«ጥላቻን ይዞ የተወለደ የለም… »

ከምዕራብ ወለጋውና ከጋምቤላው የንጹሐን ጭፍጨፋ በቅጡ ሳናገግም በቄለም ወለጋ አሸባሪው ሸኔ ተመሳሳይ ጭፍጨፋ መፈጸሙን ተረዳን። ያሳዝናል። መንግሥት የሕግ የበላይነትን ለማረጋገጥና አሸባሪዎችን ለመደምሰስ ከሚያደርገው ዘመቻ ጎን ለጎን ከዚህ አዙሪት በዘላቂነት ሰብሮ ለመውጣት የሚያስችሉ ተግባራትን ማከናወን ግድ ይላል። እንደ አገራዊ ምክክሩ ያሉ ተግባራት እንዲሳኩ ሁለንተናዊ ድጋፍ ከማድረግ ባሻገር የአመለካከት ለውጥ ላይ አበክሮ መሥራት ይጠይቃል። ለዚህ አብነት ቢሆን በሚል መጣጥፌን ይዤ ተመልሻለሁ።

የዛሬዎቹ የዓለማችን ፍርድ ቤቶች፣ ችሎቶች የበርካታ ሺ አመታት ሒደታዊ ለውጥ ውጤት ናቸው። የሕግ ታሪክ ከየትነት ከባቢሎን እስከ ፋርስ፣ ከግሪክ እስከ ሮማ፣ ከአውሮፓ እስከ ፈረንሳይ፣ ከግብፅ እስከ ኢትዮጵያ ያካለለ ነው። ከታላቁ መፅሐፍ ፣ ከቅዱስ ቁራን፣ ከባህላዊ፣ ሃይማኖታዊ ዳኝነቶች ተቀድቶ የተቀመረ ነው። በአገራችንም የመጀመሪያው ሕገ መንግሥት እስከረቀቀበት 1923 ዓ.ም ፣ በእንግሊዝ እገዛ ጠቅላይ ፍርድ ቤት እስከተሰየሙበት፣ የፍትሐብሔርና የወንጀል ሕጎችን ከፈረንሳይና ሌሎች አገራት አምጥተን እስክናነብር በፍትሐ ነገስትና በባህላዊ ሽምግልና ነበር የምንዳኘው። ዘመናዊ ትምህርት፣ የአየር መንገድ፣ የቴሌኮሙኒኬሽን፣ የባንክ፣ የአውራ ጎዳና፣ ወዘተ. ድርጅቶች ቀደምት መሥራቾች የውጭ አገር ዜጎች እንደነበሩት ሁሉ የአገራችን ጠቅላይ ፍርድ ቤት የመጀመሪያው ፕሬዚዳንት እንግሊዛዊ እንደነበር ይወሳል።

በፍርድ ቤቶች ፍትሕ ሲከበርም፣ ሲዛባም፣ ሲጓደልም አጋጥሞን ያውቃል። በችሎት አዳራሽ የበዳይና የተበዳይ ወገኖች ለጠብ ሲገባበዙ፣ አንዱ በሌላው ላይ ከንፈሩን ሲነክስ፣ አይኑን ሲያጉረጠርጥ አይተናል። የሟች ወገኖች በፍርድ ቤቱ ውሳኔ ተደስተው ችሎቱን በእልልታ ሲያቀልጡት በተቃራኒው የገዳይ ወገኖች ችሎቱን በዋይታ ሲያደባልቁት ታዝበናል። ተከሳሾች በማዕከላዊ፣ በፖሊስ ጣቢያ በምርመራ ስም የተፈፀማበቸውን ግፍ፣ ስቃይ ልብሳቸውን ሱሪያቸውን አውልቀው ሰንበራቸውን፣ የተንኮላሸ ብልታቸውን ለችሎቱ ሲያሳዩ የተበዳይ ወገኖችና ታዛቢዎች በእንባ ሲራጩ ተመልክተናል።

ተጠርጣሪዎች ስማቸው ሲጠራ አቤት ባለማለት ከመቀመጫቸው ባለመነሳት ችሎቱን ወይም ዳኞቹን ገለልተኛ አይደለህም ብለው ሲቃወሙ አይተናል። የዳኝነት ሥርዓቱን ነፃነት ሲሞግቱ ታዝበናል። አንዳንድ ወገኖች ከችሎት አደባባይ የተነፈጉትን ፍትሕ በእጃቸው ሊቀዳጁ ሲሞክሩ፣ ሌሎች ፍትሕን ከችሎት አደባባይ በላይ ከፈጣሪ ሲለማመኑ ተመልክተናል። በአገራችን ከጥቂት አመታት በፊት በሀዋሳ በአንድ ጠበቃ ላይ ከተፈፀመ ግድያ በቀር የተለመደ ባይሆንም በኮሎምቢያ፣ በሜክሲኮ፣ በኤልሳቫዶር እና በሌሎች አገራት ጠበቆች፣ ዳኞች ሲታገቱ፣ ሲገደሉ ከቴሌቪዥን መስኮት አይተናል። በፈጠራው ዓለም ችሎትም በዊሊያም ሼክስፔየር «የቬኑስ ነጋዴ» ሻይሎክ ከአራጣ ተበዳሪው መቀመጫ ሙዳ ስጋ ለመቁረጥ ሲቋምጥ አንብበናል።

እንደ አውሮፓውያን አቆጣጠር ጥቅምት 4 ቀን 2019 በዩናይትድ ስቴትስ ዳላስ በሚገኙ ፍርድ ቤቶች በአንዱ የሆነው ግን በአግራሞት፣ በአድናቆት እጅን በአፍ ያስጫነ ፣ ታዳሚውን ፣ ተከሳሹን ፣ ዳኛዋን ሳይቀር በእንባ ያራጨ፤ በቴሌቪዥን፣ በዩቲውብ የተመለከቱትን ሚሊዮኖችን ሳይቀር ያስለቀሰ ፣ የይቅርታን ጥጋ ያመላከተ ነበር። የሟች ታናሽ ወንድም ቦታም ጅን ከተቀመጠበት የምስክር ሳጥን ድንገት ልብን በሚሰብር ድምፅ እንባ ያቀረሩ አይኖቹን ወደ ዕለቱ ዳኛ ወርውሮ በዚያ ችሎትም ሆነ በሌሎች ፍርድ ቤቶች ተጠይቆ የማያውቅ እንግዳ ጥያቄ አቀረበ።

«ክብርት ዳኛ! ይፈቀድ አይፈቀድ አላውቅም። የወንድሜን ገዳይ አምበርን አቅፌ ይቅርታ እንዳደረግሁላት እንድነግራት እባክዎ ይፍቀዱልኝ!?» ዳኛዋ ያልጠበቁት እና ስሜታቸውን የነካ ጥያቄ ስለነበር እንባቸውን በመሀረባቸው እየጠረጉ ዝም ሲሉት አይን አይናቸውን እያየ አንጀትን በሚበላ ለሆሳስ እንደገና «እባክዎ …! ? » ሲል ይማፀናቸዋል ። ዳኛዋም በመጨረሻ ይሁንታቸውን ሰጡት። አምበር ከተከሳሽ ሳጥን ተነስታ ቦታም ከምስክሮች ሳጥን ተነስቶ ከዳኛዋ ፣ ከታዳሚው ፣ ከዓለም ካሜራ ፊት ፤ ለአመታት ተነፋፍቆ እንደተገናኘ ፍቅረኛ ተቃቀፉ። በሳግ ስቅስቅ ብለው ተላቀሱ። ይሄን ከስንት አንድ የሚያጋጥም የችሎት ውሎ መደበኛና ማህበራዊ ሚዲያዎች ለመላው ዩናይትድ ስቴትስ አዳረሱት። ነጭ አክራሪ፣ ለዘብተኛ፣ ኢንዲያንስ ፣ ጥቁር ፣ እስፓኒክ ፣ «ብላክ ፓንተር » ፣ ብላክ ላይፍ ማተር ፣ ዴሞክራት ፣ ሪፐብሊካን ፣ ቲ ፓርቲ ፣ ኬ ኬ ኬ …፤ ሳይለይ። ቦታም በእቅፉ ስር ሆና ስቅስቅ ብላ በጸጸት የምታነባውን የታላቅ ወንድሙን ገዳይ

«እንደ ሰው እወድሻለሁ። ምንም ዓይነት ክፉ ነገር እንዲደርስብሽ አልፈልግም።» ሲል አደመጡት። ዓለም ከአፅናፍ እስከ አፅናፍ ተመለከተው። ችሎቱ ለተወሰኑ ደቂቃዎች ዋይታ ቤት ይመስል በለቅሶ ተሞላ። የወንድማችንን ፣ የእህታችንን ፣ የአባታችንን ፣ የእናታችንን ፣ የምንወዳትን ፣ የምንወደውን ፣ የቅርብ ቤተሰቦቻችንን ገዳይ ለዚያውም ተመጣጣኝ ፍርድ ባልተሰጠበት ችሎትና ሚዲያ ፊት ይቅር ማለት ለዚያውም ገዳይን አቅፎ ማፅናናትን ለአፍታ በምናባችን ስናንሰላስለው ተምኔታዊ ከአእምሮ በላይ ቢሆንም፤ ከላይ ለመግለፅ እንደሞከርሁት ዳላስ በዋለው በዚህ ታሪካዊ ችሎት ከሰውነት በገዘፈ ተክለ ሰብዕና ወጣቱ ቦታም ጅን ለዓለም ተገልጧል ። ይህ የይቅርታ እጅ የተዘረጋው ገዳይ የታላቅ ወንድሙ መኖሪያ ቤቱ ድረስ ሄዳ ለፈፀመችው ግድያ በ10 አመት እስር ብቻ እንድትቀጣ ከተወሰነባት በኋላ ነው ።

ጂን ይሄን ሲያደርግ ነጭ ስለሆነች ነው ቅጣቱ የቀለለላት በሚል ቅሬታ በችሎቱ አዳራሽ የሚሰማው ጉርምርታም ጋብ አላለም ነበር። ስለዚህ የይቅርባይነት ጥግ የሰማሁት ከCNN ጉምቱ ጋዜጠኛ ክርስቲያን አማንፓር ነው። የችሎቱን ውሎ የሚያሳየውን ተንቀሳቃሽ ምስል ዩቲውብ ላይ ሰውነቴን እየወረረኝ እንባ እየተናነቀኝ ደግሜ ደጋግሜ ተመልክቸዋለሁ። ምነ ይሄ የይቅርባይነት መንፈስ አትላንቲክን በተአምር ቀዝፎ ቀጣናውን አሳብሮ ኢትዮጵያን ባዳረሰ ብዬ ተመኘሁ። ይቅርባይነት ፣ ፍቅር ግዘፍ ነስቶ የሚዳሰስ የሚጨበጥ መሆኑን ነው የተገነዘብሁት።

በሟች፣ በሟች ወንድምና በገዳይ መካከል የተገነባው የቂም፣ የዘር ፣ የቀለም ፣ የመልካዕ አጥር ፈርሶ በዳላሱ ፍርድ ቤት ይቅርታና ፍቅር ሲነግስ ስመለከት በዚያ የተገኘሁ ያህል ነው የተሰማኝ። ሰው የመሆን ምስጢሩ የተገለጠበት ክስተት ከመሆኑ ባሻገር ያለምንም ቅድመ ሁኔታ እንደ ፈጣሪ ፍጹም ፍቅር የተገለጠበት መለኮታዊ ክስተት ነው። ወጣቱ ጅን ያለበት ሁኔታ ምንም ይሁን ምን ይቅርባይነትና ፍቅር ከፍ ብሏል። ጥላቻ፣ ልዩነትና ዘረኝነት አየሩን ፣ መልክዓውን በተቆጣጠረበት ዓለም ይህን መሰል ይቅርታ ከሰማይ እንደወረደ መና ቢቆጠር ሊያስደንቀን አይገባም።

የሟች ወንድም ቦታም ጅን ገና የ18 አመት ብላቴና እያለ ነው ይቅርባይነትን ኖሮ በተግባር ያሳየን። የልጅ አዋቂ ሆኖ የይቅርባይነትን አይን፣ ልቡና የገለጠልን። ብዙዎቻችን አይደለም በቦታም ዕድሜ በማምሻ ዕድሜያችን እንኳ ደፍረን «ይቅርታ! » ለማለት ይተናነቀናል። በፋና ቴሌቪዥን ከወላጅ እናቱ ጋር ከ20 አመታት በላይ ተኮራርፎ በጥምቀቱ ሰሞን እንደታረቀ ስንሰማ ብዙዎቻችንን አስገርሞን ነበር። ቂምን በቀልንና ጥላቻን እንደተሸከምን የምናልፍ፣ ወደ መቃብር የምንወርድ መኖራችንን ስንረዳ እንፅናናለን። በወላጆቻችን ፣ በእህት ወንድሞቻችን ፣ በትዳር አጋሮቻችን ፣ በልጆቻችን ፣ በቅርብ ዘመዶቻችን ፣ በአብሮ አደጎቻችን ፣ በክፍል ጓደኞቻችን ፣ በመምህራኖቻችን ፣ ወዘተ . እንዳኮረፍን፣ ቂም እንደያዝን ከዚህ ዓለም በሞት እንለያለን ።

ባስሲልም ከራሳችን ጋር ሳይቀር እንደተጣላን እንደተኳረፍን ወደ ማይቀርበት ዓለም እንሄዳለን። ሌሎቻችን ደግሞ ከአምላካችንና ከተፈጥሮ ጋር እንደተጣላን ይቅር ሳንባባል እንሞታለን። ቦታም ጅን ግን ከዚህ አልፎ የሚወደውን የታላቅ ወንድሙን ገዳይ ነው ይቅር ያላት። አንዳንዶቻችን ፌስቡክ ፣ ቲዊተር ፣ ቴሌግራም ፣ ኢኒስታግራም ፣ ዩቲውብ ፣ ወዘተ… ላይ በተሰጠን አስተያየት መልስ ለመስጠት እንቅልፍ የምናጣ ፣ የስድብ ውርጅብኝ የምናወርድ ፣ ይህ አልበቃ ብሎን ጉድኝታችንን የምናቋርጥ unlike የምናደርግ ከፍ ሲልም ጥርቅም አድርገን የምንዘጋ block በማድረግ ቂማችንን የምንወጣ ጉዶች ነን። በጥሞና በሰከነ አእምሮ ቁጭ ብሎ ተነጋግሮ ልዩነትን የመፍታት ልምምድ የለንም። ፈልጎ ፣ ወዶና ፈቅዶ ባላገኘው ማንነት ሳይቀር የምንጣላ፣ ቂም የምንይዝ እና ለበቀል የምንነሳ ስንት ደመ ነፍሳውያን አለን። በቀደሙ ነገሥታት የተፈፀመን ስህተት በዚህ ትውልድ ለማወራረድ የምንንቀዠቀዥ ከንቱዎች ነን ።

ጂን «ይፈቀድ አይፈቀድ እርግጠኛ አይደለሁም። የወንድሜን ገዳይ አቅፌ ይቅር እንድላት የተከበሩ ዳኛ ሊፈቅዱልኝ ይችላሉ !? እባክዎ ! » የሚለው ድምፅ ዛሬ ድረስ በእዝነ ህሊናዬ ይሰማኛል። የዕለቱ ዳኛ ታሚ ኬምፕ ባልጠበቁት ጥያቄ ግራ ተጋብተው ይሁን በጅን የይቅርባይነት ልብ ልባቸው ተነክቶ ለደቂቃዎች ዝምታን ከመረጡ በኋላ ሲፈቀዱለት የሚያሳየውን ምስልም በመደነቅ ከመድገም በላይ ሰላልሸዋለሁ። የወንድሙ ገዳይ የዳላስ ፖሊስ ባልደረባ የነበረችው ነጯ አምበር ጉይገርም 911 ላይ ደውላ ከተናገረችው እንደተደመጠው፤ « ሥራ ውዬ ቤቴ እንደደረስሁ በሩ ተከፍቶ ጠበቀኝ። እኔም ሌባ የገባ ስለመሰለኝ ሽጉጤን አቀባብዬ ወደ ሳሎን ስዘልቅ እንግዳ ሰው ሶፋ ላይ ተቀምጦ ሳይ ደንግጬ ተኩሼ ገደልሁት። ወደ አእምሮዬ ስመለስ ግን ለካ የገባሁት እኔ ቤት ሳይሆን በስህተት ሟች ቤት ነበር። «የገዳይን ሰንካላ ቃል አምኖ ለመቀበል አዳጋች ቢሆንም በዚህ መንገድ የወንድሙን ሕይወት ለነጠቀች ፖሊስ ነው ጅን ይቅርታ ያደረገላት። ሌሎች የቤተሰቡ አባላትና የጥቁር መብት ተሟጋቾች ግን ገዳይ በ10 አመት እስር ብቻ መታለፏን በመቃወም ከፍርድ ቤቱ ፊት ለፊት ቁጣቸውን በመፈክር እየገለጹ ነበር። አንተ ፣ አንቺ ብትሆን /ኚ / ታደርገዋለህ / ጊዋለሽ !?

እንደ መውጫ

የእርቅ፣ የይቅርታ፣ የፍቅር ተምሳሌት፣ አባት ፣ ረቡኒ/አስተማሪ / የሆነው የደቡብ አፍሪካ የፀረ አፓር ታይድ ትግል መሪና የነፃዋ ደቡብ አፍሪካ የመጀመሪያው ጥቁር ፕሬዚዳንት ኔልሰን ማንዴላ /ማዲባ / እንደ አውሮፓውያን አቆጣጠር በ1995 ለንባብ በበቃው ” Long Walk to Freedom” በተሰኘው ድንቅ ግለ ታሪክ መፅሐፉ ፤ ” ሁሉም ሰው ጥላቻን ተምሮ እንጂ ከእናቱ ማህፀን ይዞት አልተወለደም። ጥላቻን የተማረ አእምሮ ደግሞ ፍቅርንና እርቅን መማር አይከብደውም። ” እንዳለው ጅን ፍቅርን ይቅርታን ከእናቱ ማህፀን ይዞት አልተወለደም። ከፈጣሪው ከእምነቱ ተምሮት እንጂ ። እኛም ከጅን የይቅርታ ልብ ብዙ ብዙ መማር ማትረፍ እንችላለን። ጥላቻን ልዩነትን ባለፉት 50 አመታት ተቋማዊና መዋቅራዊ ሊባል በሚችል ደረጃ ተጋትነው እንጂ ከእናታችን ማህፀን ይዘነው አልተወለድንም። ከእናታችን ማህፀን ይዘነው ያልተወለድነውን ግን በአንድም ሆነ በሌላ መልክ የተማርነውን ጥላቻ ፣ ልዩነትና ቂም በቀል ፤ ከአእምሮአችን ለመሰረዝ ፣ ለማጥፋት እንደ ጅን ካሉ ባለግዙፍ ተክለ ሰብዕና ባለጸጋዎች መማር እንችላለን። ከእነ ማንዴላ ፣ ማህተመ ፣ ሉተር ተዝቆ የማያልቅ የይቅርታ መዝገብም መማር ይቻላል።

ለዚያውም ጥላቻን ከመማር ይልቅ ፍቅርንና ይቅርባይነትን መማር ይቀላል። ምክንያቱም ፍቅር ይቅር ባይነት አምላካዊ ሲሆን ጥላቻ ደግሞ ሰይጣናዊ ነው። የሰው ልጅ ደግሞ አምላኩ በአምሳሉ የፈጠረው ስለሆነ አእምሮው ለፍቅር ፣ ለይቅርታ ይቀርባል ። ያደላል ። ከጅን ይቅርባይነትን ያረጋገጥነው ይሄንኑ ነው። መቼም ስለ ፍቅር፣ ይቅርባይነት በተነሳ ቁጥር ከፈጣሪ ቀጥሎ ስሙ የሚወሳው ማንዴላ ነው። ከፍ ብዬ በጠቀስሁት መፅሐፉ ስለ ይቅርባይነት ከፍታና ኃያልነት ፤ «ይቅርባይነት ነፍስን አርነት ያወጣል። ፍርሀትን ያስወግዳል። » ሲል እማኝነቱን ፣ ምስክርነቱን ገልጿል። ስለዚህ ይቅር በመባባል ነፍሳችንን ከባርነት ነፃ እናውጣ። በይቅርባይነት ቀይዶ አላላውስ ካለን የፍርሀት ቆፈን እንላቀቅ ።

ወገኖቼ በማወቅም ሆነ ባለማወቅ የበደልኋችሁ፤ በዚህ ጋዜጣ በምጽፋቸው መጣጥፎች የተቀየማችሁ ብትኖሩ ከእግራችሁ ስር ወድቄ ይቅር እንድትሉኝ እለምናለሁ። እንዲሁም በማወቅም ሆነ ባለማወቅ የበደላችሁኝንም ከልብ ይቅር ብያለሁ ።

አገራዊ ምክክር፣ ሰላምና እርቅ ለመላው ኢትዮጵ ያውያን !

አሜን።

በቁምላቸው አበበ ይማም (ሞሼ ዳያን)
fenote1971@gmail.com

አዲስ ዘመን ሐምሌ 1 ቀን 2014 ዓ.ም