ነጻ አእምሮ ለነጻ ሀገርና ህዝብ

ነጻ አእምሮ ሀገር ከምትገነባባቸው መሰረታዊ እሴቶች ውስጥ አንዱ እንደሆነ ስንቶቻችሁ ታውቃላችሁ? ነጻ አእምሮ አቅምንና ሀይልን እውቀትን በበቂ ሁኔታ መጠቀም የሚያስችል ጉልበት እንደሆነስ? ነጻ አእምሮ ከነጻ አስተሳሰብ ጋር በቀጥታ የሚገናኝ ነው:: ነጻ አእምሮ ለህዝብ ስልጣንና ሀላፊነት መስጠት ነው:: ሁሉም ሰው በሚሰራው ስራ ላይ ሀላፊነት እንዲሰማው መፍቀድ ጭምርም ነው:: ነጻ አእምሮ ለግለሰቦች ያልተገደበ ነጻነት መስጠት ማለት ነው:: የመማር፣ የመስራትና የመለወጥን ሀይል የሚያቀጣጥል እንዲህም ነው:: በዚህ እድገትና ስልጣኔ እንደ ውሀ በጠማን ጊዜ ላይ የግለሰቦች የአእምሮ ነጻነት ዋጋ አለው ብዬ አምናለው:: ለውጥ ከመማርና ከመስራት ባለፈ በነጻነት የሚፈጠር የእያንዳንዱ ዜጋ መልካም አስተሳሰብ ነው::

ኢትዮጵያ ውስጥ ነጻነት ያላገኙ በርካታ የለውጥና የመራመድ ሀሳቦች አሉ:: እነዚህ ሀሳቦች የሚወጡት ደግሞ አፋኝ ስርአት ተወግዶ ህዝባዊ ስርዐት ሲሰፍን ብቻ ነው:: ህዝብ ከመንግስት ጋር መንግስትም ከህዝብ ጋ እጅና ጓንት ሆነው ለአንድ አላማ መስራት ሲችሉ ነው:: ህዝብ ያልተረዳው መንግስት፣ መንግስት ያልተረዳው ህዝብ ብቻውን የሚያመጣው ለውጥ የለም:: እዛም እዚም እድል ቢያገኙ የሚሰሩ እጆች ብዙ ናቸው:: የሚናገሩ አንደበቶች አሉ፣ ሀሳብ አፍላቂ ጭንቅላቶች አሉ፤ ነጻነት በመስጠት ወደ ህዝብና መንግስት እንዲደርሱ ማድረግ መልካም ነው:: እንዲህ አይነት ህዝብና መንግስት በጋራ የተጋመዱበት ስርዐት ያስፈልገናል::

ነጻ አእምሮ የማይደርስበት የማህበረሰብ ክፍል የለም:: የአሁኑ የአውሮፓና የኢሲያ ስልጣኔ ለግለሰቦቻቸው በሰጡት አእምሮአዊ ነጻነት የመጣ ነው:: እኛ ሀገር ሲሆን ግን ሁሉም ነገር ሌላ ነው:: አቅማችንን በበቂና ነጻ በሆነ መንገድ እንድንጠቀም የሚያስችል ፖለቲካዊ ስርዐት አልነበረም:: የመጣንው ሀሳባችንን መንግስት እየለከልን፣ ንግግርና ተግባራችንን በመንግስት አካል እየተመዘነና እየተለካ ከዚህ በላይ ታወራና ዋ እየተባልን ነው:: የፖለቲካ ስርታችን የሀገራችንን እድገት፣ የህዝባችንን ስልጣኔ ገድቦታል ባይ ነኝ:: የመስራትና የማሰብ፣ የመፍጠርና፣ የማድረግ ነጻነታችንንም አምክኖታል::

የአሁኗ ኢትዮጵያ ሀሳባቸውና ተግባራቸው በተገደበባቸው ዜጎች የተፈጠረች ናት:: የአሁኗ ኢትዮጵያ ብዙ መስራት እየቻሉ እንዳይሰሩ በተገደቡ አእምሮና ልብ የተበጀች ናት እላለው:: ብዙ ነገራችን በመንግስት ተሰፍሮ የተሰጠን ህዝቦች ነን:: የሀገራችን ትላንትናዊ የፖለቲካ ፍልስፍና ሀገርና ህዝብን መሰረት ከማድረግ ይልቅ ጥቂት ቡድኖችን ታሳቢ ተደርጎ የተቀነቀነ ነበር:: ዛሬ ላይ ያ የፖለቲካ ድፍርስ እሳቤ ጉድ አፍልቶብን እንዳንነጋገር፣ እንዳንተማመን በሩን ከርችሞብናል:: እንደ ሀገር፣ እንደ ፖለቲካ ያልገቡን ብዙ ነገሮች አሉ:: ከዚህ በላይ ትናገርና ዋ ተብሎ ገደብ በተበጀለት ማህበረሰብ ውስጥ የሚመጣ ለውጥ የለም::

መንግስት ሀሳቡንም፣ ንግግሩንም በወሰነለት ትውልድ ውስጥ የምናሰፋው የፖለቲካም ሆነ የርዮተ አለም ምህዳር አይኖርም:: ትላንትናዎቻችን የጠበቡት እኮ በጠበበ የፖለቲካ እሳቤ ነው:: ዛሬ ላይም በብዙ ነገር ጠበንና አንሰን የቆምነው በነዛ እኩይ ጥበቶች ነውና መስፋት አለብን:: መንግሰት ለሚመራው ማህበረሰብ ነጻነትን ሰጥቶ አዲስ ማህበረሰብ ጸንሶ መውለድ አለበት:: ዲሞክራሲያዊ መብት ሰጥቶ ከመጥበብ የራቀ ሃሳቡ የሰፋ ትውልድ ወልዶ ማሳደግ አለበት:: የጀመርነው ሀገራዊ ምክክር ፍሬ የሚያፈራው በሀሳብ ስንሰፋ ነው:: በመተማመን ስንልቅ ነው:: ግለሰቦች፣ የፖለቲካ ፓርቲዎች ነጻ በሆነ ባልተገደበ መንገድ ስሜታቸውን መግለጽ ሲችሉ ነው:: በዚህ አውድ ውስጥ እስካልቆምንና አዲስ ፖለቲካዊና ማህበራዊ እሳቤዎችን ወደ ህዝቡ እስካላወረድን ድረስ ከመጥበብ አንድንም::

ለውጥ ማሰብ ነው፤ ለውጥ የብዙ አስተሳሰቦች ፍጭት ነው:: የተለያዩ ሀሳቦች እንዲወጡ፣ እንዲፈጠሩ የግለሰቦች የነጻነት መብት ወሳኝነት አለው:: መማራችሁ መስራታችሁ መነሳት መውደቃችው አላማው ነጻነት ነው:: ብዙዎቻችን ለምን እንደምንማር ለምን እንደምንሰራ ይሄን ሁሉ ውጣ ውረድ ለምን በበጎ እንደተቀበልን ስንጠየቅ የምንመልሰው መልስ አለን፤ እሱም የተሻለ ነገን ለመፍጠር የሚል ነው:: ህይወት ያለነጻነት ምንም ናት:: ሀገር ያለህዝቦች ነጻ አስተሳሰብ ምንም ናት:: በህይወት ውስጥ ሁሉ ቢኖረን ሁሉን ብንታደል ነጻነት ከሌለን ግን የህይወት ትርጉሙ፣ የመኖር ዋጋው ይጠፋናል:: በአለም ዙሪያ ያሉ በስነልቦና አስተምህሮ አንቱ የተባሉ ባለሙያዎች ከርዕሶቻቸው አብዛኞቹ የአእምሮ ነጻነት የሚሉ ናቸው:: የአአምሮ ነጻነት የሌሎች ነጻነቶች መፈጠሪያ ስፍራ ነው:: የአእምሮ ነጻነት ሳይኖረን የምናሳካው ትልቅ ግብ የለም:: የአእምሮ ነጻነት ሳይኖረን የምንፈጥረው ብሩህ ነገ የለም:: ሁሉም ነገራችን ባለን የመስራት፣ የማሰብ፣ የመለወጥ ነጻነት ውስጥ የተደበቀ ነው::

ሀገር ለመፍጠር፣ ተነጋግሮ ለመግባባት መጀመሪያ አስሮ ከያዘን ፖለቲካዊና ማህበራዊ እስራት ነጻ መውጣት ይኖርብናል:: ሀገር ለማቆም ዲሞክራሲያዊ መብቶቻችን ስራ ላይ መዋል አለባቸው:: እንዲህ ስናደርግ ተነጋግሮ ለመግባባት ቅርብ እንሆናለን:: እንዲህ ስናደርግ የፖለቲካ መጥበብ፣ የማህበራዊ ነውር አይጎበኘንም:: ነጻነት ህይወትን ውብ ከምናደርግባቸው ትሩፋቶች መካከል አንዱና ዋነኛው ነው:: ቅድም እንዳልኳችሁ በህይወታችሁ የቱንም ያክል ስኬታማና እድለኛ ብንሆን ለነጻ ፍቃዳችን የሚሆን አእምሮአዊ ነጻነት ከሌለን ትርፋችን እዚህ ግባ የሚባል አይሆንም:: ብዙዎች መኖርን እንደ ትልቅ ነገር ይቆጥሩታል..አዎ እውነት ነው መኖር ትልቅ ነገር ነው ግን ካለነጻነት መኖር ብቻውን ጣዕም አልባ ነው:: ሀገር ከፍ ለማለት በነጻነት ውስጥ የሚንሸራሸር ሀሳብ ትሻለች:: በነጻነት ውስጥ ታስቦ የሚከወን ተግባር ትፈለጋለች:: የከሰርንባቸውን እነዛን የጥበትና የጭቆና ዘመኖች እንደመሸጋገሪያ ድልድይ ተጠቅመን በነጻነት መንፈስ በሀገራዊ ምክክር ፍሬ የምናፈራበት ወቅት ላይ ነን:: እውቀት መር በሆነና ምክንያታዊነትን በተደገፈ ነጻ መድረክ ያጠፋን እየወቀስን፣ ጥሩ የሰራን እያሞገስንና እያወደስን ለሀገራችን ጥሩውን የምንሰራበት ሰሞን ላይ ነን::

ነጻነት የትም ቦታ ዋጋዋ ከፍ ያለ ነው:: ዛሬ ላይ በታሪክ፣ በባህል በሁሉ ነገራችን ከአለም ቀድመን የምንኖረው እኮ አባቶቻችን በሰጡን ነጻነት ነው:: ለብዙ የአፍሪካና የአለም ሀገራት ምሳሌ ሆነን በኩራት የምንጠቀሰው እኮ መስዋዕትነት በተከፈለበት ሰውነት ነው:: በአባይ ድርድር ላይ ግብጽና ሱዳን ለአሸማጋይነት አውሮፓና አሜሪካንን ደጅ ሲጠኑ ነጻነትን የምናውቀው እኛ ግን ‹የአፍሪካን ችግር በአፍሪካዊያን› ስንል አቋም ይዘን አሁንም ድረስ አለን:: ይሄ ማለት እኮ ነጻነትን በሚያውቁና ነጻነትን በማያውቁ ሁለት ሀገራት መካከል የተፈጠረ የአስተሳሰብ ልዩነት እንደሆነ ማሰብ አይከብድም:: የነጻነት መፈጠሪያ ምድር ሆነን ነጻነት ማጣታችን ያስገርማል:: ያለፈው የፖለቲካ ሸማኔ ደውሮና አድርቶ ሀገር የሰራው ለራስ ብቻ በሚመች የሽመና ጥበብ የዜጎችን የመናገርና የማድረግ ነጻነት ገድቦ ነበር:: ነጻነት በሌለው፣ ኢትዮጵያን በማይመስል የኔነት ድርና ማግ ተሸምና ግን ደግሞ ያልተቋጨች ሀገር ላይ ደረስን:: በነጻነት አውድ ሀገራችንን ቋጭተንና አሳምረን በአንድነት እንለብሳት ዘንድ የአንድነት ኢትዮጵያዊ ሀሳብ ግድ ይለናል:: በቃ ይሄን ነው የምላችሁ..ሌላ ምንም የለኝም::

የነጻነትን ዋጋ እናውቀዋለን..በነጻነት ውስጥ ሀገር መፍጠር ብርቃችን አይደለም:: ግን ታሪክ ከማውራት ወጥተን ታሪክ ወደ መስራት ከፍ ማለት አለብን:: ታሪክ ለመስራት ደግሞ የመናገር፣ የመስራት፣ የማድረግ ሌሎችም ያልተገደቡ ብዙ ነጻነቶች ያስገፈልጉናል:: መቼም የትም ይሁን ነጻነታችሁን ለሌሎች አሳልፋችሁ አትስጡ:: ሀይላችሁ፣ ጥበባችሁ ያለው እሱ ውስጥ ነው:: ነጋችሁ፣ ለውጣችሁ ያለው እሱ ውስጥ ነው:: በትምህርት ቤት መምህራኖቻችሁ አሉታዊ ተጽዕኖን የሚያደርሱባችሁ ከሆነ በትምህርታችሁ ውጤታማ መሆን አትችሉም:: በስራ ቦታ አለቆቻችሁ የአእምሮ ነጻነት ካልሰጧችሁ ለራሳችሁም ሆነ ለምትሰሩበት ድርጅት አመርቂ ስራን መስራት አይቻላችሁም:: በትዳርሽ ውስጥ የባልሽ ተጽዕኖ ካለ ለልጆችሽ ጥሩ እናት ለባልሽም ጥሩ ሚስት መሆን አትችይም:: በትዳርህ ውስጥ የሚስትህ ተጽእኖ ካለ ለሚስትህ ጥሩ ባል ለልጆችህ ጥሩ አባት መሆን አይቻልህም:: በህይወት ውስጥ ለሚፈጠሩ ማናቸውም ሰውኛ ችግሮች አመክኒዮ ባላቸው የጋራ ሀሳቦች ለመፍታት መሞከር እንጂ በአንድ ሰው የበላይነት እንዲፈቱ ማድረግ ነጻነትን ለሌሎች አሳልፎ እንደመስጠት ነው የሚቆጠረው::

ታላቅ ለመሆን ታላቅ ነጻነት ያስፈልገናል:: በአሁኑ ሰዐት ሀገራችን ኢትዮጵያ በሁሉም መስክ ታላቅ ለመሆን እርምጃ ላይ ትገኛለች:: እርምጃዋ ሳይደነቃቀፍ ወደ ፊት እንዲቀጥል ሀገራዊ የእርቅ ምክክር አስፈልጋል:: በሁሉም ረገድ አንድነትና ህብረት ያለው ህዝብ ግድ ብሏል:: ልዩነታችንን ወደ ጎን ብለን በሚያግባቡን ሀሳቦች ላይ እንድናተኩር የሚያደርግ የእርቅና የተግባቦት መድረክ ተዘጋጅቷል:: እኚህ ሁሉ ብርሀናዊ እርምጃዎች ከዛሬ ርቀው ነገን እንዲረግጡ በነጻነት ተጀምሮ በነጻነት የሚጠናቀቅ ውይይት፣ አመራር፣ እርቅ፣ ድርድር ያስፈልገናል::

በትላንት ፖለቲካ፣ በትላንት ቁርሾ የዛሬን አዲስ ምዕራፍ እንዳንገልጽ እርቅ ያስፈልገናል:: የሀሳብ እርቅ፣ የአንድነት እርቅ:: የወንድማማችነት እርቅ:: ሀሳብን በነጻነት የመግለጽ እርቅ:: በሰነቅንው ሀገርን የማሻገር መንፈስ በሀገራዊ ምክክር ሂደቱ የሚያጋጥሙንን ተግዳሮቶች እያለፍን በአንድ ልብ አንድ ሀገር የምንገነባበት ጊዜ ሩቅ አይሆንም:: እመኑኝ ታላቅነታችሁ ያለው በታላቅ ነጻነታችሁ ውስጥ ነው:: እስካሁን ካለ ሙሉ ነጻነት ስንጎድል ኖረናል:: ተምረን እውቀታችንን በበቂ ሁኔታ እንዳንጠቀም የፖለቲካ ሳንካ ተፈጥሮብን ያውቃል:: መናገር እየቻልን፣ ትላላቅ ጠቃሚ ሃሳቦችን ይዘን ነገር ግን እንዳንናገር ሆነን የኖርንባቸው ጊዜአቶች ነበሩ:: እኔ ያልኩት ብቻ ይሁን በሚል አጉል ማህበረሰባዊ አመለካከት ተጠፍንገን ኖረን እናውቃለን:: አሁን ግን በነጻ መድረክ፣ በነጻ ሀሳብ ነጻዋን ኢትዮጵያ አምጠን መውለድ አለብን::

ከእንግዲህ በራሳችሁ ላይ የራሳችሁን የነጻነት አብዮት ፍጠሩ:: ካለነጻነት የምትኖሩት ህይወት የምትመሩት ቢዝነስ፣ እውቀት ትዳራችሁ ዋጋ የለውም:: ታላቁ እናተ ያለው በታላቁ ነጻነታችሁ ውስጥ ነው:: እስካሁን ድረስ በሰው ልጅ ታሪክ ውስጥ የተደረጉ አለመግባባቶች ሁሉ መነሻቸውም መድረሻቸውም ነጻነት ነው:: እስካሁን ድረስ የተፈጠሩ ጦርነቶች፣ ውይቶች ሁሉ ነጻነትን በመሻት የሆኑ ናቸው:: ከዚህ በኋላም የሚመጡ ማናቸውም ልዩነቶች በነጻነት ሰበብ የሚፈጠሩ ናቸው:: ነጻነት ዋጋ ባይኖረው ኖሩ ይሄን ያክል ዋጋ ባልተከፈለበት ነበር:: ከሁሉም ምርጡ ነጻነት ግን በመነጋገር የሚፈጠረው ነው:: በመነጋገር ውስጥ መስማማት አለ በጦርነት ውስጥ ግን መስማማት ሳይሆን የአንድ ወገን የበላይነት ነው የሚንጸባረቀው:: በጥልና ክርክር የመጣ ነጻነት ዋስትና የለውም:: በጦርና በአፈሙዝ የመጣ ነጻነት እድሜ የለውም:: እውነተኛ ነጻነት በመነጋገር የሚገኝ የብስለት ውጤት ነው:: እናተም ብትሆኑ ነጻነታችሁን ከጥልና ክርክር ውጪ በሆነ መንገድ ለማግኘት ሞክሩ:: ለታላቅ ክብር ሰው ሆነናል..በማሰብ እንድንኖር ተፈጥረናል ከሁሉ ትልቁ እውነታችን ይሄ ነው::

ካለማሰብ የምንኖረው ህይወት ከጉዳት ባለፈ ይዞልን የሚመጣው አንዳች በረከት የለም:: በእያንዳንዳችን ህይወት ላይ ጥቁር አሻራን ትተው ያለፉ መጥፎ አጋጣዎች ሁሉ አንድ ወቅት ላይ ባለማሰብ የሆኑ ናቸው:: ማሰብ በህይወት የመኖራችን አንዱና ዋነኛው ማረጋገጫ ነው:: በነገራችን ላይ ብዙ ፈላስፎች ማሰብን ከመኖር ጋር ያገናኙታል:: የሰው ልጅ ኖረ የሚባለው ማሰብ ሲጀምር ሲሆን ሞተ የሚባለው ደግሞ ማሰብ ሲያቅም ነው ይላሉ:: በህይወት እየኖረ መልካም ነገር የማያስብ ሰው እንደሞተ ነው የሚቆጠረው ማለት ነው:: ይሄ ማለት በህይወት እያለ ለራስም ሆነ ለሌሎች ጥሩ ነገር የማያስብ ሰው በህይወት ቢኖርም እንደሞተ ነው የሚቆጠረው ማለት ነው:: ከእንግዲህ ባለው ህይወታችሁ ጥሩ ነገር በማሰብ መኖር እንድትጀምሩ አደራ እላችኋለው:: ትልቁ ሞት የሚመጣው በህይወት ውስጥ ቀን በቀን በምንሞታቸው ትንንሽ ሞቶች በኋላ ነው:: ያ ማለት በተስፋ መቁረጥ፣ ባለማሰብ፣ ለራስ ክብርና ዋጋ ባለመስጠት በነዚህ ሁሉ ከሞትን በኋላ ነው ለትልቁ ሞት እጅ የምንሰጠው ማለት ነው:: በማሰብ ሞታችሁን እንድትገሉት አደራ እላችኋለው:: ማሰብ በህይወት የመኖራችን ቀዳሚው ማሳያ ነው:: ማሰብ ሰውነትን ከእንስሳነት የሚለየው አንዱና ትልቁ መስፈርት ነው:: ማሰብ ስንል የሚጠቅመንንም የማይጠቅመንንም ማሰብ ማለት አይደለም:: ማሰብ ማለት መምረጥ ነው:: ወደ ፊት ሊያስኬደን የሚችልን እጅግ ዋጋ የለውን ነገር መርጦ ማሰብ ማለት ነው:: ሀገርና ወገን የሚጠቀሙበትን መልካም ሀሳብ ማፍለቅ ማለት ነው::

ነጻነት የህይወት ጌጥ ናት፤ የነፍስ ሁሉ አሸክታብ:: የክረምት ጣይ….የበጋ ጥላ…የሰው ልጅ ሁሉ ጥያቄ እንዲህም:: ካለ እሷ መድመቅ አትችልም..ካለእሷ ሁሌም ደብዛዛ ነን:: መኖራችሁ፣ መፈጠራችሁ፣ ህይወትና ለህይወት የሚያስፈልጋችሁ ነገሮች ሁሉ በእሷ ውስጥ ነው ያለው:: ሁሉም ነጻነት ደግሞ መልካም አይደለም:: ህይወት አስተውለን በተራመድንው ልክ የምትሰምር ናት:: ነጻነት አለን ብለን እንደፈለግን የምንሆንና ያልተገባ ነገር የምናደርግ ከሆነ አጥፊያችን ነው የሚሆነው:: አሁን ላይ ሀብትና ዝናቸውን ተጠቅመው ሀገርና ህዝብ እያገለገሉ ያሉ እንዳሉ ሁሉ ለሀገርና ህዝብ ነቀርሳ ሆነው የሚኖሩም አሉ:: ህዝብ በሰጣቸው ስልጣን ሀገር ከመጥቀም ባለፈ ባገኙት እድል ተጠቅመው መጥፎ ስራን የሚሰሩም ሞልተዋል::

ከትላንት እስከዛሬ ባገኙት ነጻነት ሳያተርፉ የከሰሩ ብዙ አሉ:: ብዙዎች በርተው ጠፍተዋል:: ብዙዎች ደምቀው ደብዝዘዋል:: ሀላፊነትን በአግባቡ መጠቀም ህይወትን በአግባቡ ከመጠቀም ጋር አንድ ነው:: ነጻነት አለን ብለን ህይወታችንን፣ ትዳራችንን፣ ስራችንን መበደል የለብንም:: ነጻነት ትርፍ የሚኖረው ለበጎ ነገር ስንጠቀመው ብቻ ነው:: ብዙዎች ገንዘብና ነጻነት አለን በሚል አጉል አመለካከት ራሳቸውን ለሱስና ለአላስፈላጊ ነገር ሰለባ አድርገው ከስረው የሚኖሩ ናቸው:: አዳምና ሄዋን እንኳን የገነትን በለስ የበሉት በተሰጣቸው ገደብ የለሽ ነጻነት ነው:: ወደዚህ አለም ስንመጣ በሚገሉንና በሚያኖሩን ሁለት ገደብ የለሽ ነጻነቶች ታጅበን ነው:: በጎውን እንምረጥ::

በትረ ሙሴ (መልከ ኢትዮጵ)

አዲስ ዘመን  ግንቦት 2/2014