መጥፎ ሃሳብን ከአእምሮ ማጥፋት

ማሰብ የሰው ልጅ ተፈጥሯዊ ባህሪ ነው:: የእለት ተእለት ክዋኔዎቹም የሃሳቡ ውጤት ናቸው:: አእምሮ ያስባል አካል ይፈፀማል:: በእለት ተእለት የሕይወት እንቅስቃሴዎች ውስጥም ወደ ሰው ልጅ አእምሮ በርካታ ሃሳቦች ይመላለሳሉ:: እነዚህ ሃሳቦች ጥሩ ወይም መጥፎ፣ ጠቃሚ ወይም ጎጂ፣ የተሻሉ ወይም የማይሻሉ፣ የሚረቡ ወይም የማይረቡ፣ የሚተገበሩ ወይም የማይተገበሩ፣ …..ወዘተ ሊሆኑ ይችላሉ:: ያም ሆነ ይህ ግን ወደ ሰው ልጅ አእምሮ የሚመጡ አብዛኛዎቹ ሃሳቦች ወይ በጎ አልያም ደግሞ መጥፎ ናቸው::

ሰዎች በጎ በጎውን እንዲያስቡ ይመከራል:: በጎ ነገሮችን ማሰብ መልካም ነገሮችን ወደራስ ለመሳብ ይረዳል:: አወንታዊ ነገሮችን ወደ አእምሮ ማስገባት በምላሹ አወንታዊ ውጤትን ያስገኛል:: ከዚህ በተቃራኒ መጥፎ ሃሳቦች መጥፎ ነገሮችን ይስባሉ:: መጥፎ ሃሳቦች ውጤታቸው አሉታዊ ነው:: እንዲያም ሆኖ ግን መጥፎ ሃሳቦች በተለያዩ ምክንያቶች ወደ አእምሮ ሊመጡ ይችላሉ:: ጥያቄው ግን እነዚህን መጥፎ ሀሳቦች ከአእምሯችን እንዴት ማስወገድ እንችላለን የሚለው ነው::

ሁኔታዎችና በዙሪያችን ያሉ ገጠመኞች ሁልጊዜ ቀላል ሊሆኑ አይችሉም:: ምክንያቱም ሕይወት በውጣውረዶች የተሞላና በከባድ ፈተናዎች የታጀበ በመሆኑ ነው:: ሁሌም ቀና ከመሆን ይልቅ ቀና ያለ አንገትን ለማስደፋት የሚታገሉ ብዙ ሰዎች ያጋጥማሉ:: በዚህ ጊዜ ታዲያ እድለ ቢስ ስለሆንኩ ነው፣ ሰው አይወደኝም፣ እንደሌላው ለመደሰት አልታደልኩም የሚሉ ሰዎች ይኖራሉ::

ሁሉም ሰው የአንድ ትልቅ ፋብሪካ ባለቤት ነው:: ከባለቤትነትም አልፎ በአንገቱ ላይ ተሸክሞት ይዞራል:: ታዲያ የዚህ ፋብሪካ ትልቁ ምርት ሃሳብ ነው:: ሃሳብ የሰው ልጅ የተጠራቀመ ኃይል ነው:: ይህ የጭንቅላት ምርት አመለካከትን፣ ጤናን የሕይወት አቅጣጫን ሁሉ ይወስናል:: ስለዚህ ሰዎች መልካም አመለካከቶች ሲኖራቸው ጤናማ ሕይወት ይመራሉ:: ከሌሎች ሰዎች ጋር በሚፈጥሯቸው ግንኙነት ደስተኛ ይሆናሉ:: ሕይወትም በተስተካከለ አቅጣጫ ትጓዛለች::

መልካም ሃሳብን በአእምሮ ማመላለስ ግዴታ ነው:: ለዚህ ደግሞ አእምሮን ከመጥፎ ነገር ማፅዳት ያስፈልጋል:: ይህን ታላቅ የሃሳብ ፋብሪካን ለማፅዳት ደግሞ አእምሮን በአግባቡ የመምራትን ጥበብ ማወቅ ይገባል:: አእምሮን ከመጥፎ ሀሳቦችና ጭንቀቶች ለማፅዳት አንድ መሰረታዊ ነገር ማወቅ ያስፈልጋል:: ይኸውም በምንኖርበት ዓለምና በሃሳባችን መካከል ያለውን ክፍተት መረዳት ነው::

እርግጠኛ ነኝ ሰው ተናዶ ሰድቦህ ከልብህ አዝነህ ታውቃለህ:: በሌላ አጋጣሚ ደግሞ ራሱኑ ስድብ ተሰድበህ ከልብህ ስቀህም ታውቃለህ:: አየህ ወሳኙ ስድቡ አይደለም:: አንተ ለዛ ስድብ የሰጠኸው ትርጉም ነው እንድታዝን ወይም ስቀህ እንድታልፈው ያደረገህ:: የሕይወትህን አቅጣጫ የሚወስነው ሁኔታው አይደለም:: አንተ የምትሰጠው ትርጉም ነው::

ብዙውን ጊዜ የዚህን ክፍተት መኖር ሳናስተውል ስንቀር የእኛን ሕይወት ሁኔታዎች እንዲወስኑት እንፈቅዳለን:: ለሚፈጠሩ ክስተቶች ሁልጊዜ እኛ ተመልካችና ባሪያ እንሆናለን:: ይሄ የሀሳብ ነፃነትን ካለማወቅ የመጣ መጥፎ አመለካከት ነው::

አንድ ህንዳዊ ሚስቱ ነጋ ጠባ ተጨቃጫቂ ናት:: በትንሽ ትልቁ ፀብ ታነሳለች:: አንድ ቀን ጠዋት ባል ፈጣሪውን እያመሰገነ እያለ ባለቤቱ ቤት ውስጥ የሚበላ ነገር አለመኖሩን አስተውላ ሄዶ ስራ ሰርቶ የሚበላ ነገር እንዲያመጣ ጠንከር ያለ ትእዛዝ ትሰጠዋለች:: እሱም ትእዛዙን ተቀብሎ ወደ ስራ ይሄዳል:: በቀኑ መጨረሻ ከውሎው ሲመለስ በሰራው ገንዘብ የሚመገቡትን ነገር ገዝቶ እግረ መንገዱንም ከገዛው ላይ ለተቸገሩ ሰዎች እየሰጠ ወደ ቤቱ ያቀናል:: ቤት ሲደርስ እጁ ላይ የቀረው አንድ ሸንኮራ አገዳ ብቻ ነበር:: ወትሮም ለጭቅጭቅ ምክንያት የምትፈልገው ባለቤቱ በድርጊቱ በጣም ትቆጫለች:: ብስጭቷ ከስድብ ወደ ተግባር ተቀየረ:: በሸንኮራው ጭንቅላቱን መታችው:: ሸንኮራው ለሁለት ተከፈለ::

ያሳረፈችው ኃይል የሸንኮራውን መሰበር ያሳያል:: እሱ ግን ይህን ሲመለከት ከመበሳጨት ይልቅ ‹‹ዞሮ ዞሮ ሸንኮራው ለሁለት መከፈሉ አይቀርም ነበር:: ስለዚህ አንዱ ለኔ አንዱ ደግሞ ላንቺ ይሆነናል›› ይላትና ወደ ፀሎት ቤቱ ይገባል:: ፍፁም መንፈሳዊ ሰው ስለሆነ ለፈጣሪው ቀና ብሎ ‹‹አንተ የምህረትና የቸርነት አምላክ ሆይ ከዓለም ጋር በፍቅር ተጣብቄ እንዳልቀር ዓለምን እንዳልመርጥ የምታደርግ ሚስት ስለሰጠኸኝ አመሰግናለሁ›› ብሎ ፀለየ:: የሚስቱ ድርጊት በጣም ስሜት የሚጎዳ ነው:: የባልየው ምላሽ ግን የተለየ ነበር::

እንግዲህ ይህ ታሪክ እየተበደሉ ለበጎ ነው ብሎ መቻልን ያስተምራል:: ከዚህ በተቃራኒ ደግሞ ሰዎች የሚጭኑብንን ሁሉ ዝም ብለን መቀበል አለብን ለማለት አይደለም:: ነገር ግን የሰው ልጅ ምን ድረስ የሚደርስበትን ነገር ሁሉ ተቋቁሞ ሁኔታዎች እንደነዱት ሳይሆን በራሱ ውስጣዊ ሃሳብ ሕይወቱን ማስተካከል እንደሚችል ለማሳየት ነው::

ለምሳሌ አለቃህ ለጠዋት ሁለት ሰዓት መድረስ ያለበት አንድ ስራ ይሰጥሃል:: ሁኔታው ላንተ ወሳኝ መሆኑን ስለተረዳህ ማታ የታዘዝከውን ስትሰራ አምሽተህ ትተኛለህ:: እንደ አለመታደል ሆኖ ጠዋት ስትነቃ የሞላኸው አላርም ጮሆ ጮሆ አንተ ግን ማታ በስራ ከምደከምህ የተነሳ በሞትና በእንቅልፍ መህል ስለነበርክ አልሰማኸውም:: ሰዓቱን ስታየው ሁለት ተኩል ይላል:: ፊትህን ለመታጠብ እንኳን ሳትችል በጥድፊያ ልብስህን እንደነገሩ ለብሰህ ከቤት ትወጣለህ:: አስፓልት ላይ ስትደርስ የታክሲው ሰልፍ ተስፋ ያስቆርጥሃል:: ለአስር ደቂቃ ተሰልፍህ ቆየህና ሃሳብህን ቀየርክ:: በሌለህ ብር በኮንትራት ታክሲ ተሳፍረህ ጉዞ ጀመርክ:: ሰዓትህን አስር ጊዜ ታየዋለህ:: መንገዱ ግን ተዘጋግቷል:: ይህን መጨናነቅ አልፈህ ቢሮ ስትደርስ ሶስት ሰዓት ተኩል ሆኗል:: አለቃህ ፊት ሄደህ ትቆማለህ:: እርሱም በከባድ ቃላትና ወቀሳ ቀንህ እንዳይነሳ አድርጎ ጥሎልህ ይሄዳል::

አሁን አንተ መጥፎ ስሜት ቢሰማህ፤ ብታዝን ይፈረድብሃል? አይፈረድብህም:: ነገር ግን እንደዚህ ለመሆንህ ተጠያቂው ማን ነው? የተቆጣህ አለቃህ ነው? በፍፁም! እሱማ ባታረፍድ ኖሮ እንዲህ አይሆንብህም ነበር:: በየመንገዱ የትራፊክ መጨናነቅ እንዲኖር ያደረጉ ሰዎች ናቸው? ወይስ የታክሲ ሰልፈኞች? ወይስ አላርሙ? ጥፋተኛው ማነው? መልሱ እንዳሰብከው እዚህ ውስጥ የለም:: እነዚህ ውጫዊ ክንውኖች ወይም ሁኔታዎች ብቻ ናቸው:: ልትቀይራቸው አትችልም::

እነዚህ ምንም ሊሆኑ ይችላሉ:: ያለህበት ስሜት ግን ሁሌም ቢሆን ያንተ ምርጫ ነው:: በማንኛውም ሁኔታ ደስተኛ መሆንን መምረጥ ትችላለህ:: ይህ በሁኔታዎችና በሀሳብ መካከል ያለ ክፍተት ነው:: ሁሌም ይህን አስተውል:: አለበለዚያ መጥፎ ስሜት በትልቅ በትንሹ ይጫወትብሃል:: ለምን ተከፋህ ስትባል የእሱ ጥፋት እኮ ነው፣ የእሷ ጥፋት ነው፣ እንትና እንዲህ አድርጎኝ፣ እንዲህ ሆኜ… ወዘተ ማለት ትጀምራለህ:: በዙሪያህ ያሉ ነገሮች ሁሌም እንደምትፈልጋቸው አይሆኑም::

ማስተካከል የምትችለው የመምረጥ መብት ያለህ ሃሳብህ ላይ ነው:: የምታስበውን ነገር ምረጥ:: ለዚህ ሃሳብ ምሳሌ የሚሆነው ቪክቶር ፍራንክል ነው:: ይህ ሰው ኦውስትሪያ ውስጥ ያለ አይሁድ ነው:: ተለማማጅ የስነ ልቦና ባለሞያ ነበር:: ሆኖም የሁለተኛው ዓለም ጦርነት በተቀጣጠለበት ወቅት ናዚ ጀርመን አይሁዳውያንን እያፈነ ማጎሪያ ካምፕ ውስጥ ማስገባት ሲጀምር ቪክቶርም ከነቤተሰቡ ወደ ካምፕ ይወሰዳል:: ከሚስትና ልጆቹ ጋርም ይለያያል:: ከጊዜ በኋላ ቤተሰቦቹ በግፍ እንደተገደሉ ይሰማል:: በካምፑ ውስጥ የነበረውን ነገር ሁሉ ያስባል:: ምናልባት በካምፕ ውስጥ ያለ ልብስ ልንኖር እንችላለን፣ ሊገርፉን ይችላሉ፣ ምናልባት ዝቅተኛ ስራ ያሰሩንም ይሆናል በአንድ ጊዜ ቤተሰብን ማጣት ግን የመከራ ጥግ ነው:: ቪክቶርን የገጠመው ይህ ነው::

ነገር ግን በዚህ ሁሉ ሰቆቃ መሀል አንድ ማንም የማይነጥቀው ነፃነት እንዳለው ያስተውላል:: ሃሳቡን የመምረጥ ነፃነት:: ስለዚህ ይህን ነፃነት ለመለማመድና ደስተኛ ለመሆን ይወስናል:: ሁልጊዜም ቢሆን ደስተኛ ፊቱ ወይ እየሳቀ ወይ ደግሞ ፈገግ እንዳለ ይታያል:: ጠባቂዎቹ ለምን እንዲህ ደስተኛ እንደሆነ ሲጠይቁት ‹‹ምክንያቱም ይሄ የኔ ምርጫ ነው›› ብሎ ይመልሳል:: በዛ የብዙ ሰዎች ሕይወት በአሰቃቂ ሁኔታ በሚያልፍበት ካምፕ ውስጥ የእርሱ ሕይወት እንደዚህ በደስታ ይቀጥላል::

ይህንን የሕይወት ምርጫውን የመከራው ዘመን ሲያልፍ ‹‹ለሰዎች ሁሉ የማጋራው መልእክት ነው›› ይል ነበር:: በመጨረሻ ከዛ የባርነት ካምፕ ሲለቀቅ እስራኤል ሀገር መኖር ጀመረ:: በዛም የራሱን መፅሃፍ ፃፈ:: ‹‹Man’s Search For Meaning›› ወይም ‹‹የሰው ልጅ የሕይወት ትርጉም ፍለጋ›› የተሰኘ መፅሃፍ ፅፏል:: በዚህ መፅሃፍ በርካታ ምስጋናዎችን ተችሯል:: መፅሃፉ በአምስቱ አህጉራት ባሉ የተለያዩ ቋንቋዎች ተተርጉሟል::

ቪክቶር እጅግ ከባድ ሁኔታ ውስጥ እንኳን ብንሆን የመደሰት መብት እንዳለን በሕይወቱ ያስተማረ የተግባር ሰው ነው:: ይሄ ምርጫችን ነው:: ምርጫችን በገጠመን ሁኔታና በሀሳባችን መሀል ያለው ክፍተት ውስጥ ይገኛል:: ብዙ የምናከብራቸው ስኬታማ ሰዎች በሕይወታቸው ተፈትነዋል:: ግን ሁሌም ቢሆን አመስጋኝ ናቸው:: በቤተሰብና በኑሮ ተፍትነዋል:: በድህነት አዘቅት ውስጥ ወድቀዋል:: ወይ ደግሞ አካል ጉዳተኞች ሆነዋል:: ነገር ግን ሁሌም መልካም ሀሳብን ብቻ ለማሰላሰል የመረጡ ናቸው::

አብዛኛው የሰው ልጅ ግን ይህንን ክፍተት ወይ አያውቀውም አልያም ደግሞ አይረዳውም:: ሕይወት ሎሚ ብትሰጠን መራራ መሆን ወይም የሎሚ ጭማቂን ማውጣት የእኛ ምርጫ ነው:: ለራስህ ሃሳብ ተጠያቂው አንተ ነህ:: ይህ ያልገባቸው ሰዎች ሁኔታዎች በተቀየሩ ቁጥር ስሜታቸውና የመኖር ጉጉታቸው አብሮ ይቀያየራል:: ለሚሰማቸው ስሜትም ሆነ ለሃሳባቸው ተጠያቂነት አይሰማቸውም:: ይህ ደግሞ ወቀሳ ወደሚባለው ጨዋታ ይከታቸዋል::

የዚህ አይነት ሰው ለምን ተበሳጨህ ሲባል ‹‹ሌሎች ይህን አድርገውኝ እንዴት አልበሳጭም›› ይላል:: ለምን እንደዚህ አይነት ሰው ትሆናለህ ሲባል ‹‹እኔ በቃ በተፈጥሮዬ የዚህ አይነት ሰው ነኛ፣ እኔ ምን ላድርግ፣ ይሄ እኮ የእኔ ሃላፊነት አይደለም›› እያለ ወይ ፈጣሪውን ያማርራል አልያ ደግሞ ሌሎች ነገሮች ላይ ጣቱን ይቀስራል:: በተቃራኒው ለሚፈጠሩ ችግሮች፣ ከባድና አስቸጋሪ ሁኔታዎች ሃላፊነት የሚወስዱ ሰዎች ጥቂት ናቸው::

እነዚህ ሰዎች ሁኔታው ምንም ቢሆን ከእነሱ የሚጠበቀውን ሁሉ ካደረጉ የገጠማቸው ችግር ቶሎ እንደሚያልፍ ያውቃሉ:: ከባድ ጊዚያት እኮ ይመጣሉ፤ ግን ለዘላለም አይዘልቁም:: የመጡት ሊያልፉ ነው:: በገጠመህ ነገር ማዘን ያንተ ምርጫ ነው:: እውነቱን ተቀብሎ፤ ኃላፊነት ወስዶ መጠንከርም ያንተ ምርጫ ነው:: አይምሮህ ላይ ከመጣው ሃሳብ ሁሉ ጋር አብሮ መጋለብ ስሜትህን ባለቤት አልባ ያደርገዋል:: ሕይወትህን ትርጉም ያሳጣዋል:: የገዛ ጭንቅላታችንን ካልተቆጣጠርነው ክፉ ጠላት ይሆናል::

አይምሮን በአግባቡ ስለመምራት ጥበብ ውስጥ ጠልቀን መግባት ከፈለግን መጀመሪያ ‹‹ለአእምሮዬ ሁኔታ ተጠያቂው እኔ ብቻ ነኝ›› ማለት መቻል አለብን:: መለወጥ አለብኝ፤ በአእምሮዬ የማመላልሰውን ሃሳብ መምረጥ አለብኝ፣ ደስተኛ ካልሆንኩ ተጠያቂው እኔ ነኝ፣ ደስተኛ የምሆነው የሚያስደስት ነገር ስለገጠመኝ ሳይሆን በምርጫዬ ነው፣ የመርከቤ ካፒቴን እኔ ነኝ፣ ሁኔታዎችና ሰዎች በተለዋወጡ ቁጥር አንዴ ደስተኛ ሌላ ጊዜ ደግሞ ሀዘንተኛ አልሆንም ማለት አለብን:: ሰላም!!

አስናቀ ፀጋዬ

አዲስ ዘመን ግንቦት 12/2015