Addis Ababa:– Sidaamu qoqqowira eote bikki yanna yannantenni lexxanni daynota Qoqqowu Eote Biilloonyi egensiisi. Qoqqowu Eote Biilloonyi Qaru Dayrekterichi Kalaa Haylu Gudurihu Itophiyu pireesete uurrinshara xawisino garinni; Sidaamu qoqqowo ikke safami kawa giddo eo lossate illachinshe loonsanni hee’noonniha ikkanna; diru dirunkunni 2 Biliyoone ale birrinni eo lexxitanni daggino.
Konni kaiminni, Qoqqowoho sai 2013 giwiru dirinni 4 Biliyoone eo gamba assate mixi’ne gumulloonniha ikkanna; 2014M.D giwiru dirinni kayinni 6 Biliyoone Birra eo gamba assate dandiinoonni. Konninni, afi’noonni rosichinnni la’noonnihu diru dirunkunni 2 Biliyoone Birri ale eote lopho la’noonni yiinohu Dayrekterichu kalaa Haylu; 2015 giwiru dirinnino 2 Biliyoone ale Birri lexxo leeltinota buunxoonni yiino.
Qoqqowu eote buenna jirote dhuka hedote giddo woratenni 2015M.D giwiru dirinni xaphoomunni 10.9 Biliyoone Birra eo gamba assate mixi’ne 8.14 Biliyoone ali birra eo gamba assa dandiinoonniha ikkanna; kunino gumulshi xibbuunni 75% ikkannota qummeessino.
Qoqqowoho sai dirira giwiru herreego loonsoonniha ikkanna; xaa yannarano Maaja 1/2015M.D hanafe baxxinohunni Deerra ‘’C’’ giwiru baataano koffeenyu nookkiha eote biilloonyu uurrinshuwara shiqqanni giwirensa baattanni afantannota xawisino.
Qoqqowoho xaa yannara 35 kume ale ikkitannori Deerra ‘’C’’ giwiru baataano noota qummeessinohu kalaa Haylu; Deerra ‘’C’’ ni calla 220 miliyoone ale birra eo gamba assinannta kule; Deerra ‘’B’’na ‘’A’’ giwiru baataanono aantanno yanna giddo giwirensa murroonni yanna giddo baattanno gede balanxe huwanyoote kalaqatenna kakkaooshshu loossa loonsoonnita egensiisino.
Sidaamu qoqqowira giddo eo gamba assate dandiisiissanno jirote dhuki noo qooxeessuwa bandoonniri mereerinni Hawaasi quchumi mitto ikkanna; quchumaho sai dirira gamba assate mixi’noonni eonni 1 Biliyoone ale ikkannoha birra badooshshe la’noonnitanna; tayxe giwiru dirinnino xibbuunni 90% ale ikkitanno eo quchumunni gamba assa dandiinoonnita xawisino.
Giddo eo garunni gamba assate dhuki noonsa qooxeessuwanni Hawaasinni aane Wondo Genneti quchumi gashshooti kullanniha ikkanna; tayxehu giwiru dirinnino mixote aleenni eo gamba asinoonniha ikkasi kule; qarunni maazzagaajjunna ganyete eo gamba assinanni hayyo woyyeessatenni eote dhuka lossa dandiinoonni yiino.
Qoqqowunniti giddo eo diru dirunkunni lexxate korkaatu giwiru baataano ammanamatenni baattannonna owaante uytino darrasanya garunni uytanno gede assatenni; hattono handaarunni baincho assootubba sharramatenninna xa’mamaanchimma buuxisiisatenni ikkinota Dayrekterchu kalaa Haylu lede egensiisino.
Dayrekterichu amadisiiseno, 2016 giwiru dirinni gamba assate mixi’noonni eo garunni gumula dandiinanni gede deerru deerrunkunni noori giwiru baataano yinoonni yanna giddo ammanamatenni giwirensa baatte agarranninsa qeecha fultanno gede sokkasi saysino.
Giwire baata asale ikkitinokkita coyi’rinohu sooreessu;daga ammanante baattino giwiri dagate latishshira hosannoha ikkasinni,Maaja mittunni hananfoonni deerra “C” giwire gamba assate amuraati harancho yanna giddo gumulamanno gede ogeeyyeno isilanchonna lifixa owaante aatenni baataano tootayyaabbannokki gede loossanno yiino.
Amsaalu Felleqe
Bakkalcho Maaja 6, 2015 M.D
