Addunyaarratti namoota biliyoona sadiitu dhukkuba busaatiif saaxilama. Kanneen keessaasa kan dhukkubni busaa qabatee mallattoo irratti argiisu namoota miiliyoona 243 kan ta’aniidha. Dhukkubni busaa ALA bara 2004 waggaa tokkittii keessatti namoota miliyoona 1.82 lubbuu galafatee ture yoo ta’u, bara 2010 kessaa ammoo xiqqaatti namoota miliyoona 1.24 lubbuu galaafateera.
Akka Dhaabbanni Fayyaa Addunyaa gabaasetti waggoota lama dura jechuunis bara 2017 namoota gara walakkaa miliyoonaa ta’an (435,00) ta’an ajjeese. Namoota dhukkubni busaa ajjeesu keessaa dhibbeentaan 80 biyyoota Afrikaa Sahaaraa gadii keessatti kan argamaniidha. Biyyoota akka Ameerikaa, Kaanaadaa, Awuroopaafi Raashiyaa waggoota shantama dura dhabamee jira. Gara biyya keenyaatti yoo dhufnu, lafa biyya keenyaa keessaa dhibbeentaan 75 dhukkuba busaatiif kan nama saaxiluudha.
- Dhukkubni busaa biyya keenya keessaa bakka kam baay’inaan huba?
Faca’iinsi dhukkuba busaa biyya keenya keessatti bakkaa bakkatti garaagarummaa guddaa kan qabu yoo ta’u, kunis kan ta’uu danda’e garaagarummaa olka’iinsi lafaa sirrii galaanaa (‘sea level’) irraa qaburratti hundaa’a. Lafti sirrii galaana irraa olka’iinsa meetira 2000 gaditti argamu ho’a (teempireechara) olaanaa waan qabuuf walhormaataa bookee busaatiif ni mijata.
Kanaaf dhukkubni busaas itti baay’ata. Haaluma kanaan lafti gammoojjii Oromiyaa lixaa, Amaaraafi Tigraay, guutummaa naannoo Beenishaangul Gumuziifi Gaambeellaa iddoowwan dhibeen dhukkuba busaa itti olka’aa ta’eedha.
Gammoojjiiwwan Itoophiyaa bahaa (irra jireessaan naannoo Sumaaleefi Affaar) keessatti ammoo dhukkubni busaa bal’inaan kan hinargamneefi yaai’insa lageenii hordofuudhaan, cina lageenii qofatti argama. Kunis gammoojjiiwwan bahaa kun tempireechara olaanaa qabaatanis, jiidhina waan hinqabneef walhormaata bookee kanaaf waan hinmijanneefi. Baddaan giddugaleessa biyya keenyaa ammoo sababa qorraa ta’eef dhukkuba busaarraa bilisa.
- Dhukkubni busaa maalirraa nama qaba? Waytii kam baay’inaan daddarba?
Dhukkuba busaa kan nama qabsiisan jarmoota xixiqqoo ijaan hinargamne kan akaakuu pirootozowaa ta’an pilaasmodiyamii jedhaman yoo ta’u, pilaasmodiyamiin kun akaakuudhaan jaha. Baay’inaan jaha ta’anis kan biyya keenya keessatti dhukkuba busaa namatti fidu akaakuuwwan lamaan pilaasmodiyam ‘falciparum, Plasmodium vivax’ jedhamaniidha. Jarmoota kanneen kan namaa namatti dabarsitu bookee busaa dhaltuu ‘anopheles mosquitoe’ jedhamtudha. Bookeen kun kan walhortu bakkeewwan bishaan kuufamerratti.
- Mallattooleen dhukkubni busaa argisiisu maal fa’i?
Mallattoowwan dhukkuba busaarratti mul’atan dhukkuboota hedduu biroo busaa fakkaatan irratti waan mul’ataniif adda baasuun ulfaataadha. Isa kana mana yaalaa deemuudhaan ogeessi fayyaa kan adda baafatu yoo ta’u, ofii keenyaan kan ofirratti arginu garuu mallattoowwan dhukkuba busaa kanneen akka: miirri fayyummaa namatti dhaga’amuu dhiisuu, mataa dhukkubbii, qaamni ho’uu (gubuu), dadhabbii, qaama nama caccabsuu (maashaaleen dhukkubuu)fi altokko tokko garaa keessaa illee miirri namatti hintolle namatti dhaga’amuu fa’i. Qaama ho’isuu, hollachiisu (qaama urgufuu)fi nama qorrisiisuun nama busaa qabuu yeroo murtaa’e (sa’aatii 48:00 ykn 72:00) walirraa fagaatee namatti deddeebi’uu mala, akkasuma yeroo tokko tokko walitti fufee mallattoo agarsiisuu mala.
Dhukkubni busaa yeroo hedduu deddeebi’ee yoo nama qabateefi nama keessa hinbadiin ture ta’e garaa dhiitessuufi qaama garaa keessaa “spleen” jedhamu dhiiteessuu danda’a. Mallattoowwan armaan olii kunniin yoo kan busaan nama qabe sun salphaadha ta’edha, yoo busaa sammuu hubu (‘cerebral malaria’) ta’e garuu mallattoolee addaa argisiisa. Kunis kan hawaasa keessatti “Ebelu busaatu sammuu seene” jedhu sana jechuudha, hawaasni keenya sirriitti beeka dhuguma busaan sammuu seenti. Dhukkubbni busaa sammuu kunis akaakuu jarmii busaa ‘plasmodium falciparum’ jedhamuun kan dhufu ta’ee, mallatoolee akka sammuun hojjachuu diduun waan hinjirre haasa’uu (sammuun darbuu), gaggabsuu (of wallaachisuu), qaama hurgufuu (akka nama gaggabdoo qabuutti) fi haga lubbuu dabarsuutti deemuu mala.
- Dhukkubni busaa dubartoota ulfaa akkamiin addatti huba?
Dhukkubni busaa keessumaa dubartoota ulfa jalqabaa kan lammataarratti yoo qabate miidhama nama kan biraa irraan ga’u caalaa irra geessisa. Hir’ina dhiigaa, hir’ina giluukoosii qaama keessaafi rakkoo sombaatiif carraan saaxilamuu haadha garaatti baattuu olka’aadha. Daa’imarratti rakkoolee akka: ulfaatinni qaamaa gadi bu’uu, mucaan garaa keessatti du’uu, utuu yeroon hinga’iin dhalachuufi dhukkuba busaan qabamanii dhalachuu fida. Rakkooleen kun hundi carraa lubbuun jiraachuu mucaa hir’isa.
- Yaalli dhukkuba busaa akkamiin kennama?
Dhukkubni busaa haala salphaadhaan ittifamuufi qorichaan yaalamee kan fayyuu maluudha. Qorichi kennamus haaluma akaakuu dhukkuba busaa sanaan garaa garummaa kan qabuufi haala cimina busaa sanarratti hunda’ee manattiifi hospitaala keessa ciibsanii yaaluun illee ni danda’ama. Gaarummaan waa’ee dhukkuba kana yaaluu ilaalchisee jiru, haga ammaa jarmiin busaa qoricha busaa waliin walbaree fayyuu dide jiraachuu dhabuusaati. Kunis dhukkubni busaa kamuu yaalamee akka fayyuu danda’u nutti argisiisa.
- Dhukkuba busaa ofirraa ittisuun ni danda’amaa?
Akkuma armaan olitti kaa’ame dhukkuba busaa ofirraa ittisuun ni danda’ama. Dhukkubni busaa daddarbuuf dirqama bookee busaa barbaada. Kanaaf ittisni dhukkuba busaa bookee busaarratti xiyyeeffata. Kanas akka armaan gadiitti qoqqoodnee ilaaluu dandeenya:
- Hunda dura naannoon keenya dhukkuba busaatiif kan nama saaxilu moo hinsaaxilleedha jennee haala armaan olitti ibsame adda baasnee beekuun dirqama.
- Yoo naannoon keenya kan dhukkuba busaatiif kan nama saaxilu ta’e, maloota armaan gadii fayyadamnee of eeguu qabna.
- Bookeen busaa akka naannoo keenyatti wal hinhorre taasisuu: bookeen busaa walhoruuf bishaan ciisaa (kan hin yaane) barbaaddi. Kanaaf kan isheen wayitii Fulbaanaafi Ebla keessa baay’inaan daddarbitu.
Kanaaf bishaan naannoo keenya keessa kuufamee jiru dhangalaasuudha. Asirratti kan sirriitti hubatamuu qabu bookeen busaa wal horuuf bishaan guddaa hinbarbaaddu, bishaan kophee gatame ykn qodaa cabee gatame keessatti kuufame ga’aadha. Kanaaf kuufamoota bishaanii xixiqqoo akkasiis dhabamsiisuu qabna.
- Bookeen busaa akka nu hinciniinne ofirraa eeguu: kunis maloota garagaraa fayyadamuun akka bookeen mana salphaatti hinseenne foddaafi balbala sirnaan cufuudha. Inni guddaan ammoo bakka rafnutti waantota bookee busaa nurraa dhorkan akka agoobarafaa fayyadamuudha. Yeroo rafnus fuula keenya, harka keenyaafi miila keenya sirriitti uffisnee rafuudha.
- Yoo kana hundaa gochuu hindandeenye ammoo yoo mallattoo dhukkuba sanaa akkuma ofirratti argineen dafnee mana yaalaa deemuun yaala ga’aa argachuu qabna.
Gaazexaa Bariisaa Fulbaana 10/2012
п»їbest mexican online pharmacies: mexican pharmacy – buying prescription drugs in mexico
mexico drug stores pharmacies
buy semaglutide online: buy semaglutide online – semaglutide cost
https://ozempic.art/# buy ozempic
semaglutide tablets [url=http://rybelsus.shop/#]buy semaglutide online[/url] rybelsus coupon
rybelsus coupon: semaglutide cost – rybelsus cost
ozempic cost [url=https://ozempic.art/#]ozempic[/url] ozempic cost
cheapest rybelsus pills: semaglutide online – semaglutide online
rybelsus cost: semaglutide tablets – semaglutide cost
http://rybelsus.shop/# rybelsus pill
https://ozempic.art/# ozempic coupon
semaglutide cost: rybelsus coupon – semaglutide cost
Ozempic without insurance [url=http://ozempic.art/#]ozempic coupon[/url] ozempic
https://ozempic.art/# ozempic cost
rybelsus cost: buy semaglutide pills – rybelsus pill
http://rybelsus.shop/# semaglutide tablets
rybelsus cost [url=https://rybelsus.shop/#]buy rybelsus online[/url] rybelsus pill
Ozempic without insurance: ozempic online – buy ozempic
https://ozempic.art/# ozempic generic
ozempic [url=https://ozempic.art/#]ozempic[/url] Ozempic without insurance
https://ozempic.art/# ozempic generic
ozempic: Ozempic without insurance – ozempic cost
semaglutide online: semaglutide tablets – buy semaglutide online
rybelsus pill [url=http://rybelsus.shop/#]rybelsus cost[/url] semaglutide online
ozempic coupon: Ozempic without insurance – buy ozempic
http://rybelsus.shop/# buy semaglutide pills
https://rybelsus.shop/# cheapest rybelsus pills
buy rybelsus online: semaglutide cost – rybelsus cost
buy cheap ozempic: buy ozempic – buy ozempic
ozempic cost [url=https://ozempic.art/#]ozempic cost[/url] buy ozempic pills online
http://ozempic.art/# ozempic coupon
buy semaglutide online: rybelsus coupon – rybelsus coupon
buy ozempic pills online [url=https://ozempic.art/#]ozempic online[/url] buy ozempic
http://rybelsus.shop/# buy semaglutide online
https://rybelsus.shop/# semaglutide tablets
rybelsus cost: buy rybelsus online – cheapest rybelsus pills
buy cheap ozempic [url=https://ozempic.art/#]buy ozempic[/url] Ozempic without insurance
http://rybelsus.shop/# buy semaglutide online
https://rybelsus.shop/# rybelsus price
buy rybelsus online [url=http://rybelsus.shop/#]buy semaglutide pills[/url] rybelsus cost
buy cheap ozempic: buy ozempic pills online – buy cheap ozempic
ozempic generic [url=https://ozempic.art/#]ozempic cost[/url] ozempic coupon
https://ozempic.art/# buy ozempic pills online
https://ozempic.art/# ozempic cost
pinup az: pin up casino – pin up az
https://pinupru.site/# пин ап казино
pin up зеркало [url=https://pinupru.site/#]пин ап[/url] пин ап вход
пин ап: pin up – пин ап кз
pin-up bonanza: pin-up casino – pin-up casino giris
пин ап казахстан http://pinupkz.tech/# пин ап
пин ап 634
пин ап казино зеркало [url=http://pinupru.site/#]пин ап казино зеркало[/url] пинап казино
pin-up casino giris: pin-up oyunu – pinup az
pin up kz http://pinupturkey.pro/# pin up aviator
pin up kz
pin up: pin up – pin up casino
пин ап кз http://pinupkz.tech/# пин ап казино
пин ап
пин ап казино вход: pin up зеркало – пин ап вход
http://pinupaz.bid/# pin-up kazino
пин ап казино онлайн http://pinupturkey.pro/# pin up giris
pin up
pin-up kazino: pin-up kazino – pin-up oyunu
pin up kz [url=https://pinupkz.tech/#]pin up kz[/url] пин ап казино онлайн
http://pinupaz.bid/# pin up az
пин ап казино http://pinupru.site/# пин ап зеркало
пинап кз
пин ап зеркало: пин ап вход – пин ап вход
пин ап казино [url=https://pinupru.site/#]пин ап казино[/url] пин ап казино
пинап казино http://pinupkz.tech/# пинап кз
пин ап 634
https://pinupturkey.pro/# pin-up bonanza
pin up казино: пин ап казино онлайн – пин ап кз
pin up [url=https://pinupturkey.pro/#]pin up giris[/url] pin up aviator
пин ап казино вход https://pinupaz.bid/# pin up 306
пинап кз
http://zithromax.company/# zithromax capsules price
neurontin 100mg tablet [url=http://gabapentin.auction/#]gabapentin price[/url] neurontin brand name 800 mg
zithromax price canada [url=http://zithromax.company/#]buy zithromax z-pak online[/url] zithromax coupon
http://stromectol.agency/# ivermectin 250ml
zithromax cost uk [url=https://zithromax.company/#]zithromax for sale[/url] zithromax for sale usa
http://semaglutide.win/# buy semaglutide online
zithromax online no prescription
http://semaglutide.win/# Rybelsus 14 mg price
zithromax z-pak price without insurance [url=http://zithromax.company/#]order zithromax[/url] purchase zithromax online
http://gabapentin.auction/# neurontin 50mg tablets
zithromax 250 mg australia
zithromax cost australia [url=https://zithromax.company/#]zithromax best price[/url] zithromax antibiotic
https://zithromax.company/# generic zithromax online paypal
https://zithromax.company/# how to get zithromax online
zithromax buy online no prescription
amoxicillin 500 mg cost [url=http://amoxil.llc/#]cheapest amoxil[/url] amoxicillin for sale online
https://gabapentin.auction/# buying neurontin online
zithromax 500 price
http://stromectol.agency/# ivermectin
Buy semaglutide pills [url=http://semaglutide.win/#]Rybelsus 14 mg[/url] rybelsus price
http://gabapentin.auction/# neurontin 214
zithromax buy
https://semaglutide.win/# semaglutide
zithromax 600 mg tablets [url=https://zithromax.company/#]zithromax best price[/url] purchase zithromax z-pak
https://gabapentin.auction/# neurontin canada online
zithromax canadian pharmacy
Semaglutide pharmacy price [url=https://semaglutide.win/#]buy rybelsus[/url] order Rybelsus for weight loss
https://stromectol.agency/# ivermectin 3 mg tabs
https://gabapentin.auction/# neurontin rx
zithromax 500mg over the counter
stromectol tablets uk [url=http://stromectol.agency/#]cheapest stromectol[/url] minocycline 50mg online
https://amoxil.llc/# buy amoxicillin 500mg usa
zithromax capsules 250mg
zithromax cost uk [url=https://zithromax.company/#]zithromax for sale[/url] zithromax capsules australia
https://zithromax.company/# can i buy zithromax over the counter
https://zithromax.company/# zithromax capsules
https://semaglutide.win/# Buy compounded semaglutide online
zithromax cost canada
rybelsus [url=https://semaglutide.win/#]buy rybelsus[/url] buy semaglutide online
http://zithromax.company/# zithromax prescription in canada
where to get zithromax
http://zithromax.company/# zithromax 250 mg pill
buy medicines online in india [url=http://indianpharmdelivery.com/#]top 10 online pharmacy in india[/url] top online pharmacy india
https://drugs24.pro/# drugs that cause ed
indianpharmacy com
prescription drugs online without http://mexicanpharm24.pro/# mexico drug stores pharmacies
male ed [url=https://drugs24.pro/#]prescription drugs online without doctor[/url] ed drugs online
https://mexicanpharm24.pro/# medication from mexico pharmacy
world pharmacy india
ed dysfunction https://mexicanpharm24.pro/# п»їbest mexican online pharmacies
mexican online pharmacies prescription drugs [url=https://mexicanpharm24.pro/#]reputable mexican pharmacies online[/url] medicine in mexico pharmacies
herbal ed: natural treatment for ed – natural ed cures
http://indianpharmdelivery.com/# indian pharmacy
Online medicine home delivery
ed causes and cures [url=http://drugs24.pro/#]drug pharmacy[/url] online prescription for ed meds
п»їbest mexican online pharmacies: medication from mexico pharmacy – mexican pharmaceuticals online
top 10 online pharmacy in india [url=https://indianpharmdelivery.com/#]reputable indian online pharmacy[/url] top 10 pharmacies in india
https://indianpharmdelivery.com/# pharmacy website india
india pharmacy
how to help ed http://indianpharmdelivery.com/# indian pharmacies safe
https://indianpharmdelivery.com/# indian pharmacies safe
cheapest online pharmacy india
cheapest online pharmacy india [url=https://indianpharmdelivery.com/#]mail order pharmacy india[/url] online pharmacy india
ed dysfunction https://drugs24.pro/# buy prescription drugs without doctor
cheap medication [url=http://drugs24.pro/#]the canadian drugstore[/url] ed help
http://mexicanpharm24.pro/# mexico pharmacies prescription drugs
reputable indian online pharmacy
what are ed drugs [url=https://drugs24.pro/#]ed men[/url] buy ed pills online
buy clopidogrel bisulfate [url=http://clopidogrel.pro/#]plavix price[/url] antiplatelet drug
stromectol 12mg online: cheapest stromectol – п»їwhere to buy stromectol online
buy paxlovid online: paxlovid price – paxlovid pharmacy
http://stromectol1st.shop/# stromectol tab price
buy prescription drugs from india
more: rybelsus – buy semaglutide online
rybelsus generic [url=http://rybelsus.icu/#]buy rybelsus[/url] buy semaglutide online
https://stromectol1st.shop/# buy minocycline 100mg otc
male ed drugs
rybelsus cost: rybelsus cost – rybelsus.icu
https://stromectol1st.shop/# ivermectin 0.2mg
india pharmacy mail order
stromectol ivermectin 3 mg: cheapest stromectol – cost of ivermectin 3mg tablets
buy plavix [url=http://clopidogrel.pro/#]check clopidogrel pro[/url] clopidogrel bisulfate 75 mg
buy rybelsus: rybelsus.icu – cheaper
paxlovid buy: buy here – paxlovid buy
paxlovid india [url=http://paxlovid1st.shop/#]check this[/url] paxlovid for sale
paxlovid for sale: paxlovid pill – buy paxlovid online
buy clopidogrel bisulfate [url=http://clopidogrel.pro/#]generic pills[/url] plavix medication
buy Clopidogrel over the counter: here – plavix medication
cheaper: cheaper – rybelsus.icu
https://stromectol1st.shop/# where can i buy stromectol
indianpharmacy com
п»їpaxlovid [url=https://paxlovid1st.shop/#]paxlovid shop[/url] paxlovid covid
п»їplavix generic: clopidogrel pro – cheap plavix antiplatelet drug
minocycline acne: stromectol fast delivery – ivermectin tablet price
paxlovid buy [url=http://paxlovid1st.shop/#]paxlovid price[/url] paxlovid buy
https://paxlovid1st.shop/# paxlovid cost without insurance
ed dysfunction
http://stromectol1st.shop/# buy stromectol uk
india pharmacy
buy plavix: here – clopidogrel bisulfate 75 mg
buy rybelsus: buy rybelsus – semaglutide
more [url=https://rybelsus.icu/#]cheaper[/url] semaglutide
paxlovid pill: check this – п»їpaxlovid
paxlovid cost without insurance: paxlovid shop – paxlovid pharmacy
http://stromectol1st.shop/# ivermectin cream
india online pharmacy
ivermectin 3mg for lice [url=http://stromectol1st.shop/#]stromectol 1st shop[/url] ivermectin cream uk
buy stromectol online uk: best price shop – dynacin minocycline
buy plavix: plavix price – buy Clopidogrel over the counter
http://stromectol1st.shop/# minocycline for sinus infection
Online medicine order
stromectol coronavirus [url=http://stromectol1st.shop/#]stromectol fast delivery[/url] minocycline 100 mg without doctor
order Rybelsus: cheaper – more
paxlovid india: paxlovid india – buy paxlovid online
cazino [url=http://1wintr.fun/#]casino sitesi[/url] cazino
1xbet зеркало: 1xbet зеркало – 1хбет
h?zl? casino: dunyan?n en iyi casino siteleri – cazino
https://1wintr.fun/# casino oyunlar?
pin up kz
пинап казино: pin up – пин ап кз
1xbet скачать: 1xbet скачать – 1хбет
pin up casino [url=https://1winbrasil.win/#]pin-up[/url] pin up azerbaycan