“የሚያውቅ ሰው በነገር ተጫወተ፤ የማያውቅ ሰው ነገር ተጫወተበት”

 አዲሱ ገረመው

ማስታረቅ የጀመርኩበትን ሰባተኛ ዓመት በማስታረቅ እያከበርኩ ነው:: ሰው ግን ጠብ አያቆምም እንዴ:: ጠብ ሲወርድ ሰወራረድ የመጣ ትውፊታችን ሆነ ማለት ነው? ትናንትም ዛሬም እንደተጣለን ነን እኮ:: ዘመን ተሻጋሪ ማለት ይኼ ነው:: በሰፈር ውስጥ ያለ የዘንድሮ ጠብ ደግሞ ከድሮ ጠብ እጅጉን ይለያል::

ወይ እኛ ጠብን እንኳን የአሁኑና የበፊት ብለን መከፋፈል ጀመርን አይደል:: ምን እናድርግ ፖለቲካው እኮ ነው:: “ዳይቨርት” ሆኖብን ተሰቃየን:: እርግጥ ነው ግጭት የህልውና ጉዳይ ነው:: እንዲያውም አልፎ አልፎ ጥል የሌለው ፍቅር፣ ፍቅር አይባልም ይባላል።

ድሮ የምንጣለው ጠዋት ጠዋት ክብደት የምንሰራበትን ጣሳ ከሰአት ጠላ አለ ብለው ስለሚሰቅሉብን ነው:: አሁንስ? አሁን ደግሞ ጠዋት ጠዋት የምንደግፈውን ፓርቲ ከሰዓት ከሰዓት ሲሞልጩብን ነው:: የኔ ነገር ሳላውቀው ወዴት እየሄድኩ ነው? ፍሬን ያዝ አትሉኝም::

በማይረባ ምክንያት የተጣሉ ሁለት ጎረቤታሞች ጣሪያሽን ከጣሪያዬ ላይ አንሺ ሲባባሉ ደረስኩ:: ያለ እድሜዬ በተሰጠኝ የሽምግልና ስም ዝናን ስላተረፍኩበት ልክ እኔ ስደርስ “አየሃት… አየሃት” እያሉ የቃል ማመልከቻ አደረሱኝ:: እስኪ ተረጋጉ አልኳቸውና የተለመደውን የማስታረቅ ሥራ ጀመርኩ::

ይገርማችኋል፤ ሌላውን ማህበራዊ ግንኙነት እንኳን ትተነው፤ እነዚህ ሰዎች የኤሌክትሪክ መስመራቸው የተለያየ በመሆኑ አንዳቸው ቤት መብራት ሲጠፋ እንጀራ የሚጋግሩት አንዳቸው ጋ ነው:: እንግዲህ ይኼን ልዩ ጥቅም ወደ ጎን ትተው ነው የሚቧቀሱት:: እኔ ሆዬም መሀል ገብቼ ተረቴን ተርቼ ምሳሌዬን አጣቅሼ ስስ ጎናቸውን ነክቼ ድባቡን ወደ ሳቅ አምጥቼ ፍቅር በፍቅር አደረግኩላችሁ:: እውነት ሽምግልናን የመሰለ ምን ነገር አለ::

በእርግጥ ይኼን ጥበብ የተማርኩት ከአባቴ ነው:: ልጅ ሆኜ ሰዎች ሁልጊዜ በጠዋት ወደእኛ ቤት ይመላለሱ ነበር:: ከዚያም አባቴን ያማክሩታል:: እከሌ በድሎኝ ነው ሽምግልና ሂድልኝ እባክህ እያሉ ሲወተውቱት አጠገቡ ሆኜ አደምጥ ነበር:: አንዳንዶችን እዚያው እቤታችን ድረስ በመጥራት ሌሎችን ደግሞ ሌላ ቦታ በመሄድ ያስታርቅ ነበር::

ታዲያ አጠገቡ ሆኜ እርቅ ለመፈጸም ከሚጠቅሰው ተረቶች ይህችኛዋ አሁንም ድረስ ውስጤ ቀርታለች:: አንዲት ሴት ለረጅም ዓመታት ልጅ መውለድ ባለመቻሏ ለፈጣሪዋ ትሳላለች:: በተደጋጋሚ ብትሞክርም ምንም አልሳካ አላት:: ከዚያም እጅጉን ተማርራ ፈጣሪን ለምኜ ልጅ ነስቶኛል ስለዚህ ልጅ ይሰጠኝ እንደሆን ለሰይጣን ልሳል ብላ ታስባለች:: ከዕለታት በአንዱ ቀንም አንተ ሰይጣን ልጅ የሰጠኸኝ እንደሆነ ልጄን ላንተ ነው የምሰጠው ትላለች::

ታዲያ በዓመቷ አንድ ወንድ ልጅ ትወልዳለች:: ክርስትና ልታስነሳ ስትል ለማን መስጠት እንዳለባት አሰበች:: የተሳለችው ለሰይጣን ነው:: ሰይጣን ደግሞ ክርስትና አያነሳም:: በአካልም አልተገናኙም:: ግራ ቢገባት ጊዜ በአካባቢው ላሉት ሽማግሌዎች ነገሩን በዝርዝር ነገረቻቸው:: ልጅ ለመውለድ ፈጣሪን ለመንኩት እርሱም አልሰጠኝ አለ፤ ኋላ ለሰይጣን ተሳልኩ፤ ተሳካልኝ፤ ክርስትናውን ልሰጠው ፈልጌ የት እንደማገኘው ቸገረኝ አለቻቸው::

ባህላዊ የሽምግልናና እርቅ ስርዓት ላይ አባቶች የተጣሉትን ሲያስታርቁ አልታረቅም ብሎ አዛውንቶችን ንቆ የሚሄድ ሰው ሰይጣን ስለሆነ ልጅሽን ለእርሱ ትሰጪያለሽ አሏት:: ሴቲቷም እርቅ ባለበት ቦታ እየዞረች አልታረቅም ብሎ ሲሄድ የተመለከተችው ሰው ልጇን እንዲቀበላት ትጠይቀዋለች::

ሰውዬው ደንግጦ “የምን ልጅ ነው”? ይላታል:: ልጅ ስወልድ ለሰይጣን ነው የምሰጠው ብዬ ተሳልኩ ፤ ሰይጣን ደግሞ እርቅ ጥሎ የሚሄድ ሰው እንደሆነ አባቶች ነግረውኛል፤ ስለዚህ ልጅህን ተቀበለኝ ትለዋለች:: ይኼን ጊዜ ሰውየው ወደ ልቡ ተመልሶ ፈጥኖ ከሄደበት የሽምግልና ቦታ ሄዶ ሽማግሌዎችን እግራቸው ላይ ወድቆ ይቅርታ ጠይቆ ታረቀ::

ይህች ተረት በተለይ አልታረቅም ብሎ የሚለግመውን ሰው ልብ ለማራራት ሁነኛ እንደሆነች ስለሚታወቅ በእርቅ ቦታ ላይ ትነሳለች:: ከተረቷ መልስም አባቴ “የሚያውቅ ሰው በነገር ተጫወተ፤ የማያውቅ ሰው ነገር ተጫወተበት” ይላል:: ምን ያህል ነገር አዋቂነት ዋጋ እንዳለው ሲያመላክት:: እውነት ነው አባቶቻችን እውቀታውን፣ ልምዳቸውን፣ ትሁትነታቸውን፣ አብሮነታቸውንና ፍቅራቸውን አልተጠቀምንበትም እንጂ ፍቱን መድሓኒታችን ነበር:: ሽማግሌዎች ነገሮችን የማያወሳስቡና ለእውነት የቆሙ ናቸው::

ኢትዮጵያውያን ለዘመናት ሲጠቀሙባቸው ከነበሩት አገር በቀል እውቀቶች መካከል አንዱ የሆነው የሽምግልና ባህል አበርክቶ ቀላል አይደለም:: ለበቀል የተሳለ ሰይፍን ከማረጋጋት ጀምሮ ሊሳብ የነበረን ቃታ ወደ አፎቱ አስመልሶ ቂም በወለደው ጥፋት ላይ ቀዝቃዛ ውሃን ይቸልሳል:: ለመንግስታት ያስቸገረ ጉዳይ በሽማግሌዎች ይፈታል::

እና ብልሃታቸውን ተጠቅመን ብናስታርቅ ዛሬ ላይ ስንቱ ችግር ይፈታ ነበር:: እኔስ በጊዜ ሸምግዬ አስታራቂነቴን ቀጥያለሁ ጌታዬ:: ይገርማችኋል አንዲት ቀጭን ነገረኛ የሰፈር ልጅ አለች:: በእርግጥ ቀጭን ለመባል ራሱ መወፈር ያለባት ናት:: እናማ ጠዋት ተነስታ የዕለት ስድቤን አታሳጣኝ የምትል ነው የምትመስለው:: ማለዳ ተነስታ ሥራዋ ሁሉ ንትርክ ነው::

የዛሬው ጠቧ ይለያል:: ከማን ጋር እንደምትጨቃጨቅ ለማየት ጠጋ ብዬ ሳይ አጠገቧ ማንም የለም:: ትንሽ ቆም አልኩና ነገሩን ሳስተውል ከራሷ ጋር ትልቅ ጸብ ፈጥራለች:: ግልጽ ጦርነት አልጀምር ብሎ እንጂ ሁሉም ሰው ከራሱ ጋር መጣላት ከጀመረ ቆይቷል ለካ:: ከባዱ ነገር ደግሞ ሰውን ከራሱ ጋር እንዲታረቅ ማሸማገሉ ነው::

ከመንፈሳዊውም ከዓለማዊውም ነገርን በምሳሌ እያጣቀስኩ ሁለቱን ህሊናዎቿን ለማስማማት ሞከርኩ:: የሰባት ዓመትና ከዚያ በላይ ልምድ ያለኝ ስለሆነ ብዙም አልከበደኝም:: ዳግም ከራሷ ጋር እንዳትጣላ ፈጣሪ በመሃላቸው እንዳለ እንድታስብ አድርጌ አሸማገልኳት::

በነገራችን ላይ ሽምግልና በመደበኛው የእርቅ ድርጊት ብቻ አይከናወንም:: አንዳንዴ ሰዎችን ስስ ብልታቸውን ነካ በማድረግ ብቻ ከጠባቸው እንዲታቀቡም ማድረግ ይቻላል:: ብቻ አዋቂ ሆኖ በነገር መጫወት ነው የሚያስፈልገው::

አንድ ቀን ሁለት ሴቶች ታክሲ ውስጥ እኔ ልቅደም እኔ ልቅደም ብለው ጦርነት ሊያስነሳ የሚችል ጠብ ፈጠሩ:: ረዳቱ ሁኔታው ቢያስደነግጠው “ታላቅ የሆነ ይቀመጥ” ሲል ሁለቱም ወጡ፤ የእድሜ ጉዳይ ስስ ብልታቸው እንደሆነ ስለገባው ነው ይህን ማለቱ:: አያችሁ ብልሃት፤ በአንዲት ቃል ብቻ ነገሩን አረጋጋው:: የሽምግልና ነገርም እንዲሁ ነው፤ ብልሃት ያስፈልጋል፤ ነገር አዋቂ መሆንን ይጠይቃል:: የማስታረቂያ ሀሳብ ማመንጨትን ይፈልጋል:: “አላዋቂ ሳሚ” ላለመሆን መጠንቀቅን ይሻል::

አዲስ ዘመን ሚያዚያ 10/2013