንጋም አለ፡፡ አዲስ አበባም የእነሱ ደህንነት ፤ ወታራዊና ፖሊሲ ውስጥ የነበሩ በሺዎች የሚቆጠሩ ሰላዮች አሏቸው፡፡ በየክልሉም ተመሳሳይ ሁኔታ ነው ጉዳይ አስፈፃሚዎቻቸውን ያደራጁት፡፡ ስለዚህ ለኢትዮጵያ ትልቅ ስጋት ነው፡፡ ወረራውም ቀጥሏል። በቅርቡ በሚሌ መስመር መጥተው በጣም ብዙ እልቂት ለመፍጠር ጥረት አድርገው ነበር፡፡ ወሎም ላይ ተመሳሳይ የጥፋት ስራ ሰርተዋል፡፡ በመሆኑም ህዝቡ ማወቅ ያለበት ነገር ይዘውት የመጡት በከፍተኛ ጥላቻ የደነዘዘ መንጋን በህዝባዊ ማዕበል ማሸነፍ እንደሚገባ ነው፡፡
አሁንም ሰዎችን ሁሉ አውሬ አድርገውታል፡፡ ሰው መሳይ አውሬ እየመጣበት መሆኑን ህዝቡ ማወቅ አለበት። ይደፍራል፤ ይገድላል፤ ያወድማል፤ በጣም የሚያሳዝነው ደግሞ ልጆችን ወላጆቻቸው ፊት፤ ወላጆችንም ልጆቻቸው ፊት የሚደፍር ነውረኛ መሆኑ ነው፡፡ ይህንን የሚያደርጉት ደግሞ ሆን ብለው የህዝብን ስነልቦና ለመስበር ነው። ስለዚህ ይህንን መንጋ ለመቋቋም የህዝብ ማዕበል ያስፈልጋል፡፡ መታጠቅና ማስታጠቅ ይገባል፡፡ በየአካባቢው ሰውን በመመልመል አመራር መስጠት ያስፈልጋል፡፡ ህዝቡ በራሱ እንዲተማመንና ራሱን እንዲጠብቅ ማደራጀት ያስፈልጋል፡፡ አዲስ አበባን ጨምሮ በየደረጃው ህዝቡን በደንብ ማደራጀት አለብን፡፡ በተለይ መከላከያ አካባቢ ያሉ ሰዎች እንዲሁም በሲቪል አስተዳደሩ ትልቅ የመረጃ ድክመት እንዳለ እናውቃለን፡፡ የጠላትን ድክመት በደንብ መዝኖ ፍላጎቱ ምንድን ነው?፤ ምን አቅም አለው፤ ምን ቁጥር አለው፤ ምን ታጥቋል፤ ምንድነው አላማው የሚለውን በደንብ ከተገመገመ በኋላ በጥንቃቄ መዘጋጀት ያስፈልጋል።
አሁን ላይ እንደዚህ አይነት አካሄድ አይታይም። በአብዛኞቹ የመንግሥት ሰዎች ዘንድ ጠላትን አሳንሶ የመመልከት ችግር አለ፡፡ ወልዲያ እየመጣ ደሴ አይያዝም፤ አዲስ አበባ ሊደርሱ አይችሉም የሚል ቸልተኝነት ነው የታየው፡፡ ይሄ ደግሞ ዋጋ አስከፍሎናል፡፡እኛ የምንለው እነዚህ ሰዎች የቆረጡ ናቸው፤ ወይ ኢትዮጵያን መልሰን እንገዛለን፤ ወይም ደግሞ እናፈርሳታለን ብለው ነው የተነሱት፡፡ እነኚህ ሰዎች መሰል ወሬዎች ኢትዮጵያን እንደ 27 ዓመቱ ባሪያ አድርገን እንገዛለን ፤ እንደፈለግን እየዘረፍን፤ እያሰርን ፤ እየገደልን እንኖራለን የሚል ህልም ነው ያላቸው፡፡ አሁን አፋር አማራ ክልል ላይ እንደሚያደርጉት ሁሉ በአስርና በሃያ እጥፍ በመላው ኢትዮጵያ የመድገም እና ዘግናኝ የሆነ ጭፍጨፋ የማካሄድ እቅድ ነው ያላቸው፡፡
ስለዚህ በቅድሚያ ሁሉንም ህዝብ ማደራጀት ያስፈልጋል፡፡ ምክንያቱም ይህ ጉዳይ የመከላከያ ብቻ ሳይሆን የእያንዳንዱ ህዝብ በመሆኑ ነው፡፡ ክብራችንም ሆነ ነፃነታችንን ማስመለስ የምንችለውም ስንደራጅ ነው፡፡ ለ27 ዓመታት ገደሉን፤ አሰሩን ፤ ዘረፉን አዋረዱን በራሳችን ሀገር እንደ ሁለተኛ ዜጋ ራሳችንን እንድናይ፤ እንድንሸማቀቅ አድርገውናል፡፡ በሺዎች የሚቆጠረው ህዝብ ይህንን ሽሽት ተሰዷል፡፡ ስንቱስ ነው የተኮላሸው?፤ በበረሃ የቀረው? በየቦታ አፍነው የቀበሩት ዛሬም ድረስ መጠኑ ያልታወቀ በርካታ ህዝብ አለ፡፡ አሁንም ቢሆን ካልተደራጀን ይህንን በእጥፍ ሊደግም የሚችል ሁኔታ እንደሚመጣ የኢትዮጵያ ህዝብ መጠራጠር የለበትም፡፡ በመሆኑም መንግሥትም ህዝብም አንድ ሆኖ ጊዜው ሳይመሽ በሙሉ አቅማችን፤ በሙሉ ሃይላችን በገቡበት ልንደመስሳቸው ይገባል፡፡
ከዚህ በተጨማሪ ፖለቲካውን ለህዝቡ በደንብ ግልፅ ማድረግ ያስፈልጋል፡፡ ዓለማው ምን እንደሆነ ግልፅ ማድረግና ያንን የሚመጥን ዝግጅት ያስፈልጋል። ‹‹አይሆንምን ትተሸ ይሆናልን ያዥው›› እንደሚባለው ሁሉ የባሰ ነገር እንደሚመጣ አስቦና መጥኖ መንቀሳቀስ ነው የሚስፈልገው፡፡ ለከፋው ነገር መዘጋጀት ነው ያለብን። እንደዚህ አይነት ስትራጂካዊ የሆነ አመለካከትና ስሌት አለመያዛችን ነው ዋጋ እያስከፈለን ያለው፡፡ ትግራይ እያሉ ገና ተበትነዋል፤ ወድቀዋል ፤ ጋንታም የላቸውም የሚሉ አባባሎች በመከላከያ ሰዎች ሲነገር ነበር፡፡ ሆኖም አሁን ላይ ከ500 ሺ በላይ የአውሬ ማዕበል በየቦታው እየዘረፈ እየገደለ እየጨፈጨፈ መጥቷል፡፡ እነሱ ብዙ ኪሰራ ቢደርስባቸውም እንኳን እኛ እነሱን በሚመጥን ሁኔታ ስላልተደራጀንና ስላልተዘጋጀን ዋጋ እያስከፈለን ነው፡፡
እንደሚታወቀው ደግሞ መከላከያውንም ቢሆን ወያኔ አስድሞም ቢሆን ከላይ እስከታች ይዘውት ነበር፡፡ መከላከያ ውስጥ የነበረው ጀነራል እንዴት ጀነራል እንደሆነ ለምን እንደመጣ እናውቀዋለን፡፡ ስለዚህ ጠላትን አሳንሶ የማየትና ያንን የሚመጥን ዝግጅት ከማድረግ አኳያ የአመራርም የአመለካከትም ክፍተት አለ፡፡ እርግጥ ጀግናው ሰራዊታችን አሁንም ቢሆን እየተዋጋ ነው፡፡ ከላይ ደግሞ በአመራር ረገድ ብዙ ክፍተቶች አሉ፡፡ ምክንያቱም ለዓመታት እነሱ የአመራር ቦታውን ሁሉ ይዘውት ስለነበር ሲወጡ ክፍት እንደነበር ይታወቃል፡፡ ለዚህም ነው የቀድሞውን ሰራዊት በብዛት ማስገባት ያስፈልጋል እያልን ስንወተውት የነበረው። ደግሞም አሁን ላይ የታሪክ ሽሚያ ለእኛ አይጠቅመንም፤ ሊኖርም አይገባም፡፡ ምክንያቱም ይሄ የሀገር ህልውና ነው። በቀድሞ ሰራዊት ውስጥ ከውጊው ባሻገር በእውቀታቸው ብዙ አስተዋፅኦ ሊያበረክቱ የሚችሉ ሰዎች አሉ፡፡
እነሱ ያደራጁት 500 ሺ ሰራዊት ሙሉ ለሙሉ እዚህ ከተማ ቢመጣ በደንብ የታጠቀና የተደራጀ 100 ሺ ሰራዊት ቢኖር ለመከላከል በቂ ነው፡፡ እኛ ይህንን አላደረግንም፡፡ ምንያል ታጥቀናል በየሰፈሩ አይታወቅም፡፡ከእንግዲህ በኋላ እያንዳንዱ መሬት የወያኔ መቀበሪያ ነው መሆን የሚገባው፡፡ እነሱ ደግሞ ተማምነው የመጡት በውትድርና አይችሉንም ብለው ነው፡፡ ሁላችንም ይህንን ያረጀ ያፈጀ አስተሳሰብ መስበር ነው ያለብን፡፡ ሁሉንም ነገር መቆጣጠር አለብን ብሎ የወረረን ነቀርሳ እስከወዲያኛው ከውስጣችን ነቅለን ማውጣት አለብን፡፡
አዲስ ዘመን፡- ለነበረን ቆይታ በአንባቢዎቼና በዝግጅት ክፍሉ ስም ከልብ አመሰግናለሁ፡፡
አቶ ነዓምን፡- እኔም አመሰግናለሁ፡፡
ማህሌት አብዱል
አዲስ ዘመን ኅዳር 4/2014
