– 6.6 Miliyoone qansootira mannihimmate kaa’looshshe shiqinshanni
Addis Ababa:- 4 Miliyoone ikkitanno qansooti wiinamu sagalete kaa’looshshe hasidhannota Danote Bidhatto Massago Komishiine egensiissu. Danote bidhatto massago komishiinenna Halantino mootimmuwa mannihimmate kaa’looshshi qineessaanchi Itophiyaho gumullanni hee’noonnita yannate mannihimmate kaa’looshshi shiqisho lainohunni bero gutu xawishsha uyitino.
Komishiine xawishshisennino Affaarete, Amaaraho, Tigirayete, Oromiyaho, Wodiidi galchimi Itophiyi qoqqowubbara moolletenni gawajjantino qooxeessubbara 4 Miliyoone ikkitanno qansootira wiimanu sagalete kaa’looshshi hasiisannonsata egensiissino.
Mootimmanna kaa’looshshu uurrinshuwa roore anga moolletenni gawajjantino qooxeessubbara mannihimmate kaa’looshshe iillisha dandiitinota xawinsoonni.
Sase doyichonni assinoonni kaa’looshshinni mootimmatenni ajanni ajeenna 7.3 Miliyoone qansootira mannihimmate kaa’looshshe shiqisha dandiinoonnita xawinsoonni.
Sai Sadaasu agani bocira marro hananfoonni kalqoomu sagalete qixxaawonna woloottu halamaano bissa kaa’looshshinni Amaaru, Tigirayete, Somaaletenna Affaarete qoqqowubbara moolletenni gawajjantino qooxeessubbara 6.5 Miliyoone ikkanno qansooti irko afi’ranno gede assinoonni.
Mannihimmate kaa’looshshi shiqisho balaxote irko hasiissannonsa baalira Arfaasu aganira kaajjite suffanno yitino; Komishiine xawishshisenni.
Kaa’laano bissano tenne millimmo irkisate illacha tugganno gede xawishshunni woshshatto assinoonni.
Yanna agartino dawaro woxu irkonna mannihimmate kaa’looshshinni shiqisha qara hajo ikkaseno kulloonni.
Moolletenni gawajjantino qooxeessubbara iillishate qinaabbinota wiinamu kaa’looshshi shiqisho hasiissannota xawishshunni kayisse; Shekkeere, Huffannanna Koleera labbino xissuwa kalaqama lede buudu saada aana gawajjo iillitanni noota xawishshunni kayinsoonni.
Mootimmanna kaa’looshshu uurrinshuwa mannoomittete kaa’looshshe iillishate widoonni noonsa rosichonna kaajjado ogeeyyete gaamo konni loosira hosiisate qixxaabbinore ikkansa kulloonni.
Xawishsha kaima assatenni kayinsoonni xa’mora dawaro uynohu Danote bidhatto komishiine komishiinerichi Ambaasaadder Shifarri Teklemaariyaam (Dr); moollete reqeccaabbino qarqartora qarru hudete widira soorramannokki gede sufote kaa’looshshe assinanni yiino.
Komishiinerichu xawishshi garinni; xaa yannara wiinamu kaa’looshshe hasidhannori 4 Miliyoone qansooti hee’ransa kule; aantino sase aganna giddo 6.6 Miliyoone qansootira kaa’looshshu hasiisannonsatanna mannihimmate kaa’looshshi shiqannota egensiisino.
Wiinamu sagalete kaa’looshshi hasiisannonsari 4 miliyoone ikkitanno daga hee’ransa kayisinohu komishinerchu; kuri giddonni xibbuunni 80% ikkitannori afantannohu Tigirayete, Amaarunna Affaarete qoqqowubbara ikkinota coyi’rino.
Baxxinohunni, Amaaru qoqqowira 8 Zoonnara, Tigirayete qoqqowira 4 Zoonnaranna Affaarete qoqqowira 3 Zoonnara afantanno qansooti moollete danora reqeccaabbinore ikkansanni aantino sase aganna giddo sufo noohu mannihimmate kaa’looshshi shiqanno yiino.
Wiinamu kaa’looshshe hasidhanno qansooti mannihimmate kaa’looshshe afidhanno gede mootimma loossanni afantannotanna ikkado kuuso noota qummeessinohu Ambaasaadder Shiferri; mootimma halamaano bissa ledo ikkatenni aantino sase aganna giddo 6.6 Miliyoone qansootira mannihimmate kaa’looshshe assitannota coyi’rino.
Roore anga kaa’looshshe shiqishshannoti mootimma ikkiturono kalqoomu uurrinshuwa kaa’looshshu hanqafonsa lossite higganno gede sharro assinanni hee’noonnita qummeessino.
Mootimma wo’mante gobbate kifilera afantanno 3 kume ale sagalete kuuso xaawubba widoonni xaa geeshsha mannihimmate kaa’looshshe shiqishshanni afantannota kayise; Amaaru qoqqowira Aliyye Gondereranna Waag Himru qooxeessubbara konni albaanni sonkoonni kaa’looshshinni gamu iillinoha ikkirono gamu kayinni ga’labbote qarri korkaatinni iillinokkitanna dhaabbanno sagalla hogobbe doogote uurritinno kaameella hee’ransa xawisino.
Mannihimmate sagalla hendoonni illachira hossanno gede baalanti bissa halantanno gedenna noo qarrubba mitteenni tira hasiissannota sokka sayisino.
Diilallote gade soorro babbaxxitino qooxeessubbara afantanno qansoota kaa’lamaanchimmate reqecceessitanni afantannota kayisinohu komishinerchu; sa’u yannara moolletenni sainohunni iillitino addi addi lolahu danonni 1.5 Miliyoone qansooti aana gawajjo iillitinota qummeessino.
Mootimma 2015M.D Maaja aganinni hanaffe 2016M.D Sadaasu agani hanafo geeshsha 11 Miliyoone birra fushshanno uduunnenna sagalete kaa’looshshe sase doyichonni shiqishatenni addi addi mannu loosinonna kalaqamu danonni gawajjantino qooxeessubbara iillishshinota lede xawisino.
Qiddist Gezzaheny
Bakkalcho Arfaasa 2, 2016 M.D
