በትዕዛዝ ሊቅ መሆን

ዛሬ ወደ «ራሳችን» ማለቴ ያው ወደ ማንነታችን እንመለስ እና ትንሽ እንተዛዘብ። አንዳንድ ጊዜ በየወቅቱ የቤት ስራ ከሚሰጠን የፖለቲካ ጉዳይ ወጥቶ በሌሎች ማህበራዊና ሌሎች ጉዳዮች ላይ መተዛዘቡ መልካም ይመስለኛል። ያው «ንትርክ» ሳይበዛ በትንሹም ቢሆን መሸነቋቆጥ ደስ ይላል አይደል? ስህተቶቻችንን እና ጉድለታችንን ብሎም የድክመት ቀዳዳችንን ለመሸፈን ደግሞ ትንሽ እርስ በእርስ መተቻቸታችን መልካም ነው።

ለጉዳዬ መግቢያ ደግሞ ለጥቆ ያለችውን ጣፋጭ ግጥም እንደ መክፈቻ ተጠቅሜባታለሁ። ግጥሟን አሁን በቅጡ የማላስታውሰው አንድ መፅሃፍ ሳገላብጥ ያገኘኋት ነበረች። እኔም ሰሞኑን የታዘብኩት ጉዳይ ነበረና ትውስታዬ ወደኋላ መልሶኝ ቅኔው ጋር በትዝታ ፈረስ አስጋለበኝ። ምን ይሄ ብቻ ነገርዬው በልኬ የተሰፋም ነበር የመሰለኝ። እንዲህ ወደኋላ የመለሰኝ ግጥም እንደሚከተለው ይነበባል…

ላም እሳት ወለደች፤

ወንፊት ውሀ ቀዳ፤

ሺ ግመል አለፈ በመርፌ ቀዳዳ፤

በሰንበሌጥ ቁጣ ወደቀ አሉ ዋርካ፤

ተከካ አልተከካ፤

ተቦካ አልተቦካ፤

የምንቸገረኝ ቤት ሁል ጊዜ ፋሲካ፤

በትእዛዝ ሊቅ መሆን ይህም አለ ለካ።

ከላይ የሰፈረው ግጥም የተከተበበት ዘመን እና አውድ እንግዲህ ለዚህ መሆኑን ተገንዝቤያለሁ። የንጉሡ የዐፄ ኃይለ ሥላሴ አማች ደጃዝማች ካሣ የመጀመሪያው የአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ ፕሬዚዳንት ሆነው ይሾማሉ፤ ዕውቀት በሹመት ይገኝ ይመስል። ደጃዝማቹ በዩኒቨርሲቲ በር እንኳን ሳያልፉ ፕሬዚዳንት ሆነው መሾማቸው ሕዝቡን ቢያስደንቀው ጊዜ ታዲያ ያችን ግጥም ገጠሟት አሉ።

የሚገርመው ይህ ከሆነ በርካታ አሥርት ዓመታት ተቆጥሯል። ዘመኑ ያልሰለጠነ እንዲሁም «ንጉስ አይከሰስ ሰማይ አይታረስ» የሚባልበት ነበረና ዘር እየተቆጠረ፣የዓይን ቀለም እየታየ፣ በአባት ስም መመሳሰል ዝምድና እየተመዘዘ፣ የአገር ልጅ፣ የሰፈር ልጅ፤ በሚል እንቶ ፈንቶ ስልጣን እና ጥቅም ወዳለበት ቦታ ወዳጆን ቢያስጠጉ እምብዛም ላይገርም ይችላል። ለኔ ግን ይሄ ጉዳይ በጣም የገረመኝ በርካታ አሥርት ዓመታት ተቆጥረው እንኳን ስልጣኔ እና እውቀት ላይ ደጃችንን በመቀርቀሪያ ሸጉረን ከድሮ ጋር ላለመፋታት ዛሬም ግብ ግብ ውስጥ የመግባታችን ጉዳይ ነው።

መች ይሄ ብቻ ሆነና ከእኔ በላይ ግጥሚቷ ቆንጆ አድርጋ ብትገልፀውም፤ ላም እሳት ትወልድ ይመስል፤ «በሰንበሌጥ ቁጣ ዋርካ ለመገንደስ» የሚጥሩ ያለቦታቸው እና ያለ እውቀታቸው የተቀመጡ ስንቶች ናቸው? ከእነርሱም ብሶ በትዕዛዝ ድሪቶ እና በእንቶ ፈንቶ ማወቃቸውን ለማሳየት የሚሞክሩ እና ሠራተኞቻቸውን የሚያስጨንቁትስ?

በማይገባው ቦታ ላይ ተቀምጦ በግፍ የሰበሰበውን ገንዘብ ይዞ «ቢቦካ ባይቦካ፤ ቢከካ ባይከካ» ጆሮ ዳባ ልበስ ብሎ፤ ስልጣን ላይ ባለው ዘመዱ ተመክቶ፤ ትንንሽ መንግሥት የሚሆነውን ቤት ይቁጠረው። ያለቦታቸው ተቀምጠው ያሻቸውን ሲያደርጉ እና ለህሊናን የሚቀፍ ስራ ሲሰሩ ቅንጣት ያህል እንኳን የማይዘገንናቸው የመብዛታቸው ጉዳይ ደግሞ በእውነት የሚያሳዝን ነው።

ቀኑን ሙሉ ቢሮ ውስጥ ተጎልቶ «ውሀ በወንፊት የሚቀዳው»፤ 2 ሰዓት ከ30 ገብቶ 11 ሰዓት ከ30 ላይ በመውጣቱ ደረቱን ነፍቶ ሲንጎማለል ማየት የእውነት ያቃጥላል። ስምንት ሰዓት ወንበር ላይ መጎለት መስራት የሚመስለው ብዛቱ። ትዕዛዝ ብቻውን ስራ የሚመስለው አለቃም በየስራ ቦታው አሸን ነው። ደግሞም ከሱ ብሶ የሚሰራውን ማናናቁ።

ደርሶ ሥራ ወዳድ የሚመስለውን ጠጋ ብለው ሲያዩት በተገላቢጦሽ ያገኙታል። ይዞት በሚዞረው መፅሀፍ ሊቅነቱ የሚለካ የሚመስለውማ አቤት ብዛቱ። ደግሞ ማስመሰሉ። ገጣሚው የምንቸገረኝ ቤት ሁልጊዜ ፋሲካ ነው ያለው ወዶ አይደለም። ዘመን ፈቅዶለት እያግበሰበሰ ያገኘውን ቁጭ ብሎ ሲቃርም፤ ወገን ተራበ ወገን ተጠማ ደንታው አይደለም። ኧረ እሱ እቴ። ለዚህ ሰው ጊዜ ሲጥል እንደ ጅብ እየበላ፤ እንደ ሰው የበላ ቀን እንደሚሞት ማን በነገረው።

ለዛሬ ከወቅቱ ፖለቲካ ትንሽ ገሸሽ እንበል ብልም ቅሉ ሆዴን እየባሰው አላስችል አለኝ። ‹‹አንሳው ተናገረው ተናገርው›› የሚል አንዳች ሹክታ ከጆሮዬ ጋር እየተላተመ ሲያልፍ ልተነፍሰው ወደድኩ። ከሰሞኑ ያለ ምግባራቸው የመንግሥትን ቦታ ተክተው ህዝብ ሲያሸብሩ የነበሩ ወንበዴዎች በህሊናዬ ተሰነቀሩ። ‹‹ግደለው፣ አፈናቅለው፣ ንብረቱን አቃጥለው፣ ሽብር ፍጠር›› የሚሉ ሴይጣናዊ መልዕክቶችን ጊዜ በፈጠረው ማህበራዊ መድረክ ላይ ያለአንዳች መሸማቀቅ ሲሰነዝሩ ማስተዋሌ ‹‹ያለአዋቂ የሞራል ልእልና እምን ድረስ ነው? ሃፍረትስ ቅላትሽ ወዴት ነው?›› የሚል ጥያቄ ይመላለስብኝ ጀመር። እውነትም በትእዛዝ ሊቅ መሆን!

የመጥላትና የመገፋፋት አዙሪት በቶሎ እንደማይለቀን በተገነዘብኩ ሰዓት ያጥወለውለኝ ያዘ። ጎበዝ ታዲያ ለዚህ መፍትሄው በመግቢያዬ ላይ ያጫወትኳችሁ ነው። ለግዜውም ቢሆን ሰቅዞ አላንቀሳቅስ ከሚል፤ ደርሶ እረፍት ከሚነሳ የህሊና ቢሶች ሁካታ ገለል ማለት። ሎሬት እንዲህም አይደል ያለው ‹‹እስቲ አንዳፍታ ከሰው መንጋ እንገለል…ኑ አብረን ዝም እንበል›› ታዲያ እኔስ ምኔ ሞኝ ነው።

ወዳጄ ነገርዬውን እንዲህ ብዬ ልቋጨው። የክርስትና እምነት ተከታዮች «ታላቁ መፅሀፍ ቅዱስ» በማለት በሚጠሩት የእምነት መመሪያቸው ላይ እንዲህ የሚል ጥቅስ ተቀምጧል። «ባለጠጋ ከሚፀድቅ ይልቅ ግመል በመርፌ ቀዳዳ ብትሾልክ ይቀላታል» ይህ ፅሁፍ የራሱ አውድ እና ፍቺ ቢኖረውም ከትርጉሙ መረዳት የሚያስችለን «ግመልን በመርፌ ማሾለክ» ተዓምራት ከማድረግ የማይተናነስ መሆኑን ነው። ታዲያ አንተም እኔም የማንችለው እና የማይገባን ነገር ላይ መማሰናችን፤ ሺ ግመሎችን በመርፌው ለማሾለክ ከመሞከር የማይዘል ሞኛሞኝነት መሆኑን ተረድተን ቆም ብለን ብናስብ የሚሻል አይመስልህም? ወይስ በትእዛዙ ሊቅ ሆኖ መቀጠሉን ትመርጣለህ?

አዲስ ዘመን ሐምሌ 12/2012

ዳግም ከበደ