ኑሮ – አምናን በተሻገረ ዘንድሮ

የልጅነት ህይወታቸው በፈተና እንደተሞላ አልፏል። ሰውዬውን የቤተሰቦቻቸው ድህነት ከቤት ያስወጣቸው ገና ህጻን ሳሉ ነበር። ይህ ዕድሜ ለሁሴን ረዲን ከቤት ተቀምጠው የሚጫወቱበት፣ ብስኩት በወተት የሚገምጡበት አልሆነም። ችግር ይሉት እውነት ከእሳቸው የደረሰው አፋቸውን በወጉ ሳይፈቱ፣ ሮጠው እንደልጅ ሳይቦርቁ ነበር።

የሁሴን ልጅነት ከድህነትና ችግር ሳይነጣጠል የኖረ ነው። በወቅቱ በልቶ ማደር ይሉት ብርቅ ቢሆን ሁሉም እንደአቅሙ ተፍጨርጭሮ ሊኖር ዋጋ መክፈል ነበረበት። ሁሴን ነፍስ ካወቁበት አንስቶ ለእሳቸውና ለቤተሰቡ ጉሮሮ የአቅማቸውን እንዲያዋጡ ተገደዋል። እንዲህም ሆኖ ሁሌ ላይቀና፣ሁሌ ለይሳካ ይችላል።

ሰፊ ጫንቃ፣ብርቱ ጉልበት

ሁሴን አስቸጋሪውን የልጅነት ዕድሜ ተሻግረው ወጣትነት ላይ ሲደርሱ ዕጣ ፈንታቸው ኩንታል ተሸክሞ ማደር ሆነ። ለዚህ ደግሞ ጥርሳቸውን ነቅለው ያደጉበት የእህል በረንዳ የዕለት እንጀራ አልነፈጋቸውም። ከጠዋት አስከማታ እህል በመኪና በሚጫን፣በሚወርድበት ሰፈር የወጣትነት ዕድሜያ ቸውን ሊገብሩ ግድ አላቸው። ለሁሴን አካባቢው የሰጣቸው ቀዳሚ ምርጫ በጉልበት ለፍቶ ማደርን ብቻ ነው። ይህን ልተው ካሉ ደግሞ ጦም ውሎ ማደር ግድ ይሆናል።

ለሁሴንና ለባልንጀሮቻቸው ከጠዋት እስከማታ በሸክም መዋል በእጅጉ ይከብዳል። የነበሩበት ወጣትነት ግን ኩንታል ለመሸከም የሚግደርደር አልሆነም። በልቶ ለማደር፣ ቤተሰብን ለማኖር ብቸኛው መፍትሄ ሆኖ ዘለቀ። ሁሴን ማልደው በወጡ ጊዜ ጉልበታቸውን የሚሻው አያጡም። ገና ከስፍራው ሲደርሱ የስራ ስማቸውን ጠርቶ ኩንታል የሚጭን ትከሻቸውን የሚያመቻች ሞልቷል።

አካባቢው ሁሴንን ለሚመስሉ ወጣቶች ታላቅ በረከት እንደሆነ ነው ። ስራን ፈልገው ለሚወጡ ሁሉ የአቅማቸውን ይሰጣል፡ ጉልበታቸውን ገብረው ላባቸውን አንጠፍጥፈው የድካማቸውን ማግኘት ለነዚህ ነፍሶች የዕለት መተዳዳሪያ ነው። ሰርተው የጉልበታቸውን ሲከፈሉ በምስጋና ያድራሉ። ዛሬን አንግተው ጠዋቱን ለስራ ሲቆሙ ደግሞ ፣ ሀይላቸው ጥንካሬን በአዲስ ይላበሳል።

ሁሴን በሸክም ስራ አቅማቸው እንደፈተነ ወጣትነትን አጋመሱት። ይህ ዕድሜ ለእሳቸው አንድ ርምጃን በለውጥ የሚራመዱበት ነበር። በዚህ ጊዜ ትዳር መያዝ፣ልጆች መውለድን ይሻሉ። እንዲህ ቢያደርጉ ልፋታቸው ከመሬት አይወድቅም። በትዳር አጋራቸው ይካሳሉ። በልጆች ፍቅር ይደምቃሉ፡

ሁሴን ፈጥነው የልባቸውን ለመሙላት የውሎ አዳራቸው እውነታ የሚያራምዳቸው እንዳልሆነ ያውቃሉ። እሳቸውን የምታገባ፣ በትዳር የምትጣመር ሴት ዋጋ ከፋይ ትሆናለች። በችግር በመከራ ትጓዛለች። እንዲያም ሆኖ ሁሴን ሀሳባቸውን አልተዉትም። ፈጣሪን ተማምነው ፣ ከራሳቸው መክረው ጎጆን ሊቀልሱ ወሰኑ።

ትዳርና ችግር

ሁሴን እንዳሰቡት ሆኖ ጎጆ ወጡ፣ትዳር መሰረቱ። አሁን ከእህል በረንዳው አረፍ ከሚሉበት ቤት ፣ ከአፋቸው የሚያደርጉት አያጡም። ውለው ሲመጡ ቤት ያፈራው ይቀርብላቸዋል። ሚስት ከቤት እሳቸው ከደጅ በትጋት ያቆሙት ትዳር እንደነገሩ መጓዝ ቀጥሏል። አሁንም ችግር ባይጠፋም ውለው ሲገቡ እፎይ ይላሉ። አድረው ሲወጡ የሚመለሱበትን እያሰቡ ይጽናናሉ።

ሁሴንና ትዳር በወጉ ከተገናኙ ጊዜያት ተቆጥረዋል። እንደ ትናንቱ ችግር ባይጠፋም፡ በጎጆ በረከት እየተዋዛ ዛሬ የተሻለ ሆኗል። ጊዚያት እየተቆጠሩ ህይወት መስመሩን እንደያዘ አዲስ ጉዳይ በሁሴን ጎጆ ተከሰተ ። የጥንዶቹን አብሮነት የሚያጸና ፣ የመኖራቸውን ምልክት የሚመሰክር ህጻን ተወለደ፡፤

አሁን በትንሽዋ የሁሴን ጎጆ የትንሽዬ ልጅ ድምጽ መሰማት ጀምሯል፡፤ዛሬ ባተሌው ሁሴን ሀሳባቸው ለእሳቸውና ለሚስታቸው ብቻ አልሆነም። ከእነሱ ገዝፎ የሚታይ፣ ከኑሯቸው ኑሮን የሚጋራ ታላቅ እንግዳ ከመሀላቸው ተገኝቷል። ሁሴን ጠዋት ማታ መትጋታቸውን አልተዉም። ሌሎች ሁለት ህጻናት ተከታትለው እስኪወለዱ ቤታቸውን ሊሞሉ፣ትዳራቸውን ሊያጸኑ በስራ ባከኑ ።

ድንገቴው አጋጣሚ

አሁን ሁሴን ቀድሞ ካገኙት ልጅ ሌላ አዲስ ህጻን አክለዋል። ህይወትም ውለው ለማደር፣ አድረው ለመነሳት ያህል ቀጥሏል። ተከታትለው የተወለዱት ልጆች ፍላጎታቸው ይበዛል፣ እንደልጅ ስሜታቸውን የሚጠብቅ ሀሳባቸውን የሚሞላ በሌለበት ዓለም እንዳሻው ይሆኑ ዘንድ አልቻሉም። የወላጆቻቸውን ችግር ተጋርተው፣ እነሱን መስለው እንዲያድሩ ተፈርዶባቸዋል። ኑሮ እየከበደ ችግር እየገፋ በሄደበት አጋጣሚ በሁሴን ጎጆ አንድ አስደንጭ ጉዳይ ተከሰተ። የልጆቻውን እናት ባለቤታቸውን ድንገቴ ሞት ነጠቃቸው።

ከባለቤታቸው ሞት በኋላ ሁሴን ይይዙትን ይጨብጡትን አጡ። የሚያደርጉት ጨነቃቸው። ሚስትን ታህል አጋር ሕጻናትን ጥላባቸው መሄዷ ‹‹በእንቅርት ላይ ጆሮ ደግፍ›› ሆኖ ፈተናቸው። ዛሬም ትከሻቸው ከሸክም ባልወጣበት ክፉውን አጋጣሚ እንደአመጣጡ ተቀብሎ ማስተናገዱ ተሳናቸው። ሁሴን ልጆችን አሳድገው ራሳቸውን ለማቆም የጀመሩትን የሸክም ስራ ቀጠሉ። ልጆቹ ከፍ ማለት ሲጀምሩ በየፊናቸው እየሮጡ፣ በየዘመድ ቤት እያደሩ ኑሮን ተጋፈጡ። የሟች እናታቸው ትዝታ በዓይናቸው ውል ቢልም ምርጫ አልነበራቸውም። ለመኖር፣ አባታቸውን ለማገዝ የአቅማቸውን ማድረግ ግዴታቸው ሆነ።

የሁሴን ህይወት እንደቀድሞው ቀጥሏል ። ከእሀል በረንዳው መንደሮች መሀል ከሚኖሩባት ጠባብ የቀበሌ ቤት የድህነት ኑሯቸውን አመስግነው ያድራሉ። ጥቂት ቆይቶ ጎናቸው የምትሆን የትዳር አጋር አስክትመጣ ኑሯቸው ከእጅ ወደአፍ ሆኖ ቀጠለ። ሁሴን ደግመው ሚስት ካገቡ በኋላ ከኑሯቸው የምትመሰል፣ የግራ ጎን ከአጠገባቸው ተገኘች። የትናንቱ ፈተና በአዲሷ ሚስት አዲስ ህይወት ተካሰ።

አዲሱ ትዳር በጠባቧ ጎጆ ሰፊ ሆኖ ታየ ። ሁሴንና የትዳር አጋራቸው ከውጭ ሰርተው ለቤታቸው ይዘው ይገባሉ። ሚስት ከገበያ ሽንኩርት ከድንች ትሸጣለች። ጉልት የምታገኛቸው ደንበኞቿ ለቀን ገቢዋ አይነፍጓትም ። ሁሌም ከምትሸጠው ቀንሳ ፣ከመታተርፈው ቋጥራ ለጎጇዋ ትደርሳለች።

የሁሴንና የአዲሷ ሚስታቸው ዓለም ቀጥሏል። የትናንቱ ሀዘን ተሸሮም በቤቱ ሌላ ህይወት አብቧል። ጥቂት ቆይቶ በጎጆው የልጅ ሳቅና ለቅሶ ሊሰማ ግድ አለው። ለሁሴን ሶስተኛ ፣ ለወይዘሮዋ የመጀመሪያ ልጅ የሆነውን ህጻን ቤተሰቡ በእንግድነት ተቀበለ። ኑሮ እያየለ ችግር እየጨመረ ቢሆንም ወላጆች የልጃቸውን በረከት በስጦታ ተቀበሉ።

አሁንም ሁሴንና የሸክም ስራ ሳይነጣጠሉ አብሮነታቸው ቀጥሏል። አራት ልጆችን ማስተዳደሩ ቢከብድም ህይወት በጠባቧ ቤት እንደጅማሬው ተጉዟል። ትንሽዋ ቤት ሰፊውን ቤተሰብ ይዛ እንደነገሩ ታሳደራለች። በዚህች ጎጆ ችግር ብቻ አልነገሰም። ፍቅርና መተሳሳብ ፣ሳቅና ጨዋታ ቀኑን አንግቶ ያመሻል።

የአቶ ሁሴን ባለቤት ልጇን እያዘለች ከጉልት ትሸጣለች። አባወራው እህል ከሞላ ጆንያ ጋር እየዋሉ ይዘውት ለሚገቧት ጥቂት ቋጠሮ ይጨነቃሉ። እሳቸው ለልጆቻቸው ትከሻቸው ሰፊ ነው። አስኪደክሙ መስራት ፣እስኪወድቁ መሸከም ግድ ብሏቸዋል።

አንድ ቀን ግን ሁኔታዎች እንደነበሩ እንዳይቀጥሉ የሚያደርግ ክፉ አጋጣሚ ተከሰተ። ሁሴን በዚህ ዕለት እንደሌላው ጊዜ ለስራ የወጡት ማልደው ነበር። እሳቸውን ጨምሮ ሌሎች ከእህል በረንዳ ደርሰው የሸክም ስራውን ጀምረዋል። ሁሴንም እንደለመዱት የዕለት ስራቸውን ቀጥለዋል ። ጥቂት ኩንታሎችን ከመኪኖች እያወረዱ ወደመጋዘን አደረሱ። ትከሻቸው ላይ ጣል ያደረጉት ማዳበሪያ መሰል ንጣፍ ኩንታሉን ከጫንቃቸው እያመቻቸ አገዛቸው። ኩንታሎቹን እያመላለሱ ከሚገባው ስፍራ አደረሱ። ጥቂት ቆይቶ ግን ሁኔታዎች እንዳልነበሩ ሆነው ተለወጡ ።

ከጫንቃቸው ውሎ በቁመናቸው ልክ የሚይዙት ኩንታል የሁሴንን አቅም ተፈታተነ ። ሚዛናቸውን ጠብቀው ሊቋቋሙት ታገሉ። አልቻሉም፡፤ እንደምንም ሸክሙ አያንገዳገዳቸው ርምጃቸውን ቀጠሉ። ብዙ አልተጓዙም። ሙሉውን የክብደት ሀይል ተሸክሞ መንገድ የጀመረው እግራቸው ‹‹ቃ›› ሲል ተሰማቸው። ህመሙን ፣ ስቃዩን መቋቋም አልቻሉም። ሮጦ ማደሪያ ፣ ተስፋዬ ያሉት እግራቸው ተሰብሯል።

አሁን የሁሴን አንድ እግር ጉዳት አጋጥሞት ተሰብሯል። ለሁሴን እግራቸው ማለት የቤታቸው ዋልታ ነው። የእንጀራቸው ምንጭ፣የመኖራቸው ትርጉም ሆኖ ዓመታትን አሻግሯቸዋል። እስከዛሬ ሮጠው፣ተሸክመው ለማደር፣ አጋር የሆናቸው እግራቸው ነበር ። በእግራቸው ከመቆም ባለፈ እንጀራ በልተዋል፣ችግርን አልፈዋል፣ ከርሀብ ጥማት አምልጠዋል። አሁን ይህ ተስፋዬ የሚሉት ድንቅ እግር ‹‹በቃኝ፣ደከመኝ›› ያለ ይመስላል።

ሁሴን በከፍተኛ ጉዳት ተሰብሮ የወለቀ እግራቸውን እያስታመሙ ወራትን ገፉ። ቀድሞ የእሳቸውን እጅ የሚያዩ ቤተሰቦቻቸው ዛሬን ሊፈተኑ፣ ሊቸገሩ ግድ አለ። ባለቤታቸው በእሷ ትከሻ ብቻ የማይቆም ቤቷን ልትሞላ ቀን ከሌት ባዘነች። እንዳሰበችው አልሆነም። ሌላ አዲስ ህጻን ቤቱን መቀላቀሉ ህይወትን አከፋባት።

የቤተሰቡ ቁጥር መጨመር ከሁሴን ጉዳት ተዳምሮ ለቤቱ ጭንቅ ሆነ። አሁን አባወራው እንደቀድሞው ሮጦ ለማደር አቅሙ የላቸውም። በአቅሟ ጉልት ቸርቸራ ቤቷን የምትደጉመው ወይዘሮም በጨቅላ ልጇቿ ጉዳይ ተጠምዳለች። አሁንም ሁሴንና ችግር አልተነጣጠሉም።

ውሎ ሲያድር የአባወራው እግር ቆመ ሊሄድ ታተረ። የተጎዳ ሰውነታቸውን እየጎተቱ ስራ ፍለጋ ባዘኑ፡፤አሁን ጥርሳቸውን የነቀሉበት የሸክምስራ እጁን ዘርግቶ አይቆያቸውም። ፉክክር፣ ሩጫና ትግል ባለበት መሀል የእሳቸው መጋፋት ዘበት ይሆናል። ጉዳተኛው ሁሴን ስራ ‹‹በቃኝ›› ብለው አልተቀመጡም ። ለእሳቸው ይበጃሉ ከሚሏቸው ቀጣሪዎች ደጃፍ ተመላለሱ። ልፋታቸው መና አልቀረም። ከአንድ ድርጅት በኤጀንሲዎች በኩል የጥበቃ ስራ አገኙ።

ሁሴንና አዲሱ ስራ ከተዋወቁ በኋላ ለልፋታቸው ዋጋ ደሞዝ ይከፈላቸው ያዘ። ደሞዙ በአስራአምስት ቀን አንዴ ከእጃቸው ሲገባ ከአንድሺህ ብር የሚዘል አልሆነም። ብሩን ከቤታቸው አድርሰው ፣ጎዶሎን መሙላት አልቻሉም። ገንዘቡ ቁራሽ ዳቦን ለሚሹት ህጻናት ጉሮሮ ሳይበቃ በእጃቸው ላይ ያልቃል። ሶስቱን የሙት ልጆች ጨምሮ ነፍስ ያላወቁ ሁለት ህጻናትን ለሚያሳደጉት አባወራ ይህ እውነት ከአቅም በላይ ሆኗል።

አሁንም ከእነአቶ ሁሴን ቤት ችግር እግሩን አልነቀለም። ገቢና ፍላጎት ሳይጣጣሙ ቀናት ይቆጠሩ ይዘዋል። ደግነቱ ትንንሾቹ ልጆች ራበን፣ ጠማን ሲሉ አያለቅሱም። ካገኙ ቀምሰው፣ ካጡ ተጠቅልለው ይተኛሉ። አንዳንዴ ከመስጊድ ወገኖች በሚገኝ እርዳታ ጉዳዮች ይሞላሉ። እንዲህ በሆነ ጊዜ ለጊዜው በቤቱ እፎይታ ይኖራል።

ሁሌም በሁሴንና ቤተሰቦቻቸው ዘንድ ለራስ ገዝቶ መልበስ፣ መጫማት ይሉት ልማድ የለም። በጎ ሰዎች የሚለግሷቸውን ልብስና ጫማዎች ይጠቀማሉ። በሁሴን ቤት ሁሌም ቢሆን ከችግሩ የሚጎላ ጠብ የለም። ባልና ሚስት ያለምሬት ቀናቸውን በምስጋና ይጀምራሉ። አባወራው ውለው ሲገቡ ፈገግታ ያደመቃቸው ፊቶች ይቀበሏቸዋል።

ቤተሰቡ የሚኖርበት አንድ ክፍል ቤት ዕድሜ ጠገብና ጎስቋላ ነው። ጥበቱ ከአሮጌነት ተዳምሮ ለኑሮ አመቺ አይደለም። ማገሩ በአሮጌ ጨርቅ ተወትፎ፣ ግድግዳው በዕድሜ ብዛት ረግፎና ገጦ ሰብስቧቸው ያድራል። የጎረቤቶቻቸው ቤቶች እርስበርስ ተዳጋገፈው የቆሙ ናቸው። ጎረቤታሞቹም ቢሆን እንዲያ ናቸው። ተደጋግፈው፣ተሳስበው ያድራሉ። ጠብና ጭቅጭቅን አያውቁም። ችግርን ከደስታ ተጋርተው ዓመታትን በፍቅር ዘልቀዋል።

በተለይ የአካባቢው አድባር የሚሏቸው ወይዘሮ ዛፌ ነሽ ለነሁሴን ልክ እንደዋርካ ፤ ጥላ ከለላ ናቸው። ከእጃቸው እየቆረሱ፣ ከቀመሱት እያጎረሱ የማይቆጠሩ የመከራ ቀናትን አሻግረዋቸዋል።

‹‹እታባ››ዛፌ የሁሴንና የቤተሰቦቻቸው ችግር ከዓይቸው የራቀ አይደለም። የእሳቸው ቤት ሞልቶ የእነሱ ጎጆ ጦም ማደሩ ያስከፋቸዋል። ዛፌ የነሁሴንን ቤት የከፋ ችግር አሳምረው ያውቁታል። ለቤተሰቡ ከመቁረስ፣ከማጉረስ አልፈው ውሀ ሳይቀር በነጻ ይሠጧቸዋል። እታባ ደግነት በሞላው ማንነታቸው ለከፋው፣ ለራበው ቤተሰብ ፈጥነው ይደርሳሉ። ይህ ርሀሩህነት የከፈለው ዋጋ በነሁሴን ጎጆ ዘወትር በምስጋና ሲወሳ ይውላል።

ሰበብ – በቤቱ ማገር

በነሁሴን ግቢ የሚኖሩ ጎረቤቶች ዘንድሮ ከዓይን ገብተዋል። ቤቶቹ አሮጌና ዕድሜ ጠገብ የመሆናቸው ጉዳይ ከስጋት ጥሏቸው ኖሯል። ዘንድሮ ለእይታ የበቁበት ሰበብ ደግሞ የሁሴን ደሳሳ ጎጆና የተመዘዘው ማገር ነበር። አንድ ቀን ሁሴን ከገጠጠው የቤታቸው ግድግዳ አንዲት የበሰበሰች ማገርን መዘዙ። ምክንያታቸው እንደለመዱት ቀዳዳውን በአሮጌ ጨርቅ ለመወተፍ ነበር። አጋጣሚው ግን ሌላ ጉዳይ ፈጠረ። ከቤቱ ላይ የተነሳው ማገር የሌሎች ቤቶችን ግድግዳ ነካክቶ ይዟቸው ወደቀ። ይህ አይደበቄ ምክንያት ነገን የሚያልፉበት ፣የሚሻገሩበት አልሆነም። የአዲስ ከተማ ክፍለከተማን በጎ አድራጊዎች አንቅቶ ለጥገና አነሳሳ እንጂ።

ሁሴን አሁን

ከእነ አቶ ሁሴን መኖሪያ ግቢ ደርሰናል። ፈርሰው በብሎኬት ከሚሰሩት ቤቶች መሀል ጎረቤታሞቹ ሰብሰብ ብለው ተቀበሉን። የአቶ ሁሴን ባለቤት በቅርቡ በመውለዷ እርጥብ አራስ ነች። ለአቶ ሁሴን ስድስተኛ ልጅ መሆኑ ነው። ባለቤታቸው በወለደች ጊዜ በቤቱ ይላስ ይቀመስ እንዳልነበር ሰማን። ዛሬም የቤተሰቡ ጓዳ በችግር ከመፈተን አልዳነም።

ልጆች ከመውለድ ፋታ ማጣት ጋር ደፋ ቀና የምትለው ሴት ዘንድሮ የሆነላት አይመስልም። አንዳንዴ እየዞረች ልብስ የምታጥብባቸው እጆቿ እንዳሰበችው አላገዟትም። ጫናው ቢበዛባቸው በቁስል፣ ተፈተኑ። አንዳንዴ ደግሞ አባወራው ሁሴን በህመም ይጎበኛሉ። እንዲህ በሆነ ጊዜ ችግሩ ከቤት ያውላቸዋል።

የአራስ ቤት ወጉን የማታውቀው ወይዘሮ ዘንድሮም ህጻን ታቅፋ በነገ ላይ ተስፋ ጥላለች። ልጇቿ ያሻቸውን ባያገኙም እሷን መስለው ያድራሉ። የሚገነባው የብሎኬት ቤት ከትናንቱ ብርድና ቆፈን ከልሎ በተሻለ ዕንቅልፍና አዳር ለነገው ውሎ ያነቃቸዋል።

ሁሴን ዛሬ እስከሚገኙበት ዕድሜ ህይወታቸው ከእፎይታ ሳይገናኝ በመከራና ድካም ተጉዟል ። ስነጋው ግን ተስፋ አይቆርጡም። አዎ! ነገ ትናንት አይደለም። ለእሳቸውና ለልጆቻቸው አዲስ ዓለም ይመጣል። ነገ ሌላ ቀን ነው፣ በነገ ውስጥ ህልም፣ተስፋና ብሩህ ህይወት ተሰንቋል።

መልካምሥራ አፈወርቅ

አዲስ ዘመን  ሐምሌ 30/ 2014