Gatu giddo allaggu ishini mu’riro kaansoonni woy winxoonni gide ciiggishanno. Gide ciiggisha calla ikkikkinni baattote giddonni shiilo xuuxe horote gobbaanni assanno. Kaphu tajenni mootimmate woy hallanya uurrinshara sussuqqite e’einorino hattoonni gobba ciiggishshanno;ilama boddoono assitanno.
Itophiyu giddo kaphu rosu taje rosate haaqe noonsa qansoota hexxo mursiissannote;halaalancho doogonni rosse Digire adhitino qansoota looso hoogganno gede assitino. Konne calla ikkikkinni owaante hasidhanno qansooti kaphu tajenni rossukkinni biirotenna borrote minnara suuqantino kaphaanonni tultaabbino;tootayyaabbino. Kuni gobbate bidhatto ikkino uticho ikkinkunni dirra kiirantino.
Itophiyu baattora beronni techo geeshsha kaphunna sodhino rosu taje amaddino bissa hala’litino, rossukkinni loossanno bissa kiirono tenneeti yinannita dikkitino. Mamootinni iille eweli Digire amadi? Mamootinni gude dokitara ikke duumo malaate goowaanni qole afalete diriirsi’ri? Yinanninsari kiironsa bacate.
Rooru rosatenni roore dipiloomanna digire saeennano Masterse amaddino. Konnira bashsho hendikkinni jilunni maassiisannona xa “Facebook” aana xallinohalla la’nanni. Togo yeemmo woyte foototenni xallitaari baalu kaphu tajeeti yaa’ya ikkitinokkita wodanche’e.
Ikkireno ikkeenna,kuri kaphu rosu taje ogeeyye annuwi insa amaddino kaphu woraqati iillishanno gawajjonna huno huwata hooggurono ninkera kayinni gobbate gede reqecci yee leellannonke. Kaphu rosu tajenni rosiisaancho ikkino manchi amanyoote,egenno,dandoonna laooshshe amaddino qansoota kalaqa dandaannokkita ayidde’ya wodanche. Amanyootu hee’roommesiro kaphu taje amade rosiisaancho ikkino/ikkitino?
Kaphu rosu tajenni dokitora ikke manna xagise gatisa didandaanno. Kaphu rosu tajenni yooaancho ikke owaataano taalo di owaatanno. Wodhote garinni gumulo sayisa didandaannoyya! Konninni roore horote aana safantino muro aanno. Afinohura,woxe muisinohuranna fiixoomittete dassanno. Rosoommero tii’’isira yee loosannonkanni.
Mashalaqqe xawissanno garinni;mittu rosu taje halaalaancho ikkitinokkite yinannihu kaphunnita ikkitinohura calla dikkino. Rosiissino uurrinshuwa fajjo noonsakkire ikkituro,safaraancho guutissinokkita ikkituronna safaraancho wonshitinokki rosaano haadhe rosiissuro kuni wodho harunsinokkiha ikkasinni hakkiinni dagganno taje kaphunnite yaate.
Kaphu rosi taje lexxitanni daase diru dirunkunni fultanno kiirote naqaashe faajjetenni leellishshanno. Rosunna qajeelshu biilloonyi tayixe baajeettete dirinni qorqorsha assinoonni 22 kumi rosu taje mereerinni 10% kaphunnitenna safaraano guutissinokkita ikkase buuxissinoti qaangannite. Baajeettete dirira 40 ikkitanno mootimmate uurrinshuwa rosu taje buuxate looso loonsoonnitanna gumuno aantete faajje ikkannota afate dandiinoonni.
xaa yannara Rosunna qajeelshu biilloonye lendanna hajo la’annonsa bissa kaphu rosu taje amadde seerimale doogonni loosu aana ofollite afantanno bissa aana qaraartino qaafo adhate qodhite amadansa harunsite mitootu balaxxe loosonna gobba agurte fultanna bacu jajjaranni leellanno.
Tenne lamalahu Bakkalcho Gaazeexi wosinchinke Sidaamu qoqqowi pabilik Serviisenna mannu jiro latishshi biiro sooreessi kalaa Asaffi Gurraachihu xawisinonke garinni; tayxe gumulamihu 2015 baajeettete dirinni assinoonni buuxonni 88 keedisa kaphu rosi taje; hattono 26 COC xaphoomunni 114 rosunna qajeelshu tajubba kaphunnita ikkitinota buunxe seeru garinni la’ne qaafo adhinanni gede Qoqqowu Farcote Biirora sayinse uyne gumulo agarranni hee’noonni.
Konne assa hananfita mitootu agurte ba’inori nootano qummeessino. Tini buqqisa buqqisa ikkituro gobba hasi’noonni jireenyu widira reekkantannoti dihuluullissannoe. Kayinnilla Sidaamu qoqqowira kageeshsha callahokka yiniro dee’ni! Meessaneeto alyi’nummoro duuchuri fulannona kaphu tajenni daga caacceessitinonna gobbate sixa ikkitanno hallanyoota buqqisate loosi kaajja hasiissanno.
Arbamincete Yuniveriste Su`misenni Kaphu Rosu Taje Horoonsidhino Hallanyoota Faajje Assitinoti muli barri qaaggooti. Su’misenni dadda’litanni keeshshitino hallanyooti mageeshshi geeshsha gobba borqitanni keeshshitinoro Arbamincete Yuniversite lawishsha ikkitonke. Silxete Zoone adhitino kapho qorqorate qaafonni duucha kaphaano rosiisaano inse tiia reyite ilama shitanni keeshshitinori xembe yite xooqqino.
Silxete Zoone adhitino qaafo addintanni naaxxissinoe. Xa Federaalete deerrinni hananfoonni kaphaano fiille fushshate loosira woraddatenni kayise deerru deerrunkunni noo hallanya ikko ogeeyye qeechansa fula hasiissanno. Ga’a ilamate ille ba’annokki gede illesi ximbii’likkinni umosi sayise uyino bareedinna hayyichi Aliito Heewaanohu gede techo ninke lubbonke kakkallummokkinni ilamate ille huntanno kaphaano reqeccishatenni ilama gatinso.
Konnira kayinni Arbamincete Yuniversite adhitu reqeccishatenna saalsiisate qaafo duuchanti Hallanya ikkito mootimmate Rosu uurrinshuwa dilaali luphiimaho. Giramikkinni shamu hee’reenna ollonke kaphu tajenni mootimmate ikko hallanya uurrinshuwara bobbakkino kaphaano buqqinse halaau taje amadde loosu hoonginni caaccabbanni noo wedella kaanso. Kaphou taje buqqinso;halaale kaanso. Keerunni!
Yaareed Geetaachew
Kuni gafi addi addi polotiku, miinjunna dagoomitte hajubba lainohunni qansootu xawado hedonsa wortannowaati. Konni gafira fultanno borro qixxaawote kifile uurrinsha dixawissanno.
Bakkalcho Maaja 27 , 2015 M.D
