የዞረ ድምር ያለቀቀው ዓለም አቀፍ ሚዲያና ተቋም …!?

 ዓለማቀፉ ሚዲያ ባለፉት ጥቂት ዓመታት በተለይ በእነዚህ ሁለት ዓመታት አብዝቶ በጠጣው ሀሰተኛ፣ የተዛባና ሆን ተብሎ የተጣመመ የመረጃ ጌሾ ከገጠመው የስካር የዞረ ድምር /ሀንጎቨር/ ዛሬም አላገገመም። ከሁለት ወራት በፊት የፌደራል መንግስትና ሕወሓት በደቡብ አፍሪካ ፕሪቶሪያ የተፈራረሙትን የሰላም ስምምነት የዘገበበትንን አግባብና ጦርነቱን ሲያራግብበት የነበረበትን አኳኋን ለታዘብ ከሀንጎቨሩ በቅርብ ያገግማል ብሎ ለመገመት ይቸገራል። በጦርነቱ ወቅት በየቀኑ አገራችንን የእነ ቢቢሲ፣ ሲኤንኤን፣ አልጀዚራ፣ ሮይተርስና ሌሎች ዓለማቀፍ ሚዲያዎች የዜና ማሟሻ፤ ለዛውም የሀሰተኛና የተዛባ ዜና መክፈቻ እንዳልነበረች፤ በ48 ሰዓት 72 ሀሰተኛና የፈጠራ ወሬ እንዳልተለፈፈባት ዛሬ ስለ የሰላም ስምምነቱ እና እያስገኘው ስላለው ውጤት አንዲት ነጠላ ዜና ለመዘገብ አንደበታቸው ከመተሳሰሩ ባሻገር ብዕራቸውም ዶልዱሟል። ቢዘግቡም መሬት ላይ ያለውን ሀቅ ባጣመመ አግባብ ነው።

ከሰላም ስምምነቱ በፊት መንግስት በተቆጣጠራቸው አካባቢዎች የዕለት ደራሽ እርዳታ እያቀረበ፤ ዓለማቀፉ ሚዲያ ግን ስለ እገታና ርሀብ ነበር የሚለፍፈው። ከስምምነቱ ማግስት ጀምሮ ደግሞ በአራት ኮሪደሮች ያልተገደበ እርዳታ እያቀረበ፤ ይሄው ሚዲያ ግን ጥረቱን ከማሳየት ይልቅ እርዳታ በበቂ ሁኔታ እየቀረበ አይደለም እያለ ነበር የሚከሰው። መንግስት ሌት ተቀን ሰርቶ የስልክ፣ የመብራትና የባንክ አገልግሎት እያቀረበ ባለበት ሂደትም፤ ይሄው ሸውራራ ሚዲያ ግን የፈጠራ ክሱን ነበር የሚደርተው። መንግስት ወደ መቀሌና ሽሬ በረራ ሲያስጀምርም በአዎንታ ሳይሆን በአሉታ መዘገብን ነው የመረጠው።

እኔ በግሌ የራሴ ግምት ቢኖረኝም፤ ባለፈው ሳምንት ሕወሓት ከባድ መሳሪያ ማስረከብ መጀመሩን ግን ከቁጥብነት ጋር/with reservation/ተስፋ እንድሰንቅ አድርጎኛል። የዛሬውን መጣጥፌን እንዳጠናቅር ያነሳሳኝም ይሄው ሁነት ነው። አልጀዚራ ከሰሞኑ አንድ ቀን ሙሉ ስለ ከባድ መሳሪያ ርክክቡ፤ ሀሰተኛ መረጃ በመፈብረክ የተካነውንና ራሱን አክቲቪስት እያለ የሚጠራውን ተክላይ ገብረሚካኤልን ከሲዊድን ጋብዞ ሲያጠለሸው ውሏል። ከዚህ መልካም የሰላም ውሳኔ ጅምር ትግበራዎች ይልቅ ዛሬም ሴቶች ተደፈሩ እና ሌሎች ማደናገሪያና ትኩረት መቀየሪያ ዘገባዎችን ሲያስተጋባ ተስተውሏል። ውሸት ለእነሱ የተካኑበትና ጥርስ የነቀሉበት ስለሆነ አልገረመኝም። አልጀዚራ ዘገባውን ሚዛናዊ ለማድረግ ምንም ጥረት ካለማድረጉ ባሻገር ቀኑን ሙሉ ሲሄድበት ውሏል።

በሳምንቱ መጨረሻ ላይ የወጣው የሮይተርስ ዘገባም እንዲሁ በሀሰተኛ መረጃና በፈጠራ ክስ የተደረተ ነው። በዚህ እየተብሰከሰክሁ እያለ ሒውማን ራይትስ ዋች ደግሞ በተጠባባቂ ዳይሬክተሯ ቲራና ሀሰን አማካኝነት፤ “A New Model for Global Leadership on Human Rights “ በሚል የ2023 ሪፖርቱ ባለፉት ሁለት ዓመታት ሲያደርገው እንደኖረው አገራችንን በሀሰተኛና በተዛባ መረጃ የሚያሳጣ ክስ አቅርቧል። ከራሽያ፣ ከቻይና በማስከተል በሰብዓዊ መብት ጥሰት ይከሰናል። በዚህ ረገድ ደግሞ መንግስት ለሚዲያውም ሆነ ለተቋማቱ ሀሰተኛ ክስ ምላሽ አለመስጠቱ የልብ ልብ እንዲሰማቸው ከማድረጉ ባሻገር፤ ዝምታውንና ቸልታውን ክሱን አምኖ እንደመቀበል እየተመለከቱት ነው።

በዚህ ረገድ ዛሬም የዓለምአቀፍ ሚዲያውና ተቋማት የተሸዋረረ ዕይታ መቀጠሉ ሊያሳስበንና ሊያስቆጨን ይገባል። የአገራችንንና የሕዝባችንን ገጽታ እያጠለሸ እስከ መቼ ባላየና ባልሰማ ልናልፈው ይገባል?። እውነትንና ፍትሕን ታቅፈን እስከ መቼ አጨብጭበን እንቀራለን የሚሉ ጥያቄዎች ወደ አእምሯችን ሊመላለሱ ግድ ይላል። ለነገሩ ዓለምአቀፉ ሚዲያ ከተነሳብን ከራርሟል። ለዚህ ማሳያ እንዲሆነን ደግሞ ወደ ኋላ መለስ ብለን የመጣንባቸውን አገራዊ ሁኔታዎችንና የዓለማቀፍ ሚዲያውን ሸውራራ ዕይታ አለፍ አለፍ እያልን እንቃኝ።

በአገራችን የምርጫ ታሪክ ከ97ቱ ምርጫ ቀጥሎ፤ የባለፈው ምርጫ ሕዝብ በነቂስ ወጥቶ ከሌሊቱ 11 እስከ ሌሊቱ ሰባት ሰዓት የሌሊት ቁር፣ የቀን ሀሩርና ዝናብ ሳይበግረው የተሳተፈበት አንጻራዊ ነጻ፣ ሰላማዊ፣ ተአማኒና ዴሞክራሲዊ ምርጫ ተካሂዶ አያውቅም ቢባል እውነት ነው። ይህ ተስፋ ሰጭ ምርጫ የተሳካ እንዲሆን የለውጥ ኃይሉ ዴሞክራሲያዊ ተቋማትን ለመገንባት ያሳየው ቁርጠኝነት እና የቅድመ ምርጫ ሒደቱ ነጻና ፍትሐዊ መሆኑ የላቀ አስተዋፅዖ አለው። ድህረ ምርጫውን ሰላማዊ አድርጎታል። ሸውራራው ዓለማቀፍ ሚዲያ ግን ለዚህ ምርጫ ተገቢውን ሽፋን ነጻና ገለልተኛ ሆኖ ካለመስጠቱ ባሻገር እንዴት ሲያናንቀውና ሲያጣጥለው እንደነበር የምናስታውሰው ነው። እዚህ ላይ ምርጫው ሙሉ በኩሌ ነው እያልሁ እንዳልሆነ ግን ልብ ይሏል።

በተመሳሳይ ለውጡን ተከትሎ የተደረጉ ተቋማዊና መዋቅራዊ ማሻሻያዎችን በአብነት እናንሳ። የምርጫና የፖለቲካ ድርጅቶች አዋጅ፣ የጸረ ሽብር ማሻሻያ አዋጅ፣ የመገናኛ ብዙኃን አዋጅ፣ የሲቪል ሰርቪስ ኤጀንሲ ማሻሻያ አዋጅ፣ ወዘተረፈ መውጣትና መሻሻል ፖለቲካዊ ምህዳሩን በማስፋቱ ቅድመና ድህረ ምርጫው በስኬት እንዲጠናቀቅ የማይተካ ሚና ተጫውቷል። የኢትዮጵያ ብሔራዊ ምርጫ ቦርድ በገለልተኛነት መቋቋሙና ሰብሳቢዋን ክብርት ብርቱካን ሚደቅሳን ጨምሮ ወገንተኝነት በሌላቸው ቋሚ የቦርድ አባላትና የሥራ መሪዎች መደራጀቱና መመራቱ ምርጫው ተአማኒ እንዲሆን የአንበሳውን ድርሻ ተወጥቷል። ገዥው ፓርቲ የቦርዱን ነጻነትና ገለልተኝነት ከማክበር አልፎ ለቀደሙት አምስት ምርጫዎች ተመድቦ ከነበረ አጠቃላይ በብዙ እጥፍ የሚበልጥ በጀት በመመደብ በሰው ኃይልና በቴክኖሎጂ እንዲደራጅ አድርጓል፡፡ ለክትትልና ቁጥጥር አመች በሆኑ የምርጫ ቁሳቁሶች እንዲታገዝም አስችሏል። በዳኝነት፣ በሰብዓዊ መብት፣ በእንባ ጠባቂ፣ በደህንነትና በጸጥታ ተቋማት የተከናወኑ የአሰራርና የአደረጃጀት ማሻሻያዎች አስተዋፅዖም እጅግ ከፍ ያለ ነው። በዚህም ወደ 38 ሚሊዮን የሚጠጉ መራጮች የተመዘገቡበት እና ለዚህ የተጠጋ መራጭ ድምጽ የሰጠበት ሰላማዊ ምርጫ ማካሄድ ተችሏል።

ምርጫው ነጻ፣ ተአማኒና ዴሞክራሲያዊ ስለመሆኑ የዓለማቀፍ ሚዲያዎችና የምዕራባውያን ምርጫ ታዛቢዎች ቡራኬና ይሁንታ አያስፈልገውም። ሆኖም ምዕራባውያን እውነት ለዴሞክራሲያዊ እሴቶች መረጋገጥ የቆሙ ቢሆን ኖሮ ለዛ ምርጫ ቆመው ባጨበጨቡ ነበር። አበው ጽድቁ ቀርቶ በቅጡ በኮነነኝ እንዳሉት ለነጩ የአደባባይ እውነት እንኳ እውቅና መስጠት አልፈለጉም። እውነታውን ሳይበርዙና ሳይከልሱ ለመናገር አንደበታቸው ተሳስሯል። በሚያሳዝንና በሚያሳፍር ሁኔታ ዓለም አቀፉ ሚዲያ ምርጫውን ከተንሸዋረረና ከራሱ እይታ አንጻር እንጂ መሬት ላይ ካለው ተጨባጭ ሀቅ አኳያ አልዘገበውም።

ለሁሉም ሚዲያዎች ተመሳሳይ የዜና ቅጅ/script/ተጽፎ የተሰጣቸው እስኪመስል አልጀዚራ፣ ቢቢሲ፣ ሲኤንኤን፣ ሮይተርስ፣ አሶሼትድ ፕሬስ፣ ኒውዮርክ ታይምስ፣ ዋሽንግተን ፖስት፣ ወዘተረፈ ያለ ልዩነት ቃል በቃል ምርጫው አወዛጋቢ እንደሆነ ዘግበዋል። 20 በመቶ የሆነው መራጭ እንዳልተሳተፈበት፣ የትግራይ ክልል እንደተገለለ፣ አብላጫውን የኦሮሞ ሕዝብ የሚወክሉ የኦሮሞ ፌደራል ኮንግረስ/ኦፌኮ/ እና የኦሮሞ ነጻ አውጭ ግንባር/ኦነግ/ አለመሳተፋቸውን፣ በትግራይ ከ350ሺህ በላይ ሕዝብ ለከፋ ረሀብ መጋለጡን፣ ከ2ሚሊዮን በላይ የአገር ውስጥ ተፈናቃይ መኖሩን፣ ወዘተረፈ በመዘገብ የራሱን አማራጭ /alternative fact/፣ የተዛባና ሀሰተኛ መረጃ ሲሰልቅ መዋሉን አንረሳውም። ምንም እንኳ እውነት አንድ እውነት እንጅ አማራጭ እውነት ባይኖረውም። ኦነግ በምርጫ ያልተሳተፈው በውስጡ የተፈጠረውን ውዝግብ ሳይፈታ የተወዳዳሪዎች ምዝገባ ስላለፈው መሆኑን ኦፌኮም ጠቅላይ ሚኒስትሩ ሳይቀር በምርጫው እንዲሳተፍ ቢለምኑት በወንጀል ተጠርጥረው በእስር ላይ የሚገኙ አባሎቼ ካልተፈቱ አልሳተፍም ማለቱን ግን አንዳቸውም መዘገብ አልፈለጉም፡፡

ሆኖም የለውጡን፣ የሕልውናና የሕግ ማስከበር ዘመቻውን ትርክት እንደነጠቁት ወይም እንደጠለፉት ሁሉ የምርጫውን ተረክ ለመቀልበስ ያደረጉት ጥረት አልሳካ ቢላቸው ምርጫው ላይ ጥላ ለመጣል በትግራይ ክልል በገበያ ቦታ ላይ በተፈጸመ የአውሮፕላን ጥቃት በርካታ ንጹሐን ተጎዱ የሚል መረጃ ማሰራጨታቸውን ትላንት የሆነ ያህል አስታውሰዋለሁ። በተለይ አልጀዚራ በሰበር ዜና ከመዘገብ ባሻገር የኢትዮጵያና የኤርትራ ሕዝብ ጠላት የሆነውን ማርቲን ፕላውት ሀሰተኛ መረጃ በማጃመል የዓለም አቀፉ ማህበረሰቡን ትኩረቱ ለማስቀየስ ጥረት አድርጓል። በነገራችን ላይ ይሄን ዜና አልጀዚራም ሆነ ቢቢሲና ሌሎች ሚዲያዎች ከመቀባበላቸው በፊት ቀድሞ በቲዊተር ገጹ የለጠፈው ይኸው ማርቲን ፕላውት ነው። ዛሬም የሰላም ስምምነቱን ጥላሸት እየቀባ ይገኛል።

እውነት የእነዚህ አካላት የዴሞክራሲያዊ ሥርዓት ግንባታ፣ የሰብዓዊ መብት፣ የሕግ የበላይነት እሴቶቹ ቢሆን ኖሮ፤ በዚህ መልኩ ለፈጠራ ድርሰት መከታና አለኝታ፣ ለእውነት ደግሞ ጀርባ የሚሰጡ ባልሆኑ ነበር። ዛሬም ዓለምአቀፍ ሚዲያዎች ከሰላም ይልቅ ጦርነቱ፣ ከሰብዓዊ ድጋፉ ይልቅ ቂምና ጥላቻ መዝራቱ፣ ከልማቱ ይልቅ ስደትና መፈናቀሉ ከፍ ብሎ እንዲታይ የሚፈልጉትም፤ ሆነ ሰሞነኛው ሸውራራ የሰላም ስምምነት ዘገባቸው የዚህ ስለ ኢትዮጵያ መነሳት ያላቸው ሸውራራ ምልከታ አካል ነው።

እንደ መውጫ

አምነስቲ ኢንተርናሽናል፣ ሒውማን ራይትስ ዋች፣ በመንግሥታቱ ድርጅት የሰብዓዊ መብት ኮሚሽን፣ በመንግሥታቱ ድርጅት የሰብዓዊ ረድኤት ማስተባበሪያ አገናኝ/ዩኤንኦቻ/፣ ዓለም አቀፍ ሚዲያው፣ ወዘተረፈ በአገራችን ላይ ያራምዱት ከነበረ ከተዛባ አቋም ዛሬም ብዙ አልተመለሱም። ሒውማን ራይትስ ዋች ባለፈው ሀሙስ ባወጣው መግለጫ አገራችንን ዳግም በሀሰት ከሷል። እውነትንና ፍትሕን ታቅፈን ዛሬም ገጽታችን እየጠለሸ ነው። ዛሬም ውሸት እውነትን፣ ጨለማ ብርሃንን እየረታ ነው። የኮሙኒኬሽንና የዓለም አቀፍ ግንኙነት ስራችን ዛሬ ሊያስጥለን አልቻለም። ባለፉት አመታት ሉዓላዊነታችን ተደፍሯል። በፈተና ላይ የነበረው ለውጥ ጠልሽቷል። ዙሪያችንን ከበው አሰፍስፈው ለውጡን ለመቀልበስ ደጅ ቆመው ይጠባበቁ ለነበሩ ታሪካዊና ወቅታዊ ጠላቶቻችን የልብ ልብ እንዲሰማቸው አድርጓል።

እውነት ለመናገር ይሄ እንደ አገር ወዳድ ዜጋ ያበግናል። የተነጠቅነውን ተረክ የማስመለስ፤ የዓለማቀፍ ሚዲያውን ሀሰተኛ ዘገባ የማጋለጥ፤ በሀሰተኛና በፈጠራ ክስ እየጠለሸ ያለውን ገጽታችንን ለማደስ በአዲስ ወኔና ዕቅድ ልንነሳና ታዋቂ ዓለማቀፍ ሎቢ ቀጥረን ሌት ተቀን ልንሰራ ይገባል። ምንም እንኳን እንደተመኙት ሊያደርጉብን ባይችሉም እየጠለሸ ያለው ገጽታችን አገራችን ቀጥተኛ የውጭ ኢንቨስትመንትንና ቱሪስቶችን ለመሳብ በምታደርገው ጥረት ላይ አሉታዊ ተጽዕኖ እየፈጠረ ነውና ሊቆጨን ይገባል። እኛ ግን ይህን ሁሉ አሚኬላና ኩርንችት፤ ህልቆ መሳፍርት የሌለው ፈተናና ጫና ተቋቁመን በአገሪቱ የግዛት አንድነታችንን አስጠብቀናል። ሉዓላዊነታችንን እንደትናንቱ አስከብረናል። ተደቅኖብን የነበረውን የህልውና አደጋ ቀልብሰናል። ትናንትን ያሻገረን እና የድላችን ብርቱ ግንድ የሆነን የሕዝብ ግንኙነትና የዲፕሎማሲ ሥራችን ዛሬም እጀ ሰባራ እንዳያደርገን አበክረን መስራት አለብን። ሻሎም ! አሜን።

በቁምላቸው አበበ ይማም (ሞሼ ዳያን)
fenote1971@gmail.com

አዲስ ዘመን ጥር 7 ቀን 2015 ዓ.ም