“ለቀብር የማይመቸውን ቀብረን እናሸንፈው” ዶክተር ወልደሰንበት ዋጋነው

የህክምና ባለሙያ፣ መምህርና የብሔራዊ ድንገተኛ ፈጣን ምላሽ ሰጪ ቡድን አስተባባሪ ናቸው። በተለይ በድንገተኛ ህክምና ዘርፍ አንቱታን ያተረፈ ሥራ መስራታቸው ይነገርላቸዋል። ዛሬም በዚሁ ሙያቸው እየሰሩ ነው። የሁሉም ሆስፒታሎች ሪፖርት የማግኘት እድሉ አላቸው። ይህን መሰረት አድርገው ቅድመ ጥንቃቄና ዝግጅት መደረግ ባለበት ጉዳይ ላይ እገዛ ያደርጋሉ። አሁን ላይ ዓለምን እያመሰ የሚገኘውን የኮሮና ቫይረስ የመከላከል ስራው ላይም ሰፊ ድርሻ አላቸው። የድንገተኛ ክፍሉን ከማዘጋጀት ጀምሮ ህክምናውን እስከ መስጠት ድረስም ይሳተፋሉ። የዛሬው የህይወት እንዲህ ናት እንግዳችን ዶክተር ወልደሰንበት ዋጋነው። እንግዳችን ባለፉት የህይወት ዘመናት ያለፉበትን በርካታ አስተማሪ ልምዶችን ያጋሩናል።
በታሪክ የተሰራው ልጅነት
ትውልዳቸው ደቡብ ውስጥ ኮንታ ልዩ ወረዳ ዩራ ተብላ በምትጠራ ስፍራ ነው። ወረዳው ከአዲስ አበባ 550 ኪሎ ሜትር፣ ከጅማ ደግሞ 128 ኪሎ ሜትር ይርቃል። ዶክተር ወልደሰንበት በዩራ እንደማንኛውም የገጠር ልጅ ከብት አግደው፣ እርሻ አርሰውና ሰብል ጠብቀው ነው የልጅነት ጊዜያቸውን ያሳለፉት።
ዶክተር ወልደሰንበት ጨዋታ የሚባል ነገር አያውቁም። ይልቁንም ከትልልቅ ሰዎች እግር ስር ቁጭ ብሎ ታሪክና ተረቶችን ማድመጥ ያዘወትራሉ። ይመስጣቸዋልም። ይህን ባህሪያቸውን ተከትሎ አንዳንዶች አስተዋይ ሲሏቸው ጥቂቶች ደግሞ ከትልቅ ሰው ጋር ማዘውተራቸውን አይወዱላቸውም ነበር። ከስራና ከትምህርት በኋላ የአባታቸውን እጅ ይዘው ተረትና ታሪክን ለመስማት ከአዛውንቶች እግር ስር ነው የሚውሉት። ይህ ባህሪያቸው ጥሩ አድማጭ፣ ታሪክ አዋቂ እንዲሁም አንባቢ እንዲሆኑ እንዳደረጋቸው ይናገራሉ።
ያደጉበት ሰፈር የዱር እንስሳት ፓርክ በመኖሩ የተለየ ቅርበት እንደነበራቸው የሚናገሩት ዶክተር ወልደሰንበት፤ ከመላመድና በአንድ አካባቢ ከመኖር አልፈው ግብግብ የፈጠሩበት አጋጣሚ ጥቂት እንዳልነበር ያነሳሉ። በተለይ ከጅብ ጋር የመገናኘታቸው ልኬት ወሰን አልነበረውም። ሆኖም አስተዳደጋቸው ባላበሳቸው ጥበብ በብልጠት እራሳቸውን ተከላክለው ቤታቸው ይገባሉ።
ጭምት የሚባል ባህሪ አላቸው። ስራ ወዳድም ናቸው። ከትምህር በኋላ የተለያዩ ስራዎችን በመስራት ቤተሰብን ያግዛሉ። ከዚያም አልፈው ገንዘብ አምጡ ላለማለት በራሳቸው አቅም የንግድ ስራዎችን ይሞክሩ ነበር። በተለይም የሦስተኛ ክፍል ተማሪ እያሉ ሸቀጣሸቀጦችን ከነጋዴዎች ላይ ገዝተው ገበያ በመውሰድ ዘርግተው አትርፈው ይሸጣሉ። አለፍ ሲል ደግሞ በአህያና በበቅሎ እየጫኑ ወንዝ አቋርጠው በመሄድ ገጠሩ ክፍል ላይ ንግዳቸውን ያጧጡፋሉ።
ምንም እንኳን ለቤተሰቡ የመጨረሻ ልጅ ቢሆኑም በቤት ውስጥ እንደማንኛውም ልጅ ነው የድርሻቸውን የሚሰሩት። አንዱ ከአንዱ ይበልጣል ወይም ያንሳል የሚለውን ነገር አያውቁም። ሁሉም የተሰጠውን የሚሰራና ለውጤት የሚያበቃ እንደሆነ አምነው አድገዋል። ከአዋቂዎች እኩል ተነስተው የሚጠበቅባቸውንም አድርገዋል።
‹‹የገጠር ልጅ በመሆኔ በችግሮች እንዳልደናገጥ፣ ነገሮችን በብዙ መልኩ እንዳገናዝብ፣ በጉልበትም ጠንካራ እንድሆን አድርጎኛል›› የሚሉት ባለታሪኩ፤ ለብቻቸው እርሻ ቦታ ጭምር ተሰጥቷቸው ውጤቱ እስኪታይ ድረስ ይሰሩ እንደነበር ይናገራሉ። በልጅነት ኃላፊነትን የመሸከም ምንነትን ተረድተው አድገዋል። ቤተሰባቸው ከማሞላቀቅ ይልቅ ቆንጠጥ አድርገው ስላሳደጓቸው የዛሬ ህይወታቸው በመልካም ስብዕና የተገራ እንዲሆን እንዳገዛቸው ያምናሉ።
በተለይ ለአሁኑ ማንነታቸው የማይሸነፍ ማንነት እንዲገነቡ አንድ አጋጣሚ በልዩ ሁኔታ እንዳገዛቸው ይናገራሉ። ነገሩ እንዲህ ነው ለንግድ ራቅ ወዳለ ገበያ ሄደው ሲመለሱ ከመንገድ ጅቦች እየተከተሏቸው አስቸገሯቸው። ቤት ለመድረስም ብዙ ፈተኗቸው። እፎይታ ለመፍጠር ዛፍ ላይ ወጥተው በድንጋይና እራሳቸውን መከላከል ጀመሩ። ሊያድናቸው የሚችል ሰው አልነበረም። ያላቸው አማራጭ ከወጡበት ዛፍ ወርደው እየተታገሉ መሄድ ነበርና አንዴ ከፊት አንዴ ከኋላ እየከበቧቸው ምንም ሳይሆኑ በብዙ ፈተና ውስጥ እቤት ደረሱ። ፍራቻቸውን ከለቅሶ ጋር በማድረግ ትራራልኛለች በማለት ለእናታቻው ተናገሩ። እናት ግን ‹‹ወንድ ልጅ አይደለህ፤ ጅብ አባረረኝ እንዴት ትላለህ፤ ከቤት ስልክህ እንዲህ አይነት ችግሮችን እንድታሸንፍ ነው። በል ዝም በል›› ብለው እንዳሳፈሯቸውና ለችግርም እንዳይበገሩ እንዳደረጓቸው ይናገራሉ።
ከዩራ እስከ አዲስ አበባ
ትምህር ቤት ከመግባታቸው በፊት ብዙ ጊዜያቸውን የሚያሳልፉት በማንበብና ታሪኮችን በመስማት ነበር። ይህ ደግሞ በትምህርታቸው ጎበዝ እንዲሆኑ አግዟቸዋል። በተለይም ለንባብ ቦታ አለመምረጣቸው ለዚህ እንዳበቃቸው ይናገራሉ። ሰብል እየጠበቁ ሳይቀር ያነቡ እንደነበርም ያስታውሳሉ። ለዚህ ሁሉ መሰረታቸው ደግሞ አባት ሲሆኑ፤ ዘመናዊ ትምህርት ባይቀስሙም መሰረተ ትምህርት ተምረዋልና ፊደላትን ጠንቅቀው እንዲያውቁ አድርገዋቸዋል። ከዚያም ዘመናዊ ትምህርት እንዲማሩ በቅርብ ርቀት ላይ በሚገኘው ዩራ የመጀመሪያ ደረጃ ትምህርት ቤት አስገቧቸው። ከአንደኛ እስከ አምስተኛ ክፍል ከተማሩ በኋላም ከ1 ሰዓት 30 ደቂቃ በላይ ተጉዘው መማር ግድ አላቸው።
ይህ ቦታ አመያ የመጀመሪያ ደረጃ ትምህርት ቤት እየተባለ የሚጠራው አስኳላ የሚገኝበት ነበር። በዚያ እስከ ስምንተኛ ክፍል ተከታትለዋል። ቀጣዩ የትምህርት ጉዟቸው የሚወስደን ጅማ ሲሆን፤ ጅሬን መካከለኛና አንደኛ ደረጃ ትምህርት ቤት ዘጠነኛንና አስረኛ ክፍልን ለመማር ችለዋል። ከዚያ 11 እና 12ኛ ክፍልን ደግሞ ጅማ መሰናዶ ትምህርት ቤት በመግባት ተማሩ። እንግዳችን ወደ ጅማ የተጓዙት ትምህርት ቤቶች ጠፍተው ሳይሆን የተሻለ ትምህርት ፍለጋ ነበር። በዚህም ወንድማቸው ጋር በመሆን ትምህርታቸውን ተከታትለዋል።
በቤት ውስጥ የፈለጉት ነገር ቢሟላላቸውም እርሳቸው ግን የለመዱት ራስን የመቻል ነገር በውስጣው አለና እየነገዱ የሚያስፈልጋቸውን ያሟላሉ። ይህ ውጤታማ ተማሪ ሆነው በከፍተኛ ውጤት ዩኒቨርስቲ እንዲገቡ አግዟቸዋል።
የዩኒቨርስቲ ትምህርታቸው የቀጠለው በዚያው ጅማ ከተማ ነበር። የጅማ የጤና ሳይንስ ኮሌጅን ተቀላቅለው በከፍተኛ ማዕረግ የሜዲስን ትምህርታቸውን አጠናቀዋል። የልጅነት ህልማቸው የታሪክ ተመራማሪ መሆን ቢሆንም ከዚያ በተጓዳኝ የሥነህይወት ትምህርትንም አጥብቀው ይወዱ ነበርና ምርጫቸው ሜዲሲን ላይ እንዲያርፍ የግድ አለ። አሁን ላይ ግን ሁለቱን አጣምረው ለአንድ ተግባር ማዋል መቻላቸው ይናገራሉ። በዚህም ደስተኛ ናቸው። ‹‹ታሪክና የህክምና ትምህርት ቁርኝት አላቸው። ብዙ ነገርን መረዳትና ማወቅ ጉጉት እንዲኖረኝ አድርጎኛል›› ይላሉ ስለ ሁኔታው ሲናገሩ።
በጅማ ዩኒቨርስቲ የከፍተኛ ማእረግ ተመራቂ በመሆናቸው በዚያው የመቅረት እድሉን አገኙ። ለአራት ወር ያህል በድንገተኛ ክፍል ጠቅላላ አገልግሎት ላይ እየሰሩና እየተማሩ ቆይተዋል። ቀጣዩ ትምህርታቸው በብቸኝነት የሚሰጠው አዲስ አበባ ዩኒቨርስቲ በመሆኑ በቀጥታ ወደ አዲስ አበባ በመምጣት ጤና ሳይንስ ኮሌጁን ተቀላቀሉ። የድንገተኛ ህክምናን ስፔሻላይዝድ አደረጉ። ከዚህ በኋላ በመደበኛ ትምህርት ባይቀጥሉም አዳዲስ ስልጠናዎችን በተለያየ አጋጣሚ ይወስዳሉ። የህክምና ትምህርት ሁልጊዜ ትምህርት ቤት ገብቶ የመማር ያህል በመሆኑ በየጊዜው በስልጠናዎች በህክምናው ዘርፍ አቅማቸውን ከመገንባት አልተቆጠቡም።
የሥራ ጅማሮ
ገና በጅምሩ በህክምና መምህርነት የተቀጠሩት ዶክተር ወልደሰንበት፤ በዚያው የመጀመሪያ ድግሪያቸውን በተመረቁበት ትምህርት ቤት ነው የ4 ሺህ ብር ደመወዝተኛ የሆኑት። የጠቅላላ ድንገተኛ ህክምና አገልግሎት መምህር ሆነውም ለአራት ወር ያህል ሰርተዋል። ለትምህርት ወደ አዲስ አበባ
ከመጡ በኋላ ደግሞ ለልምምድ በሚወጡባቸው ሆስፒታሎች ሁሉ ብቃታቸውንም ያሳዩ ነበር። ከትምህርት በኋላ ደግሞ በቀጥታ ወደ ቅዱስ ጳውሎስ ሜዲካል ሚሊኒዬም ኮሌጅ በመሄድ በመምህርነትና በህክምና ባለሙያነት ለማገልገል ተወዳደሩ። ፈተናውን በብቃት አልፈውም በድንገተኛ ጠቅላላ ህክምና ስራ ላይ እንዲያገለግሉ ተመደቡ። ከአራት ወር የስራ ቆይታ በኋላም የዳሬክተርነት ቦታውን ተፈናጠው እስከዛሬ ድረስ እየሰሩበት ይገኛሉ።
ሆስፒታሉ አዲስ ነገሮች የሚገኙበት፣ የህክምና ባለሙያዎች እውቀት የሚገበዩበትን እድል የሚሰጥ ነው። ዶክተር ወልደሰንበት ከዳይሬክተርነታቸው ባሻገር የብሔራዊ ድንገተኛ ፈጣን ምላሽ ሰጪ ቡድን አስተባባሪ ሆነው መስራት ከጀመሩ ሁለት ዓመት አስቆጥረዋል። በዚህ ኃላፊነት ላይ ሆነው የተለያዩ የአገሪቱ ክፍሎች እየተዘዋወሩ በርካታ ስራዎችን አከናውነዋል። የአገር ስጋት የሆኑ በሽታዎችና ወረርሽኞች በተከሰቱ ቁጥርም ቡድኑን ይዘው ፈጣን ምላሽ ይሰጣሉ። በተለይ ወቅታዊና የዓለም ስጋት የሆነውን የኮሮና ቫይረስን ለመከላከል ሌት ተቀን እየለፉ ይገኛሉ።
አቤትና ጳውሎስ በመመላለስ በሁለቱም ሆስፒታሎች ላይ በዳይሬክተርነት፣ በህክምናና በመምህርነት የሚያገለግሉት ዶክተር ወልደሰንበት፤ ከፍተኛ አደጋዎች በአገሪቱ ውስጥ ሲከሰት ቡድን በማዋቀርና አስፈላጊው ነገር እንዲሟላ ከሌሎች ጋር በመመካከር ቦታው ድረስ በመሄድ መፍትሄ እንዲሰጥ የመስራት ኃላፊነቱ ድርሻቸው ነው። የህክምና መሳሪያ በሌለበት ቦታ በሜዳ ላይ ጭምር እንደወታደር ተጉዘው ህክምና ይሰጣሉ።
ብሔራዊ የድንገተኛ ፈጣን ምላሽ ሰጪ ቡድን በሌሎች አገራት ከስልሳ ዓመት በላይ ታሪክ ያለው እንደሆነ የሚያነሱት ባለታሪኩ፤ በኢትዮጵያ የተደራጀ አካሄድ እንዳልነበረው ይገልፃሉ። ያንን መምራት ደግሞ እጅግ አዳጋች መሆኑን ነው የሚያነሱት። ዓለም ዓቀፍና አገር አቀፍ ወረርሽኝ ከመከሰቱ በፊት ዝግጁ ሆኖ መጠበቅና ለዚህ ክስተት የተደራጀና የሰለጠነ ባለሙያ አለመኖሩም ፈታኝ መሆኑን ነው የሚናገሩት። ይህ ደግሞ ለዜጎች ፈጣን ምላሽ አለመስጠትን እያስከተለ መቆየቱን ይገልፃሉ። ሆኖም ችግሮቹን ለመጋፈጥ ከሚመለከታቸው አካላት ጋር እየተጋገዙ ከአደጋ ስጋት እየተከላከሉ መቆየታቸውን ያነሳሉ። አሁን ባለው ሁኔታም የቡድኑ ዝግጁነት ተስፋ ሰጪ እንደሆነ ያነሳሉ።
የህክምና ሙያ
ህክምና ኑሮም ህይወትም ነው። ስለታማሚና ስለ በሽታ ዘወትር የሚታሰብበትና የሚወራበትም ነው። ህክምና ማህበራዊ ኑረትም ነው። ችግሮችን የሚጋሩበትና ለመፍትሄ ትግል የሚደረግበትም ነው። ሀብታሙ እንዳቅሙ በጥንቃቄ እንዲታከም፣ ድሃውንም ቢሆን እንደምንም ብለህ አድነኝ ሲል ሙሉ የሙያ ስነምግባርና ኃላፊነት ለመወጣት ትግል የሚደረግበት ነው። ስለዚህም ህክምና ከፈጣሪ በታች ችግሮች ተነግረውበት መፍትሄ የሚሻበት መንገድ ነው። አቻዮ መሆንና የችግሮች ጥግ የሚታዩበት ሙያም ነው። ይህን የሚሉት ዶክተር ወልደሰንበት ናቸው።
ብዙ ሰዎች ባለሙያዎች ቸልተኛ እንደሆኑ የሚያስቡበት ቢሆንም ነገሩ ግን ተቃራኒ ነው ይላሉ ስለ ባህሪው ሲተነትኑ። ባለሙያው ለራሱ ሳይሆን ለሌላ የሚኖር ነው ይላሉ። ‹‹ ቸልተኝነት አይኖርም ተብሎ አይታሰብም›› በማለትም ይህ የሚፈጠረው ከችግሩ ክብደትና ውስብስብነት ጋር ተያይዞ መሆኑን ይገልፃሉ። ከባባድ ችግሮችን ማየት መልመዱ ቶሎ በሚድነው ነገር እንዳይጨናነቅ እንደሚያደርግ ይገልፃሉ። ስለዚህም ቸልተኝነት ሳይሆን የመፍትሄው ቀላልነት ስለሚታየው የሚያሳየው ባህሪ እንደሆነ ያነሳሉ።
‹‹የህክምና ባለሙያነት ከቤት ገብቶ እርፍት እንኳን ማድረግ የማይቻልበት ነው›› የሚሉት ዶክተር ወልደሰንበት፤ በዚህ ምክንያት እርሳቸውም በተደጋጋሚ ሙሉ ሰዓታቸውን በሥራ ላይ በማሳለፋቸው ጓደኞቻቸው ‹‹ጋወንህንም ስራህንም አውልቀህ እቤትህ ግባ›› እንደሚሏቸው በቀልድ መልክ በማንሳት የሁኔታውን ክብደት ያስረዳሉ። ህክምና ከታማሚው እኩል መታመም መሆኑንም ይገልፃሉ። ‹‹በህክምና ሽጉጥ ተደቅኖ እንኳን መስራት ግዴታ ነው። በተለይ ድንገተኛ ክፍል ላይ ጠጥቶ የመጣና ስሜቱ የተነካበት ሰው የተለያየ አደጋን ይጋርጥብሻል። በዚህም ያንን አልፎ መስራትም አንዱ የሙያው ባለቤት መገለጫ ነው። ለሰው መኖርን ማሳያም ነው›› የሙያውን ሌላኛውን ጎን ያሳያሉ።
ኮሮናና ህክምና
‹‹በቻይና የሳንባ ምች ተከስቷል የሚል ወሬ ከተሰማበት ጊዜ አንስቶ በአገራችን ዝግጅት እንዲደረግ ሰርቻለሁ›› የሚሉት እንግዳችን፤ ስለጉዳዩ የተለያዩ ምርምሮችን በማድረግ ተማሪዎቻቸው ግንዛቤ እንዲወስዱ እንደሰሩ ይናገራሉ። የቫይረሱ ስያሜ ኮቪድ 19 ነው ሲባል የበለጠ ማንበብና ማወቅ እንደቻሉም ይገልፃሉ። ቅድመ ዝግጅቶች እንዲደረጉ ብዙ ስራዎችን ከአጋሮቻቸው ጋር መስራት መቀጠላቸውንም ያነሳሉ። በኢትዮጵያ ውስጥ ቫይረሱ እንደገባም ምንም ሳይደናገጡ የመከላከልና የመቆጣጠር ስራ እንዲሰሩ እድል እንደሰጣቸው ያነሳሉ።
‹‹በእርግጥ መጀመሪያ ችግሩን ከመሰረቱ ማድረቅ ይቻል ነበር›› የሚሉት ዶክተር ወልደሰንበት፤ አገራት በራቸውንም ሆነ ግንኙነታቸውን ከቻይና ቢያቆሙ ኖሮ ስጋቱን ማስቀረት ይቻል ነበር የሚል እምነት እንዳላቸው ይናገራሉ። ሆኖም አሁን ይሄ ጊዜው ማለፉን ገልፀው ከሌሎች ተምሮ ራስን መጠበቅ ላይ ማተኮር እንደሚያስፈልግ ምክረ ሃሳባቸውን ይገልፃሉ።
በሽታውን ለማከም የህክምና ባለሙያው ከመጀመሪያው የኮሮና ታማሚ ጀምሮ የህክምና እርዳታ እያደረገ ይገኛል የሚሉት ዳይሬክተሩ፤ ብዙዎቹ በማገገም ላይ እንደሚገኙ ይገልፃሉ። ውጤታማ ለመሆን አስፈላጊ ጥረት እየተደረገ መሆኑን ይናገራሉ።
‹‹እኔም ብሆን ከመጀመሪያው የቫይረሱ ተጠቂ ጀምሮ አክሜያለሁ አሁንም እያከምኩ ነው›› የሚሉት ዶክተር ወልደሰንበት፤ ታካሚዎቹ እንዲያገግሙ በሙሉ ተስፋ ጥረት እያደረጉ እንደሚገኙ ይገልፃሉ። ሆኖም ህብረተሰቡ በህክምና ባለሙያዎች የሚሰጠውን የቅድመ ጥንቃቄ ምክር ማድረግ አለመቻሉ የመከላከል ስራውን ከባድ እንደሚያደርገው ይናገራሉ። እናም ህክምናው እንዲረዳ ህዝቡ እኛን ያግዝ በማለት መልክታቸውን ያስተላልፋሉ፡፡
‹‹በህክምና ሥራ ላይ ውሎ ልብስና ጋወንን ለማውለቅ ያለው ጭንቀት ከባድ ነው። በሰከንዶች ውስጥ ስህተት ለቫይረሱ ተጋላጭ የመሆን እድሉ ሰፊ ነው›› የሚሉት ዳይሬክተሩ፤ ለጤና ባለሙያው ይህ ጊዜ የጦርነት አውድማ ሲሆን፤ ጎበዝ ተዋጊ ካልተሆነበት ለአገር የሚተርፍ ችግር ሊፈጥር ይችላል ይላሉ። በእርግጥ ፈርቶ መደበቅና ኃላፊነትን አለመወጣት ራስን ለማኖር አለመፈለግ እንደሆነ ማሰብ አለብን ይላሉ።
‹‹ኮሮናን መከላከል ለመንግስት ብቻ የሚተው አይደለም›› በማለት ቫይረሱን ለመከላከል የሚያስችሉ ቁሶችን ገዝቶ ድጋፍ ማድረግ ይላሉ። በተለይም የአገር ውስጥ አምራቾች በዚህ ቢደግፉ መፍትሄ ይሆናል ይላሉ። በተጨማሪ ለባለሙያዎች ማስክ መስራት በእጅጉ ቀላል በመሆኑ የራሳቸውን ጥረት ቢያደርጉ ተገቢ መሆኑን ይገልፃሉ።
አንድ ግለሰብ ራሱን ተከላከለ ማለት አገርን እንዲሁም የህክምና ባለሙያን እየረዳ እንደሆነ ማሰብ አለበት የሚሉት ዶክተር ወልደሰንበት፤ የአንድ ግለሰብ ራስን መጠበቅ ከራስ በላይ ለሌሎች መኖር ነው ይላሉ። ህክምና የመጨረሻው ጥይት መሆኑን ነው የሚገልፁት። ህክምና ላይ ተስፋ ተጥሎ የሚታረፍበት አይደለምና ቅድመ ጥንቃቄ ላይ ማተኮር ይገባልም ይላሉ።
‹‹በሽታው ከሞትን በኋላ እንኳን ማዕረግ አያሳይም። ፍታትና የሀይማኖት አባቶች እንዲነኩትም አይፈቅድም›› የሚሉት ዶክተሩ፤ በበሽታው የሞቱት በስርዓት እንኳን ሳይታጠቡ በላስቲክ ተጠቅልሎ ነው አስከሬናችን ግብዓተ መሬቱ የሚፈጸመው በማለት አስከፊነቱን ይገልፃሉ። አስከሬን ዋነኛ የበሽታው መተላለፊያ በመሆኑም እንዲሁ ሁሉም ሰው አስከሬን የሚፈራበት በመሆኑም ታጅቦ በወጉ መሰረት መቀበርም የለም ይላሉ። አስከሬኑ የሀይማኖት ተቋማት ጋር እንደማይሄድም ያስረዳሉ። በሞተበት ቦታ በጣም በርቀት ተቆፍሮ በጤና ባለሙያ አማካኝነት ነው የሚቀበረው በማለትም፤ ለምንወደው ሰው ብለን መከላከሉ ላይ ትኩረት እናድርግ ይላሉ። ለቀብር የማይመቸውን ቀብረን እናሸንፈውም የሚል መልክት ለዜጎች ይናገራሉ።
ገጠመኝ
ለአንዱ መዳን የአንዱ መሞት ተስፋ እንደሚሆን ያየሁበት አጋጣሚ ነው። የአንድ ዓመት ልጇን በጀርባዋ አዝላ ጎዳና ላይ ስትዘዋወር ነው መኪና የገጫት ይላሉ ገጠመኛቸውን ሲያጫውቱን። ከብዙ ሰዓታት ቆይታ በኋላ ልጅቷ ስላረፈች እርሷን ይዘው ወደ አቤት ሆስፒታል ይዘዋት እንደመጡ ይናገራሉ።
እርሳቸው ደግሞ በዚያ ልምምድ የሚያደርጉ ተማሪዎችን በመያዝ ሥራ ላይ ነበሩ። አንድ ጎዳና ተዳዳሪ ልጇን ለመኪና ገብራ እንደመጣች ሰሙ። ሁኔታው እጅጉን ልባቸውን ሰበረው። በተለይም ልጅቷ ለመዳን መተንፈሻ ማሽን ማስፈለጉን ሲረዱና በወቅቱ ሁሉም መያዙን ሲያውቁ እጅጉን በጣም አዘኑ። እንዳያለቅሱ በፊታቸው ተማሪዎች አሉ። እንዳይረዷት ከአቅማቸው በላይ ነው። እንባቸውን መቆጣጠር ሲሳናቸው በቀጥታ ወደ ክፍላቸው ገቡና አልቅሰው ወጣላቸው። ተጣጥበው ሲወጡ ግን አንድ የምስራች የሚመስል ነገር ሰሙ። አንድ በጣም የደከመ ሰው ህይወቱ አረፈና መተንፈሻ መሳሪያው ተለቀቀ። መሞቱ ቢያሳዝንም ለእርሷ መተንፈሻ መሳሪያው ስለደረሰላት ደስታቸው ወደር አልነበረውምና ቀጥታ እንዲተከልላት አደረጉ። ምክንያቱም በምድር ሳይመቻት በዚህም ሳትረዳ መሞቷ ከሀዘንም በላይ ሀዘን ሆኖባቸው ነበር። ግን ይህም ሆኖ ከስድስት ቀናት እፎይታ በኋላ አረፈች። በዚህም አዝነው እንደነበር በህይወታቸው ከገጠማቸው የማይረሱት እንደሆነ አጫውተውናል።
ሁለተኛው ገጠመኛቸው ወታደርን የሚመለከቱበትን አይን የገለጠላቸው ነው። በቤኒሻንጉል የተፈናቀሉ ሰዎችን ለማገዝ በመከላከያ ሰራዊት ታጅበው በሄዱበት ጊዜ የገጠማቸው ነው። መድረስ ላለባቸው ሰዎች በወቅቱ እንዳይደርሱ ያደረጋቸው አደጋ መንገድ ላይ ተከሰተ። ለእነርሱ ህይወት ጥበቃ አብረዋቸው ሲጓዙ የነበሩ የመከላከያ ኦራል ተገለበጠ። ብዙዎቹም የአካል ጉዳት ገጠማቸው። በተለይ ህክምናውን ከባድ ያደረገባቸው ደግሞ ከሌሎች አካላት የተቃጣ አደጋ ነው በሚል ከቀሩት መከላከያዎች የተደረገው ተኩስ ነበር። ብዙዎች በነበረው ግርግርና ተኩስ ተረበሹ። በዚህ ምክንያት እነርሱን እንኳን በአፋጣኝ መርዳት ተሳናቸው። ሆኖም የሞተ ሰው አልነበረም። ከጥቂት መረጋጋት በኋላ የቻሉትን አግዘው ያልቻሉትን ለመርዳት ደግሞ በመኪናቸው ጭነው ወደ ህክምና ጣቢያው እንዳመሩ አይረሱትም። እዚያ ከገቡ በኋላም ሐኪሞቹም ሆኑ መከላከያ ሰራዊቱ በእኩል ወኔ ምግብ ሳይበሉ ሥራ እንደጀመሩ መመልከታቸው አንድ ነን የሚል ስሜት እንደፈጠረባቸውም አጫውተውናል።
ህክምና የሰራው ቤት
ባለቤታቸውን ያገኙዋት በሚያስተምሩበት ጊዜ ነበር። አጋጣሚውን ተጠቅመው በተደጋጋሚ መገናኘት ጀመሩ። ሁኔታው የጋብቻ ጊዜያቸውንም አፋጥነው አንድ ላይ የመሆን ጊዜያቸውን አጥቦላቸዋል። አጋጣሚ የፈጠረው አሁን ደስተኛ ህይወትን እየመሩ ይገኛሉ።
ቤቱ የህክምና ትምህርት ቤት ይመስላል የሚሉት እንግዳችን፤ ሁለታችንም የጤና ባለሙያ በመሆናችን ስለህመምተኛው፣ የገጠሙንን የህክምና ጉዳዮች እንዴት እንደፈታናቸው በማንሳት እንጨዋወታለንም እንመካከራለንም ይላሉ።
የበሽታ ተጋላጭነታችን የሰፋ በመሆኑም እንዴት መጠንቀቅ እንደሚገባቸው እንደሚመካከሩም ያነሳሉ። በቤት ውስጥ ህክምናና ህክምና ብቻ ነው የሚኖረው ይላሉ።
መልዕክት
የዛሬው እንግዳችን መልክት ወቅታዊው የኮሮና ቫይረስን የተመለከተ ነው። ቫይረሱ 60 በመቶ ያህሉ የዓለም ህዝብ በበሽታው እንደሚጠቃ ባለሙያዎች እንደሚተነብዩ ይናገራሉ። በሽታውም ለሁለት ዓመታት የሚቆይ በመሆኑ ይህን ታሳቢ በማድረግ ለጥንቃቄው መስራት ግዴታ መሆኑን ያነሳሉ።
‹‹ለመፍትሄ ብዙዎች አገራቸውን እየቆለፉ ነው›› የሚሉት ዶክተር ወልደሰንበት ህዝቡ ከቤት እንዳይወጣም ማለት ከጀመሩ ሰነባብተዋል ይላሉ። በኢትዮጵያ ነባራዊ ሁኔታ ግን ይህ ፈጽሞ አይቻልም ይላሉ። ከእጅ ወዳፍ ኑሮ ያለው ሰው መፍትሄ ነው የተባለው ተግባራዊ ቢደረግ በበሽታው ሳይሆን በረሀብ የሚሞተው ጥቂት አይሆንም የሚል ስጋት አላቸው። ለሌላው አገር ያዋጣው መፍትሄ የሚሆንበት አማራጭ እንብዛብ ላይሆን ይችላልና በእኛ መልኩ የሚሄደውን መፍትሄ መጠቀም ግዴታ ሊሆን እዚህ ላይሰራ ይችላል ይላሉ። በመሆኑም ርቀትን መጠበቅ፣ ንፅህናን መጠበቅን ጨምሮ አስፈላጊውን ጥንቃቄ ማድረግ እንደሚያስፈልግ ነው በምክረ ሃሳባቸው የሚገልፁት።
ረሀብ ጊዜ የማይሰጥ ነው፤ ከቫይረሱ ግን ማገገም የሚቻልበት እድል እንዳለ የሚያነሱት ዶክተር ወልደሰንበት፤ የየአገራቱ የበሽታው መከላከያ መንገዶች እንደሚለያይ ያነሳሉ። ያልተረጋገጠ ባህላዊ መድሀኒት መውሰድ ብዙዎችን እየቀጠፈ መሆኑን ጠቅሰው እባካችሁ በትክክል መረጋገጫ ያልተሰጠውን መድሐኒትም አትጠቀሙ በማለት ሙያዊ ምክራቸውን ይለግሳሉ። ሰሞኑንም አንዲት ነብሰጡር ኮሮናን ይከላከላል ተብላ በወሰደችው መድሐኒት ምክንያት ማረፏን በማስረጃነት ጠቅሰዋል።
ባህሎቻችንና በርከት ያሉ እሴቶቻችን ማህበረሰባችንን የገነቡ ናቸው ይላሉ። ይሁንና ዘመኑ በጠየቀው ልምድ መዋጀት እንዳለባቸው መዘንጋት የለበትም የሚል ሀሳባቸውን በማሳረጊያ መልክታቸው ላይ አንስተዋል። በዋናነት ግን ‹‹ለቀብር የማይመቸውን ኮሮና ቀብረን እናሸንፈው›› የሚለው ነው።
አዲስ ዘመን መጋቢት 27/2012

ጽጌረዳ ጫንያለው