ጽጌረዳ ጫንያለው
በግብርናው ዘርፍ አንቱታን ያተረፈች ወጣት ሴት ነች። እመቤት በሻህውረድ ትባላለች። ከወንድ በላይ እንጂ ከወንዶች ያነሰ ምርትም ሆነ ሥራ ሠርታ አታውቅም። አጭዳ፣ ዘርታ፣ ምርቱን በጊዜ ሰብስባ በማስገባትም ብዙዎች ያውቋታል። በተለይ በትራክተር ስታርስ ላያት እጅጉን ታስገርማለች። ከቅርብ ጊዜ ጀምሮ ደግሞ የማጨጃ ማሽን ተከራይታ ምርቷን እየሰበሰበች ትገኛለች። ይህ የማጨጃ ማሽን ግልጋሎቱ ለእርሷ ብቻ ሳይሆን ለአካባቢው ሰው ጭምር ነው። ስለዚህም የተከራይ አከራይ ሆና ትሠራበታለች። ከዚያ አለፍ ብላም ወፍጮ ተክላ ለአምስት ሰዎች የሥራ ዕድል ፈጥራ ራሷም እየፈጨች ፣ እየመዘነች እንዲሁም የሚቀያየሩ የወፍጮ መሳሪያዎችን እየቀየረች ህዝቡን ታገለግላለች።
እንግዳችን ከሁሉ ነገሯ ለየት የሚያደርጋት የወንድ የሴት ሥራ ብላ የምትሠራው አለመኖሩ ነው። ለእርሷ ገንዘብ እስካስገኘና በህይወቷ ላይ ለውጥ እስካመጣ ድረስ መሥራት ያስደስታታል። እናም ይህንን ሁሉ ተሞክሮዋን አካፍላን ትምህርት ይሆን ዘንድ ለዛሬ የ‹‹ህይወት ገጽታ›› እንግዳችን አድርገናታልና ተከተሉን።
ማሜ
በሰሜን ሸዋ ዞን ሞረትና ጅሩ ወረዳ ማንጉዶ ቀበሌ ዶዮ ውስጥ ነው የተወለደችው። አባትና እናቷ በግብርና ሙያ የሚተዳደሩ ሲሆን፤ ለእርሷም ይህንኑ ሙያ እንድትወደው አድርገው ነው ያሳደጓት። በእርግጥ እነርሱ ባይማሩም እርሷ ተምራ እንድትለወጥላቸው ይፈልጋሉ። በዚህም የቻሉትን ሁሉ ያደርጉላታል። እርሷም በተራዋ የታዘዘችውን በመሥራት ታግዛቸዋለች።
ስለዚህም በቤት ውስጥ የሚሠራው ሁሉ አይቀራትም። አንድ ወንድም ብቻ ስለሆነ ያላቸው እርሱን ስለሚሳሱለት ከእነርሱ እኩል እንኳን እንዲሠራ አያደርጉትም። በመሆኑም በቤት ውስጥ የሚሠራው ሥራ ሁሉ የሴቶቹ እንጂ የወንዱ አይሆንም። ለዚህም ይመስላል ዛሬ ድረስ የሴት የወንድ ሥራ ሳትል ሞፈር ቀንበሩን የምታገላብጠው።
እንግዳችን በባህሪዋ ታዛዥና ተጫዋች እንዲሁም የተቸገሩትን አጋዥ ነች። ካላት ላይ ቀንሳ ማካፈል በጣም ትወዳለች። በተለይ የተቸገረ አይታ ማለፍ አይሆንላትም። አዛውንቶችንም በመርዳት ትታወቃለች። እርሷ ወደ ትምህርት እየሄደች ሳለ እንኳን ሳይቀር ከባድ ሸክም የተሸከሙ አዛውንቶችን ካየች ሳታግዛቸው አታልፍም።
በዚህም ብዙዎች የሚመርቋት አይነት ልጅ ነች። ለትንሹም ለትልቁም እኩል ክብር የምትሰጥ ሲሆን፤ ከዚህ ጋር ተያይዞ የሰፈር ሰው ሲጠራት ‹ማሜ› በማለት ነው። በእርግጥ ይህንን ስሟን እናቷ እንዳወጡላት ትናገራለች። ሆኖም በስፋት የሚጠቀመው ግን የአካባቢው ሰው እንደሆነና እንደእናታቸው ስለሚወዷት የሚጠሯት ስለሆነ በጣም ትደሰትበታለች።
ማሜ ወይም እመቤት ከጨዋታ ይልቅ ሥራን የምትመርጥ ልጅ ስትሆን፤ እንደ ልጅ ብዙም ተጫውታ አላደገችም። ከዚያ ይልቅ ሥራ በመሥራት የምታሳልፈውን ጊዜ ታስታውሳለች። ይህ በመሆኑ ግን አትቆጭም። ምክንያቱም መሥራት እንጂ ጨዋታ ህይወትን ይለውጣል ብላ ስለማታምን።
‹‹ስጫወት ባድግ ኖሮ አሁንም ጨዋታ ናፋቂ እንጂ ብርቱ ሠራተኛ መሆን አልችልም ነበር›› ትላለች። ከሰፈሩ ልጅ ማሜን ለየት የሚያደርጋት ያየችውን ደግማ ያለምንም ስህተት መሥራቷ ነው። በፈጠራ ጥበብና ነገሮችን በመሞከርም ማንም አያክላትም። በእርሷ ዘንድ አልችለውም ቦታ የለውም። ስለዚህም ሥራን ለሌላ የመስጠቱ ሁኔታ ብዙም የላትም። በዚህም ገና ባልጠነከረ ጉልበቷ የማትሞክረው ሥራ አልነበረም። ይህ ደግሞ ጠንካራ እንድትሆን እንዳደረጋት ታወሳለች።
በ12ኛ ክፍል የተቋጨው ትምህርት
ገና ሳይነጋ 11 ሰዓት ነው የምትነሳው። ምክንያቱም የቤተሰቡ ሥራ በቀላሉ የሚገፋ አይደለም። እናም ቤት ውስጥ የድርሻዋን ሠርታ ነው 12 ሰዓት ላይ ጉዞዋን ወደ ትምህርት የምታደርገው። በእርግጥ ከአንደኛ እስከ ስድስተኛ ክፍል በዚያው በትውልድ ስፍራዋ ማንጉዶ የመጀመሪያ ደረጃ ትምህርት ቤት መማሯ ብርድና ውርጩ እንዳይፈራረቅባት አድርጓታል።
ፈጥና ለትምህርቱም መድረስ ትችላለችና ብዙ ጫና አላጋጠማትም። ከስድስተኛ ክፍል በኋላ ግን ትምህርቱ በአቅራቢያቸው ስላልነበረ በቀን 14 ኪሎሜትር በእግሯ እየተጓዘች መማር ይጠበቅባታል። ቆራጥና ለትምህርት ልዩ ፍቅር ያላት በመሆኗ በጠዋት ተነስታ ይህንን ተግባሯን ዘወትር ትፈጽማለች።
በእነርሱ ጊዜ የትምህርት ፍቅር ቁርስና ምሳ ያስቀጣል። ምክንያቱም ጾም ሲሆን ቁርስ ሳይበሉ ስለሚወጡ በግማሽ ቀን ትምህርት ቆይተውም ስለሚመለሱ እቤታቸው ሲደርሱ ነው ቁምሳ(ቁርስና ምሳ) አድርገው የሚመገቡት። ይህ ግን አንድም ቀን አማሯቸው እንደማያውቅ ትናገራለች። ይልቁንም ብርታትና ጥንካሬ ሰጥቷቸው የተሻሉ ተማሪዎች እንዳደረጋቸው ታስረዳለች። በተለይ በህብረት መጓዛቸውና እየተጠያየቁ መንቀሳቀሳቸው የደረጃ ተማሪነታቸውን እንዲያስጠብቅላቸው እንዳደረገውም አውግታናለች።
እመቤት ምንም እንኳን የደረጃ ተማሪ ብትሆንም በሥራ ጫና እና የተፈጥሮ ሳይንስ ተማሪ በመሆኗ ብዙም ለማጥናት አልቻለችምና የ12ኛ ክፍል ውጤቷ ዩኒቨርሲቲ የሚያስገባት አልሆነም።
ስለዚህም ሌሎች አማራጮች ወደማየቱ ገባች። በእርግጥ ዳግም ተፈትና ውጤቷን ለማሻሻል እየተዘጋጀች እንደነበር አትዘነጋውም። ነገር ግን ሃሳቧን የሚያስቀይር ሌላ አማራጭ ገጠማት። ይህም አረብ አገር መሄድና ሠርታ አገሯ ላይ መጥታ መለወጥ ነበር። ስለሆነም ትምህርቷን ትታ አረብ አገር ነጎደች። ትምህርቷም 12ኛ ክፍል ላይ አበቃ። ይሁንና ይህንን በማድረጓ እንደምትቆጭበት ትናገራለች። ምክንያቱም በመማር የሚፈታ ብዙ ነገር እንዳለ ታምናለችና። በተለይም አንዳንድ ችግሮች በሥራ ላይ ሲገጥሟት ተምራ ቢሆን እንዴት በቀላሉ መፍታት እንደምትችል ስታስብ በጣሙን ትናደዳለች።
አርሶአደሯ ነጋዴ
የግብርና ሥራ ከቤተሰቦቿ የወረሰችው ነው። በዚህም ከልጅነቷ ጀምሮ በግብርናው ዘርፍ የሚከናወኑ ተግባራትን ሁሉ በብቃት ታከናውናለች። እንደውም እርሷ ከሌለች እርሻውም፣ አጨዳውም ምርት መሰብሰቡም ቶሎ አያልቅም ይባልላታል። ይህ የሚሆነው ደግሞ በሁለት ምክንያት ሲሆን፤ አንድም ፈጣን ሠራተኛ በመሆኗ ነው። በሌላ በኩል ሥራውን በፍጥነትና በፍቅር እንዲሠሩ ጨዋታዋ ብርታትን ስለሚሰጥ ነው። በእርግጥ ቤተሰቡ በርካታ ጥማድ ያለው በመሆኑ ብቻውን አያርስም፣ አይወቃም።
ስለዚህም የቀን ሠራተኛ ይገዛል። የቀን ሠራተኞቹን ጉልበት በጨዋታዋ የምትበዘብዘው እርሷ በመሆኗ ከቦታው እንድትርቅ ማንም አይፈልግም። የማስተባበር ፣ የመሥራቱና በጨዋታ የማረቁ ተግባርም ከእርሷ ውጪ የሚሞከር ስላልሆነ እርሷ ባለችበት ሁሉ ሥራው በጊዜ ያልቃል። በዚህ ደግሞ አባቷም ሆኑ እናቷ ‹‹ድሮስ እርሷ የሌለችበት›› ይሉላታል። በደቦ በሚሠራበት ወቅት እንኳን እርሷ እንድትቀር የአካባቢው ሰው ጭምር አይፈልግም። ስለዚህም ሁሉም ሰው እርሷ ባትሠራ እንኳን ትምጣ ይላታል።
እርሷም ብትሆን ለደቂቃ መቀመጥን አትወድም። ሥራ ባለበት ሁሉ ትገኛለች። ይህ ሁኔታዋ ደግሞ ዛሬ ድረስ የዘለቀ ነው። መሥራት መለያዋ ነው። በእርግጥ አሁን ላይ ከግብርናው ጋር ተያይዞ ብዙ ነገሮች ቀለውላታል። ምክንያቱም ዘመናዊ መሳሪያዎችን ለእርሻ ሥራዋ ትጠቀማለች።
በየቀኑ ሁለት ኪሎሜትር በእግሯ እየተጓዘች ስትሠራ የቆየችበትን አሁን በደቂቃዎች በእርሻ መኪናው በመጓዝ ቶሎ ሥራዋን አጠናቃ ወደሌላው የቀን ተግባሯ ትገባለች። ለዚህ ደግሞ የተማረች መሆኗ አግዟታል። ሥራዎች እንዴት መከናወን እንዳለባቸው አስተምሯታል። እናም የምትወደውን ግብርና ዘመናዊ ለማድረግና አርአያ ለመሆን እርሻውን በትራክተር ማጨድና ምርት መሰብሰቡን በኮምባይነር ታከናውናለች። ይህንን ስታደርግ ግን በራሷ ስላልሆነ በቅርቡ ትራክተርና የማጨጃ ማሽን ለመግዛት ተዘጋጅታለች። ከዚያ በኋላ የአካባቢውን ነዋሪም በቅርበት እያከራየች እንደምታገለግል አጫውታናለች።
እመቤት የግብርና ሥራ ህይወቷ እንደሆነ ታምናለች። በዚህም ዛሬ ላይ ሳይቀር ከእርሷ ተርፋ ሌሎች ዘመናዊ መሳሪያዎችን ተጠቅመው ቀናቸውን እንዲያተርፉ ተከራይታ ሳይቀር የተከራይ አከራይ ሆና በመሳሪያዎቹ እንዲጠቀሙ ታበረታታለች።
ይህ ደግሞ በተለይ ለበርካታ ሴቶች እፎይታን የሰጠ እንደሆነ ታስረዳለች። ለዚህ በምክንያትነት የምትጠቅሰው ‹‹እኔና መሰሎቼ ከእርሻ ቦታ ተመልሰን የቤት ውስጥ ሥራም ይጠብቀናል።
በዚያ ላይ ወንዶቹ የቤት ውስጥ ሥራ የሚከብድ ስለማይመስላቸው ይህ ይለቅ ብለው በደከመ መንፈስ እንድንገባና እንድንሠራ ያደርጉናል። አሁን ግን ዘመናዊ የግብርና መሳሪያ መጠቀም መቻላችን ሳይደክመን ገብተን የቤት ውስጥ ሥራችንን አጠናቀን ሌላ ትርፍ ሥራዎችን ጭምር እንድንሠራ ያበረታናል። ለዚህም ነው እኔ አሁን ተጨማሪ ሥራዎችን ፈጥሬ በመሥራት ላይ የምገኘው›› ትላለች።
ከግብርናው ሥራ በኋላ ንግድ እንደጀመረች ያጨወተችን ባለታሪካችን፤ የንግድ ሥራው የተጀመረው በ200 ብር መነሻ ሲሆን፤ ደብረብረሃን በመሄድና ሸቀጣሸቀጦችን በማምጣት በአህያ ጭነው ዕሁድ ዕሁድ ‹‹ቀርሳ›› እየተባለ በሚጠራው ገበያ ላይ ያከፋፍሉ ነበር።
ከዚያ በተጨማሪም ቅዳሜ ሲመጣ እነዋሪ በመሄድ ያንኑ ሸቀጣ ሸቀጥ በጉልት መልኩ መድበው ይነግዱ እንደነበር ታስታውሳለች። ይህንን ሥራም ከዓመት በላይ እንደሠራችበት አጫውታናለች። ማከፋፈሉና በጉልት ተቀምጦ መሸጡ ብዙ ለውጦችን ሲያስገኝላት ከፍ ብላ ሱቅ እንደከፈተችም ትናገራለች። ይሁንና በአገር ውስጥ ይህንን ሥራ ብቻ ሠርቶ መለወጡ ብዙም እንዳልሆነ ሰዎች ያሳስቧት ገቡ። በተለይም አረብ አገራት የሚሄዱ ሰዎች ለውጣቸው ትልቅ እንደሆነ አሳመኗት። እናም ማቄን ጨርቄን ሳትል የምትወደውን ቤተሰብና ሥራ ትታ ወደ አረብ አገር ነጎደች።
በሰው ቤት ሆናም አስር ዓመት ከአምስት ወር ሠራች። በዚህ ቆይታዋ አንድም ቀን ይደክማታል ትረፍ ተብላ አታውቅም። በተለይም የገባችበት ቤት ብዙ ቤተሰብ ያለበት በመሆኑ የሥራ ጫናው 11 ሰዓት ተነስቶ ስምንት ሰዓት የሚጠናቀቅ መሆኑ በጣም ያሰለቻት ነበር። ቢበዛ አምስት ሰዓት ነው መተኛት የሚፈቀድላት።
ይህም ቢሆን ለራሷ የምታደርገው ነገር ከሌላት የሚሆን ነው። በአረብ አገር እያለች በጣም የሚመራት ሥራ ልብስ መተኮስ ሲሆን፤ ረጅም ሰዓት መቆሙና ሙቀቱ ከመጠን በላይ ያንገበግባት እንደነበር አትረሳውም።
በብዙ ነገሮች ተፈትና እንደነበርም ታወሳለች። በተለይ ግን የቋንቋ ጉዳይ እና ከአሠሪዋ ጋር ያለመስማማቱ ሁኔታ እጅግ ከብዷት እንደነበር ታስታውሳለች። ቋንቋ ሳይችል የሄደ ሰው በአገሩ ልጆች ጭምር ብዙ ችግር ይገጥመዋል። ምክንያቱም አሠሪ ከጎረቤት አስተርጓሚ ማምጣት ግዴታቸው ነው።
በዚህም ቋንቋ ቻይዋ ልጅ ለእዚያ ሰው አቃጣሪና ታማኝ ሰው ነች። እናም እኔ ያልኩት ሳይሆን እርሷ ያለችው በይበልጥ ይሰማል። በመሆኑም እርሷንም አሠሪዬንም መታዘዝ ግዴታ ይሆንብኛል። በዚህ ምክንያት ደግሞ ብዙ ጊዜ ከአሠሪዬ ጋር ተጋጭቼ አውቃለሁ ብላናለች።
ሌላው ፈተናዋ ከአሠሪዋ ጋር እንዴት ተስማምቶ መቀጠል እንደሚቻል የነበረው ነው። ምክንያቱም በእርሷ ቤት እየኖረች ከእርሷ ጋር አለመስማማት እጅግ ይከብዳታል። እናም ምንም እንኳን ትዕግስተኛና እንጀራ ፈልጋ የሄደች ቢሆንም ትዕግስቷን የሚፈታተኑ ተግባራት ጭምር ገጥሟት እንደነበር አትረሳውም።
ነገር ግን በዚህ ችግር ብዙ ነገር ተምራ አልፋለች። በተለይም የሥራ ጫናው ያላስለመዳት ነገር እንደሌለ ታነሳለች። ትዕግስት፣ መከባበርና ተቻችሎ መኖርን በሚገባ አይታበታለች። ተስፋ አለመቁረጥና ትዕግስተኛ መሆን ሁሉን ያሸንፋልና ድል ማድረጓንም ያገኘችው ከዚህ ትዕግስቷ መሆኑን ታስረዳለች።
ብዙ ነገሮቿ ተመቻችተውላት ቢቀጥሉም የሥራ ጫናው ግን በወደፊት ህይወቷ ላይ ችግር እንደሚፈጥርባት ከአንድ የአገሯ ልጅ ተረዳች። ይህቺ ልጅ በሥራ ብዛት አንገቷ ወደተፈለገበት አቅጣጫ መዞር አይችልም። ስለሆነም እንግዳችን ይህንን ከማይስ አገሬ ምን አለኝ፣ ቤተሰቤስ ምን በደለኝ ስትል ጓዟን ጠቀለለች። አሠሪዎቿ እያለቀሱ ጭምር እንድትቆይላቸው ቢለምኗትም የውስጥ ፍላጎቷ እንዳለ ሆኖ እነርሱን ላለማስቀየም ቶሎ እመለሳለሁ በሚልም ነበር ወደ አገሯ የተመለሰችው።
በአገሯ እንደገባችም የተወሰነ ጊዜ ቤተሰብ ጋር ቆይታ በራሷ ሠርታ መለወጥ እንዳለባት ስለምታምን አዲስ አበባ ላይ ቤት ተከራታ ሆቴል ከፈተች። ለተወሰነ ጊዜም በሆቴል ሥራው ከቆየች በኋላ አዋጭነቱና የአከራይዋ ንዝንዝ ብዙም ምቾት ስላልሰጣት ሥራውን አቁማ ወደ ትውልድ ቀየዋ በመመለስ የተለያዩ ቢዝነሶችን መሥራቷን ቀጠለች።
እመቤት ከአዲስ አበባ እንደወጣች መሥራት የጀመረችው የቀድሞውን የምትወደውን ግብርና ሲሆን፤ ጎን ለጎን ሱቅ ላይ ትሠራለች። ከሱቅ ንግዱ በተጨማሪ ለአካባቢው ነጋዴዎች ታከፋፍላለች። ከዚያም አለፍ ብሎ ማደግ ህልሟ ነውና የአካባቢውን ሰው ከርቀት ጉዞ ለመገላገልና የራሷንም ቢዝነስ ለማስፋት ወፍጮ ተከለች። በዚህም ውስጥ በዋናነት ሥራውን የምታንቀሳቅሰው ራሷ ነች። በተለይም የኤሌክትሮኒክስ ጉዳዮች እርሷን ነው የሚመለከቱት። ወፍጮውን በድምጹ ለይታ ችግሩ እምን ላይ እንደሆነ አውቃ መፍትሔ ትሰጠዋለች። ራሷም ትፈጫለች። ስለዚህ በበዓላት ከሱቅ ሥራ ውጪ የወፍጮ ቤቷን እቃዎች ታስተካክላለች። ስለዚህም በሥራ ሁልጊዜ ባተሌ ነች።
ሁሉም ቦታ ላይ ክፍተት ማየትን አትፈልግም። ቁጥጥሯም ጠንከር ያለ ነው። ሰዎች እንደእርሷ ጠንካራ ሠራተኛ እንዲሆኑ በመፈለጓ የሚለግም ሠራተኛ ለእርሷ ቦታ የለውም። ጠንክሮ የሚሠራና ራሱን ለመለወጥ የሚጥር ከሆነ ግን አሳልፋ የምትሰጠው ገንዘብ ይልቃል። በዚህም ብዙዎቹ ሠራተኞቿ በጣም ይወዷታል። እንደውም የቤታችን ምሶሶ፤ ለውጥና የልጆቻችን ጉሮሮ መድፈኛ ነሽ የሚሏትም ይበዛሉ። በዚህ ደግሞ ሁልጊዜ ደስተኛ ነች።
እመቤት በሥራዎቿ በርከት ያሉ ንብረቶችን አፍርታለች። ከእነዚህ መካከልም አዲስ አበባ ላይ በ600 ካሬሜትር ላይ ያረፈ ቤት አላት። በትውልድ ቀየዋ ማንጉዶ ላይም ቤትና መሬት አላት። እነዋሪ ላይም ቢሆን 200 ካሬ ሜትር ቦታ ገዝታ ቤት ለመሥራት እየተዘጋጀች ነው። ከዚህ በተጨማሪ የመውቂያ ማሽን ያላት ሲሆን፤ ወቅታዊ የግብርና ሥራዎችን እያከናወነች ትገኛለች።
ከዚያ ትይዩ የሸቀጣሸቀጥ ሱቅ ያላት ሲሆን፤ የእህል መጋዘንም እንዲሁ አላት። በተመሳሳይ ወፍጮቤትም ትሠራለች። ዋናው የገቢ ምንጯ ደግሞ ግብርናው ነው።
ሴትነት ያዛል
ሴትነት ብዙ ጊዜ በተለይም በገጠሪቱ ኢትዮጵያ ከወንድ እጅ መጠበቅ ነው። መታዘዝና የተባሉትን ማድረግም ነው። ግን ከወንድ በላይ ሠርቶ ማኖር የሚቻልበት መሆኑን ከስንት አንድ ነው የሚረዳው። ምክንያቱም ባህሉ በዚህ ሁኔታ አሳድጎናልና መውጣትን እንፈራለን። ሆኖም ይህንን አልፎ የወጣ ግን ቤቱን ቀጥ አድርጎ ሲመራ እናያለን። የቤቱ አባ ወራ እርሷ እንጂ እርሱ የማይመስልበት ሁኔታም ይታያል።
ከሁሉም በላይ ደግሞ ወንድ የበላይ የሚለውን ሙሉ ለሙሉ የሚያስቀር ነው። መከባበሩ፣ መተጋገዙና ለበለጠ ስኬት መብቃቱም በዚህ ዘንድ ይመጣል። ምክንያቱም ሴት ልጅ በሥራ አትታማም፣ በአመራርም ቢሆን እንዲሁ ብቃቷ አጠያያቂ አይደለም። ቤት ከተሰበሰበ አገር መሰብሰቡ አይቀርም። እናም ሴትነት ማዘዝም እንደሆነ ሴቶች ማመን አለባቸው። አይችሉም የሚላቸውንም ችለው በማሳየት ማሳፈር ይገባቸዋል። እራሳቸውም ቢሆኑ አልችልምን ማስወገድ ይኖርባቸዋል።
አልችልምና አትችሉም ሴቶችን ዘላለም በኋላቀር ባህል ውስጥ የከተተና ወጥተው እንዳይታዩ ያደረገ ነው። ሁለቱን ነገሮች አሸንፈው ከወጡ ስኬትና ብቃት በእጃቸው ላይ ይሆናሉ። ለሌሎች አርአያና መከታም መሆን ይችላሉ። እናም ይህንን ነገር ገንዘባቸው ሊያደርጉት ይገባል። ማንም የሚያከብራቸው ችለው ወጥተው ሲታዩ ነው።
ከዚያ ውጪ ቤተሰብ እንኳን ሊደግፋቸው አይፈልግም። ይፈጋሉ ግን አይሠሩም ነው የሚባሉት። የስኬት ምንጭ ይሆናሉ እስከመቼ አንቺን እቀልባለሁ እየተባሉ ሲሸማቀቁ ነው ዘመናቸውን የሚያሳልፉት። በመሆኑም መፍትሔው ትጉ ሠራተኝነት ሳይሆን ራስን በብቃትና በአቅም ከሁሉ ጋር አወዳድሮ ማሸነፍና አልችልምን ማስወገድ ነው። አትችይም የሚሉትንም እንደምትችል ማሳየት መቻልም ነው።
ሥራ ለወንድ ለሴት ተብሎ መገደብ የለበትም። በተለይም ሴቶች ይህንን ውስንነት ማስወገድ አለባቸው። በእርግጥ ተፈጥሮ የሚገድበን ብዙ ነገር ይኖራል። ሆኖም ከእርሱ ውጪ ያሉ ነገሮች በሴትና በወንድ መካከል ልዩነት ሊሆኑ እንደማይገባ በመሥራት ማሳየትም ሌላው መፍትሔ የማምጫ መስመራቸው ነው። ስለዚህም የሚከፍሉትና ለወንድ ብቻ የሚሰጡት ሥራ ሊኖራቸው አይገባም ባይ ነች።
ለዚህም የእርሷን ባለቤት ታነሳለች። እርሱ መምህር ነው። እርሷ ደግሞ አርሶአደርና ነጋዴ። ግን በመካከላቸው ወሰን ያለበት ሥራ የለም። ይህንን አትችይውም የሚላት ነገር አይኖረውም። እርሷም እንዲሁ ይህ የአንተ ይህ የእኔ የምትለው የሥራ ክፍፍል የለም። ሁለቱም በተሰማሩበት ሙያ ውጤታማ ለመሆን የሚተጉ ናቸው።
ከመምህርነቱ ጎን ለጎን በእርሻ ሥራውም ሆነ በሌሎች ተግባራት ላይ ባለቤቷ ያግዛታል። መከባበራቸውም በዚያው ልክ የበረታ ነው። ስለዚህ መሥራት ከማንም ጋር እኩል ያደርጋል፤ መሥራት ሌሎችን ለማገዝ ያስችላል፤ መሥራት ለራስም ለሌላም ለውጥ ይሰጣል የሚል አቋም አላትና ሁሉም ሰው በተለይ ሴቶች በመሥራት ብዙ ነገር እንደሚገኝ ማመን አለባቸው ትላለች።
ቀጣይ ተስፋ
ለብዙዎች የሥራ ዕድል መፍጠርን ትፈልጋለች። ለዚህ ደግሞ የምትወደው የግብርና ሥራ ቢሆንላት ምኞቷ ነው። መሬት ገዝታ ብዙ ሠራተኛ ኖሯት ቤተሰቧን፣ አካባቢዋንና ወረዳዋን ብሎም አገሯን ብትለውጥም ከምንም በላይ ትሻለች። ለዚህም በቀጣይ አቅም ካገኘሁ ይህንን አደርገዋለሁ ትላለች። ከውጭ የምንለምነው አንዳች ነገር እንዲኖረን አልፈልግም። በተለይ በግብርና ምርት ዙሪያ መሬቱ ማብቀል እየቻለ ከውጭ ማምጣታችን በጣም ያበሳጨኛል። እናም እኔና መሰሎቼ ይህንን ለማድረግ ቆርጠን እንድንነሳ እፈልጋለሁ። ለዚህ ደግሞ በአካባቢዬ የተቻለኝን ሁሉ ለማድረግ እጠራለሁ ብላናለች።
ሌላው ቢሆን ብላ የምታስበው ሴቶችን አበርትቶ የራሳቸው ጌታ እንዲሆኑ ማድረግ ብችል ደስ ይለኛል ያለችው ነው። አሁን ባለችበት ሁኔታ ብዙ ሴቶችን የራሳቸውን ተጨማሪ ሥራ እየሠሩ እንዲቆጥቡ ታበረታለች። ለዚህ ደግሞ አረቄ አውጥተው ጭምር እንዲቆጥቡ ያደረገቻቸው ሴቶች እንዳሉ ትናገራለች። እንደውም ባለቤቶቻቸው እንዳይከለክሏቸው በማሰብ በእርሷ ስም ሳይቀር የሚቆጥቡ ሴቶች እንዳሉ አጫውታናለች። ይሁንና እኔ አንድ ነገር ብሆን ገንዘቡን የሚመልስላቸው አይኖርምና ባለቤታቸውን አሳምኜ በእነርሱ ስም ለማዞር እየሞከርኩ ነው ስትልም አጫውታናለች።
ከዚህ ውጪ ብሠራው ብላ የምታስበው አዛውንቶችንና የተቸገሩ ሰዎችን ማገዝ ነው። ወፍጮ ቤቷ የሚመጡትን ሁሉ በተቻላት መጠን ታግዛለች። ግን ይህ በቂ እንዳልሆነ ታምናለች። እርዱኝ እስክንባል መጠበቅ የለብንም የሚል አቋም አላት። ስለዚህም በቋሚነት መርዳት የምትችልበትን መንገድ ብትፈጥር እንደምትወድም አውግታናለች።
መልዕክት
የምንፈልገውን ነገር በፈለግነው ሰዓት አናገኘውም። አልጋ በአልጋ ሆኖ የሚገኝ ነገርም የለም። ስለዚህ ለምንፈልገው ነገር ስንል ተስፋ አለመቁረጥን ልምድ ማድረግ ያስፈልጋል። ደጋግሞ መሞከርም እንዲሁ ለስኬት ምንጭ ነው። በሥራ ውስጥ ባለ ፈተና ሰው ይማራል እንጂ አይወድቅም። ለነገ የተሻለውን ለመሞከርም ያግዘዋል እንጂ ይህ አልሆነልኝም ተብሎ መተውን አያስለምድም። እናም ሰዎች በመሥራታቸው ውስጥ መማር፤ ተስፋ ማድረግ፤ ስኬት እንዳለ መረዳት ይኖርባቸዋል የመጀመሪያ መልዕክቷ ነው።
ሌላው ያነሳችው ጉዳይ ሰዎች ገንዘባቸውን በሚገባው ቦታ ላይ ማዋል እንዳለባቸው ነው። አላስፈላጊ ወጪዎችን ማስወገድ፤ ነገ ሌላ ቀን መሆኑን አስቦ ማንቀሳቀስ፤ ለሌሎች የሚተርፉበት ማድረግ ይገባል። ሰዎች ሠሪ እንጂ ናፋቂ መሆን እንደሌለባቸውም ታሳስባች።
ለዚህም ምክንያት የምታደርገው አገር ላይ ሳይሠሩ የውጭውን አገር መናፈቁን ነው። በተለይ ወጣት ሴቶች የአረብ አገርን ጨምሮ ሌሎች አገራትን ይናፍቃሉ። አገራቸው ላይ ግን አንድም ሥራ አይሠሩም። ይህ በመሆኑ ደግሞ ሳያልፍላቸው አገራቸውን እያማረሩ እንዲኖሩ ያደርጋቸዋል። ከአገሬ ይበልጣል ብለው ማሰባቸውና በህገወጥ መንገድ መጓዛቸው ህይወታቸውን ጭምር እንዲነጠቁ እያደረጋቸው ነው።
እናም አገራችን ለእኛ የምትሰጠን ብዙ ነገር አላትና እንጠቀምባት ሌላው መልዕክቷ ነው። የምንሠራው ነገር ሞልቷል። መሥራትን መናፈቅ ብቻ ነው ከእኛ የሚጠበቀው። በመሆኑም ሌላን ከመናፈቅ ዝቅ ብሎ ሠርቶ ራስን ከፍ እያደረጉ በነፃነት መራመድን ገንዘብ ማድረግ ያስፈልጋል። ይህ ደግሞ ለበለጠ ስኬት ያበቃል። ስለሆነም ከእኔ ቢወሰድ የምለው ተስፋ አለመቁረጥና በአገር ሠርቶ መለወጥ እንዳለ አስቦ መሥራትን ነው።
አዲስ ዘመን ጥር 9/2013
