ልዩው የዓድዋ 126ኛ የድል በዓል!

(ሦስተኛውና የመጨረሻው ክፍል) በዓድዋ የተሳተፉ የኢትዮጵያ የጦር አበጋዞች ስብጥር ስንመለከት ጦርነቱ በሕብረ-ብሔራዊነት የተመራና የተፋለሙለት መሆኑን ቁልጭ አድርጎ ያሳያል።

ራስ ሚካኤል ከወሎ፣ ራስ መኮንን ከሐረር፣ ራስ አሉላና ራስ መንገሻ ከትግራይ፣ ንጉሥ ተክለሃይማኖት ከጎጃም፣ ራስ ወሌ ከየጁ፣ መንገሻ አቲክም ከጎንደር፣ ፊታውራሪ ጌጃ ከከምባታ፣ ወዘተረፈ የተውጣጡ ነበሩ ።

በስራቸው አማራ፣ ኦሮሞ፣ ትግራዋይ፣ አገው፣ ቆቱ፣ ሐረሪ፣ ሶማሌ፣ ጉራጌ፣ ወላይታ፣ ሲዳማ፣ ጎፋ፣ ሀድያ፣ ከምባታ፣ ከፋ፣ ሸካ፣ ጉምዝ፣ ሺናሻ፣ ጋምቤላ፣ ወዘተረፈ ተሰልፏል።

ከሃይማኖት አንጻር ሲታይ ክርስቲያን፣ እስላምና እና እንደ ዋቄ ፈና ያሉ የሌሎች እምነት ተከታዮች በስብስቡ ነበሩ።

የድሉ ሚስጥር ይህ ሕብረ-ብሔራዊነት እና አንድነት ነው። የሃይማኖት አባቶችን፣ ሴቶችን፣ በገና ደርዳሪዎችን፣ ዓለም አጫዋቾችን /አዝማሪዎችን/፣ ነጋሪት ጎሳሚዎችን፣ መለከት ነፊዎችን፣ አቀንቃኞችን፣ አቅራሪና ፈካሪዎችን እና ሌሎች የሕብረተሰብ ክፍሎችን ያሳተፈ በመሆኑ ባለ ፈርጀ ብዙ ብዝኃነትም ነበረው።

እንዲህ በአግባቡ የሚጠቀምበት አስተዋይና ብልህ መሪ ሲገኝ ሕብረ-ብሔራዊነትና ብዝኃነት ኃይል ጉልበት ይሆናል። በአንጻሩ እንደ እፉኝቱ ትህነግ ለልዩነት፣ ለጥላቻ፣ ለፈጠራ ትርክትና ለከፋፍሎ መግዛት ከተጠቀሙበት መጨረሻው የማያባራ ቀውስና ግጭት ይሆናል።

በዚህ ሕብረ-ብሔራዊነት ደምቆ በተንጸባረቀበት ጦርነት 100,000 ሰዎችና ከ25,000 በላይ ፈረሶችና ሌሎች የጋማ ከብቶች ተሳትፈዋል። በአምባላጌ፣ በመቐሌና በአድዋ በሺህዎች የሚቆጠሩ ኢትዮጵያውያን ደም ፈሷል። አጥንት ተከስክሷል።

የዛሬው ነጻነታችን እና የዛሬዋ ኢትዮጵያ በአማራው፣ በኦሮሞው፣ በትግራዋዩ፣ በአገው፣ በአፋር፣ በሱማሌ፣ በጉራጌ፣ በወላይታ፣ ወዘተረፈ ደም ተቦክታ በአጥንት ተማግራና ተገድግዳ በስጋ ተለስና የተሠራች ናት።

ካርል ማርክስ፣ “ታሪክ ራሱን መጀመሪያ በአሳዛኝ ሁኔታ በማስከተል በአስቂኝ ሁኔታ ይደግማል” እንዳለው፤ ከጥቅምት 24 እስከ ሕዳር 19 ቀን 2013 ዓ.ም በኋላም የተናጠል የተኩስ አቁሙን እንደ መልካም አጋጣሚ በመጠቀም እስከ ጣርማ በር የፈጸመውን ወረራ ለመቀልበስ፣ ሕግን ለማስከበርና የአገርና ህልውና ለማስቀጠል በተካሄደው ዘመቻም ከሁሉም የአገሪቱ ክፍሎች የተውጣጡ ኢትዮጵያውያን ደማቸው ፈሷል።

አጥንታቸው ተከስክሷል። በሱማሊያ፣ በግብፅ፣ በደርቡሽ፣ በቱሪክ ወረራ ጊዜም የኢትዮጵያውያን ደም ያለልዩነት ፈሷል። መስዋዕት ሆነዋል። ተወዳጇ አርቲስት እንዳለችው የዛሬው ነጻነታችን የአማራው፣ የኦሮሞው፣ የትግራዋዩ፣ ወዘተረፈ ሕይወት ተከፍሎበታል።

ስንወረር፣ ስንጠቃና ስንደፈር ቀፎው እንደ ተነካ ንብ በአንድነት እንደምንተመው ሁሉ፤ ለዕድገት ፣ ለብልጽግና ለዲሞክራሲ በአንድነት እጅ ለእጅ ተያይዘን ካልቆምን በእጃችን ደም አለ። ከንቱ ያደረግነው የአያት ቅድመ አያቶቻችንና የአባቶቻችን ደም። በጥላቻና በዘረኝነት እየተመላለስን እንደ ጲላጦስ ከደሙ ንጹሕ ነኝ ልንል አንችልም ።

ይቅር በመባባል በመፋቀርና በመግባባት የእጃችንን ደም ልንታጠብ ይገባል። ይህን ስናደርግ ነው የአባቶቻችን መስዋዕትነት ከፍ ያለና ዘላቂ ትርጉም የሚኖረው። የዚህ ጊዜ ነው ሕብረ-ብሔራዊነታችን ጌጥና መዋቢያ የሚሆነው። የግጭት ፣ የጥላቻና የመለያየት ምንጭ ከሆነ ግን እርግማን አድርገነዋል ማለት ነው ።

በዓድዋ ሶሎዳ ተራራዎች ላይ ከፍ ብሎ የተውለበለበው ፤ በካራማራ ላይ በኩራት የተውለበለበው፤ በአትሌቶቻችን ድል በአሸናፊነት ከፍ ብሎ በእነ ሮም አደባባዮች የተውለበለበው ሰንደቃች ባንዲራችን ፤ የአፍሪካና የካሪቢያን አገራት በአንድም በሌላ በኩል ሰንደቃቸው ያደረጉት አረንጓዴ ቢጫና ቀይ ባንዲራችን ከፍ እንዳለ እንደተከበረ ሊኖር የሚችለው ከተረጅነትና ከተመጽዋችነት ነጻ ስንወጣ ነው።

ይህን ታላቅነት የሚመጥን ዴሞክራሲያዊ ሥርዓት ስናቆም ነው የዓድዋ ከፍታ እውን የሚሆነው። ዓድዋ የመግባቢያችን ቋንቋም ነው። “ምድርም ሁሉ በአንድ ቋንቋና በአንድ ንግግር ነበረች። ከምሥራቅም ተነሥተው በሄዱ ጊዜ በሰናዖር ምድር አንድ ሜዳ አገኙ፤ በዚያም ተቀመጡ። እርስ በርሳቸውም፦ ኑ፥ ጡብ እንሥራ፥ በእሳትም እንተኵሰው ተባባሉ።

ጡቡም እንደ ድንጋይ ሆነላቸው፤ የምድርም ዝፍት እንደ ጭቃ ሆነችላቸው። እንዲህም፦ ኑ ለእኛ ከተማና ራሱ ወደ ሰማይ የሚደርስ ግንብ እንሥራ፤ በምድር ላይ ሳንበተንም ስማችንን እናስጠራው አሉ። እግዚአብሔርም የአዳም ልጆች የሠሩትን ከተማና ግንብ ለማየት ወረደ።

እግዚአብሔርም አለ፦ እነሆ ፥ እነርሱ አንድ ወገን ናቸው፥ ለሁሉም አንድ ቋንቋ አላቸው፤ ይህንም ለማድረግ ጀመሩ፤ አሁንም ያሰቡትን ሁሉ ለመሥራት አይከለከሉም። ኑ ፥ እንውረድ፤ አንዱ የአንዱን ነገር እንዳይሰማው ቋንቋቸውን በዚያ እንደባልቀው።

እግዚአብሔርም ከዚያ በምድር ሁሉ ላይ በተናቸው፤ ከተማይቱንም መሥራት ተዉ። ስለዚህም ስምዋ ባቢሎን ተባለ፥ እግዚአብሔር በዚያ የምድርን ቋንቋ ሁሉ ደባልቋልና፤ ከዚያም እግዚአብሔር በምድር ሁሉ ላይ እነርሱን በትኖአቸዋል። “(ዘፍጥረት 11÷ 1_9)። ዘረ አዳም ሁሉ አንድ ቋንቋ ነበር የሚናገረው ።

አንድ ቋንቋ መናገሩ በቀላሉ ለመግባባት ረድቶታል። ይህ መግባባት ደግሞ በፈጣሪው ላይ በክፋት እንዲዶልት ስላደረገው ፈጣሪ ተንኮሉን ተመልክቶ ቋንቋውን ደበላለቀው። ለያየው። እንዳይግባባ አደረገው።

በምድር ላይ በተነው። ከመጽሐፍ ቅዱስ አንጻር የተለያዩ ቋንቋዎች በምድር ላይ የተስፋፉት እንዲህ ነው። በኢትዮጵያ ከጎሳና ነገድ ብዛት አኳያ እንኳ ቢታይ ወደ 74 የሚጠጉ ወይም የሚበልጡ ቋንቋዎች ይነገራሉ።

በዚህ ላይ ዘር፣ ማንነት፣ ጥላቻ፣ ልዩነት፣ ሴራ፣ ሐሰተኛ ትርክት፣ ወዘተረፈ በአናቱ ተጨምሮበት ቋንቋችን ይብሱን ተደበላለቀ። የሚያግባባን ነገር ጠፋ። ተለያየን።

ሆድና ጀርባ ሆን። በአንድ ጥላ ስር የሚያሰባስበን፤ የሚያገናኘንና የሚያግባባን ታሪክ፣ ጀግና፣ ምልዕክት፣ ባህል፣ ወግ፣ ማንነት፣ አስተሳሰብ፣ ወዘተረፈ አጣን። ወይም የሚያግባባንን ሁሉ ሆን ብለን ጣልን።

የሚያገናኘን ድልድይ ሰበርን። ሌላው ይቅርና እንደ አባቶቻችንና እናቶቻችን የአገራችንና የሉዓላዊነታችን መደፈር፣ መጠቃትና መወረር ያግባባን አያግባባን እርግጠኛ መሆን ከማይቻልበት ደረጃ ላይ ደርሰናል።

ቀፎው እንደ ተነካ ንብ በአንድ ሊያስነሳን የሚችል ነገር ሳስብ በቀላሉ ማግኘት ይቸግረኛል። አሸባሪው ሕወሓት በሰሜን ዕዝና በአገራችን ትውልድም ዘመንም ይቅር የማይለው ክህደት በፈጸመ ማግስት ተፈጥሮ የነበረው እልህና ቁጭት የፈጠረው አንድነት ዛሬ በስፍራው ላይ ስለመገኘቱ እርግጠኛ እንዳልሆን የሚያደርጉ ምልክቶችን እያየሁ ነው።

ሱዳን ድንበራችንን ስትወር፣ ግብጽ በታላቁ ሕዳሴ ግድብ የተነሳ ያዙኝ ልቀቁኝ ስትል፣ የአሸባሪው ሕወሓት ርዝራዥና ጭፍራ በሐሰተኛ መረጃ ገጽታችንን ሲያጠለሽ፣ አሜሪካ ፍርደ ገምድል ማዕቀብ ስትጥልብን፣ ወዘተረፈ እየተመለከትን የአባቶቻችን አትንኩኝ ባይነትና ጀግንነት በእኛ በልኩ ሲገለጥ ስላልተመለከትሁ ታዲያ በምን ተግባብተን ነው በአንድነት ልንቆም የምንችለው የሚል ስጋትና ፍርሀት አደረብኝ ።

ዳሩ ግን እዚህ ስብራትና ቁልቁለት ላይ የተገኘነው በአንድ ጀምበር አይደለም። ጣሊያን ታሪክን እንደገና ለመጻፍ፤ የዓድዋውን ውርደት ለመቀልበስ፤ አሳፋሪውን የሽንፈት ታሪኩን ለማደስ፤ የተከናነበውን የቅሌት ሸማ በድል አክሊል ለመተካት ከ40 ዓመታት በላይ ዝግጅት አድርጎ ተዋጊ አውሮፕላንና ታንክን እንዲሁም የመርዝ ጭስ(ማስተርድ ጋስ) ከዘመናዊ የጦር መሣሪያ ጋር እስካፍንጫው ታጥቆ፤ የወልወሉን ግጭት ሰበብ አድርጎ

አገራችንን ወሯል። ከታላቁ የዓድዋ ድል በኋላ ጦራችን በዘመናዊ መንገድ ባለማደራጀታችንና በመዘናጋታችን በሌላ በኩል “የዓድዋ አስማት” ረክሶብን ማለትም ሕዝብን ለአንድ ዓላማ ያለ ልዩነት ማነቃነቅና ማሰለፍ አለመቻላችን አገራችንን ለጊዜውም ቢሆን ድል እንድትነሳ አድርጓል። ከአምስት ዓመታት በኋላ ጀግኖች አባቶቻችን በዱር በገደሉ በአርበኝነት ጣሊያንን መቆሚያ መቀመጫ በማሳጣት ነጻነቷ ቢመለስም።

ግርማዊነታቸው እንደ አጼ ምኒሊክ ሕዝባቸውን በአንድነት ከጎናቸው ማሰለፍ ላይ ክፍተት ነበረባቸው። በአፄ ዮሐንስም ሆነ በአፄ ምኒልክ በአንጻራዊነት የአካባቢው ባላባቶች አምነው እስከገቡላቸውና እስከገበሩ ድረስ በዚያው ይሾሙ ይሸለሙ ነበር።

ጅማ አባ ጅፋርን የወላይታውን ንጉስ ጦናን በአብነት ማንሳት ይቻላል። አፄ ኃይለ ሥላሴ ከነገሱ በኋላ ግን ይህ አካሄድ ወጥ አልነበረም። በተወሰኑ ግዛቶች የየአካባቢው ባላባቶች ሲሾሙ በሌሎች ደግሞ ከማዕከላዊ መንግሥት እየተሾሙ ይላኩላቸው ነበር። የየአካባቢው ተወላጅ የሆኑ ባላባቶች በዚህ አካሄድ አኩርፈው ስለነበር ከንጉሡ ጎን ለመቆም ያመነቱ ነበር።

አገራችን በቀላሉ በፋሽስት ጣሊያን እንድትደፈር ካደረጉ በርካታ ምክንያቶች ግንባር ቀደም ሆኖ ሊጠቀስ ይችላል። አፄ ኃይለሥላሴ መንግሥታቸውን ይዘው ወደ እንግሊዝ በተሰደዱ ጊዜ፤ የኢትዮጵያ መንግሥት መንበሩን ከአዲስ አበባ ወደ ጎሬ አዛውሮ ወራሪውን የጣሊያን ፋሽስት ለመፋለም የታለመለትን ያህል ያልተሳካው በዚህ የተነሳ መሆኑን የክቡር ዶክተር ሀዲስ አለማየሁ “ትዝታ” ያስቆዝማል።

ታላቋን ሶማሊያ የመመስረት ቅዠት ሰንቆ ዚያድባሬ ኢትዮጵያን ሲወር ለአገሩ ቀናኢና አትንኩኝ ባዩን ዜጋ ዳር እስከ ዳር ማነቃነቅ ቢቻልም የዓድዋን ያህል ግን አልነበረም።

ኤርትራ ባድመንና አከባቢውን በወረረችበት ወቀት የነበረው ሕዝባዊ ምላሽ ተቀራራቢ ቢሆንም የራሱ ገፊ ምክንያቶች ነበሩት። ላለፉት 27 ዓመታት ዘረኝነት፣ ጥላቻና ልዩነት መዋቅራዊና ተቋማዊ ሆኖ በመሠበኩ ከፍ ብዬ እንደገለጽሁት ቋንቋችን ይብሱን ድብልቅልቁ ወጥቷል።

ሌላው ይቅርና የሰውነት መለያ በሆነው ኀዘንና ደስታ እንኳ መግባባት አቅቶናል። ምናለቅሰውና ምንዘፍነው በብሔር ሆኗል። መቼም እነዚያ የዓድዋና የካራማራ ጀግኖች፤ ለቲዊተር ዘመቻ፣ ለድጋፍ ሰለፍ፣ በውስጥ ጉዳያችን ጣልቃ አትግቡ፣ ግድቡ የእኔ ነው፣ እጃችሁን ከኢትዮጵያ አንሱ፣ ወዘተረፈ ለማለት እግራችንን ስንጎትት ከመቃብር ቀና ብለው ቢያዩን ያፍሩብናል።

ስለዚህ ያለልዩነት ልብ ለልብ ሊያግባባን የሚችል አንዳች ተዓምራዊ ቋንቋ ያሻናል። ሳንነጋገር በዓይን የሚያግባባን የሴሜቲክ፣ የኩሽቲክ፣ የኦሞቲክ፣ ወዘተረፈ ቤተሰብ ያልሆነ ቋንቋ። ከድምጽ፣ ከምዕላድና ከቃላት በላይ የገዘፈ ቋንቋ ግድ ይለናል። እንደ ዓድዋ ኢትዮጵያውያንን ሁሉ ሳይነጋገሩ በጥቅሻ የሚያግባባ ቋንቋ ያስፈልገናል። ከጎሳም፣ ከነገድም፣ ከእምነትም፣ ከማንነትም፣ ከቀዬም፣ ከወንዝም ግዘፍ የነሳ ቋንቋ። ለምን ሩቅ ትሔዳላችሁ ይላል መሐመድ ካሳ የጉዞ ዓድዋ መስራችና አባል ዓድዋ እኮ ቋንቋ ነው።

ኢትዮጵያውያንን ከሰሜን እስከ ደቡብ፤ ከምስራቅ እስከ ምዕራብ ያግባባ። ጎጃምን፣ ሰላሌን፣ ትግራይን፣ ወላይታን ፣ ከፋን ፣ ጋሞን ፣ ወዘተረፈ ለአንድ ቅዱስ ዓላማ ያነሳሳ ቋንቋ። በአንድ ድንኳን ያሰባሰበ፤ በአንድ ምሽግ ያስመሸገ፤ በአንድ ማዕድ ያስቆረሰ ፤ በአንድ መቃብር ያገናኘ ዓድዋ። አገርን፣ ሕዝብን፣ ኢትዮጵያዊነትን፣ ሉዓላዊነትን፣ ነጻነትን፣ ጀግንነትን፣ አርበኝነትን፣ ሰውነትን፣ ሰብዓዊነትን፣ እኩልነትን፣ ጽናትን፣ አልበገርባይነትን፣ ወዘተረፈ ድምጽ፣ ምዕላድ፣ ፊደልና ቃል አድርጎ ያግባባ ዓድዋ ቋንቋ ነው።

ዓድዋኛ መነጋገሪያ፣ መደማመጫና መቀባባይ፣ ወሰን፣ ዘርና ሃይማኖት የማያግደው ዓድዋ ቋንቋ ነው። በ1887 ዓ.ም በወርሐ መስከረም በገበያ ቀን ቅዳሜ አፄ ምኒሊክ ታሪካዊውን የ “ወረኢሉን” ክተት አዋጅ ሲያስነገሩ ዓድዋኛ እጩ ቋንቋ ሆኖ አፍ ፈታ። ” …አገርንና ሃይማኖት የሚያጠፋ ጠላት ባሕር ተሻግሮ መጥቷል ።

እኔም የአገሬ ሰው መድከሙን አይቼ ብታገሰውም ፤ እያለፍ እንደ ፍልፈል መሬት ይቆፍር ጀመር ፤ አሁን ግን በእግዚአብሔር እርዳታ አገሬን አሳልፌ አልሰጠውም ። ያገሬ ሰው ጉልበት ያለህ ተከተለኝ ፤ ጉልበት የሌለህ በጸሎትህ እርዳኝ፤ …” አዋጁን ተከትሎ በአፄ ምኒሊክ አዝማችነት ፣ ከመላው አገሪቱ በከተቱት መኳንንትና መሳፍንት ባለሟልነት ከ100,000 በላይ ወዶ ገብ የገበሬ ጦር እና 29,000 ፈረሰኞች በኢትዮጵያዊ አንድነት፣ ጀግንነት፣ ቆራጥነት፣ አልበገር ባይነት፤ ዳርድንበሩን፣ ሉዓላዊነቱን ሊያስከብር ቀፎው እንደተነካ ንብ ወደ ሰሜን በአድዋኛ ቃል ኪዳን አስሮ ተመመ ።

ዛሬ አይደለም ወዶ ገብ ደመወዝተኛ ወታደር ለመቅጠር እንኳ ፈተና መሆኑን ጠቅላይ ሚኒስትሩ በተለያዩ አጋጣሚዎች ደጋግመው ነግረውናል። ከትላልቆቹ ክልሎች እንኳ በቂ ምልምሎችን ማግኘት ቸግሯል።

ወደ ነገረ ዓድዋ ስመለስ፣ ዘመናዊ የጦር መሣሪያ እስካፍንጫው የታጠቀው የጣሊያን ጦር በዓድዋኛ በከተተው አፍሪካዊና ኋላቀር በሆነው የገበሬ ጦር መረታቱ ለማመን የሚቸገር መነጋገሪያ ሆነ። አንዳንድ ምዕራባውያን ፖለቲከኞችና ሚዲያዎች የኢትዮጵያውያንን ጥቁርነት እስከ መካድ ደርሰው ነበር። የታላቁ የዓድዋ ድል የአፄ ምኒሊክንና የእቴጌ ጣይቱ (ብርሃን ዘኢትዮጵያ) ዝና በመላው ዓለም እንዲናኝ ከማድረጉ ባሻጋር አገሪቱን በዓለማቀፉ የዲፕሎማሲ መድረክ መነጋገሪያ አደረጋት። ከአፅናፍ አፅናፍ የዓለምን ትኩረት እንድትሰብ አደረጋት።

እንደ አንድ ቃል ተናጋሪ፣ እንደ አንድ ልብ መካሪ ስትሆን የዓለም መነጋገሪያ ትሆናለህ። ትከበራለህ። አንድነትህ ንፋስ ሲገባው ደግሞ አይደለም አሜሪካና ምዕራባውያን ሊያከብሩህና ለትብብር ሊሰለፉልህ ሱዳን ትደፍርሀለች።

ዓድዋኛ ዛሬ ላይ አደጋ የተደቀነበትን ሉዓላዊነታችንንና ነጻነታችን አለማስጠበቅ የትላንቱን አንጸባራቂ የዓድዋ ድል ያስገኛቸውን ምርኮዎች ማለትም ጥቁሮች ነጮችን ድል መንሳት እንደሚችሉ፤ በቅኝ ግዛት፣ በጭቆና ለሚገኙ የዓለም ሕዝቦች በተለይ ለአሜሪካ ጥቁሮች መነቃቃትን መፍጠሩን፤ ለማርከስ ጋርቬ ፣ ለኢትዮጵያኒዝም፣ ለፓን አፍሪካኒዝም፣ ለኔልሰን ማንዴላ፣ ለኩዋሚ ንኩሩማህ፣ ለስቲቭ ቢኮ እና ሌሎች ንቅናቄዎች እርሾ መሆኑን ከወርቃማ የታሪክ መዝገባችን እንዲፋቅ ተባባሪ መሆን ነው። ለደቡብ አፍሪካ የፀረ አፓርታይድም ሆነ ለሌሎች ለፀረ ቅኝ ግዛት ትግሎች ጉልበት ሆኖ ማገልገሉን፤ የአረንጓዴ፣ ቢጫ፣ ቀይ ባንዲራችን ከ20 በላይ የአፍሪካና የካሪቢያን አገራት ሰንደቅ በተለያየ ቅርፅ የመገኘቱ ሚስጥር የተመሰጠረበትን ታላቁን ዓድዋ እንደ ማደብዘዝ ነው።

አደጋ የተደቀነበትን ነጻነታችንንና ሉዓላዊነታችን ጠብቆና አስከብሮ አለማቆየት የግርማዊ ቀዳማዊ አፄ ኃይለሥላሴ አህጉራዊና አለማቀፋዊ ተቀባይነትን፤ የአፍሪካ አንድነት ድርጅትን (አአድ) ሆነ የዛሬው የአፍሪካ ኅብረት (አኅ) የምስረታ ሀሳብ የዓድዋ መንፈስ የበኩር ልጅ የሆነው ፓን አፍሪካኒዝም እንደ መካድ ነው።

በዋሽንግተን ዩኒቨርስቲ የታሪክ መምህር የሆነው ሬይሞንድ ጆናስ የዓድዋን ድል ትምህርት፣ አንድምታ፣ ጥልቀት፣ ከፍታ፣ ንዑድነትና ትርጉም በሚያስደንቅ ሁኔታ እንዲህ ይገልፀዋል።

የሕዝቦች ጥብቅ ትስስር የሚፈጠረው በእያንዳንዱ ሃይማኖት ፣ ማንነት ብሔር ላይ ተመስርቶ ሳይሆን የጋራ ነፃነትን ለመቀዳጀት በሚከፈል መስዋዕትነት ነው። ይህ አይነቱ መተሳሰር ብቻ ነው የኢትዮጵያ የነፃነት ከፍታ መገለጫ፤ የዓድዋ ትምህርትም ይኸው ነው።

ዓድዋኛ ማለት እሱ ነው። ዘላለማዊ ክብር ለዚች አገር ሉዓላዊነትና ነጻነት በዱር በገደሉ ለተሰዉ ጀግኖች ኢትዮጵያውያን!!! አሜን።

በቁምላቸው አበበ ይማም (ሞሼ ዳያን)

 fenote1971@gmail.com

አዲስ ዘመን  የካቲት 26 /2014