አባ ጎሹ

ድስት ጠጋኙ አባ ጎሹ የአይኖቻቸውን እዳሪ በእጃቸው እያባበሱ የማለዳዋን ጀምበር ተከትለው ከቤት ወጡ። ለአንድም ቀን ከጎባጣ ጀርባቸው ላይ ወርዶ የማያውቀው አሮጌ ማዳበሪያ በብረታ ብረት ቁርጥራጭ ተሞልቶ ዛሬም እንደታዘለ ነው። የሁልጊዜም ጸሎታቸው ድስቶች ሁሉ ተሸንቁረው እሳቸውን እንዲጠብቁ ነው።

አባ ጎሹ ቀይ ናቸው። ቀይነታቸው ግን አይታይም፤ ወይቧል ። በውብ የሽማግሌ ፊታቸው ላይ እድሜ የተጫነው የደስ ደስ ይታያል ። የእድሜያቸውን አኃዝ ባያውቁትም ገጽታቸው ግን እድሜ እንደተጫናቸው አሳምሮ ይመሰክራል። ቁመታቸው ረጅም ነው…ከለግላጋነታቸው የተነሳ ከእግዜር ጋር በቅርበት የሚነጋገሩ ብቸኛው ፍጡር አስመስሏቸዋል። የሰፈራቸውን አቧራማ መንገድ ጨርሰው ….ራቅ ካለ መንደር ደረሱ።…….ከጎዳናው ግራና ቀኝ ካለው ቤት ላይ አይኖቻቸውን እያንቀዋለሉ።

‘’ቀዳዳ ድስት ያለው.. ቀዳዳ ድስት ያለው.. አሮጌ ድስት አዳሹ፤ መጥቷል አባ ጎሹ እያሉ ከአንዱ ሰፈር ወደ አንዱ ሰፈር ኳተኑ ። እሳቸው የእለት ጉርሳቸውን የሚሸፍኑበትን አንድም የጥገና ስራ ሳያገኙ አብራቸው የወጣችው የማለዳ ጀንበር ጥላቸው ሸሸች። አባ ጎሹ በየመንገዱ የሚያገኙትን የሰው ቤት በቅልውጥና እያማተሩ ‘’ቀዳዳ ድስት ያለው፣ ሰባራ ድስት ያለው፣ አሮጌ ድስት አዳሹ፤ መጥቷል አባ ጎሹ በማለት እንደ እድር ለፋፊ ጉሮሮአቸው እስኪነቃ ጮሁ ። ይህ የራሳቸው ግጥም ነው፤ በእድሜ የተማሩት ፤ በዘመን ያጠኑት የእንጀራ ገመድ ። የደንበኞቻቸውን ቀልብ ለመሳብ የዘየዱት መላ።

በሰፈሩ ውስጥ ድስትና ወይዘሮ የሌለ እስኪመስል ድረስ ጥሪያቸውን የሰማ አንድም ሰው ጠፋ። ሆዳቸውም መራቡን ሊያስታውቅ እንደ ሰኔ ሰማይ አጉረመረመ። እውነት ለመናገር የዘመናቸውን ገሚሱን ያሳለፉት በጾም ነው። ሁሉም ቀን ለእሳቸው የጾም ቀን ነው።…የድህነትጾም። አሁንም አልበሉም። ትናንት የባቄላ አሹቅ እንደ ቀመሱ ናቸው። ሁሌም ጾመኛ፣ ሁሌም ምኞተኛ ናቸው። ሽማግሌው አባ ጎሹ።

በአዋጃቸው መሐል አንድ የተስፋ ድምጽ ሰሙ። አንዲት ወይዘሮ ጠራቻቸው። ወደ ሴትዮዋ ቤት ከመግባታቸው ወስፋት የሚያላውስ የምግብ መዓዛ ተቀበላቸው ። በአምሮት ወስፋታቸው ተንጫጫ።

ወይዘሮዋ ከወደ ማዕድ ቤት በኩል ሁለት እኩል መጠን ያላቸውን መናኛ ድስቶች ይዛ ተመለሰች። “ይሄውሎት በደንብ አድርገው ይስሩት” ስትል አቀበለቻቸው። ብዙም ጎልማሳነት ባልሸሻቸው አይኖቿ ስታያቸው ቆይታ ካጠገባቸው እብስ አለች። ስትራመድ ዳሌዋ ይደንሳል፤ ዳሌዋ ወጣትነት ከድቶት በጉልምስና እድሜ ላይ ቢሆንም፣ ወንድ ልጅ ለማነሁለል ኃይል ነበረው።

አባ ጎሹ ሁለቱን ድስቶች አገላብጠው ካዩ በኋላ ከማዳበሪያው ውስጥ መዶሻና መጠገኛ ብረት በማውጣት መቀጥቀጥ ጀመሩ። ቀጥቅጠው ካቆነጇቸው መንትያ ድስቶች የሚያገኟትን አስር ብር በምን እንደሚያጠፏት በልባቸው እቅድ ጀመሩ።

አባ ጎሹ እንዲህ በደከማቸውና ሕይወት ባስመረረቻቸው ሰዓት የመጠጣት፣ ጠጥቶም የመስከር አመል አለባቸው ። በዚህም በሚያገኟት አስር ብር ሊጎነጩ እቅድ ያዙ። ቀጥቅጠው ያሳመሩትን አሮጌ ድስት ለወይዘሮዋ ሊሰጡ እሜቴ ሲሉ ድምጽ አሰሙ።

የጥሪ ድምጽ የሰማቸው ወይዘሮ ከለስላሳ ጸጉሯ ላይ የተንሸራተተ ሻሽዋን በእጆቿ እያጠበቀች ወደ ውጪ ወጣች።

‘’ይሄውልሽ ኩችም አድርጌ አበጅቼልሻለሁ። የፈለግሽውን ነገር ልታበስይበት ትችያለሽ ‘’ ሲሉ አቀበሏት።

ወይዘሮዋ የድስቶቹን ቂጥና ሆድ ካየች በኋላ ስንት ነው? ስትል ጠየቀች።

‹አስር ብር ይበቃኛል › መለሱላት።

በሻሿ ጠቅልላ ጆሮ ግንዷ ስር የደበቀችውን አስር ብር አውጥታ ሰጠቻቸው ።

አባ ጎሹ ብርቅ የሆነችባቸውን አስር ብር ሰባት ጊዜ አጣጥፈው ከሱሪያቸው ስር ካለ ሌላ ኪስ ውስጥ በመክተት ወይዘሮዋን አመስግነው ሄዱ።

ቀዳዳ ድስት ያለው፣ አሮጌ ድስት አዳሹ፤ መጥቷል አባ ጎሹ ከማለታቸው ከወጡበት ቤት ቀጥሎ ካለው ሶስተኛው ግቢ ውስጥ ጥሪ ሰሙና ወደዛው አመሩ። የጎረቤት ሰዎች እርስ በእርስ እየተጠራሩ ለአባ ጎሹ የገቢ ምንጭ ሆኑ።

ጀምበር ልትጠልቅ ካለችበት ጊዜ አንስቶ አባ ጎሹ አምስት አሮጌ ድስቶችን አደሱ። እንዳሰቡት ረሀብና ድካማቸውን ሊረሱ ቀን ሙሉ ተንከራተው ያገኟትን ሃያ አምስት ብር ጨብጠው ብረት የሞላውን አሮጌ ማዳበሪያ እንደተሸከሙ ወደ መሸታ ቤት አቀኑ። ገና በር ከመድረሳቸው የአረቄው ሽታ ሠነፈጣቸው። የጀርባቸውን ሸክም ሰዋራ ቦታ ደብቀው ወደ ውስጥ ገቡ። ሃያ አምስት ብሯን ዳግመኛ ቆጥረው ለማውጣት እንዲመቻቸው በማሰብ ከደረት ኪሳቸው ውስጥ ከተቷት።

አባ ጎሹ ገና ቂጣቸው መሬት ከመንካቱ አረቄ አዘዙ። የናፈቁትን መጠጥ በአንድ ትንፋሽ ጨለጡት። ሆዳቸው ቅጥል፣ አንጀታቸው እርር አለ። ደግመው ጠረጴዛውን ቆረቆሩ፤ እስከ አፍጢሙ ተሞላላቸው። አባ ጎሹ ያለወትሯቸው ቶሎ ሰከሩ። ደክመው የለ?……ተርበው የለ?

ከፊት ለፊታቸው አንድ ወጣት ጨለምለም ካለ ቦታ ላይ ተቀምጦ አረቄ ይጠጣል፤ ወጣቱ አንዴ ነው ያስቀዳው። ከመጠጣት ይልቅ የጎፈረ ጸጉሩን በእጁ እያፍተለተለ የቤቱን እና የጠጪዎቹን ሁኔታ የሚያጠና ነው የሚመስለው። ለአባ ጎሹ ሰላምታ ሊሰጣቸው ቢሞክርም አላዩትም። እሱ ግን ለሰላምታው ምላሽ ባይሰጡትም ከገቡበት ጊዜ አንስቶ በትኩረት እየተመለከታቸው ነው።

ወጣቱ ወደ አጠገባቸው ሄዶ ይቅርታ ጠይቆ ተቀመጠ። ብቻውን መሆኑ እንዳልተመቸውና ጨዋታ ፈልጎ እንደቀረባቸው ገለጸላቸው።

እሳቸውም ከብቸኝነት ተላቀው መጫወት ጀመሩ። በጣም እየሰከሩ በሄዱ ቁጥር ጮክ ብለው መጫወት ቀጠሉ።

የአባ ጎሹ ስካር ወጣቱን አስደሰተው። በጨዋታቸው የተደሰተ እና አድናቆቱን የሚገልጽ ሰው መስሎም ከተቀመጠበት ተነስቶ ተንደርድሮ አቀፋቸው። ‹እርስዎ አያውቁኝም እንጂ እኔ አውቅዎታለሁ፤ ጨዋታ ያውቃሉ፤ እድሜ ትምህርት ቤት ነው፤ በዚህች ቆይታዬ ከእርስዎ ብዙ ትምህርት አገኘሁ። ግን ለምን ጠፉ ፤ ሰሞኑን አይቼዎት አላውቅም፤ አድባራችን እኮ ኖት እያለ የቆጡን የባጡን ለፈለፈ። ሠላምታው ማብቂያ አልነበረውም። አንዴ እያቀፈ ሌላ ጊዜ እየለቀቀ አነጋገራቸው። ወጣት ትከሻውን ስንት ነገር የተሸከመ አዛውንት ትከሻቸው ላይ እያጋጨ የሰላምታ መዓት አወረደባቸው።

አባ ጎሹ የእኔ ነገር፤ ረስቼው ይሆናል በሚል ስሜት ሳያውቁት አጻፋቸውን መለሱለት ። በወጣቱ ሠላምታ ተደስተው የቤተሰብ ያህል አቅፈው አገላብጠው ሳሙት።

ወጣቱ ሰላምታውን፣ ጥያቄውን አቁሞ ተመልሶ ሳይቀመጥ ውሃ ሽንት ብሎ ወደ ውጪ ወጣ። አልተመለሰም። ሽማግሌው ብቻቸውን ቀሩ። አባ ጎሹ አረቄያቸውን መኮምኮማቸውን ቀጠሉ። በአንድ ትንፋሽ ጭልጥ፣ ሌላ ሙልት እሱንም ፉት.. ጭልጥ..ጠረጴዛ መቆርቆር። አፍና ብርጭቆአቸው ሳይለያይ ሰአቱ ነጎደ።

ፈጣኖቹ አስተናጋጆች ወጣቱ ከወጣ ከጥቂት ደቂቃዎች በኋላ ቤት ማስተካከል እቃ ማነሳሳት ጀመሩ። የቤቱን በር መለስ አደረጉት፤ ቤቱ ሊዘጋ መሆኑንም አስታወቁ። አንዷ አስናጋጅ አባት አልሰሙም አንዴ ፤ ልንዘጋ ነው አልን እኮ፤ ሂሳብ ስትል ጠየቀቻቸው።

ጎሹ እጃቸውን ወደ ደረት ኪሳቸው ከተቱ፤ ሃያ አምስቱም ብር የለም፤ ሌላውን እጃቸውን አሁንም ወደ ሌላኛው የደረት ኪሳቸው ከተቱ፤ አሁንም ሃያ አምስቱም ብር የለም። ሁሉኑም ኪሶቻቸውን ደጋግመው ፈተሹ ምንም ገንዘብ የለም።

በትረ ሙሴ (መልከ ኢትዮጵ)

አዲስ ዘመን ኅዳር 3 /2014