Qiddist Gezaheny
Addis ababa:- Mannihimmate qoosso uurrinsha (Human Rights) fushshitino Riipoorte taalo ikkitinokkitenna co’ontanni adhamooshshu nookkite yitinno mootimmate xaadooshshi owaante.
Mootimmate xaadooshshi owaante “Humaan Rightsowoch” fushshitino Riipoorte aana bero uytino xawishshinni; tini uurrinsha Onkoleessa 24,2015 M.Dnni gobbate mite mite qooxeessubbara luphiima Mannihimmate qoosso xiiwo iillase xawissannota safo nookki ripoorte fushshitino.
Aliyye gobbate kifilera kalaqantino gaance haammata qooxeessubba gawajjitinota ikkiturono; baxxino garinni bikkantino base doorte marro marro Ripoorte qixxeessatenni Mannihimmate qoosso illachi iillo baxxitino poletiku sokko gumulsate illachishshinota ikkasenni adhamooshshe diafidhino.
Aliyye gobbate qooxeessubbara kalaqante keeshshitino gaance Affaarete, Amaarunna Tigrayete qoqqowubba giddo heedhannore babbaxxitino dagoomu bissa aana gawajjo iillishshinota ikkase anfoonnita ikkitanna; uurrinshu mitto qooxeessa doore ripoorte fushshasi dadillissannote yinohu xawishshu; ripoorteno gobbanke araaru harinsho ikkadu garinni gumultanni heedheenna uurrinshu illachasi gobbanke aana qaaffisatenna kalqoomu daga so’rino laooshshe amaddanno gede assate loosanni noota leellishshannote yiino.
Mannihimmate qoosso iillitino yine shiqinshoonni Riipoorte amado la’nanni woyteno hasiissanno buuxo assinoonnikkitenna ikkado tajenni irkisantinokkita ikkasenni ammannannita di ikkitino; xaphoomunni uurrinshatenni shiqqino Riipoorte sodhinotanna qooxeessaho noo akata xawissannokkita, seeda yannara mitteenni keeshshitino daga mitteenni hee’rate bude huntannota, dagate mereero gaance kalaqqannotanna gobbanke harissanni noota araarunna amaalammete harinsho gufissanno xiiwo kalaqqanno Riipoorte ikkite afantino yiino xawishshu.
Gobbanke Itophiyu Mannihimmate qoosso ayirrisatenna ayirrisiisate dandiissannoti seerunna uurrinshu tantano noose gobba ikkitanna tenne harinsho assateno Itophiyu Mannihimmate qoosso komishiine labbinore xawadonna mereersitino uurrinshuwa uurrisase xawishshu qaagiisse; mootimma Mannihimmate qoosso xiiwo co’ontanni cincitannokkiha ikkasenni Aliyye gobbanke kifilera kalaqantino gaancenni iillitino yinoonniti Mannihimmate qoosso xiiwo Itophiyu Mannihimmate qoosso komishiinenna halantino mangistuwa uurrinsha Mannihimmate qoosso jawiidi komishinere borro mini waaxote buuxote gaamo buuxxanno gede hasiissanno injoo kalaqqinota egensiissino.
Riipoorte fultu yannara uyinoonni hedo gumulate ministirootu waaxote wolqa uurrinse batinye gawajjamaano wirro qolle uurrisate, iillitino yinoonnita qoossote xiiwo buuxonna seera woyyeessate loossa loonsanni keeshshinoonnita huwachishinno.
Konninni ledote Aliyye gobbate kifilera kalaqante keeshshitino gaance uurrisate Piritoriyaaho assinoonni sumimme gumulsiisatenna gobbankera leeltannota sumimmete hoonge sufotenni tirate reekkote farco poolise doorshuwa qixxeessatenni gobboomu deerrinni haammata hasaawa assinanni hee’noonnita kulannohu mootimmate xaadooshshi owaante xawishshi; shiqqinoti reekkote farco poolise doorshuwa aana mootimmate uurrinshuwa, sivilete daga uurrinsha, poletiku paartuwa riqiwamaanonna kalqoomu daga miilla ledo hala’lado amaalammenna e’’o gamba assate loossa loosantino; loonsannino hee’noonni yino.
Reekkote farco harinsho Mannihimmate qoosso xiiwo iillishshino jaddaaleeyye aana hasiissanno buuxo assatenni xa’mamaanchimma kalaqa lede, noo halaale hasi’ratenna gawajjamaano wirro qolle uurrisate dandiissanno hanqafo kalaqqannota xawisinohu xawishshu; konnira qoteho gobboomu amaalamme komishiine gobbankera kalaqantanno gaancenna sumimmete hoonge kaimunni bande sufotenni tirate loosanni afamannota egensiisino.
Gobbankera noo qarubba kaimunni gatisate meessi wolqanni loosantanni noo loossanni ledote Itophiyu Mannihimmate qoosso komishiinenna halantino mangustuwa uurrinsha Mannihimmate qoossuwa jawiidi komishinere borro mini waaxote harunso gaamo qinaabbe gaance kalaqantino qooxeessuwara nooha Mannihimmate qoosso akati harunso assitanno gede koyisatenni mootimma yawo adhite loossanni noo yannara konne hedote giddo wortukkinninna taje nookkiha uurrinshu fushshino Riipoorte suwashsho ikkitinokkitanna co’ontanni adhamooshshe afidhinokkita ikkase xawissino.
Bakkalcho Ella 1, 2015 M.D
