Addis Ababa:- Qoqqowoho 2016/17 laalchu dirinni hasiisannohu bushshu madaabbari giddonni xaa yannara xibbuunni 72% ikkannohu hirame shiqinota Sidaamu qoqqowi Irshunna Kalaqamu Jiro Latishshi Biiro egensiissu.
Biirote Layinki Sooreessanna Waacote Shiqo Handaari Sooreessi Kalaa Burqa Buxxuula Itophiyu pireesete uurrinshara xawisino garinni; qoqqowoho 2016/17 laalchu dirinni xaphoomunni 266 kume 950 kuntaala bushshu madaabbara hirate fajjinoonni.
Kunino, NPS 101 kume 310 kuntaala, NPSB 63 kume 20 kuntaala, Yuuriya 102 kume 620 kuntaalaati yiino.
Tayxe laalchu dirinni bushshu madaabbari gobbate gedeno yannatenni hirame shiqinota qummeessinohu kalaa Burqa; amandoonni agani 24/2016M.D geeshsha Hawaasi mereershira einohu NPS 85 kume 656 kuntaala, NPS Boorooni 39 kume 743 kuntaala, Yuuriyu 66 kume 931 kuntaala xaphoomunni 192 kume 329 kuntaali shiqino. Kunino hirate amandoonni mixonni 72% gumulloonnita keennoonni yiino.
Qoqqowoho mereerima kuusote mereershi Hawaasa ikkanna; mereersha iillinoha bushshu madaabbara Badheessu loosira balaxxe e’annori gammoojjaamete Badalanna Wahe wixxannorinna alichaamete qooxeessubba kayinni Dinnicha kaassannorira balaxo uyne tuqisa hanafoonnita coyi’rino.
Xaa yannara woraddatenna olluubbate afantanno maamarrara shiqinohu NPS hattono NPS Boorooni 48 kume kuntaala ikkanna; Yuuriyuno gede’ne eanno daafira 15 kume kuntaali ale ikkannohu shiqinota kalaa Burqi qummeessino.
Kuni haaru shiqinohunni ikkanna; sai diro shiqinohu bushshu madaabbari giddonni woraddate kuusote mereershubbara noohu gorsu latishshinni Badheessu yannara sainohu lamunku madaabbaru daninni 25 kumi ali kuntaali noota xawisino.
Badheessu loossara balaxxe e’annori hiittenne woraddarano xaa yannara hasiisannoha bushshu madaabbara ikkadu garinni shiqinshanni hee’noonnita buuxisino.
Sai laalchu dirinni Badheessu loosi yannara gobbate gedeno madaabbaru shiqqo anje xaaddinota kaysinohu kalaa Burqi; hakkonni kaiminni, qoqqowohono sase woraddara bushshu madaabbara hafanfarsate wo’naashi kalaqaminota qummeesse; togoo assoote gumultinori aana qaafo adhinoonnita egensiisino.
Niro Badheessu yannara xaaddino mitiimma tiratenni sai goyiretenna gorsu loosira kayinni hasiisanno madaabbara shiqinsheenna loosidhe galtinori garunni horoonsidhe sa’inota qaagiissino.
Madaabbaru mooranna hafanfarre gatisateno yannitte hayyonni irkisamino garinni loosidhe galtinorira iillishate loonsanni hee’noonniha ikkanna; kunino dhaaddotenni baatto loosidhe qixxeessidhinori calla adhitanno gede assinannitano Sooreessu huwachishino.
Wole widoonni, dooramino wixa lainohunni qoqqowoho babbaxxino dani Badalate wixi sircho 15 kumi kuntaali geeshsha hasiissannoha ikkanna; konni giddonni xaa geeshsha 9 kume kuntaala afi’noonnita xawise; ikkollana, wixu sircho batinsanni qooxeessubbara ga’labbote qarri korkaatinni hasi’noonni bikkinni afi’ratenna loosidhe galtinori hasatto wonshate ragaanni gatto noota kaysino.
Kalaa Burqi xawishshi garinni; dooramino wixi hasatto qoqqowu giddo wonshateno xaa yannara 400 hekitaare ale baatto bande hawuurre qixxeessatenni sircho batisate illacha tunge looonsanni hee’noonni. Konni giddonni 150 hekitaare baatto qixxeessa calla gattino. Konni garinni, aanano laalchu dirinni qoqqowoho dooramino sirchi gatto kalaqantannokki garinni loonsanni.
Amadisiiseno, loosidhe galtinori mootimmate widoonni shiqinoha bushshu madaabbaranna dooramino wixa calla adhite hafanfarre nookkiha horoonsi’ratenni laalchimmansa loossi’ra hasiissannonsatano sokkasi saysino.
Amsaalu Felleqe
Bakkalcho Ammajje 28, 2016 M.D
