Itoophiyaa ammayyaafi Raas Goobanaa Daaccii

Kutaa 2fa Dubbistootaa, kutaa tokkoffaa barreeffama kanaa maxxansa keenya torbee darbeetiin isin dubbisiisuun keenya ni yaadatama. Kutaa lammaffaanis kunooti. Goobanaa Daaccii Abbaa Duulaa /waraana/ olaana bara mootii Minilik nama turaniidha. Raas Goobanni... Read more »

Danaan Abiishee Garbaa gootummaadha

Ummatni Oromoo qabsaa’ota siyaasaa galmee seenaa keessatti gootummaadhaan bara baraan yaadataman hedduu qaba. Kanneen keessaa gootni beekamaan Abiishee Garbaa (abbaa makoo) adda durummaan kan waamamu yoo ta’u, seenaasaa bal’inaan barreessaan Ginbaar Nagaraa... Read more »

Itoophiyaa ammayyaafi Raas Goobanaa Daaccii

Biyyi teenya Itoophiyaan seenaa mootummaadhaan buluutiin baroota dheeraa  qabdi. Seenaa baroota dheeraa kana keessatti iddoo tokkotti ta’uu  baatus  kallattiiwwan biyya kanaatti mootota ka’aniifi kufan baay’etu mul’achaa ture. Haala kanaan gara kaabaafi giddugala ... Read more »

“Itoophiyaan biyya barreessaa seenaa dabsu faarsitu kan dhugaaf dhaabbate hiraarsitu turte” -Gaazexeessaafi Barreessaa Isaayyaas Hordofaa

Sirni darbe sirna cunqursaa ta’uusaatiin barreessitoonni seenaa dabsan jajjabeeffamaa kanneen seenaa dhugaa katabaa turan  ajjeefamaafi dhiitamaa turuu Barreessaafi Gaazexeessaa Isaayyaas Hordofaa ni dubbata. Dhiibbaa gama kanaan barreessitoota seenaa dhugaarratti qaqqabaa tureen hedduun... Read more »

Paarkii tokkummaa bakka ibsama duudhaalee sabootaa

Paarkiin Tokkummaa mooraa Masaraa Guddichaatti kan argamu yoo ta’u, keessoosaatti hawwattoota seenaa, uumamaafi aadaa qabateera. Masaraan kun kan hundaa’e bara 1878 yoo ta’u, lafa hektaara 40 irra qubateera. Paarkii Fulbaana 30 bara... Read more »

Mootummaa Oromoo Limmuu

Dubbistoota keenya, maxxansa keenya torban lamaan darbeetiin mataduree kanaan seenaa Mootummaa Limmuu isin dubbisiisuun keenya ni yaadatama. Kutaa sadaffaafi inni dhumaas akka ittaanutti dhiyaateera. Abbaa Bagiboo rakkinni yoo isaan qunnames akkamitti akka... Read more »

Mootummaa Darraa

Qaccee Mootolii Darraa Gurmuu /Sa’idoo/ Wadaajoo Dabboo Asanuu Waaqoo Oromoon Darraa Oromoo Tuulama gara kaaba gidduugala malkaa Jammaafi Abbayyaatti kan argamuudha. Seenaan Oromoo Darraa jaarraa 13fa irraa kaasee Sulxanoota Ifaatti wajjin hariiroo... Read more »

Jaarsummaa warra Gaamoo araara saboota Oromoofi Kooree keessatti

Waggoota lama dura ummanni Oromoo Gujiifi Kooree Naannawa Nacci Saar jiraatu kanneen gama Gujii Lixaatiin Aanaa Galaanaa gama naannoo Kibbaatiin Aanaa Amaaroo keessa jiraatan walitti bu’anii lubbuun namaa darbeera, qabeenyis barbadaa’eera. Kanarraa... Read more »

“Paarkii Tokkummaatti seenaatu haaromfame malee haaraan hinhojjetamne” -Gaggeessaa Hojii Paarkichaa

Masaraan Mootummaa Guddichi Itoophiyaa lafa heektaara 40 irra kan qubate yoo ta’u, Waajjira Ministira Muummeefi kanneen biroo, paarlaamaa, manneen jireenyaaa  Ministira Muummee, mootota darbaniifi loltootaafi bataskaanotatu irratti argama. Masarichi bara 1878 Mootii... Read more »

Irreecha Horaa Finfinnee

Kutaa xumuraa Kutaawwan darban lamaanitti seenaa Irreecha Hora Finfinnee ka’umsasaarraa eegalle isinii dhiheessaa turuun keenya ni yaadatama. Kutaa  xumuraa kanaanis seenaa hafe isini dhiheessina, dubbisa gaarii. Mootiin Minilik dura akaakayyuunsaa Saahilasillaaseen abbaa... Read more »