ማን ያውቃል?
የመስቀል ወፍ እና የአደይ አበባ
ቀጠሮ እንዳላቸው መስከረም ሲጠባ
ማን ያውቃል?
እንዲል ኢትዮጵያዊው ባለቅኔ እኛ እና መስከረም፤ እኛ እና መስቀልም ዓመት ጠብቀን የምንገናኝ ተነፋፋቂ ባለ ቀጠሮ ነን። እናም ናፍቆታችንን እንወጣጣ። ፍቅራችንንም እንቀባበል ዘንድ ዓመት ጠብቀን አደባባይ እንወጣለን፤ ያኔ ደመራ ነው። የመስቀል በዓል በአደባባይ ከሚከበሩ የኢትዮጵያውያን በዓላት መካከል አንዱ ነው። ቀደምት አባቶቻችንና እናቶቻችን ይህንን ታላቅ በዓል በአደባባይ እንድናከብረው ሥርዓት ሲሠሩ ያለ ምክንያት አልነበረም። ከበዓሉ ጋር የተያያዙ ሦስት ታላላቅ ሃሳቦችን ሁላችንም እንድንመራባቸው ፈልገው ሳይሆን አይቀርም።
እውነትን ቀብሮ መኖር እንደማይቻል፤ ታሪክ የሚለወጠው በቆራጥነትና በአንድነት መሆኑን፣ አንድ ታላቅ ሃሳብ ኢትዮጵያውያንን እንዲጠቅም ከፈለግን ሃሳቡን ኢትዮጵያዊ ማድረግ እንዳለብን በዓሉ በደመራው ብርሃን ወገግ አድርጎ ያሳየናል።
የክርስቶስን መስቀል የቀበሩት ሰዎች እውነትን ለዘለዓለም ቀብረው ማስቀረት የሚችሉ መስሏቸው ነበር። ለጊዜው መስቀሉ ከአፈር ሥር ሲቀበር ዓላማቸው የተሳካላቸው መስሏቸው ነበር። በመስቀሉ ላይ የቆሻሻ ክምር እንዲከመር ሲያደርጉ መስቀሉን ከታሪክ ገጽ ያጠፉት መስሏቸው ነበር። ይህ ግን የመሰላቸውን መስሎ መቆየት የቻለው እና የዋሆችም መስቀሉ ተቀብሮ፣ ተረስቶ፣ ትቢያ ሆኖ ጠፍቷል ብለው እንዲረሱት ያስቻላቸው ዕሌኒ የምትባል ብርቱ እንስት ከተለየ ብርታት፣ ጽናት እና የይቻላል መንፈስ ጋር እስክትከሠት ድረስ ብቻ ነበር።
በየዘመናቱ እውነትን ለመቅበር የሞከሩ ነበሩ። በተንኮል፣ በሤራ፣ በግጭት፣ በክፍፍል፣ በጦርነት፣ በጉልበትና በኃይል እውነትን ለመቅበር ብዙዎች ሞክረዋል። እውነተኞችን በማጥፋትና በመግደል፣ በማሠርና በማስፈራራት እውነት የምትጠፋ መስሏቸው ብዙ ደክመዋል። መጻሕፍትን አቃጥለዋል፤ የዕውቀት ቦታዎችን አውድመዋል። እውነት ግን ብትቀጥንም አትበጠስም። እውነተኞችን በመግደል እና በመቅበር በፍጹም እውነትን ማጥፋት አይቻልም። እውነትና ተስፋ አብረው የሚሄዱ ናቸው። እውነተኞች ተስፈኞች ናቸው። ውሸተኞች ጨለምተኞች ናቸው። ከእውነት ጋር ያልቆመ ሰው ተስፋ ሊኖረው አይችልም። ተስፋ እውነተኛ ሰው ብቻ የሚያደርገው መነጽር ነውና። ተስፋ ባለበት ሁሉ እውነት ትኖራለች፤ እውነት ባለችበትም እንዲሁ ተስፋ አለ።
መስቀሉን የቀበሩት ሰዎች ሐሰተኞች ስለነበሩ ወደፊት የሚወጣ አልመሰላቸውም። የመስቀሉ ወዳጆች ግን እውነተኞች ስለነበሩ አንድ ቀን እንደሚገለጥ ያምኑ ነበር። ለዚህ ነው መስቀሉ የት እንደተቀበረ ከልጅ ልጅ በሚተላለፍ የቃል ትውፊት መረጃውን ለዘመናት አቆይተው ለመስቀሉ አስተርእዮት ዘላለማዊ ገድል የፈጸሙት።
ኢትዮጵያን ታላቅ፣ የበለጸገችና ለሁላችንም እንድትሆን ለማስቻል የያዝነው ዓላማ መሳካቱ የማይቀር እውነት ነው። ይህን እውነት የሚገዳደሩ ኃያላን ይኖራሉ። ለጊዜው ዝናራቸውን እስኪጨርሱ፣ ጉልበታቸውንም እስኪያፈሱ ድረስ ያሸነፉ ይመስላሉ። ድምፃቸው እንደ ነጎድጓድ፣ ጩኸታቸውም እንደ ብዙ ፏፏቴዎች የወል ጩኸት ጎልቶ ይሰማ ይሆናል። እውነታችንን የቀበሩት መስሏቸው ለጊዜው ይደሰታሉ። በዙሪያችን ያሉትም እውነታችን የተቀበረ መስሏቸው ተስፋ ይቆርጣሉ። ይህ ግን የእውነትን ባሕሪይ ካለመረዳት የሚመጣ ነው።
እውነትን መገዳደር እንጂ ማሸነፍ፣ መቃወም እንጂ ማጥፋት ፈጽሞ አይቻልም። የብዙዎች ጩኸት የሰነፎች ተረት እና የአላዋቂዎች ትምክህት እውነትን ሊያጠፋት እንደማይችል በጽኑ እናምናለን። እውነት የተቀበረችበትን አመድ እንደ ፍግ እሳት አሙቃ እንደ ገሞራ ትፈነዳለች፤ የተሸፈነችበትን አቧራ እና የክፋት ቁልል ቅርፊቱን እንደሚሰብር ጫጩት ፈንቅላ ትነሣለች። ነገ ከእውነተኞች ጋር ናት። እውነተኞች ዛሬ ጥቂቶች ቢመስሉም ነገ እየበዙ ይሄዳሉ፤ ሐሳውያን ዛሬ ብዙዎች ቢመስሉም ነገ እንደ ስንቅ እያነሡ ይሄዳሉ። ለዚህ ነው ከኢትዮጵያ እውነት ጋር እንቆም ዘንድ እስከ የትኛውም ጥግ ተጉዘን፤ የትኛውንም እንቅፋት በጀግንነት እንሻገር ዘንድ የምንታገሰው።
ማንም በማያስብበት፣ ነገሩ ሁሉ የተረሳ በሚመስልበት፣ ኃያላን ሁሉ ዝም ባሉበት በዚያ ጊዜ ዕሌኒ የምትባል ቆራጥ እናት ተነሣች፤ ማንም የማይደፍረውን ደፈረች፣ ከእውነት ጋር ለመቆምም ቆረጠች፤ ያልተሞከረውን ለመሞከር፣ የማይታሰበውን ለማሰብ ወሰነች። ታሪክ በሥራ እንጂ በወሬ አይለወጥም፤ የሚያወሩ ሰዎች በታሪክ ውስጥ ያልፋሉ፤ ታሪክ ግን አይሠሩም። ማኅበረሰቡ የሚያውቀውን፣ የለመደውን፣ ደጋግሞ የሞከረውን ነገር በማድረግ ታሪክ አይለወጥም። ሌሎች ባዘገሙበት መንገድ ብቻ ደጋግሞ በመጓዝ ካሰቡት ለመድረስ አይቻልም።
አዲስ ታሪክ ለመጻፍ አዲስ መንገድ መከተል፣ አዲስ ልማድም መትከል፣ አዲስ ሥራም መሥራት ይጠይቃል። ጫካ የሚያቃጥል እሳት ከአንዲት ክብሪት ይነሳል፤ ሀገር የምትለውጥ ውብ ሃሣብም ከአንዲት ቦታ ትመነጫለች። ተገዳድለን፣ ተጨፋጭፈን፣ ተናቁረን ሞክረነዋል፤ ማሳደድና ማሠር የታሪካችን አካላት ሆነዋል፤ ሤራና ሸር፣ ይውደምና ይመታ መዛግብተ ቃላትን ሞልተውታል። ለዚህ ነው በአዲስ መንገድ እንሂድ ብለን የተነሣነው።
ዕሌኒ እንደብዙዎቹ የዓለማችን ባለ ቅን ልብ ቅን ሰዎች ዓይነተኛ የመደመር ተምሳሌት ናት። የእርሷ ቆራጥነት፣ የሕዝቡ ጸሎት፣ የወታደሮቹ ብርታት፣ በኢየሩሳሌም የነበሩት ሰዎች ትጋት፣ መረጃውን የሰጧት ሰዎች ቀናነት።
እነዚህን ሁሉ አስተባብራ ሃሳቧን ተግባር፣ ተግባሯን ታሪክ ለማድረግ ቻለች። ‹ተቀበረ› የሚለውን ታሪክ ‹ወጣ› በሚለው ቀየረችው። ‹ጠፋ›ን በ‹ተገኘ›- ‹ተሰወረ›ን በ‹ተገለጠ› አጸደቀችው። እውነት እና ተስፋ ነበሯትና የሚቻል የማይመስለውን ቻለች፤ ተራራውን ናደች። የውሸትን ክምር አፍርሳ የእውነትን ሐውልት አቆመች። አይሆንም የተባለው ሆነ፤ አይቻልም የተባለው ተቻለ፤ ቀባሪዎቹ አልፈው የተቀበረው ህያው ሆነ። የቀባሪዎቹ ታሪክ ተዘግቶ የተቀበረው ታሪክ ተከፈተ። ለዚህ ነው ቀደምት አባቶቻችንና እናቶቻችን የመስቀልን በዓል ከየቦታው በሚሰበሰብ እንጨት፣ ከእንጨቶችም በሚሠራ ደመራ እንድናከብረው ያደረጉን። እውነትን ለማጽናት ከመደመር የተሻለ ነገር የለም ሲሉን ነው።
መሟላት እንጂ መባላት እንደማይበጀን፤ ትግግዝ እንጂ ውግግዝ እንደማይረባን፤ ትቅቅፍ እንጂ ንቅቅፍ ዋጋ እንደሌለው፤ ዕሌኒ አሳይታናለች። በዚያ የመስቀል ፍለጋ ጉዞዋ፣ ክርስቲያኖችንም፣ አይሁድንም፣ ሌላ እምነት ያምኑ የነበሩትንም አስተባብራለች። መንገዷ የጥበብ እንጂ የመጥበብ አልነበረም። ጉዞዋ ሁሉንም ለእውነት ለማንበርከክ እንጂ አንዱን ለሌላው ለማንበርከክ አልነበረም። ዛሬ ሁሉም የታሪኩ ባለቤት ሆነዋል። ከዕሌኒ የምንማረው መንገዳችን ጠላት የመቀነስ፣ ወዳጅ የማብዛት መሆን እንዳለበት ነው።
መስቀሉ የለም፤ ተቀብሮ ጠፍቷል፤ ከእንግዲህ አይገኝም፤ አለቀለት አበቃለት ሲሉ ለነበሩ ሰዎች ከልኬቷ ወርዳ በመነታረክ፤ ሥራ ፈትታ በመወራወር ዕሌኒ ጊዜ አላጠፋችም። ታሪክ ልኬት ከወረዱ ጋር በመውረድ፣ ካነሱ ጋር በማነስ ታሪክ እንደማይቀየር አውቃለች። በጮኹት ውሾች ላይ መልሳ በመጮህ ጉልበት አላባከነችም። እነርሱ ወደ ዝቅታ ሲሄዱ እርሷ ወደ ከፍታ በማምራት ላይ ነበረች። በየመንገዱ የነበሩ ተስፋ አስቆራጭ ጩኸቶችንና ልብ አፍሳሽ ዕንቅፋቶችን አልፋ፣ የማይሞከረውን ሞክራ፣ አይቻልም የተባለውን ችላ፣ ታሪክን በሠገነት ላይ አስቀመጠችው። አፋኞች ከማያወርዱበት፣ ወሬኞች ከማይደርሱበት፣ ተንኮለኞች ከማያገኙት ከፍታ ላይ ሰቀለችው።
የእኛም ጉዞ እንደዚያ ይሁን፤ ለሥራ ካልደረሱ፣ ለመብል ካላነሱ ሰዎች ጋር ጊዜያችንን አናጥፋው። ጉልበታችንን አናባክነው። ጠላቶቻችን በዘረጉልን የአሽክላ መንገድ ሳይሆን ወደ ልዕልና በሚያደርሰን የራሳችን ጎዳና ላይ እንጓዝ። ወገባችንን አሥረን፣ አቅማችንን ቋጥረን፣ ድምፃችንን አጥፍተን ታሪክ የቀየርን ለታ የውሸት ክምር ይናዳል፤ የወሬ ኩይሳ ይፈርሳል።
መስቀሉ የተገኘው፣ የመጀመሪያው ደመራም የተደመረው፣ የመጀመሪያው በዓልም የተከበረው ኢትዮጵያ ውስጥ አይደለም። አባቶቻችንና እናቶቻችን ግን ይህን ታላቅ ነገር ወደ ሀገራችን አምጥተው ኢትዮጵያዊ አድርገውታል። ከእኛው መልክአ ምድር፣ ከእኛው የዘመን አቆጣጠር፣ ከእኛው ባህል ጋር አስማምተው ኢትዮጵያዊ መልክ ሰጥተውታል። በብዙ ማኅበረሰቦች ዘንድ፣ በየአንዳንዱ ገጠር፣ ዘመናትን እየተሻገረ እንዲሄድ አስችለውታል።
የእኛው የመስቀል አከባበር ዓይነተኛ ቅርሳችን ሆኖ በዩኔስኮ የተመዘገበውም ለዚህ ነው። ኢትዮጵያዊ ስለሆነ።
ሁሉን ነገር መቅዳት፣ ቀድተን እንዳለ በሀገራችን ምድር ላይ መድፋት፤ ውጤት አላመጣም። ሃሳቦችን፣ ልምዶችን፣ መርሖችን፣ ዕውቀቶችን ከሚገኙበት ወስደን ኢትዮጵያዊ መልክ ልንሰጣቸው ይገባል። ከኛው ባህል፣ እምነት፣ ልማድ፣ አስተሳሰብ፣ አኗኗርና ፍላጎት ጋር ማጣጣም አለብን። መደመር እንዲህ ነው። ከምዕራብም ከምሥራቅም አየን፤ በጎ በጎው ወሰድን፤ የራሳችንን ሐሳብ አዋለድን፤ ከኢትዮጵያ ባህልና ታሪክ፣ ፍላጎትና አቅም ጋር አዋሐድን ኢትዮጵያዊ የሆነ የመደመር መንገድንም ጀመርን። ቀደምቶቻችን የመስቀል በዓል በየመንደሩ እስኪደርስ ድረስ እንደደከሙት ሁሉ መደመርም በየኪሳችን እስኪገባ ድረስ መድከም አለብን። አንዴ ከምዕራብ፣ ሌላ ጊዜ ከምሥራቅ አምጥተን፣ ምሥራቁንና ምዕራቡን ለመሆን ጥረን ነበር። እየቀዳን የምናመጣው ዘር ግን በኢትዮጵያ ምድር ሊያፈራ አልቻለም። ለዚህ ነው ግራ ቀኙን አይተን የኛኑ ችግር በኛው መፍትሔ ለመሞከር የተነሣነው። በመደመር።
መደመር እንደ ደመራው ሁሉ በየመንደሩ፣ በየጥጋቱ ሁሉ ማብራት አለበት። ዛሬ የደመራ በዓላችንን ለማየት ዓለም ሁሉ ወደ እኛ እንደሚመጣው ሁሉ፣ ነገ መደመር ያስገኘልንን ለውጥና ብልጽግና የተለምነውንም የፍቅር ጎዳና ለማየት፣ አይተውም ለመደመር ብዙዎች ይመጣሉ። እውነተኞች ተስፋ አላቸው። ደመራን በየዓመቱ የሚያይ ሕዝብ መደመር የሚኖረውን ኃይል ይገነዘባል። መደመርም እንደ ደመራው ሁሉ ኢትዮጵያዊ ነው። ለኢትዮጵያ የሚበጅ ኢትዮጵያዊ – የኢትዮጵያ መንገድ።
እንደ ዕሌኒ ታሪክ ለመለወጥ ቆርጠን፣ በዙሪያችን ያሉትን ሁሉ በእውነትና በፍቅር አስተባብረን፣ እንደ ደመራው ተደምረን፣ ኢትዮጵያን ማንም ከማያወርድበት ሠገነት ላይ ለማውጣት እንነሣ።
መልካም የመስቀል በዓል ይሁንልን። ኢትዮጵያ በልጆቿ ጥረት ታፍራ፣ ተከብራና በልጽጋ ለዘላለም ትኑር! ፈጣሪ ኢትዮጵያንና ሕዝቦቿን ይባርክ!