ከዴሞክራሲያዊ ብሔርተኝነት በተቃራኒ የቆሙ መገናኛ ብዙኃን

ጠቅላይ ሚኒስትር ዶክተር አብይ አህመድ አገሪቱ አቅጣጫ ጠቋሚና ችግሮችን አመላካች የመገናኛ ብዙኃን እንደሚያስፈልጋት ገልጸዋል። ነገር ግን በዚህ ደረጃ ለህዝብ ጥቅም የሚሰራና ዴሞክራሲያዊ ብሔርተኝነትን የሚሰብክ መገናኛ ብዙኃን እየተፈጠረ እንዳልሆነ ምሁራን ይናገራሉ።

በብሮድካስት ባለስልጣን የሚዲያ ልማት ዳይሬክተር አቶ ታምራት ደጀኔ እንደሚናገሩት፤ የሁሉንም ድምጾች በእኩልነትና በላቀ ሁኔታ ማስተላለፍ ሲቻል፤ ዘገባው ትክክለኛና ተጨባጭ ሲሆን፤ ሀሰት መረጃ ሲቀር፤ ከወገንተኝነት የራቀ መረጃ ሲተላለፍ ነው ዴሞክራሲያዊ ብሄርተኝነት የሚመጣው። ሆኖም አሁን ባለው ደረጃ የብዙኃን መገናኛ እንቅስቃሴ ቡራቡሬ ሆኗል። ወደ ራስ ጎጆ የመደበቅ፣ የአገሪቱን ህግ ተከትሎና የሙያዊ ግዴታውን ይዞ አለመስራት ይታይበታል።

እንደ አቶ ታምራት ገለጻ፤ በተለይ የክልል መገናኛ ብዙኃን በራሱ ክልል ብቻ ታጥሮ የሚሰራ ሆኗል። የሌሎችን ማዳመጥና መስራት ላይ ብዙ አልበረታም። የራስን ክልል ጥቅም ማስጠበቅ ላይ ብቻ ነው ትኩረቱን ያደረገው። በዚህም ተገቢ ያልሆኑ ፉክክሮች ውስጥ ገብተው ችግሮች ይበልጥ እንዲገኑ አድርገውታል። በቂ መረጃ ሳይዙም ዘገባዎችን ያቀርባሉ። በዚህም ዴሞክራሲያዊ ብሔርተኝነት በመገናኛ ብዙኃን እንዳይታይ አድርጓል።

ዓለም አቀፍ ህግ «አንድን ግለሰብ ወይም ቡድን በማንነቱ፣ በባህሉ፣ በቋንቋው፣ በቀለሙ፣ በጾታውና በመሳሰሉት ማግለልና ጥላቻን መዝራት ተጠያቂ ያደርጋል» ቢልም ይህንን ህግ ጠብቆ መስራት ላይ ብዙኃን መገናኛ ተስኗቸዋል የሚሉት አቶ ታምራት፤ ይባስ ብሎ አሁን ላይ መደበኛውም ሆነ ማህበራዊው የመገናኛ ብዙኃን እየተቀባበሉ ግጭቶችን እንዲጋጋሉ እያደረጉ እንደሆነ ይናገራሉ። ይህ ደግሞ ህግን ተከትሎ አለመስራት፣ የአዘጋገብ ሁኔታዎችን ያለመረዳት ችግሮች እንደሚስተዋሉ ይገልጻሉ።

በደብረብርሃን ዩኒቨርሲቲ የማህበራዊ ሳይንስ ኮሌጅ ዲንና የጋዜጠኝነት መምህርቷ ጸዳለ ገብረጻዲቅ እንደሚሉት፤ ዴሞክራሲያዊ ብሔርተኝነት ከመገናኛብዙኃን አንጻር የሚኖረው ትርጓሜ ማህበረሰቡን እኩል እያገለገለ ይገኛል ወይ? የሚለውን ይይዛል። ከዚህ አንጻርም በተለይ በአሁኑ ወቅት ከማህበረሰቡ የራቀ ስራ እያከናወነ መሆኑ ግልጽ ነው። ይበልጥ ማህበረሰቡ ልዩነት ፈጥረው እንዲራራቁ እያደረገ ይገኛል።

የመገናኛ ብዙኃን ዋነኛ ሚናው የማህበረሰቡን ህይወት በማህበራዊው፣ በኢኮኖሚውና በፖለቲካው መስክ መለወጥ ቢሆንም አሁን ያለበት ሁኔታ ግን ከዚህ የራቀ እንደሆነ የሚገልጹት መምህርት ጸዳለ፤ ማህበረሰቡ መረጃን የማግኘት እድሉ ሰፊ በመሆኑ መገናኛ ብዙኃን ከባድ ሃላፊነት እንደተጣለባቸው አልተረዱም። ምክንያቱም ግልጽና ትክክለኛ መረጃዎችን ከማህበራዊ ድረገጾች ቀድመው ማቅረብ አልቻሉም። ይህ ደግሞ የበለጠ ተዓማኒነታቸውን የሚያሳጣ እንደሆነ ያስረዳሉ።

መገናኛ ብዙኃን የዴሞክራሲ ተቋም ብሎም አራተኛ የመንግስት አካል ነው። የማህበረሰቡን ህይወት የማሳደግም ኃላፊነት አለበት። ሆኖም የመንግስት ልሳን እንጂ የማህበረሰብ አገልጋይነታቸው እምብዛም አይታይም የሚሉት መምህርት ጸዳለ፤ መገናኛ ብዙኃን በባህሪያቸው ገለልተኛ ናቸው ቢባልም ገለልተኝነታ ቸውን እያሳዩ አይደለም። የገዥው ፓርቲ ደጋፊ እስኪመስሉ ድረስ ነው የሚሰሩት። እርግጥ ጠቅላይ ሚኒስትሩ ከተቀየሩ በኋላ ለውጥ ታይቶባቸው ነበር። ሆኖም አሁን መልሶ ወደ ነበሩበት እየገቡ ይገኛሉ ይላሉ።

እንደ መምህርት ጸዳለ ገለጻ፤ የኢትዮጵያ መገናኛ ብዙኃን እንቅስቃሴ እንደአጠቃላይ ሲቀመጥ አሁን ባለው ደረጃ የጎራ ፖለቲካ መሆኑን መንገር ይቻላል። በዚህም በራሳቸው ክፍፍል ፈጥረው ክልላቸው እንዳይነካ የሚመክቱ፣ ብሔር ተኮር ሥራዎችን ብቻ የሚያንጸባረቁ፤ የተዋደደውን ማህበረሰብ የሚያራርቁ በመሆን የአላማ መሳት ገጥሟቸዋል።

«መገናኛ ብዙኃን የእኔ የሚባል ብሔር ሊኖራቸው አይገባም» የሚሉት ደግሞ በሐዋሳ ዩኒቨርሲቲ የጋዜጠኝነትና ኮሙኒኬሽን መምህሩ አቶ ያረጋል መኩሪያ ናቸው። እርሳቸው እንደሚሉት፤ መገናኛ ብዙኃን ለአገር ገጽታ ግንባታ የቆሙ እንጂ። የህዝብ ግንኙነት ስራና የአንድን ተቋም ወይም የአንድ ብሔር ገጽታ ገንቢ አይደሉም። ሆኖም አሁን ከመረጃ መረጣቸው ጀምሮ የተሳሳተ አካሄድ ተከትለዋል። ለዚህም ምክንያቱ አገራዊ አሰራርና መዋቅር፣ የባለሙያው ብቃትና በነበረው አሰራር ውስጥ ራስን ደብቆ መቆየት፣ ግለሰቦች በመጥፎ ነገር ሲፈረጁ ከብሔር ጋር አገናኝቶ መዘገብ ይስተዋልባቸዋል።

አቶ ያረጋል በተለይ የክልል የመገናኛ ብዙሃን በክልሉ ያለውን መስራት እንዳለባቸው ተደርጎ መወሰዱ፣ የክልሉን መንግስት ፍላጎት ብቻ ይዘው እንዲንቀሳቀሱ መደረጉ ዴሞክራሲያዊ ብሔርተ ኝነት ላይ እንዳይሰሩ አግዷቸዋል ይላሉ። መገናኛ ብዙኃን የሚከተለው መርህና ፍልስፍና ማህበረሰቡ በሚፈልገው መጠን ነው ለማለት የሚቸግረውም ከዚህ አንጻር ነው። ምክንያቱም የአቅም ውስንነት፣ የአመራሩ አካሄድና የማህበ ረሰቡ አቀባበል ተጣጥመው አልተራመዱም።

«የተለያየ ፊት ማሳየትና የተለያዩ ሰዎችን ማቅረብ የሃሳብ ልዩነቶች ተስተናገደ ማለት አይደለም» የሚሉት አቶ ያረጋል፤ የሃሳብ ልዩነቶች ቀረቡ ሊባል የሚችለው በትክክል ልዩነት ያላቸው ሃሳቦች መስተናገድ ሲችሉ፣ የሁሉንም ብሔር ያቀፈ የውይይት መድረክ ሲፈጠር ነው። ነገር ግን መገናኛ ብዙኃን ይህንን ሲያደርጉ እንደ ማይስተዋል ያመለክታሉ።

የመገናኛ ብዙኃን ነጻነት መሰጠቱም በራሱ ገደብ ሊኖረው እንደሚገባ የሚገልጹት አቶ ያረጋል፤ አሁን ነጻ ናችሁ መባሉ በራሱ በመገናኛ ብዙኃን ተቋማቱ አግባብነት የሌለው ሥራ እንዲሰፋ እድል ሰጥቷል፤ ክትትሉ በላላበት ሁኔታ ይህ መደረጉ አግባብነት የለውም ይላሉ። የሙያ ስነምግባሩ እንዲጣስ በር የከፈተው፣ ህጉም ተግባራዊ እንዳይሆን መንገድ የጠረገው ነጻ ናችሁ በመባሉ ነው። አሁን ያለው ዴሞክራሲያዊ ያልሆነ ብሔርተኝነት የገነነ ለመሆኑም መነሻው ቅድመ ጥንቃቄ ሥራ ሳይሰራ ነፃነቱ መሰጠቱ እንደሆነ ይናገራሉ።

መገናኛ ብዙኃን ሲቋቋሙ መሰረቱ የኢትዮጵያን ህዝብ እንዲያገለግሉ ነው፤ ነገር ግን ለተወለደበትና ላደገበት ህዝብ የመቆርቆር ስሜት ሰፍቷል የሚሉት አቶ ታምራት፤ ማገልገል ያለበት ሙያውን እንጂ የተወለደበትን ብሄረሰብ መሆን የለበትም። የሙያ ስነምግባርንም የተላበሰ ጋዜጠኛ መፍጠር ያስፈልጋል፤ተቋማት በተቋማቸው የሙያተኛውን ብቃት፣ የአዘጋገብ ሁኔታና የአሰራር ሂደቶችን በሚገባ ማየትና መስመሩን ማስተካከል እንደሚገባቸው ይናገራሉ። ጋዜጠኛው የግል ፍላጎቱን ሳይሆን የአገሩን ጥቅም ማስቀደም አለበትም ይላሉ።

የመገናኛ ብዙኃን ሚና መፍትሄ ጠያቂ ትውልድ መፍጠር፣ ማህበረሰቡ ራሱን እንዲያውቅ ማድረግ ነው የሚሉት መምህርት ጸዳለ፤ መገናኛ ብዙኃን የመወያያ መድረክ መሆን፣ የሁሉም ብሔር ሃሳብ ማስተላለፊያና መነጋገሪያ፣ የህዝብ ወገንተኝነት ያለባቸው መሆን ይጠበቅባቸዋል። ትክክለኛ መረጃ ለትውልዱ ማቀበልና ትውልዱ እንዲሰራበት ማድረግም አለባቸው።

በህገ መንግስቱ አንቀጽ 29 ቁጥር 6 ላይ እንደተቀመጠው፤ የሃሳብና መረጃ የማግኘት ነጻነት እንኳን በአስተሳሰባዊ ይዘቱና ሊያስከትል በሚችለው አስተሳሰባዊ ውጤት ሊገታ ይችላል። የዜጎችን ደህንነት፣ የሰውን ክብርና መልካም ስም ለመጠበቅም ሲባል እንደሚገደብ ቢቀመጥም ተግባራዊ ባለመደረጉ ስህተቶች ተፋፍመው ዴሞክራሲያዊ ብሔርተኝነት ከብዙኃን መገናኛው አንጻር እንዳይተገበር ሆኗል።

ይህ ደግሞ በዚህ ከቀጠለ መገናኛ ብዙሃን በራሱ ክፍፍል ይፈጥሩና የብሔር ብሔረሰቦች አንድነት እንዳይረጋገጥ ያደርጋል። አላስፈላጊ ፉክከሮች ይሰፋሉ። የቡድን ጸቦችም ይበራከታሉ፤ አገሪቱ ውስጥ መረጋጋት እንዳይኖር ያደርጋሉ፤ ህዝብና መንግስትም እንዲቃቃር መንገድ ይፈጠራል። ይህ ደግሞ የአገሪቱን እድገት ይገድበዋል።

ጽጌረዳ ጫንያለው