መንግስት በሕዝቡ ሲነሱ የነበሩ የመልካም አስተዳደር ችግሮችን ለማቃለልና ፈጣን ምላሽ ለመስጠት ይረዳሉ ያላቸውን መፍትሔዎች ሲወስድ መቆየቱ ይታወቃል፡፡ ከችግሮቹ ተያያዥነት የተነሳም በተለያዩ የአገሪቱ አካባቢዎች ግጭቶችና አለመረጋጋቶች ሲከሰቱም ይስተዋላል፡፡ ይህንን መሠረት አድርጎም የአመራሩን ቋት እንደ አዲስ ማዋቀር በትኩረት ካከናወናቸው ተግባራት ውስጥ ይጠቀሳል፡፡
በዚህም ግማሽ በመቶ የሚሆነው የመንግስት የሥራ ኃላፊነት ቦታ በሴቶች ተይዟል፡፡ በተለይ በቁልፍ ዘርፍነት ካሉት መካከል አንዱ የሆነውን የአገር መከላከያ ሚኒስቴር በመምራት በአፍሪካ ሁለተኛዋ በአገሪቱ የመጀመሪያዋ ሴት ሚኒስትር መሆን የቻሉት ኢንጅነር ዓይሻ መሐመድ ናቸው፡፡ እኛም በዛሬው እትማችን በአጠቃላይ የተቋሙ ቁመና ላይ አተኩረን ከሚኒስትሯ ጋር ያደረግነውን ቆይታ ይዘን ቀርበናል፡፡
አዲስ ዘመን፡- ወደ ዋናው ጉዳይ ከመግባታችን በፊት አራት ወራትን ወደኋላ እንውሰድዎትና ለመጀመሪያ ጊዜ የኢፌዴሪ መከላከያ ሠራዊት መሪ ሆነው ኃላፊነት ሲሰጥዎት ምን ተሰማዎት?
ኢንጅነር ዓይሻ፡- ለምን? እና እንዴት? የሚሉ ጥያቄዎችን በውስጤ ያጫረ ወቅት ነበር፡፡ በኋላ ግን የመንግስት አደራና ኃላፊነት ነው ወደሚል ሃሳብ መኬዱ አይቀሬ ይሆናል፡፡ የመሪነት ሚና በየትኛውም ተቋም ያለና ተመሳሳይ በመሆኑ ‹‹እችለዋለሁ? ወይስ ያዳግተኝ ይሆን? ባያስብልም እንኳ የአገሪቱን መከላከያ ሚኒስቴር መምራት ማለት አገርን መምራት በመሆኑ ግን የዚህ ግዙፍ ተቋም መሪ መሆን ድንጋጤን ይፈጥራል፡፡
በተቋሙ ውስጥ ትራንስፖርት፣ የሰው ኃይል፣ ጤና፣ ትምህርት ፋይናንስ ሁሉም በየክፍሎቹ በተቋሙ ውስጥ ተዋቅረው ይገኛሉ፡፡ በትምህርት ዘርፉ እስከ ዩኒቨርሲቲ ደረጃ፣ በጤናው ከክሊኒክ እስከ ከፍተኛ ሆስፒታል እንዲሁም የማድረግ ብቃትን ለማረጋገጥ የሚከናወኑ በርካታ ተግባራትም ተጠቃሽ ናቸው፡፡ በተያያዘ ኢንዱስትሪዎች፣ መሠረተ ልማት ግንባታዎች ሁሉ ያካተቱ ሥራዎችም ይከናወናሉ፡፡ በውስጡ አቅፎ የያዛቸው ዘርፈ ብዙ ተግባራትም ከብዙ ተቋማት ጋር እንዲሰራ አድርጎታል፡፡
ተልዕኮው ከባድ ነው፡፡ ይሁን እንጂ በሕግና በሥርዓት የሚመራ፣ አመራሩም ሆነ ሠራተኛው ሥራውን ተረድቶ በአግባቡ ማስኬድ የሚችል፣ የራሱ የሆነ የሥራ ፍሰት ያለው እንዲሁም በቢሮ ውስጥ ተገኝቶ ሥራ ከመሥራት ባሻገር ሕይወቱን ለመስጠት የተዘጋጀ ኃይል መሆኑ ተልዕኮውን በአግባቡ ለመወጣት የሚያስችል መልካም አጋጣሚ ተደርጎ ይወሰዳል፡፡ በሲቪል ሰርቫንቱ ላይ የሚስተዋሉ የተሻሉ አማራጮችን ማፈላለግ በሠራዊቱ ላይ የሌለና ይልቁንም ሕይወቱን ለሕዝብ የሰጠ ኃይል በመሆኑ የመሪነት ሚናን በሚገባ ለመወጣት ያግዛል፡፡
መጀመረያ ግን ሆኖ ስለማያውቅና ተቋሙ ተልዕኮው ምን እንደሆነ ባለመረዳት መሳሪያ ከመተኮስ ያለፈ ሚና እንዳለው የመገንዘብ ክፍተት ይኖራል፡፡ ወታደራዊ ዲፕሎማሲው ቀላል ባለመሆኑ ሌላኛው ውጭ ጉዳይ ተደርጎም ይወሰዳል፡፡ ለችግሮች ፈር መያዝና መፍትሔ ሁሉ የመጀመሪያው በር ይኸው ተቋም ነው፡፡ በዚህም የተቋሙ ኃላፊ በሚል ሹመት ሲሰጥ ለመጀመሪያ ጊዜ በፈጠረብኝ ድንጋጤ የተነሳ የተወሰኑ ቀናት ተረጋግቼ ነበር ወደ ተቋሙ ያቀናሁት፡፡ ሌላ ተቋም ላይ ምደባ ቢደረግ ያን ያክል ብዙ ክብደት ኖሮት ባይታይም የአገሪቱ መከላከያ ሚኒስቴር ተደርጎ መሾም ግን ትልቅ ኃላፊነት ነው፡፡ የኋላ ኋላም ወደ ውስጥ ሲገባ ለጥያቄዎች ሁሉ ምላሽ ተገኝቶ አገርን ለማገልገል ከዚህ የተሻለ ቦታ እንደሌለ ማየት ስለሚቻል የተሻለ ሥራ ለመሥራት መነሳሳትን ፈጥሮብኛል፡፡
አዲስ ዘመን፡- ከተሾሙ በኋላ አጠቃላይ መከላከያን እንዴት አገኙት? ቁመናውስ ምን ይመስላል?
ኢንጂኒየር ዓይሻ፡- ተቋሙ በጣም ሰፊና ትልቅ ተቋም ነው፡፡ ማሻሻያ እንደሚፈልግም የተሸሸገ አይደለም፡፡ አሰራሩንም ማስተካከል የሚጠይቁ ሁኔታዎች አሉ፡፡ በዚህም ሰዎች ሲሰሩ የነበሩበትን መንገድ በተሻለና ውጤት ሊያመጣ በሚችል መንገድ ለመሥራትም ታሳቢ ተደርጓል፡፡ ለዚህም ደግሞ ከፍተኛ ፍላጎትና ተባባሪነት አለ፡፡ ተልዕኮ ተጀምሮ ሊጨረስ የሚችልበት ቁመና ያለው ተቋምም ነው፡፡ እየተደረጉ ባሉ የለውጥና ማሻሻያ ሥራዎችም አደረጃጀቱ ተፈትሾ ተስተካክሏል፡፡ የሰው ኃይልም ተልዕኮው በሚጠይቀው ብቃት እንዲመደብ ተደርጓል፡፡ በተቋሙ የተጀመረው መነሳሳትና የለውጥ ፍላጎት ግለቱን ጠብቆ በፍጥነት እንዲሄድ ሁኔታዎችን የማመቻቸትና አፋጣኝ ምላሽ የሚሹ ጉዳዮችን ውሳኔ ማሳረፍ ይገባል፡፡ ለዚህ ዝግጁ በሚያደርግ መልኩም አሰራሮችን በተሻለ የመተካትና ሚናን ለመወጣት የሚያስችሉ ሁኔታዎችን የማመቻቸት ሥራ እየተሰራ ነው፡፡
አዲስ ዘመን፡- በተቋሙ የተጀመረው ማሻሻያና የለውጥ ሂደት በምን ሁኔታ ላይ ይገኛል?
ኢንጂነር ዓይሻ፡- በአሁኑ ወቅት አደረጃጀቶች፣ የሰው ኃይል ምደባ እንዲሁም የአሰራር ስርዓቶች እየተዘረጉ ነው፡፡ ይህንን ወደ ሥራ በማስገባት ሠራዊቱና ሕዝቡ ግንዛቤ እንዲኖረው ማድረግ ይጠይቃልና ይህም እየተሰራበት ይገኛል፡፡ የሠራዊቱን ኑሮ ለማሻሻልና ወኔና መነሳሳቱን በመጨመር ግዳጁን በዛ ደረጃ እንዲወጣ ለማስቻልም አስፈላጊ ሥራዎች እየተሰሩ ነው፡፡ አጀማመሩ በጣም ጥሩ እንደሆነም ታይቷል፡፡
በተቋሙ ውስጥ ከታቀፉት ሠራዊት አባላት ውጪም በአገሪቱ በርከት ያለ ቁጥር ያላቸው ታጣቂ ኃይሎች ይገኛሉ፡፡ በሪፎርሙ ከሚሰሩ ሥራዎች መካከልም አሳምኖ እንዲቀላቀሉ ማድረግ ሲሆን፤ ትልቅ ሥራንም ይጠይቃል፡፡ አንድን ታጣቂ ኃይል ማሻሻያ ውስጥ ከትቶ በተረጋጋ ሁኔታ ውስጥ እንዲሄድ ማድረግ መቻልም ትልቅ ውጤት ተደርጎ ነው የሚወሰደው፡፡ ይህም ጥሩ እየተመራ እንዳለና ማሻሻያው መሬት የመንካት ዕድሉ ከፍተኛ እንደሆነም ማሳያ ይሆናል፡፡
አዲስ ዘመን፡- በአሁኑ ወቅት የግጭቶች መበራከት የለውጥ ተግዳሮት ከመሆን ባሻገር የአገር አንድነት ስጋትም ናቸውና ችግሮቹ በዘላቂነት እንዲፈቱ የተቋሙ ሚና ምን ይሆናል?
ኢንጂነር ዓይሻ፡- ተቋሙ በየጊዜው የሚያደርጋቸው ውይይቶች ሠራዊቱ መስመር ላይ እንዲሆን የረዳው ሲሆን፤ ከዚህ የተለየ ቢሆን ኖሮ ግን ምናልባትም ለውጡን ማየት አዳጋች ይሆን ነበር፡፡ በግልጽና የመሰላቸውን አስተሳሰብ አንስተው ውይይት የሚያደርጉባቸው መድረኮች መኖራቸውም አዎንታዊ አስተዋፅዖ አበርክቷል፡፡ እሴቶቹን መገንዘብና ሆኖ እንዲገኝ የማድረግ ሥራ እየተሰራም ነው፡፡ በዚህም ሁሉንም ብሔር ብሔረሰቦችና ሕዝቦች የስልጣኑ ባለቤቶች በመሆናቸው ማንም የመንግስትና የሕዝብ የሥራ ኃላፊነትን ተቀብሎ መራሄ ወንበሩን ቢቆናጠጥ ሕገመንግስቱን እስካከበረ ድረስ ሠራዊቱ አብሮ መቀጠል ይችላል፡፡ ከፖለቲካ ወገንተኝነት የፀዳ ሠራዊት መሆን አለበት የሚለው ሃሳብ ብዙ ጊዜ የተሰራበትና አሁንም እየተሰራበት የሚገኝ ነው፡፡ ከዚህ ጋር ተያይዞ የሚነሱ ችግሮች ቢኖሩም አስተሳሰቡ የተሸራረፈው ብዙም አይደለም፡፡ በዚህም ሠራዊቱ መገለጫው ሕዝባዊነቱ ነው፡፡
አዲስ ዘመን፡- የፖለቲካ አመራሩ የዴሞክራሲ ብሔርተኝነት አስተሳሰብ መሸርሸር ወደ ሠራዊቱ እንዳይዛመት ምን እየተሰራ ነው?
ኢንጂነር ዓይሻ፡- ሠራዊቱ የራሱ መወያያ ሰነዶች እንዲዘጋጁለት ብሎም የዴሞክራሲያዊ አስተሳሰቡ እንዳይሸረሸር ከፖለቲካ ወገንተኝነት የፀዳ እንዲሆን መርህ ተቀምጧል፡፡ ‹‹ሠራዊቱ ብሔር ሳይሆን አገር ብቻ ነው ያለው›› በሚል መፈክር እንዲመሩ፣ እንዲገነዘቡና ሆነው እንዲገኙ ለማድረግ የሚከናወኑ የአቅም ግንባታ ሥራዎች አሉ፡፡ በአሁኑ ወቅት ካለው ነባራዊ ሁኔታ ጋር የሚሄዱ ሰነዶች ላይ ግን በርካታ ውይይቶች ተካሂደዋል፡፡ በዚህም ሠራዊቱ ነባራዊ ሁኔታ ሲረዳ የራሱን አቋም እየያዘ ይሄዳል፡፡
አዲስ ዘመን፡- መከላከያ በአገሪቱ የተለያዩ አካባቢዎች የሚያጋጥሙ የሰላም መደፍረስ ለማረጋጋት ምን እየሰራ ነው? የተገኘውስ ውጤት ምን ይመስላል?
ኢንጂነር ዓይሻ፡- በአገሪቱ የተለያዩ አካባቢዎች የሚስተዋሉ አለመረጋጋትና ግጭቶችን ለማረጋጋት መከላከያ እየሰራ ነው፡፡ በክልሎች በሚፈጠሩ ችግሮችም የክልል አስተዳደሮቹ ሲጠይቁ ነው የሚገባው፡፡ በገባባቸው የማረጋጋት አካባቢዎችም ችግሩ በፍጥነት ተፈትቶ ወደ ቀድሞ ሠላም ሲመለስ ይታያል፡፡ ሠላም እንዲከበር ሠራዊቱ በተሰማራባቸው ቦታዎች ሁሉ ችግሩን ሳይፈታና ሳያረጋጋ የተመለሰበት አዳጋች ሁኔታ የለም፡፡ ነገር ግን አሰራሩን ካለመገንዘብ ቶሎ እንዲገባ የሚመጡ ጥያቄዎች አሉ፡፡
ሠራዊቱ ሕዝባዊ ባህርይውን ተላብሶ የሽምግልና ሚናም ይጫወታል፡፡ በዚህም ሕዝብና ሕዝብና የማወያየትና የመፈናቀል አደጋ የገጠማቸውንም ለመደገፍ ከራሱ ራሽን ቀንሶ በመመገብ በካምፑ እያቆየ እንደሆነ ይታያል፡፡ በተመሳሳይ ዘረፋ ሲኖርም ተከታትሎ ሀብቱን የማስመለስ ሥራም በመሥራት ከሕዝቡ ጋር በቅርበት ለችግሮች መፍትሄ እያፈላለገም ነው፡፡ በዚህም ሕዝቡ ለተቋሙ ትልቅ አመኔታ እንዲጥልና መከላከያ ካለ ደህንነቱ የተጠበቀ እንደሆነ እንዲያምን ስላደረገው ሠራዊቱ በገባባቸው አካባቢዎች ችግሮች በቶሎ እንደሚረግቡ ለመገንዘብ ይቻላል፡፡ ባካበተው ልምድ ውስጣዊ ሠላምን ለመጠበቅ ትልቅ አቅም እያመጣ ነው፡፡
ለውጥ ለሁሉም ሰው እንዲያስደስትም አይጠበቅም፡፡ ለውጥ ሊያማቸው የሚችሉ አካላትም ይኖራሉ፡፡ ይህም የችግሮቹ ምንጭ ሆኖ መሠል ተግዳሮቶች ሊጋጥሙ ይችላሉ፡፡ ተቋሙም ለዚህ ዝግጁ ነው፡፡ ተልዕኮ ሲሰጠውም በፍጥነት ከአካባቢው ማህበረሰብና ከአስተዳደሩ ጋር ተቀናጅቶ ሠላም እንዲሰፍንና ህብረተሰቡም ወደነበረበት ሥራ እንዲመለስ ያደርጋል፡፡ ቀደም ብሎ ያጋጠሙ ችግሮች ግን በርካታ ሥራን የሚጠይቁ እንደሆኑ መገንዘብም ያስፈልጋል፡፡
ሕዝብ ለሕዝብ ግንኙነቱን ማጠናከርና በባህላዊ ብሎም በመንግስታዊ መዋቅሩ አማካኝነት እርቅ መፍጠር ያስፈልጋል፡፡ በዚህ ውስጥም ቢሆን ተቋሙ ተሳታፊ ነው፡፡ መጀመሪያ ሚናው ሕግን ማስከበር በመሆኑ ኢሕገመንግስታዊ በሆነ መንገድ የሕዝብን ሠላም የሚያደፈርሰውን አካል አደብ እንዲገዛ ማድረግ ላይ ውስንነት የለበትም፡፡ ይህን ካደረገ በኋላም ሕዝብ ለሕዝብ ግንኙነቱ እንዲቀጥልና ተፈናቃዮች ወደ መኖሪያ ቀያቸው እንዲመለሱ ማድረግ ላይ ትኩረቱን ያዞራል፡፡ ወደ ዘወትር ሥራው ሲገባና መስመር ውስጥ ሲመለስም ይወጣል፡፡
አዲስ ዘመን፡- መከላከያ ሠራዊቱ ከአገሩ አልፎ በአፍሪካ ዕውቅና ያለው በሥራውም የተዋጣለትና ምስጉን እንደሆነ ይታወቃል፡፡ በሌላ በኩል ደግሞ በአገሪቱ ያሉ አለመረጋጋቶች እየጎሉ በመምጣታቸው የውጭውን እያስከበረ የአገሩን እንዴት የሚል ጥያቄዎችን ሲያነሱ ይደመጣልና ይህ እንዴት ይታያል?
ኢንጂነር ዓይሻ፡- ትክክል ነው ችግሩ ተገምግሟል፡፡ ነገር ግን የክልሎች አቅም ማነስ፣ አንዳንዴም ሕዝባዊ ባህርይን አለመላበስ፣ የተለያዩ የለውጥ ሂደት የወለዳቸው ጥያቄዎች እንዲሁም የመከላከያ ሠራዊቱን ተልዕኮ ካለመረዳት የሚመነጩ ናቸው፡፡ ተቋሙ ተልዕኮው አገርን ከውጫዊ ኃይልና ውስጣዊ የፀረ ሠላም ኃይል መጠበቅ ነው፡፡ ነገር ግን ደግሞ እያንዳንዱ ብሔረሰብ መካከልና በየቀበሌና ጉራንጉር ምን ሊከሰት ይችላል? በሚል የሚሰራ አይደለም፡፡ የውስጣዊ ሠላም መደፍረስ ሲከሰት በተቻለ መጠን ክልሎች የማረጋጋት ሃላፊነት አለባቸው ካልተቻለ መከላከያ ሊገባ ይችላል፡፡ ይህ ሊደረግ የሚገባው በክልል ደረጃ ነው፡፡ በዛ ደረጃ መሠራት ያለባቸው ሥራዎች ናቸው ለመከላከያ ሸክም ሆነው የሚመጡት፡፡ የመከላከያ ሠራዊቱ እርዳታ ጥያቄ እንዲነሳ እያደረገ ያለውና ችግሩ የደረሰበት ደረጃ የክልሎች አቅም ማጣትን ያመላክታል፡፡
ጥያቄዎቹ የሚነሱበት ሌላኛው ምክንያት የተቋሙን ተልዕኮ በግልጽ ባለመገንዘብ የተነሳ ነው፡፡ እንደ መንግስት ግባ ሲባልም ነው የማረጋጋት ሥራ የሚሰራው፡፡ ራሱንም የሚያዘጋጀው ከተሰጠው ተልዕኮ አንፃር ነው፡፡ በአሁኑ ወቅት የሚታዩት ችግሮች ግን ለዚህም ራሱን ማዘጋጀት እንዳለበት ይጠቁማሉ፡፡ ከአገር ውጪም ሆነ በአገር ውስጥ ግን በቀረበ ጥያቄ መሠረት የሕዝብን ደህንነት ለማስጠበቅ ገብቶ ይሰራል፡፡
አዲስ ዘመን፡- ተቋሙ ዋነኛ ተልዕኮው የአገሪቱን ሉዓላዊነት ማስጠበቅ ቢሆንም አሁን ባለው ነባራዊ ሁኔታ ግን የማረጋጋት ሥራ እየሰራ ነው፡፡ ከዚህ አንጻር ችግር ከመፈጠሩ አስቀድሞ የመከላከል ሥራ ላይስ ምን የታሰበ ነገር አለ?
ኢንጂነር ዓይሻ፡- ተግባሩ መለመድ የሌለበት ሆኖ ክልሎችና አካባቢ አስተዳደሮች አቅም እንዲኖራቸው ለማድረግ ግን እያሰለጠነ ነው፡፡ ግንባታው በሠራዊቱ ደረጃ እንዲሆንና የአካባቢው ፖሊስና ልዩ ኃይል በሕዝባዊነት እንዲገነባ ለማድረግ ሰነዶች በማዘጋጀት አመራሩና አባሉ እንዲሰለጥን ልዩ ድጋፍ እያደረገ ይገኛል፡፡ ዘላቂ መፍትሔውም እያንዳንዱ ክልል በምን ደረጃ ነው አቅም ሊኖረው የሚገባው የሚለው በመንግስት ደረጃ ምላሽ ማግኘት ይኖርበታል፡፡ በመቀጠልም ያንን ለማሳካት መከላከያ በማሰልጠንና በመደገፍ ይሰራል፡፡ አገራዊ የፀጥታ አካላትና መከላከያ ምን ዓይነት የሥራ መስተጋብር ሊኖራቸው እንደሚገባ በዘላቂነት መሰራት ያለበት ሥራ አለ፡፡ ተቋሙም በዕቅድ ይዟል፡፡
የተበላሹ ትስስሮችና አስተሳሰቦች እንዲስተካከሉ እንዲሁም ኃላፊነት የጎደላቸው ሥነምግባሮችም ካሉ በመልካም እሴት እንዲገነቡ በቀጣይ መቶ ቀናት ዕቅድ ውስጥ ተይዟል፡፡ የክልሎችን አቅም በመፈተሽ መንግስት ደግሞ በዘላቂነት የክልሎችን አቅም ደረጃ ማስመጥ አለበት፡፡ ያንን እንዲደርሱም መከላከያ መደገፍ አለበት፡፡ እስከዛውም ማን ምን ይስራ? በሚል መድረኮች በመፍጠርና አቅም በመገንባት ከአቅማቸው በላይ ሲሆን ደግሞ ገብቶ በማስተካከል ረገድ እየሰራ ይገኛል፡፡ ጊዜው የጠየቀው ግዳጅ በመሆኑ ቢሰራም በቀጣይ ግን ሕዝቡንና ሠራዊቱን የሚያቀርራቡና ግንዛቤውን የሚያሳድጉ መድረኮች እየተፈጠሩ ውይይት እየተደረገ ይኬዳል፡፡
አዲስ ዘመን፡- መከላከያ የባህር ኃይል እንደሚኖረው እየተገለፀ ነው፡፡ የትኛውን የባህር ክልል ሊጠብቅ ነው? እንዴትስ ይደራጃል? በአሁኑ ወቅት አስፈላጊ የሆነበት ምክንያትስ ምንድን ነው?
ኢንጂነር ዓይሻ፡- የት መሆን አለበት የሚለው ገና በመንግስት ውሳኔ የሚያገኝ ጉዳይ ሲሆን፤ የባህር ኃይል አስፈላጊነት ግን አጠያያቂ ባለመሆኑ በዚህ ላይ መግባባት ከተደረሰ ለምን አስፈለገ የሚለው ብዙ ሥራዎች በመኖራቸው የሚለው ምላሽ ይሆናል፡፡ አደረጃጀቱ ምን መምሰል እንዳበት ለመወሰንም የተለያዩ አገራት ልምድ እየተወሰደ ነው፡፡ ጥናትም ተደርጓል፤ አደረጃጀትም ተፈጥሮለት ሰዎች ተመድበዋል፡፡
በቅድሚያ ግን የባህር ኃይል የማድረግ አቅምን ለማሳደግ መሠረታዊ አቅም መፈጠር አለበት፡፡ በመሆኑም ቁሳዊ የሆነው ሥራ ከመጀመሩ በፊት ትኩረት የሚሰጠው ተግባር በመሆኑ እየተሰራበት ነው፡፡ ቁሳዊ የሆነው ሥራም ቦታ ከተለየ በኋላ በምን መንገድና በየትኛው ደረጃ የሚለው ሲወሰን የሚሰራ ይሆናል፡፡ ተልዕኮውም መንግስት አቋም ሲወስድበት ይቀመጣል፡፡ ይህን መሸከም የሚችል አደረጃጀትና የአቅም ግንባታ ሥራ ግን ተቋሙ እየሰራ ይገኛል፡፡
ባህር በር ያላቸውም የሌላቸውም የተለያዩ አገራት ምን እንደሚመስሉ ለምንና እንዴት እንደሚጠቀሙባቸውም ልምድ እየተወሰደ ነው፡፡ ተቋሙ የተገኘውን የተሻለ ተሞክሮውን በመቀመር እንዲሁም ምክረ ሃሳብ ጭምር ለመንግስት ያቀርባል፡፡ በመቀጠል ወደ ሥራ ሲገባም ቦታ ልየታው እስኪታወቅና ውሳኔ እስኪያርፍ የሰው ኃይል ግንባታ ላይ በትኩረት ይሰራል፡፡ ሥራው ብዙ የሰው ኃይል እንዲሁም ፋይናንስን የሚጠይቅ በመሆኑም በአሁኑ ወቅት ቀጣይ ወደ ሥራ ለመግባትና ከውጤት ሊያደርሱ የሚችሉ አስፈላጊ ቅድመ ዝግጅቶች እየተደረጉ ነው፡፡
አዲስ ዘመን፡- የሠራዊቱ ጥቅማ ጥቅም ጥያቄ እንዴት ይፈታል? ከዚህ ቀደም ችግር እንዳለባቸው በማንሳት ወደ ጠቅላይ ሚኒስትር ጽህፈት ቤት አቅንተውም እንደነበር ይታወሳልና የውስጥ የመልካም አስተዳደር ችግሮች የሚፈቱበት መንገድ ምን ይመስላል? መሰል ችግር እንዳይፈጠርስ ምን ይሰራል?
ኢንጂነር ዓይሻ፡- ተቋሙ እያደረገ ባለው ማሻሻያ የሠራዊቱን ኑሮ ማሻሻል አንዱ ግብ አድርጎ እየሰራበት ነው፡፡ ኑሮው ሲሻሻልም አመጋገቡ፣ አለባበሱ፣ አሰፋፈሩ፣ የጤና አጠባበቁና ሁሉ እንቅስቃሴው ደረጃውን የጠበቀ እንዲሆን ራሱን የቻለ ኮሚቴ ያለው የሪፎርም ግብ ይሰራል፡፡ ከቅጥር እስከ ስንብት ባለው አሰራር ሂደት ተካተዋል፡፡ በዚህም ከተቋሙ ሲወጡ እንዴት ይሁኑ በሚልም ታቅዷል፡፡
በአሁኑ ወቅት የሚነሱ የመልካም አስተዳደር ችግሮች በኋላ በአሰራር የሚመለሱ ሆነው ለጊዜው ግን የኑሮ ማሻሻያ ተደርጓል፡፡ በዚህም የአመጋገብ፣ የአለባበስና የአሰፋፈር ደረጃ ሙያዊ በሆነ መልኩ እንዲፈታና አገሪቱ የማድረግ አቅም ያለው ያልተንዛዛ ሠራዊት እንዲኖራት መደረግ አለበት፡፡ ቁጥር ብቻ ሳይሆን ብዛቱንም ጥራቱንም በጠበቀ መልኩ ሲዋቀር ሙያዊ ክህሎቱ የዳበረ ሠራዊትን ለማሰማራት ያስችላል፡፡ ለዚህም የሚፈለጉ አሰራሮች ይዘረጋሉ በሚል በዕቅድ ተቀምጧል፡፡ ለዚህም የሚረዳ ኮሚቴ ተቋቁሟል፡፡ ከዳር እስኪደርስና አሰራሩ ምላሽ እስኪሰጥ ግን ለተነሱ ጥያቄዎች መልስ ለመስጠት እየተሞከረ ነው፡፡
አዲስ ዘመን፡- አለባበስ ደረጃን ማስጠበቅ በቅርቡ እየተነሳ ያለው የመለዮ ልብስ ቅየራን ያካተተ ነው? ለምንስ አስፈለገ? በየትኛው ጊዜስ ተፈፃሚ ይሆናል?
ኢንጂነር ዓይሻ፡- ልብሱ ደረጃውን የጠበቀ እንዲሆን ታሳቢ ተደርጎ የተያዘ ዕቅድ ሲሆን፤ በተያዘው በጀት ዓመትም የመረጣና ጨረታ ሂደቱ ከተሳካ ምናልባትም በአዲሱ ዓመት አዲስ የሠራዊት ልብስ ሊኖር ይችላል፡፡ እስካሁን ባለው ሂደት መረጣ ተካሂዶ የተለያዩ ማሳያዎች ታይተዋል፡፡ ነገር ግን መሟላት ያለበት የጥራት ደረጃ በመኖሩ ይህን እያጠናን ነው፡፡ የመቀየሩ አስፈላጊነት ግን አያደራድርም፡፡ ለዚህ ምክንያቱ ደግሞ የሠራዊቱ ክብር መገለጫ የሆነው መለያ ልብሱን ሽፍታውም እየለበሰው በመሆኑ በተቋሙ ብቻ የሚደረግ ሌሎች መልበስ የማይችሉት ደረጃውን የጠበቀ እንዲሆን እየተሰራ ነው፡፡
አዲስ ዘመን፡- ተቋሙ በመቶ ቀናት ዕቅድ ውስጥ የተሻለ አፈፃፀም በማሳየት አረንጓዴ ካገኙት ውስጥ አንዱ መሆን እንደቻለ ይገለፃል፡፡ ይህን ማግኘት ያስቻለው ሥራ ምን ይሆን? በቀጣይስ ለላቀ አፈፃፀም ምን ታቅዷል?
ኢንጂነር ዓይሻ፡- መንግስት በሁሉም ተቋማት በመቶ ቀናት ውስጥ ሊጠናቀቁ የሚገባቸው ሥራዎች እንዲቀመጥና ደረጃውም ለሕዝቡ ይፋ እየሆነ እንዲሄድ ባስቀመጠው አቅጣጫ መሠረት የአገሪቱ መከላከያ ሚኒስቴር ተቀብሎ በርካታ ተግባራትን አከናውኗል፡፡ ማሻሻያ ቀደም ብሎ የተጀመረ በመሆኑ ግለቱን አስጠብቆ ማስቀጠል በዋናነት የተሰራ ሥራ ነው፡፡ ማሻሻያውን በአደረጃጀት በምደባ የማስተካከል ሥራ የተከናወነው ባለፈው መቶ ቀናት ውስጥ ነው፡፡ በተለያየ መንገድ ደግሞ የገጽታ ግንባታ ሥራ ተሰርቷል፡፡ ሠራዊቱንም ባለው ነበራዊ ሁኔታ ላይ ለማወያየት የሠራዊቱ አዛዦች ካውንስል እየተወያየ ያሳረፋቸው ውሳኔዎች ታች እስካለው መዋቅር ድረስ እንዲወርድ በማድረግ ሠራዊቱ ስለ አገራዊ ሁኔታው እኩል ግንዛቤ እንዲኖረው የማድረግ ሥራ ተሰርቷል፡፡
ሊኖሩ የሚገቡ ነገር ግን ያልነበሩ የአሰራር ሥርዓቶች መመሪያዎች በቶሎ እንዲወጡ ተደርጓል፡፡ ለአብነት የሠራዊቱ አዋጅ ላይ ማሻሻያ የሚፈልጉ 20 አንቀፆች በማሻሻል ለሚኒስትሮች ምክር ቤትና ለሕዝብ እንደራሴዎች ምክር ቤት ቀርቦ እንዲፀድቅ ተደርጓል፡፡ ይህም ትልቅ ውጤት ነው፡፡ በተለይ ዋናው ማጠንጠኛው ግን እየተደረገ ያለውን ለውጥና ማሻሻያ በታሰበው መንገድ እንዲቀጥል ማድረግ ነው፡፡ ይህ ትንሽ እንኳ ከመስመር ቢወጣ አገሪቱ ሊገጥማት ይችል የነበረው ችግር ለመገመት አዳጋች ነበር፡፡
ቀጣይም በተመሳሳይ ማሻሻያውን አጠናክሮ ለማስኬድ ያልተጠናቀቁ አደረጃጀቶች ካሉ መፈተሽ ይተኮርበታል፡፡ ይህን በበላይነት የሚመራ ኮሚቴም ተቋቁሟል፡፡ በየደረጃው ሥራዎቹ እንዴት እንደሚመሩ በተቀመጠው ዕቅድ መሠረት መተግበር አንዱ ሥራ ሲሆን፣ የፋይናንስ፣ የግዢ፣ የንብረት አስተዳደርና የሰው ሀብት አስተዳደር ላይ የአሰራር ሥርዓቱን ማስተካከል የሠራዊቱን የኑሮ ማሻሻያ ሥራውንም በማጥናት ማስተካከል የባህር ኃይልና መሰል ጉዳዮችን ደግሞ ቅድመ ዝግጅት ማድረግ ይሰራል፡፡ በዋናነት ለመሥራት የታቀደው ግን የገጽታ ግንባታ ሥራው ነው፡፡ በአሁኑ ወቅት መድረኮች እየተደረገ ባለበት አግባብ ሠራዊቱ ባለባቸው አካባቢዎች ሁሉ እየተፈጠሩ ሕዝብና ሠራዊቱ ግንኙነቱ የሚጠናከርበት ሁኔታ ይመቻቻል በሚል ተይዟል፡፡
የስልጠና ተቋሞችንና አደረጃጀቶች የሚታሰበውን ለውጥና ማሻሻል ሊሸከሙ በሚችሉበት ቁመና ላይ እንዲደርሱ መመሪያዎቻቸው መከለስ፣ የአቅም ግንባታ ለማድረግ የሚረዱ ሰነዶችን በማዘጋጀት ቦታዎቻቸውን ፈትሾ ጥገና የሚሹትን መለየት፣ በተደረገ የሠራዊት አሰፋፈር ምክንያትም ለቦታው የሚያስፈልጉ ስልጠናዎች ካሉ በተግባር የታገዙ በቦታው ላይ እንዲሰጡ ለማድረግ በዕቅድ ተይዟል፡፡ ታጥቀው የነበሩና መንግስት ባደረገው ጥሪ ወደ አገር የገቡ ኃይሎች ትጥቃቸውን እንዲፈቱና ሁኔታዎችን ለማመቻቸት የሚሰሩ ሥራዎችንም ተቋማዊ ለማድረግ ይሰራል፡፡
አዲስ ዘመን፡- ቀረ የሚሉትና ማስተላለፍ የሚፈልጉት መልዕክት ካለ?
ኢንጂነር ዓይሻ፡- ተቋሙ ግዙፍ ነው፡፡ የአገሪቱ ኩራትና የጀርባ አጥንት በመሆኑ በጎ ገጽታውን ለመገንባት መገናኛ ብዙሃንና እንዳንዱ ዜጋ የራሱን አስተዋፅዖ ሊያበረክት ይገባል፡፡ በተመሳሳይ ማህበራዊ ሚድያዎችም በጎ ገጽታውን ሊገነባ የሚችል ሥራ ሊሰሩ ይገባል፡፡ ሊያርምና ገንቢ በሆነ መልኩም ጥፋቱ መነገር እንዳለበትም መዘንጋት የለበትም፡፡ ሠራዊት የሌላት አገር እንደ አገር የመቀጠል ተስፋዋ አጠራጣሪና ችግርም በመሆኑ ዳር ድንበር ለማስከበር ሕይወቱን ለመስዋዕትነት አቅርቦ በየዱር ገደሉ ያለው ሠራዊት ስነልቦና የሚጎዳ ድርጊት ከመፈፀም እንዲቆጠብ የመገናኛ ብዙሃን ሚና ብሎም አጠቃላይ የህዝቡ ኃላፊነትም ነው፡፡ አፍራሽ ተግባራትን በመቀነስና በሬ ወለደን ከማስተጋባት በመቆጠብ በተለይም በመቶ ቀናት ውስጥ የሚጠበቀው የገጽታ ግንባታ ሥራ እንዲሳካ ሁሉም ሊያግዝ ይገባል፡፡
አዲስ ዘመን፡- ለቃለመጠይቁ ፈቃደኛ ሆነው ጊዜዎትን ስለሰጡን እናመሰግናለን!
ኢንጂነር ዓይሻ፡- እኔም አመሰግናለሁ!
በፍዮሪ ተወልደ
