“Ijaarsa warshaa xaa’oof lafa qonnaa keenyarraa buqqaanee rakkoof saaxilamne” -Qonnaan Bultoota Aanaa Yaayyoo

Yaayyoo:  Ijaarsa Warshaa Xaa’oo Yaayyoof qonnaan bultoonni beenyaa madaalawaafi bakka bu’iinsa lafaa osoo hinaragatiin lafa qonnasaaniirraa buqqa’an rakkoolee addaddaaf saaxilamaa jiraachuu ni dubbatu.

Qonnan bultoota buqqaafaman keessaa dargaggoo Hasan Ibraahiim isa tokko yoo ta’u,  erga  bara 2004 laftisaa harkaa fudhatamee kaasee eeggattummaa jalatti kufuu himeera. Beenyaan madaalawaafi bakka bu’iinsi lafaa naaf kenname hinjiru  kan jedhe dargaggoon kun, biqiltuuleen gatii jabeessi addaddaa tilmaama keessa osoo hingaliin na jalaa hafee ture jechuun  komata.

Kanamalees adeemsaan isiniif kaffalama jedhamee hojiitti seenamus safara lafaa sirrii hintaane gaggeessuun  beenyaan nuuf kaffalame haqa qabeessa akka hintaane godheeraa jedha.

Akka ibsa dargaggoo kanaatti galii inni waggaatti lafasaarraa argatu omishaalee boqqolloo, baaqelaafi fuduraalee garagaraa dabalatee olaanaa yoo ta’u,  bara 2004 kaasee omishaalee kana dhaabuun beenyaa waggaa tokkoon jireenyasaa akka gaggeessu ta’uusaan rakkina keessa seenee jira.

Beenyaan waggaa tokkoo kennameefii sirrii miti kan jedhe dargaggoon kun, tilmaamni irra deebiin gaggeeffamu madaalawaafi jireenya qotee bultoota kanaa jijjiiruu akka dandahuuf xiyyeeffannoon kennamuufii akka qabudha kan kaase.

Obbo Fadiluu Adamis gamasaaniin akka dubbatanitti, lafti isaanii yeroo sadii waan safarameef beenyaa gahaa eeggachaa turaniyyuu lafa sangaa sadii irraa fudhatameen qarshii muraasa kan waggaa tokkoo qofaan gaggeeffamaniiru. Qarshiin tilmaama waggaa tokkoo fudhatan kun lafasaanii maatii torba ittiin jiraachisaa turan waliin walbira qabamee yoo ilaalamu madaalawaa akka hintaanedha kan dubbatan.

Qonnnaan bultoonni  beenyaa gahaa malee lafti qonnaasaanii harkaa fudhatame tokko tokko jireenyasaanii injifachuu dadhabuun kan of ajjeesan jiraachuus himaniiru. Jireenyasaanii akka fooyyeffataniifis yeroof waardiyyummaan warshaa Xaa’oo Yayyoo keessatti qacaramuusaanii himanii,  ji’oota lamaa as miindaan waardiyyummaa dhaabbata ‘Meeteekiin’ naaf kaffalamaa ture addaan citeeraa jedhan. Kanarraa kan ka’e maatii torba qaban waliin rakkoo keessa seenuusaanii himu.

Dargaggoo Adam Asaffaas qonnaan bultoota ijaarsa warshichaaf qabiyyee lafasaaniirraa buqqa’an keessaa tokko yoo ta’u,  koreen beenyaa safartuu akka aanaatti hundaahe abbootii qabiyyee lafaa sodaachisuun komii akka hinkaasne isaan dhorkaa turuu dubbata. Qonnaan bulaan qabiyyee abbaa lafummaa of harkaa osoo qabuu abbummaasaa akka hinmirkaneeffanneef tilmaama madaalawaa hintaane dirqamaan akka mallatteessu godhamaa tureeraa jedha.

Fuduraaleen garagaraa lafa qonnaarra jiranis tilmaama keessa osoo hingaliin hafuusaaniin lafa qonnaasaanii saamamuu ibseera. Miidhaan qonnaan bultoota Aanaa Yaayyoorra gahe daran hadhaawaa waan ta’eef,  kanneen of ajjeesan jiraachuullee himeera.

Ammas tilmaamni irra deebiin adeemsifamu kan jiru yoo ta’u,   tilmaama qarshii waliin bakka bu’insi lafaa kennamuun murteessaa ta’uu dubbateera.

Bulchaa ittaanaan Godina Iluu Abbaa Booraa Obbo Tashoomaa Kabbadaa dhimmicharratti deebii kennaniin akka jedhanitti rakkoolee qonnaan bultoota kanneenii furuuf haaldureen marti xumurameera. Saffarriif kaffaltiin beenyaa lafaa madaalawaa akka raawwatuuf hojiitti kan seename yoo ta’u, namoota beenyaa guutuufi walakkaa fudhatan adda baasuuf jecha harkifannaan jiraachuusaa ibsaniiru.

Kanamalees qonnaan bultoonni beenyaa lafasaanii bifa maallaqaan fudhatan itti fayyadama maallaqaarratti hubannoon hanga kennamutti callisaan maallaqa kennuun seeraan ala akka qisaasa’u waan godhuuf hudhaa kana furuuf irratti hojjechaa jiraachuu himaniiru.

Beenyaafi lafti bakka bu’insaa akkaataa qajeelfama jiruun yeroo gabaabaa keessatti kan xumuramu ta’uu himanii,  qonnaan bultoonnis  kana beekanii obsaan eeguu akka qaban dhaamaniiru.

Waasihun Takileetiin

Gaazexaa Bariisaa Adoolessa 20/2011