አዲሱ አውደ ውጊያ…! ?

በሀገራችን ጥንታዊ ታሪክ እንደ ግብፅ ተደጋጋሚ ወረራ፣ ጥቃትና ዘመቻ የከፈተብን ሀገር የለም::ከዚያ ሩቅ ዘመን አንስቶ ግብፅ ተኝታልን አታውቅም::አንድ ጊዜ በሰሜን፣ ሌላ ጊዜ በሰሜን ምዕራብና በምሥራቅ 11 ጊዜ ጦርነት ከፍታብናለች::ይሁንና በሁሉም ወረራዎች በጀግኖች አባቶቻችን አከርካሪዋን ተመታ፣ የውርደት ከሏን ተከናንባ ተመልሳለች:: የባህር በር እንድናጣ በዘር ተከፋፍለን እንድንዳከም ሌት ተቀን ሰርታለች::ድካሟ ከንቱ ሆኖ አልቀረም::እቅዷን አሳክታለች::የባህር በርና ቀይ ባህር ላይ ለእልፍ አእላፍ የነበረንን ባለቤትነት በእሷ የተቀነባበረ ሴራና ድጋፍ ምን ያህል በቀጣናው ላይ የነበረንን ተፅዕኖና ጂኦ ፖለቲካዊ ሚዛን እንዳኮሰመነው ለማንም የተሰወረ አይደለም ::በኢትዮ ኤርትራ ጦርነት ሳይቀር ለኤርትራ በገፍ የጦር መሣሪያ በማቅረብና ወታደራዊ እገዛ በማድረግ ተሳትፋለች::ዛሬም በዲፕሎማሲያዊ መተላለፊያ (ኮሪደር) ከከፈተችብን የፈጠራ ክስና ሀገራችንን ከማሳጣት ዘመቻ ጎን ለጎን፤ ባንዳዎቿን በውክልና በመጠቀም ሀገራችንን ለማተራማስ ፣ ወደለየለት የእርስ በርስ ጦርነት ለመክተትና ለመበታተን ከመስራት አልቦዘነችም::የኢትዮጵያ ኢንፎርሜሽን መረብ ደህንነት ኤጀንሲ ቀለል፣ ናቅ አድርጎ፤ «…መሠረታቸውን ከግብጽ ያደረጉ የመረጃ መረብ ሰርሳሪዎች ኢትዮጵያ ውስጥ በሚገኙ ተቋማት የመረጃ መረብ መዋቅር ላይ ጥቃት ለማድረግ ሞክረው ነበር ፡፡…» እንዳለው ተራ ሙከራ ሳይሆን የሳይበር ጦርነት ነው የተከፈተብን::እንደ በዋዛ ፈዛዛ ሙከራ በሚል ብቻ የሚታለፍ አይደለም::በሉዓላዊነታችን፣ በደህንነታችንና በተቋሞቻችን የተቃጣ ጥቃት መሆኑ ሳይቃለል በልኩ ነው መታየት ያለበት፡፡

ክቡር ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ አሕመድ በአንድ መድረክ በ21ኛው መ.ክ.ዘ ጦርነት የሚካሄድበት ስልት በየብስ፣ በባሕርና በአየር ብቻ ሳይሆን በሳይበርና በስፔስ መሆኑን ጠቆም አድርገው ነበር:: ሰሞኑን ከከፍተኛ መኮንኖች ጋር በ«መከላከያ ስትራቴጂ ሰነድ» ላይ በተደረገ ውይይት ላይም እንደገና አንስተውታል:: በebs የ” Tech Talk With Solomon ” አዘጋጅ ሰለሞን ሙሉጌታ ካሳ «ግርምተ ሳይቴክ» በሚል ርዕስ በ2010 ዓ.ም ለንባብ ባበቃው መፅሐፍ፤ « የማይታየው ጦርነት » በሚል ምዕራፍ ስር ገፅ 157 ላይ ፤ «…በ21ኛው መ.ክ.ዘ አዲስ ዓይነት ጦርነት ብቅ ብሏል::ጦርነቱ የሚካሄደው በጥይትና በቦንብ ሳይሆን በሀከሮችና በኮምፒዩተሮች ነው፡፡… ይህ በዓይን የማይታየው የሳይበር ጦርነት (ዋርፌር) ነው::» ሲል የጠቅላይ ሚኒስትሩን ሀሳብ ያጠናክራል::እሳቸው ያሉት ነገር እንደ ዋዛ ደረሰና ግብፅን በአየር፣ በየብስ ስንጠብቃት፤ ምን አልባት ባልጠበቅነውና ባልተዘጋጀንበት ስስ ብልታቸው ይሆናል ብላ በገመተችው በሳይበር ግንባር ጦርነት ከፍታብናለች::ጠቅላይ ሚኒስትሩ ለርዕያቸውና አርቆ አሳቢነታቸው ምስጋና ይግባቸውና በእሳቸው ሀሳብ አፍላቂነት የተቋቋመው የኢትዮጵያ ኢንፎርሜሽን መረብ ደህንነት ኤጀንሲ (ኢንሳ)መሠረታቸውን ከግብጽ ያደረጉ የመረጃ መረብ ሰርሳሪዎች በሀገራችን ተቋማት የመረጃ መረብ መዋቅር ላይ ጥቃት ለመሰንዘር ያደረጉትን ሙከራ አክሽፏል፡፡

በኤጀንሲው መግለጫ መሠረት በሦስት የተለያዩ ቡድኖች አማካይነት የተሞከረው የመረጃ መረብ ጥቃት በአገሪቱ ኢኮኖሚያዊና ፖለቲካዊ ጫናን ለመፍጠር ያነጣጠረ ነበር::የጥቃቱን ሙከራ ባደረጉት ቡድኖች ላይ አበክሮ ክትትል በማድረጉ ባለፈው አርብና ቅዳሜ በ13 የመንግሥት እና አራት መንግሥታዊ ያልሆኑ ተቋማትን ድረ-ገጾችን ኢላማ በማድረግ የተሰነዘሩ ከፍተኛ የመረጃ መረብ የጥቃት ሙከራዎችን በቁጥጥር ስር ማዋል ችሏል::ኤጀንሲው ኃላፊነቱን ስለተወጣ በዚህ አጋጣሚ እውቅና ልንሰጠው ይገባል::የመረጃ መረብ ጥቃት ሙከራው የተደረገው ሳይበር ሆሩስ ግሩፕ፣ አኑቢስ ዶት ሃከር’ እና ሴኪዩሪቲ ባይ ፓስ በተባሉ መረጃ መረብ ሰርሳሪ ቡድኖች ነው። የጥቃቱ ኢላማ የነበሩት ተቋማት በኢትዮጵያ ውስጥ ያሉ የመንግሥት ተቋማት፣ የደኅንነት መስሪያ ቤቶች እና የግል ድርጅቶች ድረ-ገጽ ላይ መሆኑን ኤጀንሲው በመግለጫው አብራርቷል። ሆኖም ባልተለመደ ሁኔታ በአገሪቱ ባሉ ተቋማት የመረጃ መረብ ላይ ጥቃት ለማድረስ የሞከሩ ቡድኖች በግልፅ ኃላፊነቱን መውሰዳቸው ግብፅ ለሀገራችን ያላትን ንቀትና እብሪት የሚያሳይ ሆኖ አግኝቸዋለሁ::ሌላው ኤጀንሲው የሳይበር ጥቃቱ አላማ፤ «በኢትዮጵያ ላይ በሁሉም አቅጣጫ ተጽእኖ ለማሳደር ነው::» የሚለው ግምገማው ጥቃቱን አሳንሶና አቅልሎ ያየው እንዳይመስል እሰጋለሁ::በቅጡም ሊመዘን ይገባል::የሳይበር ጥቃቱ ተፅዕኖ ከመፍጠር በላይ ተጠናክሮ የሚቀጥል ጦርነት ነውና። አስቀድሞ ዝግጅት በማድረጉ የመረጃ መረብ ጥቃቱ ኢላማ በነበሩት ተቋማት ላይ ጉዳት አልደረሰም::ጥቃቱን ማክሸፍ ባይችል ኖሮ በአገሪቱ ኢኮኖሚያዊ፤ ፖሊቲካዊ እና ሥነ ልቦናዊ ጉዳት ሊያስከትል ይችል እንደነበር ኤጀንሲው መግለጹ የሳይበር ጥቃቱን አደገኝነት አጉልቶ ያሳያል። ቀጣዩ አውደ ውጊያ በሳይበር ግንባር ስለሆነ የጦር ዕቃውን ታጥቀን ፣ የራስ ቁሩን ደፍተን ፣ ጡሩሩን ለብሰን ፣ ጦሩን እየሰበቅን ፣ ዘገሩን እየነቀነቅን ተጠንቅቀን ልንጠብቅ ይገባል::ከዚህ በኋላ የማይቀርልን ዕዳ (ዘ ኒው ኖርማል) ነውና ፡፡

ለመሆኑ የመረጃ መረብ ጥቃት ሲባል ምን ማለት ነው? በሰለሞን ሙሉጌታ ካሳ «ግርምተ ሳይቴክ» መፅሐፍ፤ «የማይታየው ጦርነት» በሚል ምዕራፍ ስር ገፅ 157 ላይ ፤ «… ምስጢራዊ የሆነና ያልሆነን ዲጂታል መረጃን ከባለቤቱ ፈቃድ ውጪ መስረቅ ፣ ይዘቱን ማበላሸት፣ ከእነ አካቴው ማጥፋት…» ሲል ይበይንና ታሪካዊ ዳራውን እንዲህ ያብራራል :: «ከሙከራ ላቦራቶሪ በዘለለ መልኩ የመጀመሪያው ‘ ኤልክ ክሎነር ‘ የተባለ የግል ኮምፒዩተርን የሚያጠቃ ቫይረስ በ1982 ዓ.ም የ15 ዓመት ወጣትና የዘጠነኛ ክፍል ተማሪ በነበረው አሜሪካዊው ሪቻርድ ስክሬንታ ከተፈጠረ ጊዜ ጀምሮ በኮምፒዩተር መረጃዎች ያነጣጠረ ‘ሳይበር ‘ ጥቃት በመንግሥታት መካከል ጭምር ሳይቀር የሚካሄድ የሳይበር ጦርነት (ሳይበር ዋር) አሀዱ ብሎ ጀመረ::በወቅቱ ኢንተርኔት ገና ለሕዝብ ጥቅም ያልዋለበት ጊዜ ስለነበር ወንጀሉ በስፋት አልተስተዋለም ::በ1980ዎቹና 90ዎቹ አጋማሽ ድረስ ጥቃቱ በብዛት ይሰነዘር የነበረው እንደ ‘ ፍሎፒ ዲስክ ‘ እና ‘ ሲዲ ‘ በመሳሰሉ ተንቀሳቃሽ የመረጃ ማስቀመጫ ቁሶች አማካኝነት ቫይረስ ከአንድ ኮምፒዩተር ወደ ሌላ ኮምፒዩተር በማስተላለፍ ነበር ፡፡

በ1990ዎቹ አጋማሽ በኋላ የኢንተርኔት አጠቃቀም እያደገ ሲመጣ ጥቃቱም መልኩን ቀይሮ ብቅ አለ::በ2003 ዓ.ም ገደማ የሳይበር ወንጀል ፍፁም አዲስ በሆነ መልኩ ድረ ገጾችን የማጥቃት አላማ ይዞ ተነሳ::ይህ የሆነበት ምክንያት በወቅቱ የኢንተርኔት ‘ ኢኮሜርስ ‘ ግብይት ሥርዓቱ እየተጧጧፈ በመምጣቱ ነው::በተለይ የክሬዲት ካርድ ቁጥሮችን በመስረቅ ላይ ያነጣጠረ የሳይበር ወንጀል በ2000ዎቹ ተጧጡፎ ቀጠለ::ከ2005 እስከ 2007 ዓ.ም ባለው ጊዜ አልበርት ጎንዛሌዝ የተባለ አደገኛ አሜሪካዊ የኮምፒዩተር ሀከርና የሳይበር ወንጀለኛ የተለያዩ ግዙፍ የንግድ ኩባንያዎችን የኮምፒዩተር ሲስተሞችን በማጥቃት፤ የግለሰቦችን ክሬዲት ካርዶችን ቁጥር በመመንተፍ 45 ነጥብ 7 ሚሊዮን ዶላር ዘርፏል::… “ዛሬ የሳይበር ጥቃት ምርጫን፣ ኢኮኖሚንና ማህበራዊ ግልጋሎትን በማስተጓጎል ውድ ዋጋ እያስከፈለ ይገኛል፡፡

ከፍ ብዬ የጠቀስሁት ደራሲና የኢንፎርሜሽን ቴክኖሎጂ ባለሙያ በመፅሐፉ ይበልጥ እንዲህ ያብራራዋል::« …የመረጃ ፍሰቱ ዓለምን ማጥለቅለቁ፤ መ ን ግ ሥታ ት ም አ ሠ ራ ራ ቸ ው ን በ ኢ ን ተ ር ኔ ት ና በኮምፒዩተር ማድረጋቸው፤ መሠረተ ልማታቸውን የሚያስተዳድሩት፤ መረጃዎቻቸውን የሚያስቀምጡት፤ አገልግሎት የሚሰጡት እንዲሁም ታላላቅ ወታደራዊና የደህንነት መረጃዎችን በዲጂታል መልክ መያዛቸው ለጥቃት አጋልጧቸዋል::የእንግሊዝ የደህንነት ተቋማት እነ ኤም አይ ፋይፍና ኤም አይ ሲክስ እንዲሁም የአሜሪካው ኤፍ ቢ አይ የሳይበር ጥቃትን ከፍተኛ የጸጥታ ስጋት አድርገው ወስደው መስራት ከጀመሩ ውሎ አድሯል ::… »

እንደ መውጫ

የሳይበር ጥቃት በሚቀጥሉት ጥቂት ዓመታት እስከ ስድስት ትሪሊዮን ዶላር የሚደርስ ኢኮኖሚያዊ ጉዳት እንደሚያስከትል ጥናቶች አበክረው ይተነብያሉ:: ከዓለምአቀፍ ሽብርተኝነት ባልተናነሰ የደህንነት ስጋት እስከ መደቀንም ደርሷል::ዓለም በሉላዊነት (ግሎባላይዜሽን) እና በኢንፎርሜሽን ኮሙኒኬሽን ቴክኖሎጂ ወደ ትንሽ መንደርነት በተቀየረችበት የሳይበር ጥቃትና ጦርነት ለሀገራችንም ስጋት መሆን ከጀመረ ሰነባብቷል::በንግድ ባንክ በተደጋጋሚ የተቃጡ ጥቃቶች፤ የፈተና ስርቆት በተማሪዎች ሥነ ልቦና እንዲሁም በጊዜያቸው ላይ ያስከተለው ጉዳት እንዳለ ሆኖ በሀገር ኢኮኖሚ እና በተቋማት አመኔታ ላይ ጥያቄ ማስነሳቱ አልቀረም፡፡

የሳይበር ጥቃት በተደጋጋሚ የሚሰነዘር ቢሆንም መከላከል እንደሚቻል የዘርፉ ባለሙያዎች ይገልጻሉ::ሆኖም 99 በመቶ የሚሆኑ ድርጅቶች ለሳይበር ጥቃት የተጋለጡ ናቸው::የሀገራችን ተቋማት ይህን ተጋላጭነታቸው መቀነስ ላይ አበክሮ መስራት ይጠበቅባቸዋል::በተለይ የደህንነት፣ የፋይናንስ፣ የኤሌክትሪክ ኃይልና የሚዲያ ተቋማት ልዩ ጥንቃቄ ማድረግ ይጠበቅባቸዋል::የሳይበር ጥቃት ዋና መከላከያ ዘዴ ከጫፍ ጫፍ ሁሉንም ኔት ወርኮች፣ ተንቀሳቃሽ ስልኮችንና የመረጃ መነሻና መዳረሻዎችንና ክላውዶችን ታሳቢ ያደረገ ተጋላጭነት የመቀነስ ሥራ መከወን ነው::ጠንካራ የሳይበር መከላከያ፣ ጥቃቱን መለየት ላይ ከማተኮር ይልቅ መከላከል ላይ በማተኮር፣ ጥቃት ሊቃጣባቸው የሚችሉ አሠራሮችን በመከላከል ፣ የመጨረሻውን ቴክኖሎጂ በመጠቀም እና ስለ ስጋት ምንጮች ወቅታዊ ግንዛቤ መጨበጥ ከዋና ዋናዎቹ የመከላከያ ዘዴዎች የሚጠቀሱ ናቸው፡፡

ግብፅ ለከፈተችብን ተደጋጋሚ ወረራ ጀግኖች አባቶቻችን አይቀጡ ቅጣት ቀጥተው አሳፍረው እንደመለሷት፤ ለሳይበር ጥቃቷም አስተማሪ የሆነ የመልስ ምት መስጠት ያስፈልጋል::አገልግሎቷ፣ አሠራሯና የመረጃ አያያዟ ከእኛ በብዙ እጥፍ ዲጂታል ስለሆነ ለመልስ ምቱ የተመቸ ነውና፡፡

ሀገራችን ኢትዮጵያንና ሕዝቧን ፈጣሪ አብዝቶ ይባርክ!

አሜን ፡፡

አዲስ ዘመን ሰኔ 20/2012

 በቁምላቸው አበበ ይማም (ሞሼ ዳያን )

fenote1971@gmail.com