የእግር ኳስ ሜዳው ባለቤት ማን ነው?

ከዚህ ቀደም በፍረዱኝ አምዳችን “በጠራራ ጽሀይ የተሸጠው ኳስ ሜዳ” በሚል ርእስ ሐምሌ 22 ቀን 2012 ዓ.ም በአዲስ ዘመን ጋዜጣ በወጣው እትም በን/ፋ/ስ/ላ/ክ ወረዳ 11 ቀጠና አምስት በተለምዶ ኢንዱስትሪ ሰፈር በሚባለው አካባቢ የሚኖሩ የመዲናዋ ነዋሪዎች ከ25 ዓመት በላይ በስፖርት ማዘውተሪያነት (በኳስሜዳነት) እና በአረንጓዴ ልማት ሲገለገሉበት የነበረውን ቦታ፤ በአገሪቱ የኮሮና ቫይረስ መከሰቱን ተከትሎ የቫይረሱን ስርጭት ለመግታት ወጣቱና ህብረተሰቡ በቤቱ ተወስኖ ተቀምጦ በነበረበት ወቅት ሰኔ 04 ቀን 2012 ዓ.ም ሶስት ጸጉረ ልውጥ ግለሰቦች በአሳቻ ሰዓት መጥተው በአንድ ቀን ሙሉ ለሙሉ ኳስ ሜዳውን አጥረው ግንባታ ጀምረውበት እንደነበርና ያለአግባብ ኳስሜዳው ለህገወጦች እንደተሰጠባቸው ለዝግጅት ክፍላችን ቅሬታ አቅርበው ነበር።

የዝግጅት ክፍላችንም የአካባቢው ማህበረሰብ ያቀረቡትን ቅሬታ መሰረት በማድረግ፤ የአካባቢው ማህበረሰብ ከ25 ዓመታት በላይ ሲገለገልበት የነበረው ኳስ ሜዳ በምን አግባብ ለሌሎች ግለሰቦች ተላልፎ እንደተሰጠ? ኳስሜዳውን አጥረው ግንባታ ሲያከናውኑ የነበሩት ግለሰቦች ቦታውን በምን አግባብ እንደተሰጡ? … ወዘተ የሚሉ ጭብጦችን በመያዝ ዝርዝር የቅሬታ አቅራቢዎቹን እሮሮ እንዲሁም የሚመለከታቸው አካላትን ምላሽና የጽሁፍ ማስረጃዎችን ፈትሸን ያገኘነውን መረጃ እንደሚከተለው ለአንባቢዎቻችን ይዘን ቀርበን ነበር።

በወቅቱም የአካባቢው ማህበረሰብ ለዝግጅት ክፍላችን ባቀረቡት አቤቱታ ከቆጣሪ የመጀመሪያ ደረጃና አጸደ ህጻናት ትምህርት ቤት ቅጥር ግቢ ከሚገኘው የትምህርት ቤቱ ኳስ ሜዳ ባሻገር በወረዳው ብሎም በአካባቢው ያለ አንድ ለናቱ ብቸኛ ኳስ ሜዳ በመሆኑ የአካባቢው ወጣቶች ከልጅነት እስከ እውቀት በሜዳው እየተጫወቱ ማደጋቸውን ተናግረው ነበር።

የአካባቢው ወጣቶቹም ከ15 ዓመታት በላይ በዚህ ኳስሜዳ ጧት ማታ ኳስ እየተጫወቱ ሲያድጉ ቦታው ላይ ቤትም ሆነ ምንም አይነት የመሰረተ ልማት ግንባታ እንዳልነበረበት በወቅቱ ጠቁመው፤ በአገሪቱ የኮሮና ቫይረስ መከሰቱን ተከትሎ የቫይረሱን ስርጭት ለመግታት ወጣቱና ህብረተሰቡ በቤቱ ተወስኖ በተቀመጠበት ወቅት ሶስት ግለሰቦች በአሳቻ ሰዓት መጥተው በአንድ ቀን ሙሉ ለሙሉ ኳስ ሜዳውን አጥረው ግንባታ እንደጀመሩበት ተናግረው ነበር።

በወቅቱም ግለሰቦቹ ኳስ ሜዳውን እንዳጠሩት ወዲያውኑ የአካባቢው ማህበረሰብ ከልጅ አስከ አዛውንት ተሰባስቦ በምን አግባብ ለዘመናት በኳስ ሜዳነትና በአረንጓዴ ልማት ሲገለገሉበት የነበረን ቦታ ለግለሰቦች ተሰጠ የሚለውን ጥያቄ ይዘው ክፍለ ከተማውን እንደጠየቁ ተናግረው ነበር።

ክፍለ ከተማውም ቦታው ለግለሰቦቹ በምን አግባብ እንደተሰጠ መልስ የምታገኙት ወረዳው ላይ ነው የሚል መልስ በወቅቱ ለቅሬታ አቅራቢዎቹ ሲሰጣቸው፤ ቅሬታ አቅራቢዎቹም በወቅቱ የንፋስ ስልክ ላፍቶ ክፍለ ከተማ የወረዳ 11 ዋና ስራ አስፈጻሚ የነበሩትን አቶ መልካሙ በቃናን አግኝተው ወረዳው ኳስ ሜዳውን በምን አግባብ ለግለሰቦቹ እንደሰጠ በተደጋጋሚ ጥያቄ አቅርበው እንደነበር ተናግረዋል።

እንዲሁም ከ25 ዓመት በላይ የአካባቢው ማህበረሰብ ቦታውን በስፖርት ማዘውተሪያነትና በአረንጓዴ ልማት እየተገለገለበት የሚገኝን ቦታ፤ ምንም በሌለበት አውላላ ሜዳ ላይ ግለሰቦቹ ከ1997 ዓ.ም በፊት ቤት ሰርተው ይኖሩበት እንደነበርና እንደ መብራት፣ ውሃ የመሳሰሉ መሰረተ ልማቶችን ቦታው ላይ አስገብተው እየተዳደሩበት እንደሚገኝ የሚገልጽ መረጃና ካርታ ለግለሰቦቹ አደራጅቶ የሰጠው አካል ማነው በሚል የወረዳውን ዋና ስራ አስፈጻሚ በወቅቱ የአካባቢው ማህበረሰብ ሲጠይቁ፤ ዋና ስራ አስፈጻሚው ግለሰቦቹ ህጋዊ ናቸው ይስሩበት ልማት አታደናቅፉ ከሚል ድፍን ያለ ምላሽ ውጭ ምንም ተጨባጭ መረጃ ሊሰጡ አለመቻላቸውን ለዝግጅት ክፍላችን ቅሬታ አቅራቢዎቹ በወቅቱ ተናግረው ነበር።

ኳስ ሜዳው ያበቃለት ጉዳይ ስለሆነ ሌላ ምትክ ቦታ እንሰጣለን የሚል ማባበያ ከወረዳው ዋና ስራ አስፈጻሚ በወቅቱ ቀርቦላቸው እንደነበር የአካባቢው ወጣቶች ጠቁመው፤ ወጣቶቹም ህጋዊ የስፖርት ማዘውተሪያቸው በህገወጥ መንገድ ተላልፎ ከተሰጠ በኋላ ሌላ ምትክ ቦታ እሰጣለሁ ማለት የህልም እንጀራ ከመሆኑ ባሻገር የሚያቀርቡትን ጥያቄ ገፍተው ሂደው የበላይ አካልም ሆነ በህግ እንዳይጠይቁ ማዘናጊያ መንገድ በመሆኑ፤ በህጋዊ መንገድ ኳስ ሜዳችንን እናስመልሳለን በሚል ምትክ ቦታ የሚለውን ወጣቶች እንዳልተቀበሉ በወቅቱ ተናግረው ነበር።

በአጠቃላይ ግለሰቦቹ የያዙት መረጃ ከዕውነት የራቀ በመሆኑ የሚመለከተው አካል ጉዳዩን ወርዶ በማጣራት ኳስ ሜዳውን ለአካባቢው ማህበረስብ እንዲያስመልስላቸው አቤቱታ አቅራቢዎቹ ገልጸው፤ በጠራራ ፀሐይ ኳስ ሜዳችን ተሸጦብናል ህዝብና መንግስት ይፍረደን ሲሉ ለዝግጅት ክፍላችን ከአመት በፊት የአካባቢው ማህበረሰብ ቅሬታቸውን ለዝግጅት ክፍላችን አቅርበው ነበር።

ኳስ ሜዳው የኛ ነው የሚሉ ግለሰቦች

በሌላ በኩል የአስር አለቃ በለጠ ፈለቀ ቀደምት የግል ይዞታቸው መሆኑን የአስር አለቃ በለጠ ልጅና ህጋዊ ወኪል ወይዘሮ ጸዳለማርያም በለጠ በወቅቱ ለዝግጅት ክፍላችን እንደሚከተለው ቅሬታቸውን አቅርበው ነበር።

አስር አለቃ በለጠ እድሜያቸው በመግፋቱ ላይ ታች ብለው ጉዳያቸውን ማስጨረስ ባለመቻላቸው ወይዘሮ ጸዳለማርያም ጉዳያቸውን ይዘው እየተከራከሩ እንደሚገኙ በወቅቱ ጠቁመው፤ ቦታው አባታቸው አስር አለቃ በለጠ ከወታድርና በጡረታ ሲገለሉ ቀበሌው ለመተዳደሪያነት በ1971 ዓ.ም በእርሻ መሬትነት የሰጣቸው ነው። ከተጠቀሰው ጊዜ አንስቶ አባታቸው እያረሱ ሲጠቀሙበት እንደነበርና መሬቱ ወደ ከተማ ልማት እስኪገባ ድረስ በገበሬ ማህበር የእርሻ ግብር ሲከፍሉበት እንደነበር ተናግረው ነበር። በገበሬ ማህበር የእርሻ ግብር ከ1971 እስከ 1982 ዓ.ም ሲከፍሉበት የነበረውን መረጃም በወቅቱ አቅርበዋል።

እርሳቸውም በ1985 ዓ.ም መንግስት ለኢንዱስትሪ ልማት 14 ቀርጥ ሄክታሩን መሬት ሲወስድ፤ መንግስት ለልማት በወሰደው ቦታ ብቻ አባታቸው 51 ሺብር ካሳ ሲያገኙ፤ ነገር ግን ወጣቶች ኳስ የሚጫወቱበትን ቦታ ለአውድማና ለገለባ መከመሪያ አጥረው ሲጠቀሙበት ስለነበር የአዲስ አበባ ከተማ አስተዳደር ማዘጋጃ ቤት የታጠረ ቦታ ስለማይለካ በቦታው ግምት ባያገኙበትም እንደሚያለሙበት ተነግሯቸው 1ሺ 600 ካሬ ሜትር የሚሆን ቦታ ግምት ሳያገኙበት በእጃቸው መቅረቱን አስረድተው ነበር።

ወይዘሮ ጸዳለማርያም መንግስት በ1985 ዓ.ም ለልማት ከወሰደው ውጭ ቀሪውን 1ሺ 600 ካሬ ሜትር የሚጠጋውን ቦታ ከ1971 ዓ.ም አንስቶ አባታቸው እያስተዳደሩት እንደሚገኝ በወቅቱ ጠቁመው፤ አባታቸው በወቅቱ ቦታውን አልሙበት ሲባሉ ለማልመት አቅም በማጣታቸው አጥሩን ሌባ ወስዶት ክፍት ሆኖ ሲቆይ ወጣቶች ቦታው ላይ ኳስ መጫወት እንደጀመሩ በወቅቱ ተናግረዋል።

“አባታቸው አስር አለቃ በለጠ ቦታው ላይ ኳስ የሚጫወቱት የአካባቢው ወጣቶቹ በመሆናቸው እስኪያለሙበት ድረስ ይጫወቱበት” ብለው ቦታውን ሳያጥሩት ክፍት አድርገው እንደተውሏቸው ቅሬታ አቅራቢዋ በወቅቱ ገልጸው፤ በአገሪቱ የኮሮና ቫይረስ መከሰቱን ተከትሎ የቫይረሱን ስርጭት ለመግታት ወጣቱና ህብረተሰቡ በቤቱ ተወስኖ ተቀምጦ በነበረበት ወቅት ግለሰቦች በአሳቻ ሰዓት መጥተው ቦታውን እንዳጠሩት በወቅቱ ለዝግጅት ክፍላችን አስረድተው ነበር።

ግለሰቦቹ ቦታውን ሰኔ 4 ቀን 2012 ዓ.ም በአሳቻ ሰዓት መጥተው ሲያጥሩ ደንብ አስከባሪና ፖሊስ ይዘው ለማስቆም በወቅቱ ቦታው ላይ ሲሄዱ፤ በወቅቱ የወረዳው ዋና ስራ አስፈጻሚ የነበሩት ቦታው ላይ ተገኝተው ሀሳባቸውን እንኳን በደንብ ሳያደምጡ ‹‹ሰዎቹ ህጋዊ ናቸው፤ ማንም ሰው እንዳያግዳቸው፤ ያልሙበት›› ብለው ደንብ አስከባሪዎችንና ፖሊሶችን እንደመለሷቸው በወቅቱ ቅሬታ አቅራቢዋ ተናግረው ነበር።

“የወረዳው ዋና ስራ አስፈጻሚ ሰዎቹ ህጋዊ የይዞታ ማረጋገጫ ካርታ አላቸው አንቺ ምን አለሽ” ብለው በወቅቱ እንደጠየቋቸው ጠቁመው፤ የአባታቸው የእርሻ መሬት መሆኑን ከሰው ምስክርነት ባለፈ ከ1971 ዓ.ም አንስቶ የእርሻ መሬት ግብር የከፈሉበትን ደረሰኝ ሲያቀርቡላቸው፤ ቦታውን ከአሁን በኋላ አታገኙትም። ባይሆን ግምት ሊሰጣችሁ ይችላል” የሚል የማታለያ መልስ በወቅቱ የወረዳው ዋና ስራ አስፈጻሚ የነበሩት አቶ መልካሙ በቃና እንደሰጧቸው ተናግረው ነበር።

እርሳቸውም “ህጋዊነቱ እስኪጣራ ድረስ ቦታው ላይ ግለሰቦቹ የሚያካሂዱት ግንባታ ይታገድልኝ” ብለው በወቅቱ ለወረዳው ዋና ስራ አስፈጻሚ ቅሬታቸውን በጽሁፍ ቢያቀርቡም፤ ያቀረቡትን ቅሬታ በወቅቱ የነበሩት የወረዳው ዋና ስራ አስፈጻሚ ሊቀበላቸው ፍቃደኛ ባለመሆኑ ቅሬታቸውን በጽሁፍ ለክፍለ ከተማው መሬት ልማት ማኔጅመንት ጽህፈት ቤት ማቅረባቸውን አስረድተው ነበር።

በወቅቱ የጽህፈት ቤቱ ኃላፊም ያቀረቡትን ህጋዊ ማስረጃ አይተው “ህጋዊነቱ እስኪጣራ ድረስ ቦታው ላይ ግለሰቦቹ የሚያካሂዱት ግንባታ ይታገድላቸው” ብለው ሰኔ 16 ቀን 2012 ዓ.ም በጻፉት ደብዳቤ መሰረት ግለሰቦቹ ሲያካሂዱት የነበረው ግንባታ መታገዱን ጠቁመው፤ ነገር ግን ግለሰቦቹ በአንድ ቀን ቆርቆሮ በቆርቆሮ ቤት እንደሰሩበትና የመሬቱ ባለቤት አባታቸው አስር አለቃ በለጠ በህይወት እያሉ በወቅቱ የነበረው የወረዳው ዋና ስራ አስፈጻሚ አርሶ አደርና የአርሶ አደር ልጅ በሚል ሀሰተኛ መረጃ አዘጋጅቶ ለግለሰቦቹ ቦታውን በህገወጥ መንገድ ስለሰጠ መንግስት አስፈላጊውን ማጣራት አድርጎ ቦታውን እንዲያስመልስላቸውና በህገወጦች ላይም ተገቢውን እርምጃ እንዲወስድ በወቅቱ ጠይቀው ነበር።

የክፍለ ከተማው መሬት ልማት ማኔጅመንት ጽህፈት ቤትና ወረዳው በወቅቱ ምን አሉ?

በወቅቱም የዝግጅት ክፍላችን ከላይ የቀረቡትን አቤቱታ በመያዝ የሚመለከተውን አካል በጉዳዩ ላይ ምላሽ እንዲሰጡበት በጠየቀው መሰረት፤ በወቅቱ የን/ፋ/ስ/ላ/ ክ/ከተማ ወረዳ 11 ዋና ስራ አስፈጻሚ የነበሩትን አቶ መልካሙ በቃናን ስለጉዳዩ ተጠይቀው በሰጡት ምላሽ “ወጣቶች ኳስ ሜዳችን ተወስዶብናል” በሚል እርሳቸው ዘንድ ቀርበው ቅሬታ ማቅረባቸውን ተናግረዋል።

ነገር ግን “ወጣቶች ኳስሜዳችን ነው” በሚል ጥያቄ የሚያነሱበትን ቦታ ሌሎች ግለሰቦች ከክፍለ ከተማው መሬት ይዞታ አስተዳደር ጽህፈት ቤት ህጋዊ የይዞታ ማረጋገጫ ካርታ ይዘው ሲመጡ ወረዳው ህጋዊነቱን አረጋግጦ የግንባታ ፈቃድ መስጠቱን አቶ መልካሙ በወቅቱ ገልጸው፤ “ለግለሰቦቹ ቦታውን በምን አግባብ እንደተሰጠ ክፍለ ከተማውን ጠይቃችሁ መረዳት ትችላላችሁ። በእኛ በኩል የምናውቀው ነገር የለም” በሚል በወቅቱ የወረዳው ዋና ስራ አስፈጻሚ ለዝግጅት ክፍላችን ምላሽ ሰጥተውን ነበር።

በወቅቱ የንፋስ ስልክ ላፍቶ ክፍለ ከተማ መሬት ልማት ማኔጅመንት ጽህፈት ቤት ኃላፊ የነበሩት አቶ ቁምላቸው ዳምጤ ስለጉዳዩ ተጠይቀው ለዝግጅት ክፍላችን እንደገለጹት፤ ወረዳ 11 ቀጠና አምስት በተለምዶ ኢንዱስትሪ መንደር ተብሎ በሚጠራው አካባቢ ወጣቶች ኳስ ሲጫወቱበት የነበረውን ቦታ ሶስት ግለሰቦች ህጋዊ ካርታ ተሰርቶላቸው ግንባታ እያከናወኑበት እንደነበር፤ ነገር ግን እነዚህ ግለሰቦች ምን ህጋዊ ማረጋገጫ አላቸው ተብሎ ከአዲስ ዘመን ዝግጅት ክፍል ጥያቄ ከቀረበላቸው በኋላ ጉዳዩን በጥንቃቄ ወርደው እንዳጣሩ በወቅቱ ለዝግጅት ክፍላችን ተናግረዋል።

መንግስት አርሶ አደርና የአርሶ አደር ልጆችን ተጠቃሚ ለማድረግ በ2006 ዓ.ም ባወጣው መመሪያ መሰረት፤ ወረዳዎች በዚህ መመሪያ በተሰጣቸው ስልጣን መሰረት አርሶ አደሮችና የአርሶ አደር ልጆች በእርሻ በሚተዳደሩበት ቦታ ላይ ከ1997 ዓ.ም በፊት ቤት ሰርተውበትና በአሁኑ ጊዜ እየተዳደሩበት መሆኑን የአርሶ አደር ኮሚቴዎችን አዋቅረው ካረጋገጡ በኋላ ለክፍለ ከተማው ለአርሶ አደሮቹ የይዞታ ማረጋገጫ ካርታ እንዲሰራላቸው ፋይል አደራጅተው እንደሚልኩ በወቅቱ አስረድተዋል።

ክፍለ ከተማው ደግሞ ወረዳው በላከው ፋይል መሰረት አርሶ አደሮቹ ቦታው ላይ ቤት ሰርተው እየኖሩበት ነው ወይ? ግለሰቦቹ በትክክል አርሶ አደሮች ናቸው ወይ? ምን ህጋዊ መረጃ አላቸው? የቦታው ፕላን ምን ያሳያል? የሚሉ ቴክኒካል ጉዳዮችን ካጣራ በኋላ ለግለሰቦቹ የይዞታ ማረጋገጫ እንደሚሰጥ አቶ ቁምላቸው በወቅቱ ለዝግጅት ክፍላችን ተናግረዋል።

ነገር ግን ከዝግጅት ክፍላችን ጥቆማው ከደረሳቸው ቀን ጀምሮ ወጣቶች በኳስ ሜዳነት ከ15 ዓመታት በላይ ሲገለገሉበት የነበረውን ቦታ በምን አግባብ ለግለሰቦቹ እንደተሰጠ በወቅቱ ባደረጉት ማጣራት፤ በ18/2006 መመሪያ መሰረት ወረዳው በተሰጠው ስልጣን ግለሰቦቹ ከ1997 ዓ.ም በፊት ቤት ሰርተውበትና በአሁኑ ጊዜ እየተዳደሩበት መሆኑን የአርሶ አደር ኮሚቴዎችን አዋቅሮ ካረጋገጠ በኋላ፤ ለክፍለ ከተማው አርሶ አደሮቹ የይዞታ ማረጋገጫ ካርታ እንዲሰራላቸው ፋይል አደራጅቶ በላከው መሰረት ክፍለ ከተማው የይዞታ ማረጋገጫ ሰርቶ መስጠቱን በወቅቱ ገልጸዋል።

እርሳቸውም በወቅቱ ፋይል አገላብጠው እንዳጣሩት የቦታው ፕላን በከፊል ለአረንጓዴ ልማት የሚል መሆኑን ጠቁመው፤ ወረዳው አርሶ አደር ናቸው በሚል ፋይል አደራጅቶ ቢልክም ክፍለ ከተማው ግለሰቦቹ አርሶ አደርና የአርሶ አደር ልጆች ናቸው የሚለውንእና ከ1997 ዓ.ም በፊት ቤት ሰርተውበትና በአሁኑ ጊዜ እየተዳደሩበት ስለመሆኑ ሳያጣራ፤ ቦታው የሶስተኛ ወገን የይገባኛል ጥያቄ የሌለበት መሆኑን ሳያረጋግጥ፤ በተጨማሪም ግለሰቦቹ የውሃ፣ የስልክና የመብራት አገልግሎት ሲያገኙበት የነበሩ መረጃዎችን ሳይመረምርና የቦታው ፕላን ምን እንደሆነ ሳያረጋግጥ ለግለሰቦቹ የይዞታ ማረጋገጫ በመስጠቱን ማረጋገጣቸውንና ይህም ትልቅ ስህተት መሆኑን በወቅቱ ለዝግጅት ክፍላችን አስረድተዋል።

ክፍለ ከተማው የሰራው ስህተት እንዳለ ሆኖ የወረዳው ዋና ስራ አስፈጻሚ ግለሰቦቹ ከክፍለ ከተማው መሬት ይዞታ አስተዳደር ጽህፈት ቤት ህጋዊ የይዞታ ማረጋገጫ ካርታ ይዘው ሲመጡ ወረዳው ህጋዊነቱን አረጋግጦ የግንባታ ፈቃድ ብቻ ነው የሰጠው ብሎ የተሰጠው ምላሽ ከእውነት የራቀ መሆኑን በወቅቱ አቶ ቁምላቸው ገልጸው ነበር።

እርሳቸውም ወረዳው የአርሶ አደር ኮሚቴዎችን አዋቅሮ ግለሰቦቹ የመሬት ግብር የከፈሉበት መረጃ ያላቸው፣ ከ1997 ዓ.ም በፊት ቤት ሰርተውበትና በአሁኑ ጊዜ እየተዳደሩበት የሚገኙ፣ ቦታው የሶስተኛ ወገን የይገባኛል ጥያቄ የሌለበትና ግለሰቦቹ የውሃ፣ የስልክና የመብራት አገልግሎት እያገኙ እንደሆነ የሚገልጽ ፋይል አዘጋጅቶ በማቅረቡ ለግለሰቦቹ ክፍለ ከተማው የይዞታ ማረጋገጫ ሰርቶ መስጠቱን በወቅቱ አስረድተዋል።

አቶ ቁምላቸው ወረዳው ለሶስት ግለሰቦች የአርሶ አደር ይዞታቸው ነው በሚል ፋይል አደራጅቶ ካርታ እንዲወጣላቸው ለክፍለ ከተማው ሲልክ፤ የክፍለ ከተማው የቴክኒክና የህግ ባለሙያዎች ነባራዊ ሁኔታውን ቦታው ድረስ ወርደው አይተው አረጋግጠው ካርታውን መስጠት ሲገባቸው፤ “ተገቢውን የቴክኒክ ምርመራ ሳያደርጉ በተለመደ መንገድ ካርታ ሰርቶ መስጠቱ ስህተት ቢሆንም ቅሉ፤ ከ15 ዓመት በላይ ወጣቶች በኳስ ሜዳነት ሲገለገሉበት የነበረና በከፊል ፕላኑ ላይ ለአረንጓዴ ልማት የሚልን ቦታ ወረዳው የአርሶ አደር ይዞታ ነው” በሚል ፋይል አደራጅቶ ለክፍለ ከተማው መላኩ ዋናው ስህተት መሆኑን በወቅቱ ለዝግጅት ክፍላችን አስረድተዋል።

ኃላፊው የአካባቢው ማህበረሰብ ለስፖርት ማዘውተሪያነትና ለአረንጓዴ ልማት ከ15 ዓመት በላይ ስንጠቀምበት የነበረ ቦታ ያላአግባብ በግለሰቦች ተወስዶብናል ብለው ያቀረቡት ጥያቄ ተገቢና ትክክለኛ በመሆኑ፤ የግለሰቦቹ ካርታዎች ታግደው ምርመራ እንዲደረግባቸው የማድረግ ስራ ተሰርቷል። ምንም አይነት የግንባታ እንቅስቃሴ እንዳያደርጉ ለግለሰቦቹ ማስጠንቀቂያ በመስጠት ግለሰቦቹ ሲያካሂዱት የነበረውን ግንባታ አግደናል በሚል ለዝግጅት ክፍላችን ምላሽ ሰጥተው ነበር።

አቶ ቁምላቸው አሰራሩንና ህጉን ባልጠበቀ መንገድ ለአርሶ አደሮቹ የይዞታ ማረጋገጫ ካርታ ተሰርቶ የተሰጠ በመሆኑና ከዚህ በፊት ወጣቶች ለረጅም ጊዜ በኳስ ሜዳነት ሲገለገሉበት እንደነበር መረጃዎች ስለሚያሳዩ ካርታውን የማምከን ስራ እንደሚሰራ በወቅቱ ጠቁመው፤ ካርታውን ለግለሰቦች ሰርቶ የሰጠው አስተባባሪው አካል ከዚህ ቀደም በሰራው ጥፋት በህግ ጥላ ስር የሚገኝ ስለሆነ ቀድሞ ከተጠየቀበት ወንጀሎች በተጨማሪ በዚህኛው ጉዳይም በህግ እንዲጠየቅ የማድረግ ስራ ይሰራል ብለው ነበር።

በወቅቱ ለግለሰቦቹ የይዞታ ማረጋገጫ ካርታው ተሰርቶ ሲሰጥ በክፍለ ከተማው የኃላፊነት ቦታ ላይ እንዳልነበሩ አቶ ቁምላቸው ገልጸው፤ ወደ ክፍለ ከተማው በኃላፊነት ከመጡ ጀምሮ ግን ከህግ አግባብ ውጭ የሰሩ 11 ባለሙያዎችን በህግ እንዲጠየቁ ማድረጋቸውን ጠቅሰው፤ ተገቢውን ማጣራት ሳያደርጉ ለግለሰቦቹ የይዞታ ማረጋገጫውን የሰጡ ባለሙያዎች አሁን ላይ በስራ መደባቸው ላይ ካሉ እንዲሁ በህግ እንዲጠየቁ የማድረግ ስራ ይሰራል ብለው ነበር።

በአጠቃላይ ማህበረሰቡ በስፖርት ማዘውተሪያነትና ለአረንጓዴ ልማት ለረጅም ጊዜ ስንገለገልበት ነበር የሚለው ጥያቄ ትክክለኛ ቢሆንም ቦታው በግለሰብ ሲተዳደር የነበረ ነው ለማለት ለጊዜው ማረጋገጥ ባይቻልም ቦታው የኔነው የሚል ጥያቄ አንድ ግለሰብ እንዲሁ ማንሳታቸውን አቶ ቁምላቸው በወቅቱ ጠቁመው፤ በወቅቱ ለግለሰቦች የተሰጠውን ካርታ የማገድና ግለሰቦቹ ሲያከናውኑት የነበረውን ግንባታ እንዲያቆሙ ተደርጓል። በቀጣይ ደግሞ አስፈላጊውን ማጣራት በማድረግ ቦታውን ወደ ነበረበት ይዞታ የመመለስ ስራ ይሰራል ብለው ነበር።

እንዲሁም አንድ ቦታ ማስተር ፕላኑ ላይ የአረንጓዴ ልማት ወይም ለኳስ ሜዳነት የሚውል ነው ብሎ ከተቀመጠክፍለ ከተማው ለሌላ ልማት መቀየርም ሆነ መስጠት በህግ የሚያስጠይቅ ስለሆነ የትኛውም ግለሰብ ህጉን ባልጠበቀ መንገድ ግንባታ ቢያከናውንም በህግ አግባብ ግንባታውን ከማፍረስ ወደ ኋላ እንደማይሉ አቶ ቁምላቸው በወቅቱ ገልጸው፤ አሰራሩ በሚፈቅደው መልኩ ተጣርቶ ተገቢው ውሳኔ ይሰጣል፤ ካርታውንም የማምከን ስራ ይሰራል፤ መጠየቅ ያለበት አካልም እንዲጠየቅ የማድረግ ስራ ይሰራል ብለው ነበር።

በአጠቃላይ የዝግጅት ክፍሉ “በጠራራ ጽሀይ የተሸጠው ኳስ ሜዳ” በሚል ርእስ ሐምሌ 22 ቀን 2012 ዓ.ም በአዲስ ዘመን ጋዜጣ ባወጣው የምርመራ ዘገባ ማግስት ወረዳው ግለሰቦቹ ያከናወኑትን ህገወጥ የአጥርና የቤት ግንባታ አፍርሶ ኳስሜዳውን እንደነበር አድርጎ ደልድሎ ለወጣቱ ሊያስረክብ ችሏል። የአካባቢው ማህበረሰብም የዝግጅት ክፍላችን ከእውነት ጋር ቆሞ እውነት ነጥራ እንድተወጣ በማድረግና ሀሰተኞችን በማጋለጥ ኳስ ሜዳቸውን ለማስመለስ ላደረገው ትግል ምስጋናቸውን ጀባ ብለዋል።

ሆኖም የዛሬ ዓመት በአገሪቱ የኮሮና ቫይረስ መከሰቱን ተከትሎ ህብረተሰቡ በወረርሽኙ ዛሬ እሞት ነገ እሞት በሚል የፍርሃት ኮፈን ተሸብቦ በቤቱ ፈጣሪውን አውጣኝ አውጣኝ እያለ የቫይረሱን ስርጭት ለመግታት ከደቂቅ እስከሊቅ በቤቱ ተወስኖ በነበረበት ወቅት፤ አገርና ህዝብ ምጥ ውስጥ መግባቱን እንደመልካም አጋጣሚ በመጠቀም የግል ሃብት ለማካበት የቋመጡ ግለሰቦች ኳስ ሜዳውን በአሳቻ ሰዓት አጥረው ግንባታ አከናውነውበት የነበረ ቢሆንም ቅሉ ህገወጥ ግንባታ ነው በሚል ፈርሶ ኳስ ሜዳው ለወጣቶቹ መመለሱ ይታወሳል።

ቅሬታ አቅራቢዎቹ እንደሚሉትም በተመሳሳይ አሁን ላይ አሸባሪው የህወሓት ቡድን በኢትዮጵያ ህዝብና መንግስት ላይ የከፈተወን ጦርነት ተከትሎ የአገሪቱ ህሉና አደጋ ላይ መውደቁን እንደመልካም አጋጣሚ በመጠቀም፤ ከዚህ ቀደም በህገወጥ መንገድ መጥተው ኳስ ሜዳውን አጥረው ህገወጥ ግንባታ ሲያከናውኑ የነበሩ ግለሰቦች፤ አሁን ላይ አገር ምጥ ላይ በሆነችበት እንዲሁም የመንግስትና የህብረተሰቡ ትኩረት አገር የማዳን የህሉና ዘመቻ ላይ ባለበት ወቅት በፍርድ ቤት ተወስኗልናል በሚል ዳግም ኳስ ሜዳውን አጥረው ግንባታ እያከናወኑ ይገኛሉ።

“ስለዚህ ህዝብና መንግስት ይፍረደን፤ የአካባቢው ማህበረሰብ ፍርድ ቤት ክርክር ሲደረግ እውቅና ሳይኖረውና ቀርቦ ሳይከራከር በደፈናው ተፈርዶብናል። ኳስ ሜዳው ዳግም ለሁለተኛ ጊዜ በጠራራ ጸሀይ ተሸጧል። ግንባታ እየተከናወነበት ስለሚገኝ የሚመለከተው አካል በአፋጣኝ ቅሬታቸውን ወርዶ አይቶ እየተካሄደ ያለውን ህገወጥ ግንባታ እንዲያስቆምልን” ሲሉ የን/ፋ/ስ/ላ/ክ/ከተማ ወረዳ 11 ቀጠና አምስት በተለምዶ ኢንዱስትሪ መንደር ነዋሪዎች ለዝግጅት ክፍላችን ቅሬታቸውን እንደሚከተለው አቅርበዋል።

የአካባቢው ማህበረሰብ አዲስ እሮሮ

የአካባቢ ማህበረሰብ ተወካይ ወይዘሮ በለጥሻቸው ሰይፈገብርኤል እንደገለጹት፤ አምና ግለሰቦቹ በአሳቻ ሰዓት መጥተው ኳስ ሜዳውን በህገወጥ መንገድ ባጠሩበት ወቅት ህብረተሰቡ በነቂስ ወጥቶ ሲያከናውኑት የነበረውን ህገወጥ ግንባታ ለሚመለከተው የመንግስት አካል የማሳወቅ ስራ ሰርቷል። ይህንንም ተከትሎ ክፍለ ከተማውና ወረዳው የህዝቡን ቅሬታ ለመፍታት ለጉዳዩ ትኩረት ሰጥተው ታች ድረስ ወርደው አጣርተዋል። ባጣሩት መሰረትም ግለሰቦቹ በወረዳው አርሶ አደር ሳይሆኑ አርሶ አደርና የአርሶ አደር ልጆች የሚል ሃሰተኛ መረጃ ተደራጅቶላቸው ሲያከናውኑት የነበረው ግንባታ ህገወጥ ነው በሚል ወረዳው ያከናወኑትን ግንባታና አጥር አፍርሷል። እንዲሁም ኳስ ሜዳውን እንደነበር አድርጎ ደልድሎና ጎል ተክሎ ለወጣቶች አስውቦ መልሶ አስረክቧል። በዚህም ወጣቶች እንደቀድሞው ኳስ ሜዳው ላይ ጠዋት ማታ መጫወታቸውን መቀጠላቸውን ያስረዳሉ።

ወረዳውም ይህን እርምጃ በወሰደ ማግስት ኳስ ሜዳው በወረዳው ስፖርት ጽህፈት ቤት ስም የአካባቢው ማህበረሰብ የስፖርት ማዘውተሪያ መሆኑን የሚያረጋግጥ የእውቅና ሰርተፍኬት ይሰጠንና ወጣቱ ችግኝ በመትከል ኳስ ሜዳውን ዙሪያውን የማስዋብ ስራ ይስራ የሚል ጥያቄ ማህበረሰቡ ሲጠይቅ መክረሙን ቅሬታ አቅራቢዋ ጠቁመው፤ ህብረተሰቡ ባገኘው አጋጣሚ ይህንን ጥያቄ በሚያነሳበት ወቅት ወረዳው ችግር የለውም ቀስ በቀስ ሁሉ ነገር ይሆናል። ከዚህ በኋላ ይህን ኳስ ሜዳ የሚወስድ ቀርቶ “በአይነ ቁራኛ የሚያይ” የለም በሚል ህብረተሰቡን ሲያባብል መክረሙን ተናግረዋል።

ነገር ግን አምና በአገሪቱ የኮሮና ቫይረስ መከሰቱን ተከትሎ የቫይረሱን ስርጭት ለመግታት ከደቂቅ እስከሊቅ ህብረተሰቡ በቤቱ ተወስኖ በነበረበት ወቅት ግለሰቦቹ በአሳቻ ሰዓት መጥተው ኳስ ሜዳውን እንዳጠሩት ሁሉ፤ ዛሬ ላይም አሸባሪው የህወሓት ቡድን በኢትዮጵያ ህዝብና መንግስት ላይ የከፈተወን ጦርነት ተከትሎ የአገሪቱ ህልውና አደጋ ላይ መውደቁን እንደመልካም አጋጣሚ በመጠቀም እነዛው ግለሰቦች በፍርድ ቤት ተወስኖልናል በሚል ዳግም ኳስ ሜዳውን አጥረው ግንባታ እያከናወኑ ይገኛሉ ብለዋል።

ወይዘሮ በለጥሻቸው ህብረተሰቡ በጣልቃገብ እንዲሁም ውሳኔ ከተሰጠ በኋላም ይግባኝ ብሎ እንዳይከራከር ፍርድ ቤት ውሳኔ ሰጥቶ የይግባኝ ጊዜው ካለፈ በኋላ የወረዳው ምክትል ዋና ስራ አስፈጻሚ “በፍርድ ቤት ተከራክረን ስለተሸነፍን ግለሰቦቹን እንዳትከለክሏቸው ግንባታ ያከናውኑ” ብሎ የፍርድ ቤት ውሳኔውን ለህብረተሰቡ ይዞ መምጣቱን ጠቁመው፤ ህብረተሰቡ ባገኘው አጋጣሚ ሁሉ ኳስ ሜዳው የእውቅና ሰርተፍኬት ይሰጠን እያለ እየጠየቀ ባለበት ወረዳው አመት ሙሉ በኳስ ሜዳው ጉዳይ ፍርድ ቤት ክርክር ሲያደርግ ለህብረተሰቡ አንድም የወረዳ አመራር ወይም ሰራተኛ “እንደዚህ አይነት ክርክር ላይ ነው፤ ወረዳው ተከሷል” ያለ አለመኖሩን ይናገራሉ።

ወረዳው በፍርድ ቤት ክስ ስለመመስረቱ ለህብረተሰቡ ምንም ትንፍሽ ካለማለቱ ባሻገር የይግባኝ ጊዜው ካለፈ በኋላ ለህብረተሰቡ ማሳወቁ ዳግም ኳስ ሜዳውን ውስጥ ለውስጥ ተስማምተው እንደትናንቱ እንደሸጡት ህብረተሰቡ በመቁጠር ወረዳው ላይ ሄዶ አቤቱታ ለማሰማት ሞራል ማጣቱን ቅሬታ አቅራቢዋ ተናግረዋል።

“ነገር ግን ህብረተሰቡ ይህንን ውሳኔ ሲሰማ በነቂስ ክፍለ ከተማ ሂዶ አምና ለግለሰቦቹ ተሰርቶ የተሰጠው የይዞታ ማረጋገጫ ህገወጥ በመሆኑ ካርታውን የማምከን ስራ እንሰራለን፤ ቦታውም በከፊል የአረንጓዴ ልማት የሚል ስለሆነ መንግስት እንኳን ቦታውን ለልማት ቢፈልገው ከፕላኑ ውጭ ቀይሮ ለሌላ ልማት ማዋል አይችልም” የሚል መልስ በመስጠት ክፍለ ከተማው ስህተት እንደሰራ አምኖ ህዝቡን ይቅርታ ጠይቆ ነበር። ስለዚህ አምና የአካባቢው ማህበረሰብ ተከራክሮ ያስመለሰውን ቦታ እንዲሁም ክፍለ ከተማውም ስህተት መስራቱን አምኖ ህብረተሰቡን ይቅርታ የጠየቀበት ቦታ ላይ ክስ ሲመሰረት ለህብረተሰቡ ካለማሳወቁ በላይ ለግለሰቦቹ በህገወጥ መንገድ የተሰጠውን ካርታ የማምከን ስራ ለምን አልተሰራም የሚል ጥያቄ ለክፍለ ከተማው ቅሬታ ሰሚ ለወይዘሮ መሰረት መገርሳ መቅረቡን ተናግረዋል።

ቅሬታ ሰሚዋም የህብረተሰቡን ቅሬታ ከመጀመሪያ እስከ መጨረሻ እንደሚያውቁት ገልጸው፤ “ቦታው እንዴት መልሶ ለግለሰቦቹ ይሰጣል። አቃቢ ህግ እንደገና መከራከር አለበት” የሚል መልስ ቢሰጡም “አቃቢ ህግ ይግባኝ ሳይል የይግባኝ ጊዜው ካለፈ በኋላ በምን አግባብ ነው የሚከራከረው። የሚመለከተው አካል አይቶ ፖለቲካዊ ውሳኔ እንዲሰጠንና እየተከናወነ ያለውን ግንባታ እንዲያስቆም የሚል ጥያቄ” ቢነሳም እስካሁን የትኛውም የክፍለ ከተማው አካል መልስ እንዳልሰጣቸውና በፍርድ ቤትም ክርክር እንዳልተጀመረ ተናግረዋል።

የአካባቢው ማህበረሰብም “እስካሁን ኳስ ሜዳውን ከህዝቡ ሳይነጥቁ ዝም ብለው የነበረው ምርጫውን እስኪመርጡ ድረስ ነበር” በሚል ህዝቡ በጣም ማዘኑን ቅሬታ አቅራቢ ከሆኑት ውስጥ አንዷ የሆኑት ወይዘሮ በለጥሻቸው ገልጸዋል።

ሌላው የአካባቢው ማህበረሰብ ተወካይ ወጣት ነጅብ ሁሴን በበኩሉ ከዚህ ቀደም ግለሰቦቹ በህገወጥ መንገድ አርሶ አደር ያልሆኑትን የአርሶ አደር ልጅና አርሶ አደር ናቸው ተብለው የይዞታ ካርታ ተዘጋጅቶላቸው መጥተው ሲያጥሩ ወረዳው ህገወጥ ነው በሚል እንዳስፈረሳቸው ጠቁመው፤ ወረዳውም ይህንን ውሳኔ ወስዶ ለወጣቱ መልሶ አስረክቦ ወጣቱ እንዲጫወትበት ከማድረጉ ባሻገር ኳስ ሜዳውን አስፋፍቶ ደረጃውን የጠበቀ ኳስ ሜዳ አድርጎ አዘጋጅቶ ለማህበረሰቡ አስረክባለሁ በሚል ለህብረተሰቡ ቃል በመግባቱ ህብረተሰቡ በጣም ደስተኛ ሆኖ እንደነበር ተናግረዋል።

ነገር ግን “አሁን ላይ ግለሰቦቹ በፍርድ ቤት ተወስኖልናል በሚል መጥተው ዳግም ኳስ ሜዳውን ሲያጥሩ ህብረተሰቡ በነቂስ ወጥቶ አናሳጥርም” ሲል “ፖሊስ እንዳትከለክሏቸው ይጠሩ” ብሎ ሲያሳጥራቸው ለወረዳው ዋና ስራ አስፈጻሚ መደወላቸውን ገልጸው፤ የወረዳው ዋና ስራ አስፈጻሚም ከዚህ ቀደም ግለሰቦቹ የገነቡትን ህገወጥ ግንባታ በማፍረሳቸው ለምን አፈረሳችሁ ተብለው ታስረው እንደነበር፤ መሄድ ባለባቸው መንገድ በመሄድ ችግሩን ለመፍታት እንደሚጥሩና ከህብረተሰቡ ጎን መሆናቸውን ምላሽ መስጠታቸውን ወጣቱ ይናገራል።

“ከህዝቡ ጋር ከሆናችሁ በፍርድ ቤት ክርክር ሲደረግ ለምን ለህብረተሰቡ አላሳወቃችሁም” የሚል ጥያቄ ሲነሳ፤ “ሰዎቹ እጃቸው እረጅም ነው” የሚል ምላሽ ነው የተሰጠው። ስለዚህ “ሰዎቹ እጃቸው እረጅም ነው” ከተባለ “በፍርድ ቤት ክርክር ሲደረግ ህገወጥ ስለመሆናቸው የሚያስረዱ ማስረጃዎች አቃቤ ህግ ላያቀርብ ይችላል” የሚል ጥርጣሬ ህብረተሰቡ ዘንድ እንዳለ ቅሬታ አቅራቢው ተናግረዋል።

ስለዚህ “የአካባቢው ወጣት የሚዝናናበት የስፖርት ማዘውተሪያ ቦታ አጥቶ በየጫትቤቱና በየሽሻ ቤት እየዋለ ኳስ ሜዳውን በጠራራ ጸሃይ ለሁለተኛ ጊዜ ለህገወጦች ስለተሸጠ መንግስትና ህዝብ ይፍረደን። የሚመለከተው የመንግስት አካል ሳይውል ሳያድር ጉዳዩን ወርዶ አጣርቶ መፍትሄ ይስጠን ሲሉ ወጣቶቹ” ጠይቀዋል።

ቦታው የኔነው የሚሉ ግለሰብ አቤቱታ

በወረዳው ነባር አርሶ አደር የሆኑት የአስር አለቃ በለጠ ፈለቀ ህጋዊ ወኪልና ልጃቸው ወይዘሮ ጸዳለማርያም እንደሚሉት፤ አምና ላይ ግለሰቦቹ በህገወጥ መንገድ ቦታውን ሲያጥሩት “ቦታው የአባታቸው የአስር አለቃ በለጠ ፈለቀ ነው በሚል ወረዳውና ክፍለ ከተማው ላይ አቤት ብለው ሲከናወን የነበረውን ህገወጥ ግንባታ ከማሳገዳቸው ባሻገር ወረዳው ግለሰቦቹ ቦታው ላይ አከናውነውት የነበረው ግንባታ ህገወጥ ነው በሚል ማስፈረሱን ይናገራሉ።

ወረዳው ይህንን እርምጃ በወሰደ ማግስት ጀምሮ “ቦታው የአባታቸው ስለመሆኑ ማረጋገጫ ይሰጠኝ” በሚል ጥያቄ ማቅረባቸውን ቅሬታ አቅራቢዋ ገልጸው፤ ይህንን ጥያቄ ሲያነሱ የወረዳው አርሶ አደርና ከተማ ግብርና ልማት ጽህፈት ቤት የናንተ ጥያቄ በሂደት ነው የሚታየው። በቦታው ካሳ በልታችሁበት ሊሆን ይችላል። በከተማይቱ የሚገኙ አርሶ አደሮች የመሬት ግብር ካቋረጡበት ጊዜ ጀምሮ ይገብሩ። ግብር ከገበሩ በኋላና የሚጠበቅባቸውን ቅድመ ሁኔታ ካሟሉ በኋላ ካርታ አውጥተው ይዞታው የራሳቸው ይሆናል የሚል አዲስ መመሪያ መንግስት ማውጣቱን እንደተነገራቸው ይናገራሉ።

እርሳቸውም “በመመሪያው መሰረት ግብር ለመገበር ምን ላድርግ የሚል ጥያቄ” ሲያነሱ “በቦታው ካሳ ስላለመብላታችሁ መረጃ አቅርቡ” ሲባሉ “ደብዳቤ ይጻፍልኝና ከሚመለከተው አካል መረጃ ላምጣ” ማለታቸውን ተከትሎ፤ የወረዳው አርሶ አደርና ከተማ ግብርና ልማት ጽህፈት ቤት በቀን 08/06/2013 ዓ.ም በደብዳቤ ቁጥር ን/ስ/ላ/ክ/ከ/ወ/11/አ/አ/ከ/ግ/ል/492/2013 ዓ.ም ለወረዳው የመሬት ልማትና ማኔጅመንት ጽህፈት ቤት በጻፈው ደብዳቤ አስር አለቃ በለጠ ፈለቀ ለይዞታቸው ካሳ መከፈሉን እና አለመከፈሉን እንዲያረጋግጥለት በማለት መጠየቁን ተናግረዋል።

የወረዳው የመሬት ልማትና ማኔጅመንት ጽህፈት ቤት በተጠየቀው መሰረት የክፍለ ከተማውን የመሬት ልማትና ከተማ ማደስ ጽህፈት ቤት በጉዳዩ ላይ አጣርቶ ምላሽ እንዲሰጠው በበኩሉ ጠይቆ፤ በቀን 17/07/2013 ዓ.ም በደብዳቤ ቁጥር ን/ስ/ላ/ክ/ከ/መ/ል/ከ/ማ13057/2013 ዓ.ም ከን/ስ/ላ/ክ/ከተማ መሬት ልማትና ከተማ ማደስ ጽህፈት ቤት በተጻፈለት ደብዳቤ መሰረት፤ የአስር አለቃ በለጠ ፈለቀ ቦታ በመሬት ልማትና ከተማ ማደስ ጽህፈት ቤት ለልማት ያልተፈለገና ካሳ ያልተከፈለበት መሆኑን ገልጾ እንዳሳወቀው በደብዳቤ ቁጥር ን/ስ/ላ/ክ/ከ/ወ11/የመ/ል/ማ/ጽ/ቤት/406/2013 በቀን 22/07/2013 ዓ.ም ለወረዳው አርሶ አደርና ከተማ ግብርና ልማት ጽህፈት እንዲሁም በግልባጭ ለወረዳው ዋና ስራ አስፈጻሚ ማሳወቁን ተናግረዋል። ተቋማቱ የተጻጻፉትንም ደብዳቤዎች ለዝግጅት ክፍላችን አቅርበዋል።

ከዚህ በኋላ የወረዳው አርሶ አደርና ከተማ ግብርና ልማት ጽህፈት ቤት የመሬት ግብሩን ካቆሙበት ጊዜ ጀምሮ መገበር ትችላላችሁ ብሏቸው እየገበሩ እንደሚገኙ እና ከ1971 ዓ.ም ጀምሮ እስከ 2013 ዓ.ም የእርሻ ግብር የከፈሉበትን ደረሰኝ ለዝግጅት ክፍላችን አቅርበዋል። ነገር ግን የይዞታ ማረጋገጫ ለማውጣት ቦታው ካሳ የተበላበትና ያልተበላበት መሆኑን መረጃ አቅርቡ ተብለው መረጃ አቅርበው የመሬት ግብሩን እየገበሩ በህጋዊ መንገድ ካርታ ለማውጣት ወረዳውን ቢጠይቁም፤ “ቦታው የአስር አለቃ በለጠ መሆኑን በምን አውቀን ነው ማረጋገጫ የምንሰጠው” በሚል ይሄን ሁሉ ማስረጃ እያቀረቡ ወረዳው አሻፈረኝ ማለቱን ይናገራሉ።

የክፍለ ከተማው መሬት ልማትና ከተማ ማደስ ጽህፈት ቤት በይዞታው አባታቸው ካሳ እንዳልበሉበት መረጃ ሰጥቷቹህ የለም እንዴ? ለምን ማረጋገጫ አትሰጡኝም የሚል ጥያቄ ለወረዳው ጠዋት ማታ እያቀረቡ ባሉበት ወቅት፤ ከዚህ ቀደም በህገወጥ መንገድ ቦታውን አጥረው የነበሩት ግለሰቦች በፍርድ ቤት ተወስኖልናል በሚል ቦታውን ዳግመኛ አጥረው ግንባታ እያከናወኑበት እንደሚገኝ ተናግረዋል። ነገር ግን ወረዳውን ይዞታው የአባታቸው እንደሆነ ጠዋት ማታ እየጠየቁ መሆኑ እየታወቀ ወረዳው በቦታው ጉዳይ በፍርድ ቤት ክርክር ሲያደርግ እርሳቸው በጣልቃ ገብ ገብተው እንዲከራከሩ እንዳላሳወቃቸው የሚናገሩት ወይዘሮ ጸዳለማርያም፤ ወረዳው የቦታው ባለቤት አዛውንቱ አስር አለቃ በለጠ ተቀምጦ ህገወጦች እንዲወስዱት ተባባሪ ሆኗልና ህዝብና መንግስት ይፍረደኝ ሲሉ ለዝግጅት ክፍላችን ተናግረዋል። በአካባቢው አርሶ አደር ኮሚቴ ተጣርቶ ይዞታው የአስር አለቃ በለጠ መሆኑም ተረጋግጦ የእውቅና ደብዳቤ እንደተሰጣቸውም አክለው ገልጸዋል።

የወረዳው ምላሽ

የን/ስ/ላ/ክ ከተማ ወረዳ 11 ዋና ስራ አስፈጻሚ ሳዳ ዑመር ስለጉዳዩ ተጠይቀው በሰጡት ምላሽ፤ እርሳቸው ወደ ኃላፊነት ቦታው ተመድበው ሲመጡ የአካባቢው ወጣቶች በጋዜጣ ላይ ታትሞ የወጣውን የአካባቢው ማህበረሰብ ቅሬታ ይዘው መጥተው እንዳዩትና ህብረተሰቡ ያነሳው ቅሬታም ተገቢ እንደሆነ ተናግረዋል።

በዚህም በከተማ ደረጃ ህገወጥ የመሬት ወረራና ግንባታን ለመከላከልና እርምጃ ለመውሰድ በቀረበው ጥናት ህብረተሰቡ ቅሬታ የሚያነሳበት ኳስ ሜዳ አንዱ የጥናት አካል ተደርጎ መቅረቡን ዋና ስራ አስፈፃሚዋ ተቁመው፤ በዚህም “ለግለሰቦቹ ተደራጅቶ የተሰጠው ማስረጃ በህገወጥ መንገድ ነው” በሚል ግለሰቦቹ በምንም መንገድ ያገኙት ህጋዊ የይዞታ ማረጋገጫ እና የግንባታ ፈቃድ እያላቸው ወረዳው ያከናወኑትን ግንባታ አፍርሶ ሜዳው እንደነበረ አድርጎ ደልድሎና ጎል ተክሎ ለአካባቢው ማህበረሰብ ማስረከቡን ተናግረዋል።

የወረዳውን እርምጃ ተከትሎ አኩርፎ የነበረው የአካባቢው ህብረተሰብ በጣም ደስተኛ በመሆን በልማቱም በተለያዩ ማህበራዊ ድጋፎችም ቀናይ ሆኖ ንቁ ተሳትፎ ሲያደርግ መክረሙን ወይዘሮ ሳዳ ጠቁመው፤ ነገር ግን ወረዳው ግልሰቦቹ ያከናወኑትን ህገወጥ ግንባታ በማፍረሱ በፍርድ ቤት ተከሶ በአቃቢ ህግ በኩል ሲከራከር መቅረሙን ተናግረዋል።

ወይዘሮ ሳዳ ወረዳውም ለአቃቤ ህግ ማስረጃ ሊሆን የሚችል ማስረጃዎችን በበቂ ሁኔታ ሲያቀርብ እንደነበር ጠቅሰው፤ ከዚህ ቀደም ለግለሰቦቹ “አርሶ አደርና የአርሶ አደር ልጆች” በሚል ተዘጋጅቶ የተሰጠው የይዞታ ማረጋገጫ ካርታ በህገወጥ መንገድ የተሰጠ መሆኑን፤ ግለሰቦቹ በወረዳው አርሶ አደርና የአርሶ አደር ልጆች እንዳልሆኑ በሚገባ መረጃ ከመስጠት ባሻገር በተለምዶ ቦታው የወጣቶች የስፖርት ማዘውተሪያና ፕላኑም የአረንጓዴ ልማት የሚያሳይ እንደሆነ ለአቃቤ ህግ እንዲከራከርበት መረጃ መሰጠቱን ተናግረዋል።

በዚህ መልኩ ክርክር ሲደረግ የነበረ ቢሆንም ቅሉ ፍርድ ቤቱ ህጋዊ ካርታና የግንባታ ፈቃድ እያለው ይዞታው ላይ ያፈረሳችሁትን ቤትና አጥር ያለግንባታ ፈቃድ መልሰው እንዲሰሩና ከዚህ በፊት ወረዳው ያፈረሰውን ወጪ ለፍርድ ባለመብት እንዲከፍል የተወሰነውን ውሳኔ አልፈጽምም ያሉ አመራሮች መታሰራቸውን ዋና ስራ አስፈጻሚዋ ጠቁመው፤ አንፈጽምም ያሉ አመራሮቹ ታስረው ፍርድ ቤት ቀርበው በፍርድ ቤቱ ውሳኔ መሰረት እንዲፈጸም ማስጠንቀቂያ ተሰጥቷቸው፤ ግለሰቦቹ ወረዳው ህገወጥ ነው ብሎ አፍርሶት የነበረውን ግንባታ አሁን ላይ መልሰው እንዲገነቡ ተደርጓል።

“ክፍለ ከተማው ከዚህ ቀደም ለግለሰቦቹ በህገወጥ መንገድ የተሰጠውን ካርታ አመክናለሁ ብሎ ባለማምከኑ ነው ግለሰቦቹ ህጋዊ ካርታ አለን በሚል ከሰው ያሸነፉት” የሚሉት ወይዘሮ ሳዳ፤ ህብረተሰቡ “በጣልቃ ገብ ገብተን እንዳንከራከርና መረጃ እንዳንሰጥ በፍርድ ቤት ክርክር ሲደረግ ለምን ወረዳው አላሳወቀንም” በሚል ለተነሳው ቅሬታ ይህ ቦታ የህብረተሰብ ቦታ ብቻ ሳይሆን የመንግስት ቦታ ጭምር ነው። ስለዚህ መንግስት ጠበቃ አቁሞ የህዝብና የመንግስት ቦታ በህገወጦች ተወሯል በሚል ለህብረተሰቡም ለራሱም ሲከራከር ከርሟል። ነገር ግን ህብረተሰቡ ጣልቃ ገብቶ የሚከራከርበት ህጋዊ መሰረት እንደሌለው ተናግረዋል።

ነገር ግን ውሳኔውን ጊዜ ስላልነበር ውሳኔውን በወቅቱ ማሳወቅ እንዳልተቻለ ጠቁመው፤ ግለሰቦቹ አርሶ አደርና የአርሶ አደር ልጆች እንዳልሆኑ እየታወቀ ፍርድ ቤቱ ይሄን ብሎ ቢወስንላቸውም ካርታው እንዲመክን ወረዳው እስከ መጨረሻው ትግሉን ይቀጥላል። ትግሉንም አላቆመም። ይግባኝም ይጠይቃል ብለዋል።

በሌላ በኩል አስር አለቃ በለጠ ፈለቀ በተመለከተ ግለሰቡ በወረዳው ነባር አርሶ አደር መሆናቸው ይታወቃል። ነገር ግን አርሶ አደሩ በይዞታው ላይ ክርክር አለኝ ወይም ይዞታው ይገባኛል በሚል ቅሬታ እርሳቸው ዘንድ እንዳላቀረቡ ወይዘሮ ሳዳ ጠቁመው፤ ወረዳው እየተከራከረ ያለው የመንግስትና የህዝብ ንብረት ነው ብሎ ነው። ነገር ግን አርሶ አደሩ ካሳ ካልበሉበትና ይዞታው የእርሳቸው መሆኑን የሚገልጽ ማስረጃ ካላቸው የራሳቸውን ፋይል ከፍተው በፍርድ ቤት መከራከር ይችላሉ። በዚህም አርሶ አደሩን በተመለከተ ከፍርድ ቤት መረጃ ከተጠየቀ ወረዳው ላይ ስለ አርሶ አደሩ የሚገልጹ ማንኛውም ማስረጃ ካለ ማስረጃዎችን ለመስጠት አይሰስትም ብለዋል። በአጠቃላይ በዚህ ጉዳይ ላይ ጉዳዩ የሚመለከታቸው የመንግስት አካላት በተጨማሪ የሚሰጡት መረጃ ካለ በቀጣይ ይዘን የምንቀርብ መሆኑን ከወዲሁ መጠቆም እንወዳለን፡፡

በሶሎሞን በየነ

አዲስ ዘመን ነሐሴ  26/2013