ለምን አነባለሁ?

ማንበብ ማንም ሰው ሊኖረው ከሚችላቸው በጣም ጠቃሚ ልማዶች አንዱ ነው። ማንበብ በአንድ ገጽ ወረቀት ላይ የሰፈሩ ቃላትን ከመመልከት በላይ ነው። ትምህርት ቤት ከመሄድ፣ የቤት ሥራን ከመሥራት ወይም ፈተናን ከማለፍ በላይ ነው። ማንበብ ሰዎች በሁሉም የሕይወት ክፍላቸው ለሚያጋጥማቸው ችግሮች መፍትሔ በመሆን ሁሌም የተሻሉ እንዲሆኑ ይረዳል። ማንበብ አዕምሮን ይከፍታል፣ አንጎልን በእውቀት ይሞላል፣ ልብን በጥበብ ይቀርፃል። በዓለም ዙሪያ፣ አዘውትረው የሚያነቡ ሰዎች የበለጠ ትርጉም ያለው እና የተሳካ ሕይወት ይኖራሉ። ለዚህ ነው ኢትዮጵያ ውስጥ ላሉ ወጣቶች ማንበብ ከክፍል ከፍል ለመሸጋገር እና ለመማር መሣሪያ ብቻ ሳይሆን የወደፊት ሕልማችን እውን እንዲሆን የተሻለ የዕድል ቁልፍ መሆኑን የምንገልፀው።

በዛሬው የመጋቢ አዕምሮ ዓምድ ላይም ወቅቱ ክረምት እንደመሆኑ መጠን ንባብ መበረታታት የሚኖርበት የሕይወት ቁልፍ መሆኑን እናወጋለን። በሕይወታችን የምንጋፈጣቸውን እያንዳንዳቸውን ፈተናዎች በማንበባችን ብቻ እንዴት እንደምንፈታቸው እንመለከታለን።

ሰው ሲያነብ እውቀትን ያገኛል። መጽሐፍት እና ሌሎች መረጃ የምናገኝባቸው የንባብ ቁሳቁሶች ከተለያዩ ሁኔታዎች፣ ጊዜያት እና ቦታዎች የመጡ ሃሳቦችን፣ እውነታዎችን እና ታሪኮችን ይይዛሉ። ለዚህ ነው በማንበብ ስለ ሳይንስ፣ ቴክኖሎጂ፣ ጤና፣ አካባቢ፣ ሰብዓዊ መብቶች፣ ባህል እና ሌሎች ብዙ ርዕሶችን መማር እንደምንችል መናገር የምፈልገው።

አንድ ሰው ከትውልድ ሀገሩ ውጭ ተጉዞ የማያውቅ ቢሆንም፣ ማንበብ ሩቅ ሀገሮችን እንዲጎበኙ፣ የተለያዩ ወጎችን እንዲረዱ እና ዓለም እንዴት እንደሚሠራ ለማወቅ ያስችላል። በመሆኑን ወጣቶች ንባብን ከአካባቢያቸው በላይ ከፍ ብለው በማስተዋል ለማየት እንዲችሉ እንደሚረዳቸው ሊያውቁ ይገባል።

ንባብ በዓለማችን ላይ ያሉ ልዩ ልዩ ማኅበረሰቦች በሀገራቸው ውስጥ ያሉ ችግሮችን እንዴት እንደፈቱ እና እነዚያን ትምህርቶች በራሳችን ውስጥ በምን መልኩ ተግባራዊ ማድረግ እንደምንችል እንድንረዳበትም የሚያስችለን ነው። በገጠር አካባቢ የሚኖር ተማሪ ስለ ውሃ ማቆር ፕሮጀክቶች የሚያነብ ቢሆን ለመንደሩ በምን መልኩ ንፁሕ ውሃ ማዳረስ እንደሚችል ለማሰላሰል እና ተግባር ላይ ለማዋል ሊያውቅ ይችላል። በአዲስ አበባ የሚኖር ታዳጊ ስለሌሎች የአፍሪካ ሀገራት ማኅበራዊ ለውጥ አንብቦ ወጣት መሪ የመሆን ዕድልን ያገኛል። የኢትዮጵያ ወጣቶች ማኅበረሰባቸውን እና ሀገራቸውን ወደ ተሻለ ደረጃ ለማድረስ ተሳታፊ እንዲሆኑ ከማንበብ የሚገኘው እውቀት በሚገባ ያግዛቸዋል።

ማንበብ ጠንካራ የቋንቋ ችሎታን ይገነባል። አንድ ሰው በአነበበ ቁጥር ብዙ ቃላት ይማራል። ንባብ ሰዋሰውን፣ ሆሄያትን እና ጥሩ ዓረፍተ ነገሮችን እንዴት መገንባት እንደሚቻል ያስተምራል። ሃሳቦች እንዴት እንደሚጋሩ አንባቢው እንዲያውቅ ይረዳዋል። ንባብ ሰዎችን በመናገር እና በመፃፍ የተሻሉ ያደርጋቸዋል። ኢትዮጵያ ውስጥ ላሉ ተማሪዎች ጠንካራ የቋንቋ ክህሎት በሁሉም የትምህርት ዓይነቶች በጣም አስፈላጊ ነው። ብዙ ጊዜ የሚያነብ ተማሪ የፈተና ጥያቄዎችን በደንብ ይረዳል፤ ጠንካራ መልሶችን ይጽፋል።

በዕለት ተዕለት ሕይወት ውስጥ ጥሩ የሃሳብ ልውውጥ ሥራ ለማግኘት፣ በሕዝብ ፊት ንግግር ለማድረግ፣ ደብዳቤ ለመጻፍ ወይም ቅጾችን ለመሙላት ይረዳል። እንዲሁም በእንግሊዝኛ የሚያነቡ ሰዎች ቋንቋውን የመናገር እና የመረዳት ችሎታቸውን ያሻሽላሉ። ከራሳቸው ቋንቋ የዘለለ ሰፊ አድማስ እንዳለ ይረዳሉ። ይህም ለከፍተኛ ትምህርት እና ለዓለም አቀፍ ዕድሎች በሮችን ይከፍታል። በሚዲያ፣ በጤና፣ በሳይንስ ወይም በቴክኖሎጂ መሥራት ለሚፈልጉ ወጣቶች ጠንካራ የማንበብ እና የቋንቋ ችሎታ አጋዥ ብቻ አይደለም፤ ይልቁኑ በእጅጉ አስፈላጊ ነው።

ማንበብ ምናብን ያሳድጋል። ስናነብ፣ ያነበብነውን በዓይነ ሕሊና ለመሳል አዕምሯችንን እንጠቀማለን። ሰዎች እንዴት እንደሚመስሉ፣ ቦታዎች ምን እንደሚሰማቸው፣ እንዴት ክስተቶች እንደሚፈጠሩ እናስባለን:: ይህ ሂደት አንጎላችንን የበለጠ ፈጣሪ ያደርገዋል። ቪዲዮዎችን ከመመልከት ወይም ሌሎችን ከመስማት ይልቅ ማንበቡ እራሳችን የአዕምሮ ምስሎችን እንድንፈጥር ይገፋፋናል። ለዚህ ነው ኢትዮጵያዊ ወጣቶች ማንበብ በጣም ጠቃሚ መሆኑን ልነግራችሁ የምወደው።

ብዙ ወጣቶች ጸሐፊዎች፣ ፊልም ሠሪዎች፣ መሐንዲሶች ወይም የንግድ ሥራ ባለቤቶች የመሆን ሕልም አላቸው። እነዚህ ሕልሞች ፈጠራ ያስፈልጋቸዋል። ማንበብ ደግሞ የፈጠራ ክህሎት እንዲዳብር እና በአዲስ መንገድ እንዲያስቡ ይረዳቸዋል። ልቦለድ እያነበበች ያለች ልጅ የራሷን ታሪክ ለመጻፍ ልትነሳሳ ትችላለች። ስለ ሥራ እና አዳዲስ ቴክኖሎጂ ፈጣሪዎች የሚያነብ ልጅ አዲስ ነገር ለመሥራት ሊነሳሳ ይችላል። ኢትዮጵያ ብዙ ተሰጥዖ ያላቸው ትልልቅ ሃሳቦች ያሏቸው ወጣቶች ያሏት ሲሆን ማንበብ እነዚያን ሃሳቦች ወደ መሬት እንዲያወርዱት የፈጠራ ብልጭታን ይሰጣቸዋል።

ሂሳዊ አስተሳሰብ ሌላው የማንበብ ስጦታ ነው። መጽሐፎች እና መጣጥፎች ሁልጊዜ ቀላል መልስ አይሰጡም። ጥያቄዎችን ያነሳሉ እና የተለያዩ አመለካከቶችን ያቀርባሉ። የተለየ የሃሳብ ግጭትን ሊያሳዩ እና አንባቢው በጉዳዩ ላይ እንዲያሰላስል ሊያደርጉ ይችላሉ። ይህም አዕምሮ የበለጠ እንዲጎለብት ይረዳል። ሂሳዊ አስተሳሰብ ማለት “ለምንድን ነው?” “ ይህ የሆነበት ምክንያቱ ምንድን ነው?” “ይሄ ውሳኔ አሊያም ድርጊት ፍትሐዊ ነው?” ወይም “ከዚህ አስተሳስብ የተሻለ መንገድ አለ?” የሚሉ ጥያቄዎችን መጠየቅ ማለት ነው።

ወጣቶች ይህን መሰል ችሎታ ከመቼውም ጊዜ በላይ በአሁኑ ሰዓት ያስፈልጋቸዋል። ወጣቶች በዚህ በያዝነው 21ኛው ከፍለ ዘመን (በፈጣን የመረጃ ልውውጥና ዜና፣ የተሳሳቱ መረጃዎች እና የኦላይን ላይ ጋጋታ) ዓለም ውስጥ እየኖሩ ነው። ማንበብ ተመሳሳይ ውሳኔዎች ከመውሰድ እንዲዘገዩ እና እንዲያስቡ ይረዳቸዋል። ከማንበብ ብልህ ምርጫዎችን ማድረግ፣ ግራ መጋባትን ማስወገድ እና ውስብስብ ችግሮችን መረዳትን ይማራሉ። አንባቢ ሌሎችን ብቻ የሚከተል ሳይሆን ለራሱ የሚያስብ ነው። ይህ ለወደፊት መሪዎች፣ አስተማሪዎች እና ለውጥ ፈጣሪዎች እጅግ ልዩ ችሎታ ነው።

ማንበብ ትኩረት እና ትዕግስትንም ያስተምራል። ዛሬ ብዙ ሰዎች በቀላሉ ትኩረታቸው ይከፋፈላል። ስልኮች፣ ጨዋታዎች፣ ማኅበራዊ ሚዲያዎች እና ፈጣን መዝናኛዎች በፀጥታ ለመቀመጥ እና ለማሰብ ሕይወታችንን አስቸጋሪ ያደርጉታል። ማንበብ ግን ሌላ ነው። አንድ ሰው በመጽሐፍ ለመደሰት ዝም ብሎ መቀመጥ እና ትኩረት መስጠት አለበት። ይህ አዕምሮን ለማሠልጠን ይረዳል። ተማሪዎች ረዘም ላለ ጊዜ እንዲያጠኑ እና በጥልቀት እንዲሠሩ ይረዳል። በመላው ኢትዮጵያ በሚገኙ ትምህርት ቤቶች በሚያነቡ እና በማያነብ ተማሪዎች መካከል ያለውን ልዩነት ማየት ይቻላል። አንባቢዎች ረዘም ላለ ጊዜ ትኩረት መስጠት፣ የቤት ሥራቸውን በጥንቃቄ ማጠናቀቅ እና በጭንቀት ውስጥ መረጋጋት ይችላሉ። በሥራዎች ውስጥ እንኳን ቀጣሪዎች ቁጭ ብለው ሪፖርቶችን ማንበብ፣ መመሪያዎችን መረዳት እና በተግባሮች ላይ ማተኮር ለሚችሉ ሰዎች ዋጋ ይሰጣሉ።

ማንበብ ለአዕምሮ የአካል ብቃት እንቅስቃሴ ማለት ነው። የአዕምሮ ጥንካሬን እና ስክነትን ይገነባል። መጽሐፍቶች ስሜትን በቀላሉ እንድንረዳ ይረዱናል። ስለሌሎች ሰዎች ታሪኮችን ስናነብ ሕመማቸው፣ ደስታቸው፣ ፍርሐታቸው እና ተስፋቸውን ማወቅ እንችላለን። ብቸኝነት፣ ደፋር መሆን፣ የሆነ ነገር ማጣት ወይም ሌሎችን መንከባከብ ምን ማለት እንደሆነ እንማራለን። ይህ ራስን በሌሎች ሰዎች ቦታ ማስቀመጥ ይባላል። ሌላ ሰው የሚሰማውን የመስማት ችሎታ ነው።

የተለያዩ ፈተናዎች በሚገጥሟት ኢትዮጵያ ውስጥ መተሳሰብ አስፈላጊ ነው። ወጣቶች ሌሎችን በደንብ ሲረዱ ደግ ይሆናሉ። ማዳመጥን ይማራሉ፣ ይቅር ማለትን ይለምዳሉ፣ በማኅበራዊ ስብስብ እና በቡድን ውስጥ በተሻለ ሁኔታ ይሠራሉ። ይህ ትምህርት ቤቶችን፣ ቤተሰቦችን እና መላውን ኅብረተሰብ ያሻሽላል። ሰዎች ተረት የሚያነቡባት ሀገር የበለጠ በፍቅርና በአንድነት የምትኖር ሀገር ትሆናለች።

ማንበብም ሰዎችን ለበለጠ ዕውቀት እንዲራቡ ያደርጋል። አንዴ ሰው ምን ያህል በንባብ ጥሩ ስሜት እንደሚሰማው ካወቀ መማርን መቀጠል ይፈልጋል። ተጨማሪ ጥያቄዎችን ይጠይቃል። ተጨማሪ መጽሐፍትን ማንበብ ይፈልጋል። ይህ ወደ የዕድሜ ልክ ትምህርት ይመራል። ኢትዮጵያ ውስጥ ብዙ ወጣቶች ትምህርታቸውን ጨርሰው መማር አለቀ ብለው ያስባሉ። ግን እውነተኛ ስኬት መማርን ለማያቆሙ ሰዎች ይመጣል። ማንበብ አዕምሮን በሕይወት እንዲኖር ይረዳል። አዳዲስ ክህሎቶችን ለመማር፣ ንግድ ለመጀመር፣ ፖለቲካን ለመረዳት ወይም በማንኛውም መስክ ላይ ባለሙያ ለመሆን የሚፈልጉ ወጣቶችን ይረዳል፤ ማንበብን የሚቀጥል ሰው ሁሌም በሕይወቱ እያደገ ይሄዳል።

ማንበብ ጭንቀትን የመቀነስ መንገድም ሊሆን ይችላል። ኢትዮጵያ ውስጥ ሕይወት ከባድ ሊሆን ይችላል። ብዙ ቤተሰቦች ከድህነት፣ ከሥራ አጥነት ወይም ከማኅበራዊ ችግሮች ጋር ይታገላሉ። ተማሪዎች ከፈተና ወይም ከቤተሰብ የሚጠበቁ ጫናዎች ሊገጥማቸው ይችላል። በእነዚህ አስቸጋሪ ጊዜያት ማንበብ የሰላም ቦታ ሊሆን ይችላል። ጥሩ መጽሐፍ አንድ ሰው ችግሮቹን ለተወሰነ ጊዜ እንዲረሳው ሊረዳው ይችላል። የልብ ምቾት ይሰጣል፤ አዕምሮን በተስፋ ይሞላል። ከዛፍ ስር ወይም ከቤተመጻሕፍት ውስጥ የሚያነብ ሰው ቃላትን ማንበብ ብቻ አይደለም የያዘው፤ ይልቁኑ ለአዕምሮው ፈውስ እየሆነ ነው። በንባብ ውስጥ የምናገኛቸው ታሪኮች ሳቅን፣ ፍቅርን ወይም ድፍረትን ሊያመጡ ይችላሉ። ንባብ እንደ ጥናት ብቻ መታየት የሌለበት ለዚህ ነው፤ ንባብ በተጨማሪነት ሕክምናም ነው።

ከሁሉም በላይ፣ ማንበብ ወጣቶች በትምህርት ቤት እና በሥራ ስኬታማ እንዲሆኑ ይረዳል። እንደ ሳይንስ፣ ጂኦግራፊ እና ማኅበራዊ ጥናቶች ያሉ የትምህርት ቤት ትምህርቶች ሁሉም ማንበብ ያስፈልጋቸዋል። ተማሪ በደንብ ማንበብ ካልቻለ ሕይወቱ ከባድ ይሆናል። ጥሩ ንባብ ማለት የተሻለ የፈተና ውጤት እና ወደ ኮሌጅ ወይም ዩኒቨርሲቲ የመሄድ ዕድሎችን ያሰፋል። ማንበብ ከትምህርትም በኋላ በሕይወት ውስጥ በሥራ ላይ ይረዳል። መመሪያዎችን ማንበብ፣ ሪፖርቶችን መፃፍ ወይም አዲስ መረጃን ማጥናት የሚችሉ ሠራተኞች የተሻለ ሥራ ሊያገኙ እና በሙያቸው በፍጥነት ሊያድጉ ይችላሉ። ለኢትዮጵያ ወጣቶች ንባብ ለግልና ለሀገራዊ ስኬት ጠንካራ መንገድ ነው። ዛሬ ያነበበ ወጣት ነገ መሪ ይሆናል። ለዚህ ነው ማንበብ ሁሌም አስፈላጊ መሆኑን አበክሬ የምናገረው።

በመላው ኢትዮጵያ የእድገት ምልክቶችን ማየት እንችላለን። በከተሞች ውስጥ የወጣቶች መጽሐፍ ክለቦች እየተጀመሩ ነው። አንዳንድ ትምህርት ቤቶች የማንበቢያ ስፍራ (ጥግ) አላቸው። የማኅበራዊ ሚዲያ መድረኮች ኢ-መጽሐፍትን እና የመማሪያ ቁሳቁሶችን ያጋራሉ። በጎ ፈቃደኞች በገጠራማ አካባቢዎች የንባብ ሳምንት ዝግጅቶችን እያሰናዱ ነው። መንግሥታዊ ያልሆኑ ድርጅቶች ትናንሽ ቤተ መጽሐፍት እየገነቡ ነው። እነዚህ ሁሉ ጥረቶች የሚያሳዩት ማንበብ ቅንጦት አለመሆኑን፤ ይልቁኑ መብትና ኃላፊነት እንደሆነ ነው።

በንባብ ላይ አሁንም ብዙ መሠራት አለበት። ቤተሰቦች ለልጆቹ ገና በለጋ እድሜያቸው መጽሐፍ መስጠት አለባቸው። ትምህርት ቤቶች ለፈተና ብቻ ሳይሆን ለመዝናናትም ጭምር ማንበብን ማበረታታት አለባቸው። የመንግሥት እና የግል ድርጅቶች መጽሐፍትን ወደ ሕዝብ የሚያቀርቡ ፕሮግራሞችን መደገፍ አለባቸው። ንባብ ለሁሉም ተደራሽ፣ ቀላል፣ በተመጣጣኝ ዋጋ የሚገኝ እና አስደሳች ልምድ መሆን አለበት።

የኢትዮጵያ ወጣቶች በአቅም የተሞሉ መሆናቸውን አምናለሁ። ብልህ፣ ጠንካራ እና የወደፊቱን ብሩህ ጊዜ ለመቅረጽ ዝግጁ ናቸው። ነገር ግን ይህን ለማድረግ ትክክለኛዎቹ መሣሪያዎች ያስፈልጋቸዋል። ከእነዚህ መሣሪያዎች ውስጥ አንዱ ማንበብ ነው። መሪዎች እንዲሆኑ፣ ዕውቀታቸውን እንዲገልፁ፣ ቋንቋን እንዲለምዱ፣ እራሳቸውን እንዲገነቡ ያደርጋቸዋል። ንባብ አስተሳሰባቸውን ያጎላል፣ ልባቸውን ያለሳልሳል፣ መንፈሳቸውንም ያጠናክራል። ማንበብ ራሳቸውን እንዲገነዘቡ፣ ከሌሎች ጋር እንዲገናኙ እና ከሀገራቸው አልፈው ለዓለም አስተዋፅዖ እንዲያበረክቱ ይረዳቸዋል።

ዞሮ ዞሮ ማንበብ ከትምህርት ቤት በላይ ነው። የሕይወት ችሎታ ነው። በሁሉም የሕይወት ክፍላችን ይረዳናል። ከትምህርት ቤት እስከ ሥራ ቦታ ፣ ከቤተሰብ እስከ ጓደኝነት፣ ከግል እድገት እስከ ሀገራዊ እድገት። ኃይልን፣ ነፃነትን እና ሰላምን ይሰጠናል። ሰዎች በራሳቸው ቀለም የሚተማመኑ ምርጥ ስሪት እንዲሆኑ ያደርጋቸዋል። እንደ ኢትዮጵያ ባለ ሀገር ደግሞ መጪው ጊዜ በወጣቱ ንባብ ላይ የተመሠረተ የእያንዳንዱ እቅድ፣ ፖሊሲ እና ፕሮጀክት ማዕከል መሆን አለበት።

መጽሐፍ ወረቀትና ቀለም ብቻ አይደለም፤ ስጦታ ነው፣ ድልድይ ነው፣ ብርሃን ነው። ኢትዮጵያ ውስጥ ያለ አንድ ወጣት መጽሐፍ ሲከፍት ለማንበብ ብቻ አይደለም፤ ለተሻለ ነገ እየተዘጋጀ ነው። ስለዚህ ማኅበረሰባችንን እና ሕዝባችንን ከፍ የሚያደርግ የንባብ ባህል እንገንባ። ሰላም!!

በዳግም ከበደ

አዲስ ዘመን ቅዳሜ ሐምሌ 12 ቀን 2017 ዓ.ም