ሴትነት ያልበገረው የጋዜጠኛዋ የግንባር ውሎ

በቅርቡ ወደ ጋሸና ግንባር አቅንታ ከስፍራው ትኩስ መረጃዎችን ለኢትዮጵያ ፕሬስ ድርጅት ስታደርስ የቆየችው ጋዜጠኛ አስቴር ኤልያስ በኢትዮጵያ ፕሬስ ድርጅት የአዲስ ዘመን ጋዜጣ ከፍተኛ አዘጋጅ ናት።

ይህች የዛሬዋ እንግዳችን በግንባር ሆና ትዕይንቱን በብዕሯ ማስቀረት የቻለች ጀግና ብቻ ሳትሆን፤ አስቀድማም በሥፍራው ተገኝቶ ለመዘገብ ብቻ ሳይሆን ለመዝመትም አስቀድማ አለቆቿን እስከ መጠየቅ የደረሰች ደፋር ጋዜጠኛ ነች፡፡

ጋዜጠኛዋ እንዳወጋችን የሰሜን ዕዝ ጥቃት ከደረሰበት ካለፈው ዓመት ጥቅምት 24 ቀን 2013 ዓ.ም ጀምሮ ብዙ ከሽብር ቡድኑ ጋር የተያያዙ ዜናዎችን ስትሰራ፤ ጽሑፎችን ስትጽፍ ነው የቆየችው። ሆኖም ግንባር ተገኝቶ መዘገብ ለሚመኘው አእምሮዋ እርካታ አልሰጠውም።

እንዲያውም ወደ ግንባር ለመዝመት ጽኑ ፍላጎት ነበራትና የኢትዮጵያ ፕሬስ ድርጅት የይዘት ዘርፍ ምክትል ዋና ሥራ አስፈፃሚ አቶ ፍቃዱ ከተማ ቢሮ ገብታም ‹‹ፍቄ መዝመት የሚቻለው እንዴት ነው›› ስትል ጠይቃቸዋለች። እርሳቸውም ‹‹የሚዘምት ጋዜጠኛ ካለ በመጀመሪያ ለድርጅቱ ጽህፈት ቤት ኃላፊ ማመልከቻውን ያስገባል፤ ደመወዙንም ውክልና ይሰጣል›› በማለት ምላሽ ከሰጧት በኋላ፤ ‹‹ግን ማን ነው የሚዘምተው?›› ሲሉ ይጠይቋታል።

የእርሷም ምላሽ ‹‹እኔ›› ለማለት ፈጣን ነበር። ‹‹ማን፣ አንቺ?›› ሲሉም በሴትነቷ ሳትፈራ ደፍራ የ”ልዝመት ጥያቄውን ማንሳቷ እያስደመማቸው በአግራሞት መልሰው እርሷኑ ጠየቋት። ‹‹አዎ እኔ›› የሚለውና ቁርጠኝነቷን የሚያሳየውን ምላሿንና ገፅታዋን የሚመረምር በሚመስል አስተያየት ለአፍታ በትኩረት ከተመለከቷት በኋላ ለመዝመት የሚያስችል ጥያቄ ወደ ሚቀርብበት ክፍል መሯት። በዚህ መሃል ስለሁኔታው የቅርብ የምትላቸውን ስትጠይቃቸው ስልጠና እንደሚያስፈልገው አስረዷት።

ስልጠናው ደግሞ ቢያንስ ሦስት ወራት ያህል ሊወስድ እንደሚችልና ብትሄድም የኮሙዩኒኬሽን ባለሙያ ሆና እንደምትቀመጥ እንጂ ጦርነት ውስጥ እንደማያስገቧት የሰማችው ነገር ብዙም አልተመቻትም።

ወዲያው ጥያቄዋን ተከትሎ ለጋሸና ግንባር ዘገባ እንደምትፈለግ ከድርጅቱ መስማቷ ለጥያቄዋ ምላሽ ሆኗታል። አስቴር፣ ወደ ግንባሩ የመቀላቀል ምኞቷ በዘገባም ቢሆን ተሳክቶላታል።

በዚህም ሁኔታ የኢትዮጵያ ፕሬስ ድርጅት ዋና ሥራ አስፈፃሚ አቶ ጌትነት ታደሰ በአራቱ ማዕዘን ባለው ግንባር ለሚዘግቡ ጋዜጠኞች ግንዛቤ አስጨብጠውና መርቀው አሰናበቷቸው። ‹‹ወደ ጋዜጠኝነት ሙያ ስትገቢ በማንኛውም ሁኔታ ልትሰሪ ቃል ገብተሸ ነው›› የምትለው አስቴር፣ ‹‹ወደ ጋሸና ግንባር ስንሄድ በተወሰነ ደረጃም ቢሆን እንደማንኛውም ሰው የፍርሃት ስሜት ነበረብኝ። ምክንያቱም የምሄደው ምንም እንኳን በወቅቱ ጦርነቱ ያበቃበት ቦታ ቢሆንም ድባቡ በራሱ የሚፈጥረው ስሜት ይኖራልና ነው። ምንም እንኳን የተሰጠን ተልዕኮ ታሪክን ለትውልድ ለማስቀረት መጻፍ ቢሆንም፤ ጋሸና ግንባር ያጋጠመን ግን ጦርነት ነው። ይሁንና ጦርነት መሃል ስትገባ ብቸኛዋ ሴት መሆኗ አላሰጋትም ነበር።

ሁኔታውን ስትገልፀውም ‹‹ሴትነቴን ለሰከንድ አላሰብኩም›› ብለዋለች። የሽብር ቡድኑ በሰው ቁመት የቆፈረው እስከ 40 ኪሎ ሜትር ድረስ ርዝመት ያለው ምሽግና እሱን ለማስለቀቅ የተደረገ ብርቱ ትንቅንቅ፣ የጆሮ ታንቡር የሚቀድ የመድፍና የከባድ መሣሪያ የማያባራ ተኩስ ጋዜጠኛዋን አላስበረገጋትም። እንደ ፍልፈልና ሸለምጥማጥ ጉድጓድ እየማሱ የሚሹለከለኩትን የሽብር ቡድኑ አባላት ድንገተኛ ጥቃትንም ከቁብ አልቆጠረችውም። እዛም እዚህም ሊቀበር ይችላል ተብሎ የሚገመት ቦንብም ሆነ ፈንጂ ቢሆን ሕይወቷን ሊነጥቃት መቻሉ አላሳሰባትም።

የኢትዮጵያ መከላከያ ሰራዊትን፣ የአማራ ልዩ ኃይልና የፋኖን ጀግንነትና ቁርጠኝነት አርአያ አድርጋ የሰናፍጭ ቅንጣት ታክል እንኳን ፍርሃት ሳይገድባት ከመሀሉ እየዋኘች በብዕሯ ከትባ ለታሪክ ለመሰነድ በቅታለች። በግንባር ቆይታዋ ያስነቧት ሁለት ነገሮችን መቼም አትረሳቸውም።

የመጀመሪያው ከፍላቂት ገረገራ እልፍ ብሎ መቆስቁስ አካባቢ በቦንብ ታጥሮ የነበረውን ምሽግ ራሳቸውን መሰዋዕት በማድረግ በጀግንነት እያስለቀቁ የወደቁ የኢትዮጵያ የቁርጥ ቀን ውድ ልጆች አስክሬን ሴትነት ያልበገረውን የአስቴር ልብ አድምተውታል፤ ለማልቀሷም ምክንያት ሆነዋታል። ቢሆንም ይበልጥ በቁጭት በርትታ ወደፊት እንድትገፋ እንጂ ሥራዋን አቋርጣ እንድትመለስ አላደረጓትም። አስቴር እንዳጫወተችን፤ በዚህ መካከል ሆና ነው ጀብድ የፈፀመ ጀግናን፣ ጦርነቱ ሲካሄድ በሥፍራው የነበሩ ሰዎችን፣ በጦርነቱ የተፈናቀሉና ጉዳት የደረሰባቸውን የተለያዩ የሕብረተሰብ ክፍሎችን ታነጋግር የነበረው።

በየደረሰችባቸው አካባቢዎች ያየችው የትምህርት ቤት እና የጤና ተቋማት ወድመትን ስትገልጽ፤ ‹‹መጠቀምም አሊያ ይዞ መሄድም የአባት ነው። ግን እያንዳንዱ ንብረት ወድሟል። ተማሪዎች የሚማሩበት ጥቁር ሰሌዳ ሳይቀር የዒላማ መለማመጃ ማድረግ በጣም የሚያስከፋ ነው።

ይህን ስታዪ በጣም ትረበሺያለሽ›› የምትለው ጋዜጠኛ አስቴር፣ ግንባር በነበሩበት ወቅት በአሸባሪው ቡድን የወደሙ አገልግሎት ሰጪ ተቋማት ሁሉም መውደማቸው እጅግ ያሳዝንና ይረብሽ ነበር ትላለች። እንዲያውም ሐሙሲት ላይ ጤና ጣቢያውን በእሳት እንዳጋዩት ተመልክታለች።

ያልተነካ የለም። ጥቁር ሰሌዳዎች ወርደው፣ ወንበሮችና ጠረጴዛዎች ተፈላልጠውና ተገነጣጥለው የጁንታው ምግብ ማብሰያ ሆነዋል። ሌላው ቀርቶ አብስለው የሚበሉትና የሚፀዳዱት እዛው የሚተኙበት መማሪያ ክፍል ውስጥ ነበር።

ቡድኑ ያደረሰው ጥፋት በታሪክ ተነብቦም ተሰምቶም አይታወቅም የሚያሰኘውም ይሄው ድርጊታቸው ነው። አእምሮ ያለው በመሆኑ ከእንስሳት የተለየው ሰው ያደርገዋል ተብሎም የሚታሰብ አልነበረም። እጅግ ይዘገንናል። ሆን ተብሎ የተደረገ መሆኑም ያስታውቃል።

 የመጀመሪያው ምዕራፍ ትዕይንት ዘገባ

ጋዜጠኛዋ እንዳወጋችን መቀመጫቸውን ደብረ ታቦር አድርገው ወደ ሥራ የሚሰማሩት። ከቀናት በኋላ የገጠማቸው ነገር ከደብረ ታቦር ተነስተው ፍላቂትን አልፈው ገረገራ ሲጠጉ በርከት ያሉ መድፎች የአስተኳሻቸውን ትዕዛዝ እየጠበቁ ጆሮን የሚበጠርቅ ልብን ደግሞ የሚያርበደብድ ተኩስ ቀለጠ። አስቴር፣ ቅልጥ ያለ ጦርነት መሃል ትግባ እንጂ ጀግናው የመከላከያ ሰራዊት በሚያስገርም ሁኔታ በልበ ሙሉነት መታገሉን አስተውላለች። በመሆኑም በዕለቱ በጁንታው በኩል እንብዛም የሚያሰጋ ነገር አልነበረም።

ጁንታው ይቀጠቀጥ ነበር እንጂ መሣሪያዎቹን ስለጨረሰ የሚሰጠው ምላሽ አልነበረም። በኢትዮጵያ መከላከያ ሰራዊት በኩል በሰልፍ የተሰደሩት መድፎች ድምፃቸው እንኳን ጁንታን ምድርና ሰማይን የሚደበላልቅ እንደነበርም ታስታውሳለች። ‹‹ወታደር ስላልሆንኩ የጦርነት ታሪክ እንደ ጋዜጠኛ ብዙ ላይገባኝ ይችላል›› የምትለው አስቴር፣ በሁኔታው የፈራች ቢሆንም መድፎቹ ሲተኮሱ ስታይ እንዳስደሰቷት አልሸሸገችንም። ከተኳሾቹ መሃል ሴቶችም ያሉበት መሆናቸው አኩርቶና አነሳስቷታል።

 ከውጊያ ጎን

እጅግ ያስደነቀኝ ሠራዊቱ ቅልጥ ካለው ጦርነት ጎን ለጎን ደግሞ የመከላከያ ሰራዊቱ የዘማች ቤተሰብን የስንዴ አዝመራ ያጭድ ነበርና ጋዜጠኞች ሁላችንም እሱን እየሰራን ነበር።

በዕለቱ ዜናው መላክ ነበረብንና ወደ ደብረታቦር በመምጣት ዜናውን የላክን ቢሆንም፤ የዕለቱ የመድፍ ተኩስ በጣም ከባድ በመሆኑ ምሽቱን በእንቅልፍ ለማሳለፍ አልቻልኩም ስትል ገልጻለች። ሳልተኛ ልደር እንጂ ለቀጣዩ ስራዬ የወጣሁት በሚገርም ብርታት ነው ስትልም ትናገራለች፡፡

ጋዜጠኛዋ፣ የማግስቱን የግንባር ውሎዋን እንዳወጋችን እጅግ ከባድ ነበር። በዚህ ዕለትም የዘገበችው ጁንታው በሰው ቁመት ልክ የቆፈረውንና የተሰዋበትን፤ ቀሪው ደግሞ ጥሎት ስለፈረጠጠው ምሽግ ነበር። በእርግጥ የአጥፍቶ ጠፊ መርህ አንግቦ የሚንቀሳቀሰው የሽብር ቡድን እንዲህ በቀላሉ ይለቀዋል ተብሎ የሚታሰብ ምሽግ አልነበረም።

ይህን ምሽግ ማስለቀቁ ብዙ የሕይወት መስዋዕትነት እንደሚያስከፍል ተገምቶ ነበር። እንደተገመተው አልቀረም ጀግናው የኢትዮጵያ መከላከያ ሰራዊት የቁርጥ ቀን ልጆች የሚያስገርም ብርቱ ተጋድሎ አድርገው መተኪያ የሌለው ውድ ሕይወታቸውን በመገበር ምሽጉን ማስለቀቅ ተችሏል።

ጋዜጠኛዋ እንዳጫወተችን ወደ ግንባር ለዘለቀው የጋዜጠኞች ቡድን ይህን ትዕይንት እግር በእግር እየተከተሉ በብዕር ከትቦ ለማስቀረት ዘገባ ማካሄድ እጅግ ፈታኝ ነበር። ምክንያቱ ደግሞ የተቀበረ ፈንጂን ጨምሮ ብዙ ለአደጋ የሚያጋልጡ ነገሮች ሊኖሩ ይችላሉ።

ምሽጉን ራሳቸውን ሰውተው ያስለቀቁት ሰዎችን አስከሬን ማየት በራሱ ያምማል። ከማመም አልፎ ለሌላው መኖር ሲሉ ያደረጉት ውለታቸው ደግሞ ያስነባል። ሴትነቷ ሳይበግራት ግንባር መሀል በመገኘት ይሄን የማየት ዕድል ያገኘችው አስቴር በድናቸውን ስታይ ውለታቸው አንጀቷን አንሰፈሰፈው። የእንባ ከረጢቷን ቀደደው።

የኢሳቱ ጋዜጠኛ እዮብ ደመቀ እያለቀሰ ሲመጣ መቻል አቃታትና በለቅሶ ተቀበለችው። አስቴር በዚህ በጋሸና ግንባር ለሁለተኛ ጊዜ አልቅሳለች። የሁለተኛው ለቅሶ ምክንያቷ የሰቆጣው አባ በርናባስ ያወጓት ጉዳይ ነው።

ልታናግራቸው ቢሯቸው ድረስ በሄደችበት ወቅት የሰቆጣን ሕዝብ ከምንም በላይ የጨረሰው ረሃብ መሆኑን ሲነግሯት በፀጥታ ማድመጡን አልቻለችም። ከእርሳቸው ጋር በነበራት የ30 ደቂቃ ያህል ቆይታ እጅግ ብዙ ሰዎች መራባቸውን ሲገልጹላት ነበር። ‹‹ብዙ ሰዎች እኔ ዘንድ ይመጣሉ። ተጨንቀው ያስጨንቁኛል። እመጫቶች ይመጡና ጡቴ ደርቋል።

እሽ ለህፃን ልጄ ምን ልስጠው፤ ምኔን ላጥባው እያሉ ያለቅሱብኛል›› እያሉ ሲያጫውቷት ሲቃ እየተናነቃትም ቢሆን ጋዜጠኛም እንደ ወታደር ነው መስራት ያለበት በሚል ራሷን ማበርታት ነበረባትና አድርጋዋለች። ጋዜጠኛዋ፣ ደጋግማ “አሁንም ቢሆን በሰቆጣ አካባቢ እጅግ በጣም ከፍተኛ ድጋፍ ያስፈልጋል” ስትል አጽንዖት ትሰጠዋለች። ጋዜጠኛዋ እንዳወጋችን ወደ ሐሙሲት አካባቢ በዘለቁ ወቅት ጠላት ለቅቆ ሲወጣ ጋዜጠኞቹ ደግሞ እግር በእግር ተከትለው ነበር። አካባቢው ጭው ብሎ ያስፈራል። ሰው የለም፤ ከብት የለም። ቤቶች ኦና ናቸው።

የቀረው ጥቂት ሰው እነሱን ሲያይ የተሰማው ደስታ እጅግ ከፍተኛ ነበር። አቀራረቡ ልክ ብዙ ዘመን ተራርቆ እንደተገናኘ ዘመድ ዓይነት ይመስላል። ምግብ መብላትም ሆነ ሌላ ነገር የሚያምረን ጊዜ ሲኖረን ነው። በቀን ሦስት ጊዜ መብላት ቢኖርብንም በግንባር ቆይታችን ሰዓት ጠብቆ መብላትን ብዙ አናስበውም ነበር። ሲሰራ ይዋላል። ሲሰራ ይመሻል። በዚህ ላይ ከመሸ ምግብ አይገኝም።

ሰዓት እላፊም ስላለ እንቅስቃሴዎች የሚገቱት በጊዜ ነበር፡፡ አስቴር፣ በአንዱ ዕለት ያጋጠማትን እንዲህ ትገልጻለች፤ ፍላቂት ላይ አንድ ጀብድ የፈፀመ ሰው ስታናግር ጭር ብሎ ነበር። ግን አልፎ አልፎ ውር ውር የሚሉ ወጣቶች ይታያሉ። ጋዜጠኞች ሁኔታው ስላላማራቸው የወጡት ቀድመው ነበር። የቀሩት እሷን ጨምሮ ፎቶግራፍ ባለሙያው ዳኜ አበራ እና ሹፌሩ አክሎግ አበበ ናቸው። ዳኜ ፎቶ እያነሳ ነበር።

አንድ ሻምበል ደግሞ አጠገባቸው ቆሟል። በኋላ የከፋ ነገር እንዳልነበር ቢሰሙም በወቅቱ ግን ፍጠኑና ውጡ ተባሉ፤ ኢንተርቪውን ወደማጠናቀቁ ነበረችና ነፍስ ይዟቸው እግሬ አውጪኝ ማለታቸውን ታወሳለች። ምግብ መመገብን እሷም ሆነች የፎቶግራፍ ባለሙያውና ሹፌሩ አያስቡትም ነበር። አንድ ቀን ሰቆጣ እየሄዱ ነፋስ መውጫ ላይ ቁርስ ይበላሉ፤ በዚያን ዕለት ምሳ ሳይበሉ ሰቆጣ ደርሰው ስራቸውን ሲሰሩ ይቆያሉ።

እራት ይሉት ነገር ሳያምራቸው እንዲሁ ያድራሉ። ይህን ቀን ስታስታውስ ሰቆጣ የነበረው ጭርታ ከባድ ነበር ስትል ትገልጸዋለች። ዕውቁና አንጋፋው የድርጅቱ የፎቶግራፍ ባለሙያ ዳኜ አበራ፣ በተለይ ደከመኝ ሰለቸኝ ሳይል እያንዳንዱን በሽብር ቡድኑ የወደመውን በሚያስገርም ፍጥነት በእግዚቢትነት በካሜራው ሲያስቀር ነበር።

አሁን ላይ ዕድሜ ለጀግናው መከላከያ ሰራዊትና ላልይበላ ቢረጋጋና የጌታ ኢየሱስ ክርስቶስ የልደት በዓል በድምቀት ቢከበርበትም በወቅቱ ላልይበላ ሲደርሱም ማንም አልነበረም። እንደ ሰቆጣው ሁሉ ጭር ማለቱ እጅግ አስፈሪ ነው። አበርገሌ ውጊያ አለና ቅልጥ ያለ ጦርነት እየተካሄደ ነው እየተባሉ ነበር ገብተው ሲሰሩ የነበሩት።

‹‹እንዲያም ቢሆን ሴት በመሆኔ ምንም ያገደኝ ነገር የለም›› የምትለው አስቴር፣ ድርጅቷ አምኖባት በላካት ቦታ ሁሉ የተያዙ አካባቢዎች ሲለቀቁ ድርጅቱ በሚያሳትማቸው ጋዜጦች ዜናውን ቀድሞ ይዞ እንዲወጣ መረጃ በመላክ 80 ዓመት ባስቆጠረ አንጋፋ ድርጅት ታሪክ በመሰነድ ኃላፊነቷን ተወጥታለች።

የተሰራውን ዜናና ፎቶ ለመላክ ዋይፋይ የሚገኝበት ቦታ መምጣት ግድ በማለቱ በቀን ቢያንስ ከ2:00 እስከ 3:00 ተጉዛለች። ለተመራማሪዎች፣ ለስነ ጽሑፍ ሰዎች፣ ለታሪክ ፀሐፊዎች ዕውነታዎችን ማስቀመጥ ችላለች። ‹‹ነገ ታሪክ ሲገላበጥ አስቴር የፃፈችው ለካ የውሸት ነበር መባልን አልፈልግም›› የምትለው አስቴር እንዳከለችልን እያንዳንዱን አይታና ተረድታ ነበር ስትሰራ የነበረው።

እዛ ቦታ የጠየቅኩት ሰው ከነታሪኩ በቦታው መኖር መቻል አለበት ብላም ታምናለች። በግሏም ቢሆን ዕውቀት ቀስማና ልምድ አካብታበታለች። በአውደ ውጊያ ትዕይንት ዘገባ መሳተፏ የጦርነት ዘገባን በተግባር ደረጃ እንድታውቅ አድርጓታል። እንዴት ልትዘግበው እንደምትችልም ተምራበታለች። በተለይ በመከላከያ ሰራዊት ጀግንነት ብዙ ተምራና ኮርታለች።

አገሯ ኢትዮጵያ በጣም ወሳኝ ወሳኝ የሆኑ የቁርጥ ቀን ልጆች እንዳሏት ተመልክታበታለች። ኮስታራነታቸውንና ወደኋላ አለማለታቸውን ማየቷ አትግቶና ቁርጠኛ እንድትሆን በማድረግ አነሳስቷታል።

‹‹ያለኝን ነገር እንዳካፍል አስችሎኛል። እሱ እኮ ሊጋፈጥ ነው ብለሽ ያለሽን ነው የምትሰጫቸው›› ብላናለች። አስቴር እንዳጫወተችን እሷ ከጋዜጠኞች ቡድን ባልደረቦቿ ጋር በመኪና ስታልፍ ሴት የመከላከያ አባላት ያውም ከትጥቅ ሸክም ጋር እጅግ ረጃጅም ኪሎ ሜትር መንገዶችን ሳይታክቱ በእግራቸው ሲጓዙ ተመልክታለች።

ከእነዚህ ውስጥ ሴት ወታደሮችም በመኖራቸው በየትኛውም ስፍራ የትኛውንም አይነት ስራ መስራት እንደሚችሉና የሚያቅታቸው እንደሌለ አስረድቷታል። “በቃ! ሁሉንም እንችላለን” ብላ እንድታምንም አስችሏታል።

በሴትነቷ ቀድሞ የነበራትም ዕምነት በግንባር እንድትውል በማድረግ ውጤታማ አድርጓታል። ከዚህ ተነስታ አስቴር፣ ‹‹ሌሎች ጋዜጠኛ ሴቶችም እርግጠኛ ነኝ ዕድሉን ሳያገኙ ቀርተው ነው እንጂ ወደ ግንባር የመዝለቁን ዕድል እንደ እኔ ቢያገኙ ውጤታማ ይሆናሉ›› ስትልም የግንባር ውሎዋን አስመልክታ፣ ከብዙ በጥቂቱ፣ ያወጋችንን ወግ ቋጭታልናለች።

ሰላማዊት ውቤ

አዲስ ዘመን ጥር 17/2014