ከአስራ አምስት ዓመታት በፊት መንግስት ፕሬስን የሚመለከት አንድ ህግ ባረቀቀበት ወቅት በውስጡ ‹‹የሚዲያውን ስነ ምግባር መንግስት ይቆጣጠረዋል›› የሚል አንቀጽ ተካቶበት ነበር፡፡ ይህ ጉዳይ አሳሳቢ ስለመሆኑም የሚመለከታቸው በጎ ፈቃደኛ አካላት በወቅቱ በግዮን ሆቴል በተካሄደ መድረክ ላይ ተወያይተዋል፡፡ ከእነዚህም መካከል አንዱና ግንባር ቀደም የሆኑት የአሁኑ የኢትዮጵያ መገናኛ ብዙኃን ምክር ቤት ስራ አስፈፃሚ ሰብሳቢ አቶ አማረ አረጋዊ ናቸው፡፡ በመድረኩ ላይ ጉዳዩን አስመልክተው በጥልቀት ሲከራከሩ እንደነበር አቶ አማረ አስታውሰው፣ በክርክሩ ይነሳ የነበረውም ጭብጥ የሚያዲያውን ስነ ምግባር መቆጣጠር ያለበት ራሱ ሚዲያው ነው እንጂ መንግስት መሆን የለበትም የሚል እንደነበር ይገልጻሉ፡፡
ሰው ቅሬታም ሆነ አቤቱታ ካለው ለራሱ ለካውንስሉ ያቀርብና ሚዲያው አጥፍቶ ከሆነ ‹አጥፍተሃል› ተብሎ ይነግረዋል፡፡ ካላጠፋ ደግሞ የፕሬስ ነፃነቱ ስለሚፈቅድለት ‹አልተሳሳተም› ብሎም ይከራከራል፡፡ መንግስት ከዚህ ጋር በተያያዘ ‹አሰረ፤ ፈታ› ከሚባልም ለራሱ ስለሚጠቅመው ይህ አንቀፅ ይሰረዝ በማለት አንድ ዓመት ሙሉ መሟገታቸውን አቶ አማረ ያመለክታሉ፡፡ በኋላ ላይ ግን መንግስትም ‹‹እውነታቸውን ነው፤ ይህን አንቀፅ ሰርዙት›› ብሎ እንደተሰረዘም ያስረዳሉ፡፡ ከዚህ ጋር እና በተለይም ደግሞ ከኢትዮጵያ ሚዲያ ካውንስል ጋር በተያያዘ ማብራሪያ እንዲሰጡን አዲስ ዘመን ከአቶ አማረ አረጋዊ ጋር ያደረገውን ቃለ ምልልስ ይዞ ቀርቧል:: መልከካም ንባብ ይሁንልዎ፡፡
አዲስ ዘመን፡- የሚዲያው ካውንስል አመሰራረት እንዴት ነው? ዋና ዋና ተግባሩስ?
አቶ አማረ፡- የሚዲያ ካውንስሉ አመሰራረት ሂደት ብዙ ትግልን ያሳለፈ ነው፡፡ አስራ አምስት ዓመታትንም አስቆጥሯል፡፡ ፈቃደኛ የሆንን አካላት ካውንስሉን ለማቋቋም ብዙ ጥረናል፡፡ የሚዲያ ካውንስል በዓለም አቀፍ ደረጃ በበርካታ አገሮች የተቋቋመ ስለሆነ አገራቱ ያላቸው ልምድ ምንድን ነው? ምንስ ይመስላል? የሚለውን ለመረዳትም ቡድን አቋቁመን ጥናት ማድረግ ጀመርን፡፡ የብዙ አገሮች የሚዲያ ካውንስል ሲቋቋም ርዳታ ያደረገ አንድ ግለሰብ ወደ ኢትዮጵያ እንዲመጣ ተደርጓል፤ ግለሰቡም የካውንስሉ መተዳደሪያ ደንብም የስነምግባር ደንብ /ኮድ ኦፍ ኮንዳክቱ/ም ምን መምስል እንዳለበት ስንሰራ አግዞናል፡፡ በዚህ ረገድ የተባበሩት መንግስታትም ደግፎናል፡፡
ጉዳዮቹን መልክ መልክ ካስያዝን በኋላ ግን ለማህበራት ምዝገባ አራት ዓመት ሙሉ መመላለስ ግድ ሆነብን፡፡ ለማመላለሳችንም በምክንያትነት የሚነሳው ‹‹የጎደለ ህግ ስላለ በዚህ መልኩ አትመዘገቡም›› የሚለው ነበር፡፡ ይሁንና እኛ ተስፋ ሳንቆርጥ ከብዙ ጊዜ ምልልስ በኋላ በመጨረሻ የማህበራት ምዝገባ አዋጁ ማሻሻያ ሲደረግበት ባለፈው ሰኔ ወር 2011 ዓ.ም ላይ ህጋዊ የሆነ እውቅና ማግኘት ቻልን፡፡
ይህን እውቅና ካገኘን በኋላ የምንሰበሰብበት ጊዜያዊ ቢሮ ተከራየን፡፡ አንዲት ፀሐፊና አንድ ስራ አስኪያጅ ቀጠርን፡፡ ይህ ሁሉ ይደረግ የነበረው ፈቃደኛ የሆንን ሰዎች በምናወጣው ገንዘብ ነበር:: በዚህ ጉዳይ መካተት የሚፈልጉ አባላት ካሉ እንዲመዘግቡ በማለትም ጉባኤ ጠራን:: ለአባልነቱ መስፈርት ሊሆኑ የሚችሉ ሁለት ጉዳዮችን አስቀምጠን፡፡ ይኸውም አንደኛው አባል መሆን የሚፈልገው አካል ህጋዊ መሆን አለበት፡፡ ተቃዋሚ ነህ አሊያ ደጋፊ ነህ የሚለው ጉዳይ አጀንዳችን አይደለም፡፡ ዋናው ህጋዊ ሚዲያ ነው ወይ የሚለው ነው፡፡ ሁለተኛው ደግሞ የስነ ምግባር ደንቡን ተግባር ላይ አውላለሁ ብሎ የፈረመ መሆን አለበት የሚል ነው፡፡ በወቅቱ ጉዳዩን ስንጀምር አንድ ሃያ ሆነን ነው፡፡ በአሁኑ ወቅት 52 ድርጅቶች ሆነናል:: እነዚህም የሚዲያ ተቋማትና ማህበራት ሲሆኑ፣ በአዲስ አበባም ሆነ በክልል ያሉትን ያካተተ ነው:: በአሁኑ ወቅት ሌሎችም እንድንመዘግባቸው እየጠየቁን ነው፡፡ አሁን ካውንስሉ መልካም የሚባል ደረጃ ላይ ይገኛል፡፡
አዲስ ዘመን፡- ካውንስሉ ምንም እንኳ ህጋዊ እውቅናውን ያገኘው በቅርቡ ቢሆንም ምን ምን ተግባራትን ነው በመስራት ላይ ያለው? በዋናነትስ ይዞ የሚንቀሳቀሰው ምንድን ነው?
አቶ አማረ፡- እንደሚታወቀው ካውንስሉ ለትርፍ የሚንቀሳቀስ አይደለም፡፡ ፕሮፌሽናል የሆነ (በሙያው የሰለጠነ) ሚዲያ በኢትዮጵያ እንዲስፋፋ ነው የሚሰራው፡፡ ፕሮፌሽናል ሲባል ደግሞ ከሙያ ስነ ምግባር ደንብ /ከኮድ ኦፍ ኮንዳክት/ ጋር ይያያዛል፡፡ ይህም ማለት ከጥላቻ፣ ከሐሰት መረጃ፣ ከሙስና እንዲሁም ከስም ማጥፋት የራቀ እንደማለት ነው፡፡ ምክንያቱም ለህዝብ መረጃ የሚያቀብለው ሚዲያ በስነ ምግባር የታነፀ ሆኖ መገንባት አለበት፡፡
በዚህ ላይ ቅሬታ በሚኖርበት ጊዜ ደግሞ መንግስት ክስ ይዞ ወደፍርድ ቤት እየሄደ ‹‹ጋዜጠኛ ታሰረ›› የሚልና የመሳሰለው ነገር ሁሉ እንዲቆም ያደርጋል፡፡ ሚዲያ ካውንስሉ ሶስት አካላት አሉት:: አንዱ አካል የየዕለት ተግባራትን የሚከታተልና የሚቆጣጠር ስራ አስፈፃሚ አካል ነው፡፡ ሁለተኛው ደግሞ በየዓመቱ አሊያም በየሁለት ዓመቱ ጉባኤ ሲካሄድ ሪፖርት ማቅረብ ስላለበት ራሱ ስራ አስፈፃሚው ሪፖርቱን መቆጣጠር ስለሌለበት ጉባኤውን የሚመሩ ሌሎች ደግሞ አሉ፡፡ ቅሬታ በሚኖርበት ጊዜ ደግሞ ሚዲያው ራሱ ዳኛ መሆን አይችልምና ከሚዲያ የወጣ ቅሬታ ሰሚ አካል ይኖረዋል፡፡ ይህ ማለት ከአገር ጋር ካስተያየነው ፓርላማ፣ መንግስትና ፍርድ ቤት እንዳለው አይነት አወቃቀር ነው ማለት ይቻላል፡፡
በአሁኑ ወቅት ካውንስሉ በመጨረሻው ደረጃ ላይ ይገኛል፡፡ ቅሬታ ሰሚ አካላት ደግሞ ከመንግስትም ከግልም የሚካተቱበት ሲሆኑ፣ በቁጥርም 13 ያህል ናቸው፡፡ ለአብነትም በቅሬታ ሰሚ ውስጥ የሚካተቱትም ከየዩኒቨርሲቲዎች፣ ከዳኞች ማህበራት፣ ከታዋቂ ግለሰቦች፣ ከሲቪል ሶሳይቲ እንዲሁም ከፓርላማ እና ከመንግስት የሚውጣጡ አካላት ናቸው፡፡ ስለዚህ በዳኝነቱ ጉዳይ ላይ ህዝቡ እንዲሁም ሁሉም ኢትዮጵያዊ ነው እንዲሳተፍ የተፈለገው ማለት ነው፡፡ በዚህ መልኩ ከላይ ከጠቀሱት ውስጥ ከሁሉም ሶስት ሶስት አባላት እንዲልኩልን አሳውቀናል፡፡ በመጋቢት ወር ላይ ጉባኤ ጠርተን እናስመርጣለን:: በዚህም በተሟላ መልኩ ስራውን እንጀምራለን ብለን አስበናል፡፡
ዋናው ነገር ሚዲያው ትርፉን እንዴት ያሳድጋል የሚለው ሳይሆን ትኩረቱ ስነ ምግባር ላይ ነው፡፡ በተለይ አሁን በአገራችን ባለው ተጨባጭ ሁኔታ የኃይማኖት እንዲሁም የብሄርና የሌላም ነገር ጥላቻ እየተስተዋለ ነው፤ በዚህም የሚዲያውም ክብር እየተነካ የህዝብም አንድነት እንዲሁም የአገርም ክብር ወደ ጎን እየተደረገ ይገኛል፡፡ በዚህ ጉዳይ ላይ የስነ ምግባር ቁጥጥር ወሳኝ ይሆናል፡፡
ስነ ምግባር ሚዲያው ራሱን እንዲሸከም ያደርጋል፡፡ በአሁኑ ወቅት ደግሞ አገሪቱ ከወራት በኋላ በምታካሂደው ምርጫ ግጭት እንዳይከሰት ሚዲያው ትልቅ ኃላፊነት አለበት፡፡ የካውንስሉ አባል የሚሆነው ሁሉ እየፈረመና የሚዲያውን ስነ ምግባር እንደማይጥስ እያሳወቀ ስለሚገባ አሰራሩ ለመንግስትም ይጠቅማል፡፡ ስለዚህ የሚዲያ ካውንስሉ መንግስትን ከወቀሳ በእጅጉ ያድነዋል፤ አሰረ፣ ቀጣ ከመባል ያተርፈዋል፡፡ ለሚዲያውም ቢሆን በየጊዜው ለእንግልት ከመዳረግ በመውጣት ስነ ምግባር አክባሪ መሆኑ ይጠቅመዋል፡፡ ለህዝቡም ራሱ ተሳታፊ፣ ሚዲያውም የተስተካከለ ሆኖ እንዲንቀሳቀስ ይረዳዋልና ሁሉም ተጠቃሚ የሚሆንበት አካሄድ ነው፡፡
አዲስ ዘመን፡- በኢትዮጵያ ተጨባጭ ሁኔታ ጠንካራ የሚዲያ ካውንስል ማቋቋሙ ላይ ተገቢነቱ አያጠያይቅም፤ ስለዚህ ካውንስሉ ጠንካራ ይሆን ዘንድ ሊያካትታቸው የሚገባ ዋና ዋና ጉዳዮች ምንድን ናቸው?
አቶ አማረ፡- የብሄር ጥላቻ እንዳይኖር ለማድረግ በርካታ ስራዎችን ማከናወን ከካውንስሉ ይጠበቃል፡፡ የፆታና የኃይማኖት ጥላቻ እንዳይፈጠር፣ በአካል ጉዳተኞች ላይ ያልተገባ አመለካከት እንዳይፈጸም ሊያደርግም ይገባል:: በአጠቃላይ ካውንስሉ ከስነ ምግባር ውጭ እና በጉቦ መስራትን የሚያወግዝ መሆን አለበት:: በዚህም መሰረት በሚዲያ ላይ የሚታዩ የስነ ምግባር ጉድለቶችን የሚያርም ስለሆነ ስራው በጣም አስፈላጊና ወቅታዊም ነው፡፡
ሁሉንም የማህበራዊ ትስስር ገፆችን እንዲሁም ሁሉንም አክቲቪስቶችን ባናወግዝም በሚያስፈራ ሁኔታ የብሄር ጥላቻና ሌላም አይነት ችግር እየተንፀባረቀ ስለመምጣቱ አይካድም፡፡ በቴሌቪዥንም፣ በጋዜጣም፣ በመፅሄትም ይሁን በሬድዮ ሽፋን በሚሰጥበት ጊዜ ይህን አይነት ሁኔታ እንዳይከሰት የሚቆጣጠረው ራሱ የሚዲያው ምክር ቤት ይሆናል፡፡ ስለዚህም የካውንስሉ እንቅስቃሴ በጣም ይጠቅማል፡፡
ይህ አሰራር ራሳችን ያወጣነው አይደለም፤ ዓለምአቀፍ ልምድን አካተን ያዘጋጀነው ነው፡፡ ለምሳሌ በአፍሪካ አንዳንድ አገሮች ለውጥ እያመጡ ናቸው ከሚባሉት መካከል የአገሪቱ ፕሬዚዳንቶችና ጠቅላይ ሚኒስትሮች እንኳ ስማቸው ሲጠፋ ጋዜጠኛውን ወደፍርድ ቤት መውሰድ አቁመዋል:: ቅሬታቸውን የሚያቀርቡትና እያቀረቡ ያሉት ለሚዲያ ካውንስሉ ነው፡፡ ለአብነትም እነ ጋናን መጥቀስ ይቻላል፡፡ ቅሬታ ሰሚውም አካል ቅሬታ የቀረበበት አካል ጥፋተኛ መሆኑን አሳውቆና ይቅርታ እንዲጠይቅ የሚያደርግ ይሆናል፡፡ ካላጠፋ ደግሞ የፕሬስ ነፃነቱ እንደሚፈቅድለት ጠቅሶ አለማጥፋቱን ያሳውቃል፡፡ በዚህም ምክንያት የቀረበው ቅሬታ ትክክል አለመሆኑን በመረጃ አስደግፎ ያሳያል፡፡ ከዚህም አኳያ ካውንስሉ ሊሰራው ያሰባቸው በርካታ ነገሮች ከመሆናቸውም በተጨማሪ ትልቅ ለውጥም እናመጣለን ብለን ነው ያሰብነው፡፡ ከዚህም አኳያ ሲታይ በብዙ ለፍተናል፡፡
አዲስ ዘመን፡- በአሁኑ ወቅት ካውንስሉ ቁመናው ከዓለምአቀፉ መርሆዎች ጋር የተሳሰረ ነው ማለት ይቻላል?
አቶ አማረ፡- አዎ! ስራው ሲጀመር በይበልጥ የሚስተዋል ይሆናል፡፡ ምክንያቱም ወደስራ ከመግባታችን በፊት አሰራሮችንም ሆነ አካሄዱን
የወሰድነው ከዓለምአቀፉ ተሞክሮ ነው፡፡ ሲቋቋም ትክከለኛውን አካሄድ ተከትሎ ነው፡፡ ከህንድ እንዲሁም በአውሮፓ ካሉ አገራትም ልምድ ወስደን የቀመርነው የስነ ምግባር ደንብ ነው፡፡ ይህ በስራ ላይ ሲውል ትልቅ እፎይታ ይሰጣል፡፡
አዲስ ዘመን፡- ቀደም ሲል በዘርፉ ባለው ባለሙያ ላይ የመብት ጥሰት ተፈፅሟል ብላችሁ የምታስቡት ካለ ቢጠቅሱልኝ?
አቶ አማረ፡- እሱማ በደንብ ነበረ እንጂ፤ ለምሳሌ ያለአግባብ የሚታሰሩ በርካቶች ነበሩ:: የሚቀጡም እንዲሁ፡፡ ለአብነት እኔን ጠቅሼ ብገልፅ ሳሪስ አካባቢ ቢሮ ለማቋቋም አስቤ መሬቱ በማናውቀው ምክንያት ተወስዷል፡፡ 60 ሚሊዮን ብር ድረስ አውጥተን ዱከም ሄደን ማተሚያ ቤትም ለመክፈት አስበን ነበር፤ እሱም ቆመ፤ የግድያም ሙከራ ተደርጎ ነበር፡፡ እንዲህ አይነት ነገር ነበር፡፡ እና በሚዲያዎች ላይም ጥቃትና አላስፈላጊ ቅጣትና እስር ይደርስ ነበር፡፡
አዲስ ዘመን፡- ምንም እንኳ ካውንስሉ ወደ ስራ ባይገባም፣ በአሁኑ ወቅት በሙያው ላይ የተፈጠረ ግድፈት አለ ብሎ ያምናል? የታዘበው ነገር ካለ ደግሞ ቢያብራሩልን?
አቶ አማረ፡- በሚገባ አለ እንጂ፤ በቴሌቪዥን፣ በሬዲዮ፣ በጋዜጣም ሆነ በመፅሄት እነዚህ ግድፈቶች እያታዩ ናቸው፡፡ አላስፈላጊ የሆኑ ልክ የብሄር ጥላቻ አይነት ዘገባዎች ሲዘገቡ ይስተዋላል፡፡ አንዱ በሌላው ላይ እንዲነሳሳ የሚያደርጉ ዜናዎችም እንዲሁ ሲዘገቡ እናያለን:: በኃይማኖቱም ዙሪያ በተለያዩ ሚዲያዎችም ሆነ በማህበራዊ ትስስር ገፁ ላይ ሲፃፍ እናስተውላለን፡፡
ስለዚህ እንዲህ አይነቱ ነገር መኖሩን ለመጠቆምና ሌላ አካል መጥቶ ሌላ ነገር ውስጥ ከመሄድ ይልቅ ችግር እንዳይፈጠር ሚዲያው ራሱ ኃላፊነት ወስዶ ችግሩን እንዲያርምና እንዲቆጣጠር ብሎም እንዲከታተል ለመስራት ተዘጋጅተናል፡፡ በካውንስሉ ላይ ይበልጥ እንድንሰራ የሚገፋፋንም ይኸው ነው፡፡
ምርጫ ሲመጣ ደግሞ የባሰ ችግር ይፈጠራል ተብሎ ስለሚታሰብ በአግባቡ መንቀሳቀሱ ለሁሉም ይጠቅማል፡፡ ስለዚህ ይህ ነገር አለ ብቻ ሳይሆን ከዚህ ቀደም አይተነው የማናውቀው የጥላቻና የመቃቃር ሁኔታ እንዲፈጠር እየተደረገ ነው ማለት ያስደፍራል፡፡ ነገር ግን ቀደም ሲል ለመጥቀስ እንደሞከርኩት ሁሉም በዚህ አይወቀስም፡፡ ይሁን እንጂ ሰምተነው የማናውቀው የጥላቻ አይነትና ከነችግሩም ቢሆን በጋራ ህዝቡ ተፋቅሮ እንደ አገርና እንደ አንድ ህዝብ እንዳይጓዝ ልዩነትን የመፍጠሩ ሁኔታ እየተካሄደ ነው፡፡ ስለዚህ ይበልጥ እንድንሰራና እንድንፈጥን የሚያስገድደን ሁኔታ ነው ያለው፡፡
ካውንስሉ ሚዲያው ሲያጠፋ እንዲወቀስ ብቻ ሳይሆን ሳያጠፋም ደግሞ ጥቃት እንዳይፈፀምበትና መብቱ ነው ብሎ ለመናገር እና የፕሬስ ነፃነቱ ይህን ይህን አስፍሯል በማለትም ከለላም ይሰጣል:: የሚዲያ ተቋሙ ሙስና የማጋለጥ መብት አለው:: እንዲሁም ወንጀለኛውንም የማጋለጥ መብቱ የተጠበቀ ነው፡፡ ጋዜጠኛው ሲፅፍ ደግሞ ተዓማኒነት ያለው ማስረጃ ስለሚኖረው አላጠፋም ብሎ ከለላ መስጠት ይቻላል፡፡ ስለዚህ ካውንስሉ ሚዲያው ሲያጠፋ ብቻ የሚወቅስ ሳይሆን አላጠፋም ብሎ የሚከላከልለትም ነው፡፡
አዲስ ዘመን፡- እንደሚታወቀው የካውንስሉ መቋቋም አንዱ ፋይዳ ለሚዲያ ተቋሙም ሆነ ለባለሙያው አስፈላጊ ሆኖ ሲገኝ ከለላ መስጠት ነው፤ አሁን የመጪው ምርጫ ሰላማዊነት ጥርጣሬ ውስጥ የሚከቱ ወገኖች እንዲሁም የመንግስት ጣልቃ ገብነት ይኖራል በሚል ስጋት ያደረባቸው አካላትም አሉና ይህ ቢያጋጥማችሁ እንዴት ለትጋፈጡት አስባችኋል?
አቶ አማረ፡- የካውንስሉ አባላት እኮ የግል ሚዲያዎች ብቻ አይደሉም፡፡ የኢትዮጵያ ፕሬስ ድርጅትም አንዱ አባል ነው፡፡ የኢትዮጵያ ብሮድካስቲንግ ኮርፖሬሽንም እንዲሁ አባል ነው:: ከአዲስ አበባ ውጭ ያሉ የክልል ሚዲያዎችም አባላት ናቸው፡፡ በቀጣይም የአባልነት ጥያቄም እያቀረቡ ያሉ ሚዲያዎች አሉ፡፡ በተጨማሪም ቅሬታ ሰሚ አካል ሲኖር ደግሞ ቀደም ሲል እንደጠቀስኩት የፓርላማ ተወካዮችም ያሉበት እሱም ብቻ ሳይሆን ከዳኞች ማህበርም ሆነ ከሌሎች የመንግስት አካላት እንዲሁም ከዩኒቨርሲቲ ምሁራንም የሚካተቱበት ስለሆነ መንግስትም በተዘዋዋሪ አባል ነው ማለት ነው፡፡ ስለዚህ ካውንስሉ መንግስትን ያገለለ አይደለም:: በመሆኑም ሁሉም ስራ ፍትሃዊ በሆነ መንገድ እንዲካሄድ ይሰራል፡፡
ህዝቡ ይሳተፋል፤ መንግስትም እንዲሁ ይሳተፋል፡፡ ለምሳሌ የእኔ ጋዜጣ ያጠፋ እንደሆነ እኔ ራሴ ‹አላጠፋም› ብዬ አልከላከልም፡፡ የካውንስሉ ቅሬታ ሰሚ ኮሚቴ መጥቶ ‹‹የእናንተ ጋዜጣ አጥፍቷል፤ አጥፍተሃል›› ብሎ ሊወቅሰኝ መብቱ ነው፡፡ እኔ የኮሚቴው አባል ነኝና ስለምን እንዲህ እባላለሁ ማለት አልችልም፡፡ ምክንያቱም ልክ ፍርድ ቤት ነፃ አካል ነው እንደሚባለው አይነት ይህን የሚወስነው የኮሚቴ አባል ነፃ ነው፡፡
አዲስ ዘመን፡- የሚዲያዎችን ሙያዊ ስነ ምግባርና የጋዜጠኞችን ደረጃ ለማሻሻል በአገር ውስጥም ሆነ በውጭ አገር ሙያዊ ስልጠና መስጠት እንደሚያስፈልግ ይታመንበታል፤ በዚህ ረገድ ለአጭርም ሆነ ለረጅም ጊዜ የያዛችሁት እቅድ ካለ?
አቶ አማረ፡- አሁን ባለው ሁኔታ ለምሳሌ በርካታ እንቅስቃሴዎች እየተደረጉ ናቸው፡፡ ለአብነትም የሰላም ሚኒስቴር የምናግዛችሁ ካለ ብሎ ጠይቆናል፡፡ ብሮድካስት ባስልጣንም እንዲሁ ምን እናግዛችሁ? በማለት ላይ ነው፡፡ ዩኔስኮ፣ ዩ.ኤን የመሳሰሉትም ምን እናግዛችሁ? ስልጠና እንስጥ ወይ? በማለት ላይ ይገኛሉ፡፡ በጋራ እንተባበርም በማለት ላይ ናቸው፡፡ የፈረንሳይ፣ የእንግሊዝ፣ የአሜሪካ፣ የስውዲን እና መሰል ኤምባሲዎችም እንዲሁም በውጭ አገር ያሉ የተለያዩ ዩኒቨርሲቲዎችም እንዲሁ ስልጠና ለመስጠት እየተዘጋጁና አብረን እንስራ እያሉ ናቸው፡፡ ስለዚህ ዝም ብሎ ስነ ምግባር ማለት ብቻ ሳይሆን፣ አቅም ግንባታ ላይ ለመስራት ተዘጋጅተናል፡፡
ምክንያቱም ሁሉም የሚሳሳተው ከክፋት በመነጨ ስሜት ብቻ ሳይሆን ከብቃት ማነስም ጭምር ነው፤በመሆኑም አቅምን ለማጎልበት ስልጠና እንደሚያስፈልግ ይታመናል፤ ለዚህ ደግሞ ከአገር ውስጥም ሆነ ከውጭ አገር በርካታ አካላት ሊተባበሩን ዝግጁዎች በመሆናቸው ምን እናድርግ እያሉን ነው፡፡ ስለዚህ ይህ እድል ክፍት ነው ማለት ይቻላል፡፡ ለምሳሌ በያዝነው እቅድ በዚህ ዓመት በራሱ ከምርጫው በፊትም ለአዲስ አበባ ብቻ ሳይሆን ለስድስት ክልሎች የስልጠና መርሃግብር አዘጋጅተናል፡፡ ወደዚህ ኑና ሰልጥኑ ብቻ ሳይሆን እያልን ያለነው፣ እኛም እየተንቀሳቀስን ስልጠና ለመስጠት አቅደናል፡፡ በዚህ መሰረት አቅምን ለመገንባት የተያዘ ስልጠና ስለመሆኑ አንድ ማሳያ ነው ማለት ይቻላል፡፡
አዲስ ዘመን፡- በካውንስሉ አተያይ ኢትዮጵያ ያላት የሚዲያ ስርዓት ምን ይመስላል? ወደስራ ስትገቡስ ሊፈትነን ይችላል ብላችሁ የለያችሁት ተግዳሮትና መፍትሄ ይኖር ይሆን?
አቶ አማረ፡- በህግ አንፃር ያየን እንደሆነ ህገ መንግስታችን ሲፀድቅ የፕሬስ ነፃነት ብሎ በአንቀፅ 29 ያስቀመጠው ቃል በቃል የተባበሩት መንግስታት አንቀፅ 19ን ነው፡፡ ይህም ድንበር ሳይከልለው ሐሳቡን በነፃ የመግለፅ መብቱ በሬድዮም ይሁን በቴሌቪዥን ወይም በጋዜጣም ይሁን መብቱ የተረጋገጠ ነው:: እንዲያውም ሐሳቡን በሚገልፅበት ጊዜ ጥቃት እንዳይደርስበት መንግስት ጥበቃ ያደርጋል ይላል፡፡ ወደተግባር ሲገባ ግን ህጉ ሲፈፀም አናይም፡፡
ሁለተኛ ነገር ደግሞ በአፍሪካ ስምንት ያህል አገሮች ብቻ ናቸው የብሮድካስቲንግ ህግ ያላቸው:: መረጃ የማግኘት ነፃነት አዋጅ ኢትዮጵያም አላት:: በተግባር ሲኬድ ግን መረጃ ስጡን በሚባልበት ጊዜ መልካም ምላሽ የለም:: አንደኛ ዳታ ቤዙም የላቸውም፡፡ ሁለተኛ ደግሞ ለመስጠት የማይፈልጉም አሉ፡፡ አንዳንድ ጊዜ ለግሉ ከልክለው ለመንግስት ሚዲያ ብቻ ለመስጠት የሚፈልጉ አሉ:: እንዲህ አይነት መሰል ችግሮች አሉ፡፡ ስለዚህ እንዲህ አይነቱንም ችግር ለመፍታትና ለማስወገድም ነው ሚዲያ ካውንስሉ ጥረት ማድረግ ያለበት፡፡
በርካታ ችግሮችን መጥቀስ ይቻላል፤ ለምሳሌ ሙሰኛን ስታጋልጪ ሙሰኛው አይወድሽም:: በተመሳሳይ ወንጀለኛው ሲጋለጥም እንዲሁ ነው፡፡ መንግስት አስፈላጊውን ጥበቃ መስጠት አለበት ብሎ ህጉ ቢያስቀምጥም፤ መንግስት ግን አስፈላጊውን ከለላ እየሰጠ አይደለም፡፡ በዚህ ረገድ ችግር አለ ማለት ነው፡፡ በዚህ ላይ ዝም ብለን ተቺዎች ከምንሆን ሚዲያ ካውንስሉን ፈጥረን ብንቀሳቀስ መንግስትም ከስህተቱ እንዲታረም ጥሩ መድረክ ያገኛል፤ ሚዲያውም እንዲሁ ከስህተቱ የሚታረምበትን መድረክ የሚያገኝ ይሆናል:: ህዝቡም ተመልካች ብቻ ሳይሆን ተሳታፊም መሆን አለበት፡፡ ካለህዝብ ተሳትፎ የአገር እድገትም ሆነ ዴሞክራሲ ስለማይኖር ህዝብ እንዲኖርም አስተዋፅዖ ስላለው ነው የሚዲያ ካውንስሉ አስፈላጊ የሚሆነው፡፡ ስለዚህ ችግሮችን ከመተቸት ይልቅ ከፈቺዎቹ አካላት አንዱ እንሁን ነው ሐሳባችን፡፡
አዲስ ዘመን፡- በአሁኑ ወቅት ሚዲያው ሊሰራ የሚችልበት ምህዳር ሰፍቷል ተብሎ ይታሰባል፤ ይህም መልካም አጋጣሚ ነው፤ ነገር ግን ህግንና ስርዓትን ተከትሎ እንዲካሄድ ከማድረግ አኳያ በተለይ ከምርጫው ጋር በተያያዘ ሰው ስጋት አለውና ምን ማድረግ ታስቧል?
አቶ አማረ፡- ሁለት አይነት ነገር ነው የሚታሰበው፡፡ አንዳንዱ በውጭ ያለ ሆኖ ያልተመዘገበ ከሆነ እኛን ጉዳዩ አይመለከተንም፡፡ ምክንያቱም ይህን እና ያንን አድርገሃልና ተጠያቂ ትሆናለህ ማለት አንችልም፡፡ አንዳንዴ ደግሞ ኢትዮጵያ ውስጥም ሆኖ በተንቀሳቃሽ ስልኩ በማህበራዊ ትስስር ገፅ ላይ የሚፅፍም አለ፡፡ በእርግጥ ሁሉም ማህበራዊ ትስስር ገፅ አሊያም ድረ ገፅ አለውና መጥፎ ነገር እየሰራ ነው ብለን መኮነን ደግሞ አንችልም፤ ምክንያቱም መልካም ነገር እየሰራ ያለም አካል አለና፡፡ ግን ደግሞ ብዙ ጥፋት ሲፈፀም ደግሞ ህጋዊ እስካልሆነ ድረስ ማለትም የእኛ አባል እስካልሆነ ድረስ ልንቆጣጠረው አንችልም፡፡
ነገር ግን ስጋቱ ያለ ነው፡፡ አሁን ያለው ስጋት ብናየው አንዳንዱ ዘንድ የሚነገረው የኃይማኖት ጥላቻ ነው፡፡ ሌላው ዘንድ ደግሞ የሚሰማው የብሄር ጥላቻ ነው፡፡ ከዚህ ጋር ተያይዞ ደግሞ ግድያዎች ይሰማሉ፡፡ ይህ በጣም አሳሳቢ ነው፡፡ ለዚህም ነው እጥፍ ድርብ ስራ መስራት ያስፈልጋል ማለታችን፡፡ ቢያንስ ሌላው ይስራ ብለን ዳር ከምንይዝ ሚዲያው እንደ ሚዲያ፣ ህዝብም ካልተፈለገ ነገር እንዲታቀብ መረጃ እንስጠው በሚል ነው፡፡ ሚዲያው ደግሞ መረጃ ሲሰጥ የካውንስሉን ህግና ደንብ ያክብር ነው እያልን ያለነው፡፡ ይህ አደጋ ውስጥ እንዳንገባ ያግዘናል፡፡ በእነ ሩዋንዳ የተከሰተውን ስናስተውል የሚዲያውም ሚና ነበረበት፡፡ ስለዚህ አደጋው ከደረሰ በኋላ አምቡላንስ ይዘን አድኑልን እያልን ከምንጮህ እስኪ የመጀመሪያ እርዳታ አስቀድመን እንስራ ብለን ነው እየተንቀሳቀስን ያለነው፡፡
አዲስ ዘመን፡- መንግስትስ የድርሻውን መወጣት ያለበት እንዴት ነው?
አቶ አማረ፡- መንግስት ኃላፊነቱን መወጣት ግዴታው ነው፡፡ ምክንያቱም አገር ሲበጠበጥ የሚጠቀም መንግስት አይኖርም፡፡ አገርም ደካማ ሲሆን የሚጠቀም መንግስት የለም፡፡ አሁን በአገራችን በምናየው ሁኔታ ተጎጂው ህዝብ ብቻ አይደለም፡፡ መንግስትም ጭምር ነው፡፡ ምክንያቱም ህዝብ ራሱ ምን አይነት ፖሊስ ነው ያለኝ? ምን አይነትስ መከላከያ ነው ያለኝ? ብሎ መጠራጠር ከጀመረ በመንግስት ያለው መተማመን ይጠፋል፡፡ እዚህ አዲስ አበባ ሆነሽ የትኛውም የኢትዮጵያ ክልል ተንቀሳቅሰሽ መዘገብ አትችይም:: የማትችይ ከሆነ ደግሞ ስጋቱ ለጋዜጠኛው ብቻ ሳይሆን ለህዝቡም ለመንግስት ነው፡፡
ስለዚህ ይህን ነገር የማረጋጋት ጉዳይ ለመንግስትም ይጠቅመዋል ማለት ነው፡፡ ስራ ሲቆም ገቢ ይቆማል፤ ገቢ ከሌለ ደግሞ ግብርም መክፈል አይቻልም፡፡ ግብር የማይከፈል ከሆነ ደግሞ የመንግስት አቅም እየተዳከመ ይሄዳል፡፡ ስለዚህ አብሮና ተባብሮ መስራት እንዲሁም ሰላምና ፍቅር መመስረት ለጋዜጠኛው አሊያም ለህዝብ ብቻ ሳይሆን ለመንግስትም ጠቃሚ ነው፡፡ ጠንካራ ካውንስል ብቻ ሳይሆን ስንሳሳት የሚያርመን ጠንካራ ህዝብ ሊኖር ይገባል፤ ይህም እንደ አገርም ጠንካራ አገር እንድትኖር ስለሚያደርግ ያኮራል፡፡ ስለዚህ ሁላችንም የየድርሻችንን ልንወጣ ይገባል፡፡
አዲስ ዘመን፡- በጣም አመሰግናለሁ፡፡
አቶ አማረ፡- እኔም አመሰግናለሁ፡፡
አዲስ ዘመን የካቲት 24/2012
አስቴር ኤልያስ
