መሐንዲሱ ጥበቃ

ኀዘን ሰው በሕይወት ጉዞው ውስጥ ከሚያጋጥሙት ክስተቶች መካከል አንዱ ነው። በተለይም እንደ ኢትዮጵያ ባለ ባህል ውስጥ ትልቅ ክብደት የሚሰጠውና ሕይወትን የሚቀማ ጭምር ሊሆን ይችላል። በቁምም ብዙ ዋጋ የሚከፈልበት እንደሆነ በብዙ መልኩ ይታያል። ቤተሰብ ሞቶ ቶሎ መጽናናት አይወደውም እስከ መባል ድረስም የሚያደርስ ነው። ነገሩ ክብደት የሚሰጠው ደግሞ በአንድነት የሚደረጉ ነገሮች መበርከታቸውና ግንኙነቱ መጠንከሩ ነው። ነገር ግን ድንገት ይህ የከረረ ቅርርብ በቋሚነት ሲቋረጥ ያንን ለመቋቋም አስቸጋሪ ይሆናል።ኀዘንን ለማሸነፍም ብዙ ትግልን ይጠይቃል።

አዲሱን እውነታ ለመቀበል ያስፈራንና በችግሩ ውስጥ ሆነን ዓመታት ይቆጠራሉ። ያ ደግሞ በሥራችን እንድንዳከም ያደርገናል። ባልተስተካከለ የኀዘን ሰለባ ውስጥ የመቆየታችን ምስጢርም ይኸው ነው። በብዙ መንገድ አኗኗራችን ፈተና የሚገጥመውም በዚህ ምክንያት ነው። ብዙዎች መሥራትና መለወጥ ሲችሉ፣ ነገሩን መቀበል አቅቷቸው ያልተገባ ችግር ውስጥ ሲዘፈቁ የምናያቸውም ይህ ነገር ስላለ ነው። የዜናው ህመም ሕይወታቸውን ጭምር ያበላሽባቸዋል። ከዚያ መጀመሪያ ራሳቸውን ይክዳሉ፤ ቀጥለው ደግሞ አካባቢያቸውን ይጠሉታል። አለፍ ብለው አገራቸውን ጭምር እስከመጥላትና ማማረርም ይደርሳሉ። ‹‹መኖር ለምኔ?›› እንዲሉ ሊያደርጋቸው ይችላል። ምክንያቱም ‹‹ኀዘኑን መርሳት አይቻልም፤ አሸናፊነቴ መቼም አይመጣም›› ብለው ደምድመዋልና።

ሕይወታቸው ኪሳራ ገጥሟቸውም ቢሆን ከስህተታቸው መማርን አይፈልጉም። ሁልጊዜም መተከዝና ማማረር ብቻ ልማዳቸው ይሆናል። ከነበሩበት የባሰ ሕመም ውስጥ ቢገቡም ማዘኑን መተው አይፈልጉም። መፍትሄው እነርሱም ተከታይ መሆናቸውን አውቀውና አምነው ሟቹን መርሳት ቢሆንም ማሰብ የሚፈልጉት ግን የነበረውን ግንኙነታቸውንና ፍቅራቸውን ብቻ ነው። ሀሳቦችን ማስወገድ እነርሱን መርሳት እንደሆነ ስለሚያምኑ ይህን ማድረግ ከባድ ይሆንባቸዋል። ውስጣዊው ዓለማቸው እውነታውን መቀበል ይሳነዋል። በዚህም ያልተገባ ዋጋ ይከፍላሉ። ከእነዚህ መካከል አንዱ ኢንጅነር ብርሃኑ ጉደታ ሲሆኑ፤ አብዝተው በማዘናቸው የማይወጡት መከራ ውስጥ አስገብቷቸው ነበር። መሐንዲስ ቢሆኑም ጥበቃና የቀን ሠራተኛ አድርጓቸው ነበር፤ ጎዳና አዳሪም ሆነው ነበር።

ዛሬም ቢሆን በመቄዶንያ የአረጋውያንና የአዕምሮ ሕሙማን መርጃ ማዕከል ውስጥ የአጭር የጽሑፍ መልዕክት (SMS) ተቀባይ የሆኑት የአዕምሯቸው ጉዳይ ችግር የገጠመው ስለነበርና ሌላ ቦታ ለመቀጠርም ሰው የሚፈልጋቸው ጊዜ ላይ ስላልሆኑ ነው። ኀዘን በተለይም ለኢትዮጵያውያን ሕይወትን የሚፈትን ስለሆነ ብዙ የሚመክሩት ነገር አላቸው። ምን ያህል ዋጋ እንደከፈሉም በሚገባ አሳይተውናል።

ኢንጅነር ብርሃኑ የተወለዱት በአዲስ አበባ ከተማ፣ ፈረንሳይ ለጋሲዮን አካባቢ ነው። አስተዳደጋቸው ግን በዚያው ሰፈር አልነበረም። ያደጉት በወላጆቻቸው ቤትም አይደለም። እናትና አባታቸውን በልጅነታቸው በሞት በመነጠቃቸው የወታደር ልጅ ነበሩና በወታደር ልጆች ማሳደጊያ ውስጥ ነው ያደጉት። እቅፍ ድግፍ ተደርገው በብዙ እንክብካቤ ውስጥ የማደግ እድል ገጥሟቸዋል። ሞግዚት ኖሯቸው፣ የሚማሩበት ነገር ተመቻችቶላቸው ጎዶሏቸውን ሳያስቡ ልጅነታቸው እስኪጠናቀቅ ኖረውበታልና ደስተኛ ናቸው። ስለዚህም ይህንን ማሳደጊያ መኖሪያ ብቻ ሳይሆን ራሳቸውን መፈተሻ፣ ታናናሾችን መንከባከቢያ፣ ራስን መጠበቅን እንዲሁም ማንበብና መማርን ማወቂያ ጭምር እንደነበረላቸው ያስታውሳሉ። ከሁሉም በላይ በፍቅር መኖርና ሰውን መውደድ ያስተማራቸው ቤት ስለሆነላቸው ሁሌም ይወዱታል።

 ማሳደጊያው ፍላጎታቸውንና ችሎታቸውን ለማወቅ እንዳገዛቸውም ያስረዳሉ። በዚህም ምን መሆን እንደሚፈልጉ አውቀዋል፤ የተለያዩ ሂሳብ ነክ ትምህርቶችን በብዙ መልኩ እንዲወዱ የሆኑትና የመጀመሪያ ዲግሪያቸውን በዘርፉ የሠሩትም በዚህ ምክንያት እንደነበር ነግረውናል።

ኢንጅነር ብርሃኑ ትምህርታቸውን አሃዱ ያሉት በዚያው በማሳደጊያ ተቋሙ ውስጥ ሲሆን፤ አምስተኛ ክፍል ድረስ ተከታትለውበታል። ቀጣዩን ደረጃ ደግሞ ምሥራቅ በር ትምህርት ቤት ተምረዋል። ከአስረኛ ክፍል በኋላ ደግሞ ወደ ኩባ በማቅናት እስከ 12ኛ ክፍል የተማሩ ሲሆን፤ የመጀመሪያ ዲግሪያቸውንም በዚያው በኩባ በሳይበርነቲክስ ማቲማቲክስ ማጥናት ችለዋል። ተጨማሪ የመጀመሪያ ዲግሪ የትምህርት ዕድል ያገኙት ደግሞ ምሥራቅ ጀርመን ሲሆን፤ ምህንድስና ያጠኑበት ትምህርት ቤት ነው።

ከኩባም ሆነ ከጀርመን መልስ አገራቸውን በተለያዩ ተቋማት ላይ ያገለገሉት ኢንጅነሩ፤ ሥራን አሀዱ ያሉት ከኩባ በጥሩ ውጤት ተመርቀው ሲመለሱ በትምባሆ ሞኖፖል ድርጅት ነው። የሂሳብ ሠራተኛም እንደነበሩ ያስታውሳሉ። ለ10 ዓመታት ያህልም በቦታው ላይ አገልግለዋል። ከዚያ የምህንድስናውን ትምህርት ተከታትለው ከመጡ በኋላ ደግሞ ጥቁር አባይ ኮንስትራክሽን ውስጥ በመግባት ለ15 ዓመት ያህል መሥራት ችለዋል። በተመሳሳይ ግብርና ምርምር ውስጥም ለሦስት ዓመታት የመሥራት ዕድል ነበራቸው። በአጠቃላይ ለ28 ዓመታት ሠርተዋል። ነገር ግን በኀዘን ሰቆቃ ምክንያት በአንድ አጋጣሚ ነገሮች ሁሉ ተመልሰው ከማይወጡበት ጉድጓድ ውስጥ ተቀብረዋል።

ለነገሩ መነሻው ልጃቸውንና ሚስታቸውን በአንድ ቀን ማጣታቸው ነው። አስተዳደጉ በማሳደጊያ ተቋም ለነበረ ሰው ደግሞ ዳግም ያገኘውን ፍቅር ማጣት ምን ያህል ከባድ እንደሆነ የነበረበት ያውቀዋል። ኢንጂነር ብርሃኑ በትዳር ሕይወታቸውን ብሩህ ለማድረግ አስበው ነበር የወደዷትን መርጠው ያገቡት። ልጅ ሳይኖራቸውም ከ10 ዓመታት በላይ አሳልፈዋል። ቤታቸው የበለጠ እንዲሞቅ ደግሞ ልጅ ይፈልጉ ነበር። አጥብቀው አምላካቸውንም ይማጸናሉ። ያሰቡትም እውን ሊሆንላቸው ሚስት አረገዘች። መውለጃ ቀኗም ደረሰና ወደ ሆስፒታል ገባች። ነገር ግን እርሷም ሆነች ልጇ በወሊድ ችግር ምክንያት ሕይወታቸው ስላለፈ ወደ ቤት አልተመለሱም።

ዳግመኛ የፍቅር ኑሮን በቤተሰብ ለማሳመር የጣሩት ኢንጅነር ብርሃኑም ባዷቸውን ቀሩ። ቤቱ እንኳንስ አቅፌ እስመዋለሁ ብለው የተመኙትን አዲሱን እንግዳቸውን ይቅርና ለዓመታት ያውቋት የነበረችውን ባለቤታቸውንም አላስገባላቸውም። ያ በደስታ የሚያውቁት ቤታቸው አፍ አውጥቶ ሊበላቸው ደረሰ። እያንዳንዱ ነገር እርሷን እያስታወሳቸው ሕመማቸውን ጨመረባቸው። እናም ስብራታቸው በቀላሉ ሊጠገንላቸው አልቻለም። ይህንን የብቸኝነት ሕይወት ብቸኝነትና ባላስለመዳቸው ቤት ውስጥ ማሳለፍ ሰቆቃው ቀላል አልሆንልህ አላቸው።

የእናትና የአባትን ፍቅር ሳይቀምሱት የቀሩት ሰው የሚስትን ጣዕም ከልጅ ጋር አጣምረው ለማጣጣም ቢመኙና ቢጓጉም አልቻሉም። ይህ ደግሞ ለሌላ ዳግመኛ ቅጣት አዘጋጃቸው። ይህም ሥራቸውን በአግባቡ መስራት ስላልቻሉ መስሪያ ቤት መሄድ ያቆሙበት ነው። በእርግጥ ይህም ቢሆን በቅጽበት የተፈጸመ አልነበረም። መስሪያ ቤቱ በተለይም ትንባሆ ሞኖፖል በብዙ መልኩ አግዟቸዋል። በፈለጋቸው ጊዜ እየገቡ ሲሠሩ ደሞዛቸውን ጭምር ሳይቆርጡባቸው ሲደግፋቸውና ሲያጽናናቸው ነበር። ነገሩ ከአቅም በላይ ሲሆን ነው ከመስሪያ ቤት እንዲለቁ የተደረጉት። ያም ሆኖ የመስሪያ ቤቱ ባልደረቦችና ጓደኞቻቸው እስከመጨረሻው አግዘዋቸዋል። ያሳደጋቸው ድርጅትም እንደደገፋቸው ነግረውናል። ኑሮን ግን ቀላል አልሆነላቸውም ነበር።

የዕለት ጉርሳቸውን ከአንዳንድ ጓደኞቻቸው በሚያገኙት ገንዘብ ቢሞሉትም የሚከፈላቸው ደመወዝ በመቋረጡ የቤት ኪራይ ግን መክፈል አልቻሉም። ይህም ሆኖ ወዲያው እጅ አልሰጡም ነበር። ከማንም እጅ ገንዘብ ተቀብለው ላለመኖር በብዙ መንገድ ኑሯቸውን ለመደጎም ተፋልመዋል። የተማሩበት ሙያ በብዙዎች ዘንድ ያስከበራቸው ነውና እርሱን ላለማዋረድም ጥረዋል። ነገር ግን እስከመጨረሻው አላዘለቃቸውም። እናም ከማሳደጊያ ውጪ የነበሩ እህትና ወንድም እንዲሁም እንጀራ እናት ነበሩና መቀላቀል ባይፈልጉትም ይህንን ማድረግ ውዴታቸው ሳይሆን ግዴታቸው እንደሆነ አመኑ። በቀጥታም ወደ እነርሱ ቤት አቀኑ።

የቤተሰባቸው መኖሪያ ፈረንሳይ አካባቢ ሲሆን፤ ከእነርሱ ጋርም ቢሆን ብዙ አልቆዩም። ባለባቸው ጭንቀት ምክንያት መስማማት አልቻሉም። የሚሏቸውንም አይሰሟቸውም። በእያንዳንዱ ጉዳይ በንግግር የሚግባቡ አልሆኑም። ስለዚህም ከጭቅጭቃቸውና አለመግባባታቸው የተነሳ ጎዳና ቤቴ ብለው ወደ ጎዳና ወጡ። ማየት የማይገባቸውን ስቃይም አሳለፉ። እርቧቸው የሚያድሩባቸው ቀናት ብዙ ነበሩ። የውርጩና የፀሐዩ ነገር’ማ አይወራም። ከሁሉም በላይ ደግሞ የተወለዱበት አካባቢ ላይና የሚያውቋቸው ሰዎች መካከል ሆነው የቀን ሥራ መስራት አንገት ያስደፋ ነበር። ከእነርሱ እጅ ለምኖ መመገብም እንዲሁ። ግን ዛሬን ለማለፍና ነገን ለማየት ይህ ያስፈልጋልና አድርገውታል።

ኢንጅነር ብርሃኑ በከፍተኛ ጭንቀት ውስጥ ስለነበሩ ሁሉም የፈረንሳይ አካባቢ ነዋሪ ይረዳቸው ነበር። እናም ‹‹የኢትዮጵያ ሕዝብ ደግ ሕዝብ ነውና ሁልጊዜም ይኑርልኝ›› ይላሉ። ሕዝቡ ባይደግፋቸው ኖሮ የዛሬ የመቄዶንያ ኑሮም እንደማይታሰብ ይናገራሉ። ጎዳና ወጥተው ለ10 ዓመታት ቆይተዋል። በዚህም የዕለት ጉርሳቸውን የሚሞሉት በቀን ሥራ ነበር። መስራት በሚችሉት ዕድሜ ላይ እያሉ ሙያቸውን ሳይሆን ጥበቃ፣ የጉልበት ሠራተኛ መሆናቸው ሁሌም የሚቆጩበት ነገር ነው። ኀዘን ባያበዙና ስሜታቸውን ቀደም ብለው ተቆጣጥረውት ቢሆን ኖሮ የት እንደሚደርሱ ያውቁታል።

ስሜታቸውን ለመቋቋም ሀብታቸውን ጨረሱ፣ ችሎታ እንደሌለውም ሆኑ። ብስጭታቸው እየጨመረ በመምጣቱም በጎዳና ላይ የተለያዩ መከራዎችን አሳለፉ። ይህ ደግሞ ከሰውነት ጎዳና አወጣቸው፤ ዝቅም አደረጋቸው። ‹‹አትችልም›› ጭምር አስባላቸው። ይሁን እንጂ ‹‹ሳይደግስ አይጣላ›› እንዲሉ በጓደኛቸው ጥቆማ መሠረት መቄዶንያን ተቀላቀሉ። መጀመሪያ የአዕምሮ ህክምና ተደርጎላቸውም ከማዕከሉ ሳይወጡ በጥበቃ ክሊኒኩ ውስጥ እንዲያገለግሉ ሆኑ። ቀጥለውም ወደሌላ ክፍል ተዛወሩ። ይህም በዚያው በመቆዶንያ ውስጥ የፋይናንስ ክፍል ጥበቃ የሆኑበት ነው። በመሆን ማገልገል ጀመሩ። አሁን ደግሞ የአጭር የጽሑፍ መልዕክት (SMS) ተቀባይ ናቸው። አገግመው በሥራ ላይ ከተሰማሩ አምስት ዓመታት ተቆጥረዋል።

‹‹ሕይወት ሸክላ ናት፤ ቶሎ የምትሰበርበት ብዙ ምክንያት አላት። ከተሰበረች ደግሞ መመለሻዋ ቀላል አይሆንም። ዳግም ለማገገም ወይም ለመጠገን ብዙ ዋጋ ታስከፍለናለች። ስለዚህም ዋስትናውን ቀድመን ማስቀመጥ ያስፈልገናል። ውድቀታችን የእኛ ብቻ እንደማይሆንም ማመን አለብን። የቤተሰብ ከዚያም አልፎ አርአያ የሆናቸው ሰዎች ሁሉ ይሆናል። እናም በእውነት ነገሮችን መቀበልና ለችግሮቹ እልባት በጊዜው ማግኘት አማራጭ ሳይሆን ግዴታ ሊሆን ይገባል›› የሚሉት ባለታሪካችን፤ ‹‹ችግር የገጠመው ሰው በተለይም ከኀዘን ጋር ተያይዞ ጭንቀቱን የሚያበዛ ሰው ሊወስደው የሚገባው የመጀመሪያ እርምጃ ቶሎ መጽናናት ነው። ሆኖም ራሱን የሚያውቀው ራሱ ነውና ለመኖርና ሌሎችን ለመጥቀም ካሰበ መጀመሪያ ራሱን ማከም ያስፈልገዋል። አለበለዚያ ግን የማይወጣው አዘቅት ውስጥ ይገባል›› ሲሉ ይመክራሉ።

‹‹ሕይወት በተመረጠላት መንገድ የምትጓዝ ናት። ጠማማውን ከመረጥነው የተጣመመ ጉዞ ውስጥ ትከተናለች። የተቃናውን መስመር ከያዝን ግን ታንገዳግደን ይሆናል እንጂ መቼም አትጥለንም። ብዙዎች ከዚህ አንጻርም ተሳክቶላቸዋል ወይም ወድቀዋል። በተለይ በሕይወት ላይ ተስፋ መቁረጥ ስኬታማ የሆነውን እንኳን ሊያሳጣን እንደሚችል ከእኔ ሕይወት መማር ይቻላል›› ይላሉም።

ኢንጅነር ብርሃኑ፤ የኀዘን ማብዛት አዕምሯዬን ከንቱ አድርጎ ከመሐንዲስነት የቀን ሠራተኛ እንዲሁም ጥበቃ አድርጎኝ ነበር። በሙያዬ ብቻ ሳይሆን በኑሮዬም የማስተምረውን ሰው እንዳላፈራ አድርጎኛል። እናም ሰዎችም ይህ በሕይወታቸው እንዳይሆን ቀድመው ስለራሳቸው ማሰብ አለባቸው፤ ቋሚ መሆናቸውን መጀመሪያ ሊቀበሉት ይገባል። በዚያው ልክ ተከታይ እንደሆኑም አስበው በቆዩበት ጊዜ ውስጥ የማይጠፋውን አሻራቸውን ማኖር ይኖርባቸዋል። ለዚህ ደግሞ ከሁሉም የራቀ የሚያደርገውን ኀዘንን ርግፍ አድርገው መተውም ይጠበቅባቸዋል መልዕክታቸው ነው።

እውነታዎችን ለመለወጥ የማያስችሉን ነገሮች ‹‹ቢሆን ኖሮ››ን ዳግም መኖራችንና ‹‹ምን ይከሰት ነበር?›› ከሚለው ተስፋ አለመውጣታችን እንደሆነ የሚያነሱት ኢንጅነሩ፤ ጸጸት የኀዘን ዳርቻ የለውም። ምክንያቱም ሁልጊዜ አሰላሳይ ያደርጋል። የወደፊቱን ለመመልከት እና ዕቅዶችን ማውጣት አያስችለንም። ምንም ነገር አያስደስተንም ወይም አያነሳሳንምም። በዚህም ሥራችን የዕለት ጉርሳችንን መሙላት ብቻ ነው። እናም ሁለት ነገሮችን አይቶ ውሳኔ መስጠትን ካልለመድን አወዳደቃችን የከፋ ይሆናል ይላሉ።

የመጀመሪያው ‹‹ራሳችንን መውቀሳችን ምን ሰጠን›› የሚለው ሲሆን፤ ሁለተኛው ደግሞ ‹‹ከዚያ በኋላ ምን መጣ›› የሚለው ነው። ባደረግነውና ባላደረግነው መካከል ያለውን ልዩነት ማጤን ተገቢነት አለው። ያን ጊዜ መልሱን እናገኘዋለን። ብዙ ጊዜም ዋጋ የከፈልንለት ከወደቅን በኋላ የምናየው መሆኑን እኔ ምስክር ነኝ። ዛሬ ላይ የቀደመውን ባስበው ምንም ላመጣ አልችልም። ትናንት ግን አስቤው ቢሆን ኖሮ እዚህ ቦታ ላይ አልገኝም ነበር። ስለሆነም ትናንት በትናንት መሠራት አለበት እንጂ ትናንት በዛሬ መኖር የለበትምና ይህንን አስባችሁ በሕይወታችሁ ተንቀሳቀሱም ሲሉ ይመክራሉ።

ጽጌረዳ ጫንያለው

አዲስ ዘመን  ሚያዝያ 8 /2014