መርጦ ማዳመጥ ላይ የሌለነው !

 የልቤ ደርሶ

በአዲስ አበባ ከፍተኛ መጠን ያለው የትራፊክ እንቅስቃሴ ከሚታይባቸው አካባቢዎች ሜክሲኮ አንዱ ነው።ወደ መሥሪያ ቤት ወይም ለሌሎች ተግባራት ስንቀሳቀስ ይህን አካባቢ አቋርጣለሁ። አካባቢው በርካታ ትእይንቶች ይስተዋሉበታል። እግረኛው፣ ተሽከርካሪው፣ የጎዳና ነጋዴው ይተራመስበታል። ደንብ አስከባሪዎች፣ ትራፊኮች፣ ፖሊሶች ፣ የታክሲ አስተናባሪዎች ፋታ በሌለው መልኩ በማስተናበር ተጠምደው ይታዩበታል፡፡በእዚህ ላይ ነዳያን፣ ኪስ አውላቂው ምኑ ቅጡ።የሰው ጎርፍ…! የሜክሲኮ ትእይንት።

አንዱ ከትራንስፖርት ወርዶ ሌላው ትራንስፖርት ሊይዝ ሲጣደፍ ይታያል። በዚህ ጥድፊያ ውስጥ ግብይቱም ይጦፋል።ሰው እንደመጣደፉ አይደለም፤ የሚገዛው ያገኘ ሲመስለው ፊቱን ወደ ግብይቱ ይመልሳል ፡፡

የጎዳና ነጋዴው በተለይ ከ12 ሰአት በሁዋላ የእግረኛው መንገድ የተፈቀደለት ይመስላል።መንገዱ የተያዘበት እግረኛ ደግሞ የመኪና መንገዱን ይይዘዋል።በሽግሽጉ መኪናው ወዴት ይሂድ ያሰኛል፡፡

በዚያ ግርግር መሐል እጅ ለእጅ የተያያዙ ፍቅረኞች(ግምት ስለሆነ መሳዮች)፤ እየተዋቡ ሲሄዱ ልታዩ ትችላላችሁ። ለረጅም ጊዜ ቆሞ የሚያወራም አለ።ለእዚያም እግረኛ መተላለፊያ በሚያጣበት ሰዓት። መንገድ ሲያቋርጡ ሞባይላቸውን ከፍተው እያወሩና እያዳመጡ የሚሄዱ፣ ምስል የሚመለከቱም በርካታ ናቸው።

በዛ ሳልፍ ትንሽ የተረጋጋሁ ጊዜ ሰው የሚሯሯጠው ለምን ይሆን? ገዢ ሀሳቡና መሪው ምን ይሆን?” ሌላም ሌላም ብዙ ጥያቄ ይመጣብኛል። ብችል እያንዳንዱን አስቁሜ በጠየቅኩት ብዬ አስብና እኔስ ማነኝ? ለምን እዚያ በየቀኑ እገኛለሁ? ስል ራሴን እጠይቅና መጠየቄን እተወዋለሁ፡፡

በአካባቢው በርካታ መኪናዎችና እግረኞች የሚተላለፉ እንደመሆናቸው የትራፊክ ፍሰቱን ለመሳለጥ የተለያዩ ተግባሮች ይከናወናሉ።በተለያየ አቅጣጫ የትራፊክ መብራቶች ተተክለዋል። ከመደበኛ የትራፊክ ፖሊሶችና ደንብ አስከባሪዎች በተጨማሪ በአዲስ አበባ ትራፊክ ማኔጅመንት ድጋፍ ሰጪ ተብለው እግረኛውንና ተሽከርካሪን የሚያስተባብሩ የትራፊክ ፍሰቱን የሚያሳልጡ በርካታ ባለሙያዎችም አሉ።

የትራፊክ መብራቶቹ በድምጽም መልእክት የሚያስተላልፉ ናቸው። “ቀይ የእግረኛ መብራት ሲበራ ማለፍ ክልክል ነው!” … የሚል መልእክት በተለያየ ቋንቋ የሚተላለፍበትም አካባቢ ነው።ይህ ግን በእጅጉ ይገርመኛል።ይህን ሁሉም በሰማሁት ቁጥር ይገርመኛል።

የትራፊክ መንገድ አጠቃቀም ልምዳችን እና ዕውቀታችን እምብዛም ነው። ቀይ እግረኛ እንዳያቋርጥ የሚከለክለው ቀይ መብራት ሲበራ የሚሻገረውን ሰው ብዛት ስመለከት ቀይ መብራት ሲበራ ተሻገሩ የተባለ ነው የሚመስለው።

አረንጓዴው መብራት በርቶ ተሽከርካሪዎች በብዛት እያለፉ እያለ ግር ብሎ ማቋረጥ ተለምዷል። ይሄኔ አቤት የሚደመጠው የመኪኖቹ ጡሩንባ። ትክክል ናቸው። መኪናው ያን መብራት ካልተጠቀመ ጉዞው ይዘገያል፤ ይሄን በእግረኛው በእጅጉ ቢበሳጭ አይገርምም።

የትራፊክ ሕግ አክብሮ የሚሻገረው ሳይቀር ሕግ ሲጥስ ይታያል። ሕጉ ከተጣሰ እኔ ምን ቤት ነኝ ማለቱ መሰለኝ።ይህ ግን መሆን የለበትም፤ ሌሎች ሲጥሱ አብሮ መጣስ ትክክል አይደለም።

ደንብ አስከባሪዎቹ እግረኛው በእግረኛ ማቋረጫ ላይ በሥርዓቱ እንዲሻገር ቢያሳስቡም ቢቆጡም የሚሰማቸው አጥተዋል፤ ቢቸግራቸው ግራ ቀኝ ቆመው ገመድ ወጥረው እግረኛው እንዳይሻገር መከላከል ውስጥ ይገባሉ። የትራፊክ መብራቱ ለእግረኞቹ ፍቃድ ሲሰጥ ገመዱን በመልቀቅ እግረኞች እንዲያልፉ ያደርጋሉ። ሰው ሳይሆን ከብት መጠበቅ የሚመስልበትም ሁኔታ ነው የሚታየው፡፡

በዚህም የማይገቱ እግረኞችም ያጋጥማሉ። ደንብ አስከባሪዎች በያዙት ገመድ ስር ሾልከው የሚያልፉም ሞልተዋል። ትርምሱን የተመለከተ እነዚህ ሰራተኞች ለማን ሲሉ እንደሚያስተናብሩ የተረዳም ያለ አይመስልም።የትራፊክ መብራት ፣ ትራፊክ ፖሊስ ያ ሁሉ አስተናባሪ ቆሞ እግረኛው የትራፊክ ሕግ ጥሶ እያለፈ ያለበት ሁኔታ አሁንም ብዙ ሊሰራ የሚገባው ነገር እንዳለ ይጠቁማል፡፡

በሥራ መውጫ ሰዓት ላይ /ሲመሽ /ደግሞ አካባቢው በጎዳና ላይ ንግድ ይጥለቀለቃል። “አሥር ብር የነበረው… እንዳያመልጣችሁ …በቅናሽ” ከትራፊክ ደንብ አስከባሪዎች እና ሕጉ ይልቅ እንዲህ ያሉ የገበያ ሀሳቦች ላይ ሰው ትኩረት ያደርጋል። ባይገዛም ጆሮውን ይሰጠል፤ ዓይኑን ያስከትላል… ጠጋ ብሎ …ቆም ብሎ ለመቃኘትም ይሞክራል።

የሚገርመው ታዲያ ያቺ የጠዋቷ በትራፊክ መብራቱ ምሰሶ በኩል ምክሯን የምትሰጠው ስራዋን አለማቆሟ ነው። “ቀይ የእግረኛ…!” ከጥቂት ሰው በቀር የሚያዳምጣትም ሆነ አስተውሎ የሚሰማት የለም። እሱም ቢሆን አዲስ ሰው ካልሆነ በቀር ሌላው እንጃ መስማቱን።ያን ድምጽ ከመስማት ይልቅ ለጎዳና ላይ ንግዱ ማስታወቂያ ጆሮው የሰላ ነው። እስቲ ፍረዱ የትኛው ነው የሚበልጠው? ለየትኛውስ ነው ቅድሚያ የሚሰጠው?

ታላቁ መጽሐፍ “ጥበብ በጎዳና ትጮሃለች፣ በአደባባይ ድምጿን ከፍ ታደጋለች፣ በአደባባይ ትጣራለች፣ በከተማይቱ መግቢያ በር ቃልን ትናገራለች፤ እናንተ አላዋቂዎች እስከ መቼ አላዋቂነትን ትወዳላችሁ?” ይላል። ይህ ደግሞ እውነት ነው፤ሰው ህይወቱን እንዲጠብቅ በሚል ጥሩ ምክር እየተለገሰው ይህን ጥበብ ንቆ ለማይረባው ጆሮ ሲሰጥ ምን ይባላል?

“ስትሻገሩ ተጠንቀቁ፣ ካልተጠነቀቃችሁ ህይወታችሁን ታጣላችሁ! ህይወት ማጣት ባይከሰት እንኳ የአካል ጉዳት ሊያጋጥም ይችላል የሚል ማስጠንቀቂያ ነው መሰማት ያለበት ወይስ “አስር ብር የነበረው…” የሚለው? ዛሬ ቢቀንስ ነገ የሚጨምር… ወይም የተገላቢጦሽ ሊሆን የሚችል… በርካሽ ቢገዛም የሚያረጅ… ከዚያም የሚያልቅ… የሚረሳ… የቱን አስተውሎ ማድመጥና መተግበር ይሻላል?

ወዳጄ! እኔ እንደተረዳሁት አብዛኛው ሰው የሚያዳምጠውን አይመርጥም። ከማድመጥ ይልቅ ደግሞ ማውረት ይወዳል፤ አብዛኛው ሰው ስለትራፊክ ደንብ ያውቃል፤ ይተነትናል … መተግበር ላይ ግን የለም።ስለዚህም ማድመጥ ደግሞም መተግበር የሁል ጊዜ ኑሮአችን ሊሆን ይገባል፡፡የማንተገብረው ከሆነ ማዳመጣችን ለምን ይጠቅመናል። የምናዳምጠውን መምረጥም ይኖርብናል።

በቅርቡ የትራፊክ አደጋን አስመልክቶ በአንድ የዜና አውታር በወጣ ዘገባ ላይ እንደተመለከተው፤በበጀት አመቱ ባለፉት ስድስት ወራት በአገሪቱ ከተመዘገቡት የትራፊክ አደጋዎች ውስጥ በአዲስ አበባ ከተማ ብቻ 15 ሺህ 844 የትራፊክ አደጋ ደርሰዋል። በዚህም ምክንያት 192 ሰዎች ህይወታቸውን አጥተዋል። በ846 ሰዎች ላይ ከባድና በ512 ቀላል ጉዳት ደርሷል። ይህ አኃዝ ቀላል አኃዝ አይደለም፤ ከእያንዳንዱ ሰው ጀርባ ያለውን ቤተሰብ ሲታሰብ አደጋው ከፍተኛ ነው። ስለዚህ ለትራፊክ አደጋ ትኩረት መስጠት ተገቢ ነው፡፡

ሰው ህይወቱን የሚታደግበት መንገድ ሲነገረው ጆሮ ሊሰጥ በጄ! ሊል ይገባል። ራሱን እንዲያድን እኮ መረጃ የተሰጠው።ይህን መረጃ በሚገባ ከጨበጠ ህብረተቡንም ይታደጋል ተብሎ ይታሰባል። ይህ ግን እየሆነ አይደለም፡፡

በእንደዚህ አይነት ጉዳይ ላይ ቸልተኝነት ማሳየት አይገባም። ለማይረባ ቁስ ቀልባችንን ከሰጠን እንዴት ህይወታችንን ለመታደግ ለሚጠቅም ምክር የሚበልጠውን አናደርግም። ኧረ ጎበዝ! እናስተውል … አሁንም አልረፈደም ፤ስለ ሕይወት ለማሰብ ትኩረት እንስጥ። ጆሮ ያለው ይስማ!!

አዲስ ዘመን ሚያዚያ 8/2013