Abbaa Sa'aa

 “Itoophiyaan oggaa jijjiiramichi eegalamu idaa ‘GDP’ harka 59 ofirraa qabdiiyyu” – Doktar Abiyyi Ahmad

— July 8, 2023 209 comments

Ministirri Muummee RFDI Doktar Abiyyi Ahmad yaa’ii idilee 28ffaa Mana Marii Bakka Bu’oota Ummataa Kamisa darbe adeemsifamerratti gaaffiilee miseensota mana marichaarraa dhiyaataniif deebiifi ibsa kennaniiru.

Kanaanis waa’ee hojiilee bara bajataa 2015tti raawwatamaniifi haala qabatamaa waliigalaa biyyattiirratti jechuunis dhimmoota hawaasummaa, dinagdee, siyaasaafi dippilomaasii akkasumas nageenyaafi tasgabbiirratti ibsaafi yaadota hedduu kaasaniiru. Nutis ibsaafi deebisaanii isaan dhimma dinagdeerratti kennan qindeessinee dhiyeessineerra.

Gaaffiilee dhiyaatan bakkawwan lamatti qoodeen ibsa

Yeroo darbe oggaa gabaasa ji’a jahaarratti mari’annu haala waliigalaa dinagdee hanga tokko ibsuuf yaaleera. Isaan dhiisee haalota addunyaafi biyya keessaa tokko tokko kaasuudhaan jalqabarratti gaaffiilee damee dinagdeerratti ka’aniif deebii kennuun yaala.

Dinagdee biyya keessaa

Karoorri fooyyessa dinagdee biyya keessaa akka hojii ijootti qabatee kan ka’e tokkoffaa damee dhuunfaa dadammaqsuudha. Qabeenyi biyyattii garri caalu bifa liqiitiin gara mootummaatti dhangala’aa waan tureef dameen dhuunfaa kalaqaaf hindadammaqne, carraa hojii uumuurratti hanqina waan qabuuf damee kana dadammaqsuu akka manii ijootti kan qabate ture.

Cabiinsawwan gama dinagdee maakrootiin uumaman sirreessuu, suphuu, fooyyessuu, akka manii lammaffaatti kan qabate ture. Gama omishtummaa damdaneessaatiin (kan qonna ykn industiriin durfamu otoo hintaane) omishtummaa baay’isuufi guddina biyyaa ittifufsiisuu akka manii sadaffaatti qabateeti kan ka’e.

Karoorichatti balaawwan namtolcheefi uumamaa hudhaa ittita’anillee milkaa’inaafi guddina laayyoo hintaane irraa arganneerra.

Garuu karoora qabanne guutummaatti milkeessinee nageenyaafi misooma yaadnu fiduuf haalli biyyaafi addunyaa keessa turre eeyyamoo waan hintaaneef karoora fooyyessa dinagdee biyya keessaa qopheessineerra.

Maniiwwan ijoon karoora kanaas tokkoffaa cabiinsawwan dinagdee suphuudha. Cabiinsawwan qaala’iina gatii, siyaasaa, hanqinni bajataafi idaa dhaalle jiru. isaan kanneen ni dhaalle malee waan nuti hinuumneef nu hinilaallatu jechuu waan hindandeenyeef akka mootummaa ittigaafatamummaan ittidhaga’amu tokkoofi lammiitti hanga humni eeyyameen sirreessuun biyya fooyyofte dhaloota ittaanutti ceessisuu jedhu akka manii ijootti ni qabatama.

Lammaffaan guddina amma ittijiru ittifufsiisuudha. Oggaa kana goonu ammoo Itoophiyaan biyya waanjoo idaa olaanaa baatteedha. Oggaa jijjiiramichi eegalamu Itoophiyaan idaa ‘GDP’ harka 59 ofirraa qabdiiyyu.

Kan dhaalle biyya idaadhaan guutamteedha. Idaa kana hanga danda’ameen yoo xiqqaate walakkaadhaan hir’isuudhaan hojii qormaataafi hudhaa dhaloota ittaanuu xiqqeessuu dandeessisu hojjechuu qabna jenneeti kan karoorfanne.

Waggaa sadiitu nu hafa. Waggaa sadii booda filannoo geggeessina. Waan ummata keenyaaf waadaa seennee haala fooyya’ina qabuun raawwannee bu’aa fooyya’aa galmeessisuuf karoora fooyyessaa lammaffaa jidduu kana hojiirra ooluu eegalu kan qopheessine.

Karoorriwwan kunniin rakkoolee miseensonni mana marichaan kaasaan gara caalu furuuf ni gargaaru. Karoorri qofti bu’aa waan hintaaneef haaluma waadaa galleen halkanii guyyaa cichinee hojjechuun kan raawatamu ta’a.

Karoorri bajata baranaa dhimmoota yeroo karoorrichaa jalqabaatti milkeessuuf nu gargaarurratti xiyyeeffatee kan qophaa’eedha.

Akkuma hundi keessanuu beektan dinadgeen addunyaa abdiifi yaaddoodhaan kan guutameedha. Dhimmoota tokko tokkorratti guddinni teknolojii, addunyaan si’aayinaan walitti dhiyaachuun, kalaqni babal’achuun abdiiwwan mala jireenya dhala namaa fooyyessuuf gargaaran taasifamanii fudhatamu.

Garuu waraanonni, weerarriiwwan, shirriwwan, qisaasamni sirnoota miidiyaa gadidhiisii uuman ammoo akkuma addunyaarratti mul’atu kana.

Dhimmi yaaddoo kana hir’isnee, carraa bal’isnee, akka biyyaatti cimnee akkamiin guddina mirkaneessuu dandeenya jedhu hojmaneefi waan hundi keenya ittiyaaduu qabnuudha.

Guddina addunyaa ilaalchisee jaarmiyaaleen maallaqaa danuun raaga adda addaa kennanis akkasumas biyyoonni raaga ofii yoo kaa’anillee Dhaabbanni Faayinaansii Addunyaa hunda biratti fudhatama qabu guddina addunyaa bara darbe, baranaafi bara dhufuu raageera.

Guddinni waliigalaa addunyaa bardheengaddaa harka sadii ta’uu akka danda’u raagee ture. Guddinni baranaa garuu ni hir’ata jedhee harka 2.8 raageera. Kan bara ittaanus kan baranaarra ni hir’ata jedhee harka 1.4 raageera.

Egaa guddinni waliigalaa addunyaa harka 3.4 irraa gara 2.8 akkasumas bara ittaanu walakkaadhaan hir’atee guddina harka 1.4 qabaachuu danda’a raagni jedhu jira. Guddinni hayyoonni damichaa ka’an kana.

Dhaabbanni kun mataansaa oggaa guddina biyyoota Saahaaraa gadi raagu ammoo bara darbe harka 3.8, barana 3.6 bara dhufu 4.2 ni mirkaneesu jedhee raageera.

Haala kana keessatti dinagdeen Itoophiyaa guddate, kufe, ka’e, taa’e jedhamee ilaalamuu kan qabu. Addunyaa kanarraa otoo adda hintaane addunyuma keessatti guddinni keenya qoratamuu kan qabu.

IMF’ guddina Itoophiyaa harka 6.4 bardheengaddaa akkuma jirutti, kan baranaa yoo xiqqaate guddina harka 6.1, bara ittaanu ol jedhee 6.4 akka guddatu raageera. Sahaaraan gadittis biyyi akka Itoophiyaatti guddina ni agarsiisa jedhamee raagameef hinjiru.

Biyyoota addunyaa muraasa guddina si’aayaa galmeessisaa dhufaan keessaa Itoophiyaan ishee tokko. Barbaadnus dhiisnus dhugaan jiru kana.

Namni waa’ee faayinaansi beeku, ija banamaa qabu kamuu otoo barsiisaa kamuu hinargatiin Finfinnee, Baahirdaar, Arbaaminci, Jimmaa walumaagala Itoophiyaa keessa socho’ee guddina mul’atu, qaqqabatamu akka jiru hubachuu danda’a.

Guddina si’aayaa addunyaa keessatti nuti guddina harka 7.5 eegna. Dimshaashnisaa kan bahu Fulbaana keessa waan ta’eef garanumaa kaa’uun hindanda’amu.

Dameelee ijoon guddina kana mirkaneessan fakkeenyaaf qonna yoo fudhanne guddina Itoophiyaa keessa harka 33 qaba; harka tokko sadaffaa jechuudha. Barana guddina harka 6.3 fiduu akka danda’u eegama. Guddinni ruuzii, qamadii, boqqolloofi kkfn fidan damee qonnaa ol kaasa.

Afrikaan guutuun guddina qamadii Itoophiyaa amanee fudhatee akka wajjin hojjennuufi gargaarru nu gaafachaa jira. Lammiin Itoophiyaa guddina kana hubachuuf rakkachuu hinqabu. Ruuziin kan bardheengaddaarra dachaadhaan guddata. Bardheengaddaa akka biyyaatti cuucii miliyoona 26, barana miliyoona 40 baay’isne. Bara dhufu dachaa gochuuf hojjetaa jirra.

Industirii

Lammaffaan Industiriidha. Dameen kun guddina keenya waliigalaa keessaa qooda harka 28 qaba. Barana guddina harka 8.2 akka fidu eegama. Sochii Itoophiyaan haa omishtuutiin warshaalee haaraafi kanneen hojii dhaabanii turan 160 ta’an akka hojii eegalan taasisneerra. Ittifayyadamni elektirikii keenyas kan bardheengaddaarra harka 15n dabaleera.

Tajaajila

Kun damee sadaffaa yoo ta’u, guddina dinagdee waliigalaa keessaa harka 39 qooda qaba. Tajaajilli turizimiin, Daandii Qilleensaa Itoophiyaa kanneen adda durummaadhaan eeramaniidha.

Baasii

Baatiiwwan 11 darbanitti qarshiin biiliyoona 574.5 baasii taasifamuufi kunis baasii bara bajataa darbeen walbira qabamee yemmuu ilaalamu guddina dhibbantaa 13.4 agarsiisa. Hir’ina galiifi baasii dhiphisuuf bulchiinsa taaksiirraa hojii bal’aan hojjetamuu qaba. Dinagdeen alidilee Itoophiyaa bal’aa waan ta’eef galiirratti cimnee hojjechuu qabna.

Galiin taaksii biyya keenyaa qonni guddina omisha biyya keessaarraa dhibbantaa 10 gadi. Kan biyyoota Afrikaa biroo dhibbantaa 16. Kanaafi, biyya bilisaa kan jedhamu galii mataasaa kan galchuufi galiisaatiin baasiisaa kan bulchu kan jedhamuuf. Kadhachaa bilisummaa ittifufsiisuun hindanda’amu.

Bara bajataa xumurametti lammiilee miiliyoona 3.1f carraan hojii uumameera

Walumaagalatti Doktar Abiyyi hirpha xaa’oofi boba’aarratti mootummaan taasise, guddina damee baankotaa akkasuma sadarkaa daldalli bunarraa argamu, ijaarsi manaa, sassaabbii gibiraafi kkf irratti ibsaafi deebii bal’a kennaniiru.

Charinnat Hundeessaatiin

BARIISAA SANBATAA Adoolessa 1 Bara 2015

Recommended For You

 Harka tokkoon sanyii gahe sassaabaa, isa hafeen qonna boneetiif qophaa’uu

 Bu’aafi baay’ina beeyiladaa walsimsiisuun toora xiyyeeffannoo ta’uu qaba

 “Dacheen Baatuu muuzii hinbaatu; ilaalcha jedhu cabsuun inisheetiivii muuziin dursaa jirra” – Qonnaan bulaa adda duree Mahaammad Jamaal

Raawwii hojii guyyoota 100 kan waggaa caalu

209 Comments to “ “Itoophiyaan oggaa jijjiiramichi eegalamu idaa ‘GDP’ harka 59 ofirraa qabdiiyyu” – Doktar Abiyyi Ahmad”

  1. Pingback: Fire Hazard Inspection Tampa

  19. en iyi casino siteleri [url=https://1wintr.fun/#]en iyi casino siteleri[/url] guvenilir casino siteleri

  27. en iyi casino siteleri [url=http://1wintr.fun/#]slot casino siteleri[/url] casino siteleri

  57. mexico drug stores pharmacies [url=https://mexicanpharm1st.com/#]mexican drugstore online[/url] buying prescription drugs in mexico online

  63. medicine in mexico pharmacies [url=https://mexicanpharm1st.com/#]mexican pharmaceuticals online[/url] mexico drug stores pharmacies

  66. бонусы пин ап [url=https://pinupzerkalo.fun/#]пин ап казино[/url] pin up zerkalo

  71. пин ап казино [url=http://biznes-fabrika.kz/#]пинап[/url] пин ап кз

  78. Пин Ап Казино Официальный Сайт [url=https://biznes-fabrika.kz/#]пин ап 634[/url] пин ап казино онлайн

  84. Пин Ап Казино Официальный Сайт [url=https://biznes-fabrika.kz/#]пин ап казино онлайн[/url] пинап казино

  111. indianpharmacy com [url=https://indianpharm24.pro/#]Indian pharmacy worldwide delivery[/url] Online medicine home delivery

  114. how can i order prescription drugs without a doctor [url=http://pharm24.pro/#]low cost prescription[/url] best male enhancement

  116. buy prescription drugs from india [url=https://indianpharm24.pro/#]India pharmacy delivery[/url] mail order pharmacy india

  122. vitamins for ed [url=http://pharm24.pro/#]affordable medication[/url] male dysfunction treatment

  127. reputable indian online pharmacy [url=https://indianpharm24.pro/#]Indian pharmacy international shipping[/url] india online pharmacy

  134. erectyle disfunction [url=https://pharm24.pro/#]cheap pharmacy[/url] generic viagra without a doctor prescription

  146. denemebonusuverensiteler.top [url=http://denemebonusuverensiteler.top/#]deneme bonusu veren siteler[/url] deneme bonusu veren siteler betturkey

  150. Canl? Casino Siteleri [url=https://casinositeleri.win/#]Casino Siteleri[/url] Canl? Casino Siteleri

  155. deneme bonusu veren siteler yerliarama.org [url=https://denemebonusuverensiteler.top/#]deneme bonusu veren siteler yerliarama.org[/url] deneme bonusu veren siteler yerliarama.org

  157. deneme bonusu veren siteler betturkey [url=https://denemebonusuverensiteler.top/#]deneme bonusu veren siteler[/url] deneme bonusu veren siteler yerliarama.org

  163. Canl? Casino Siteleri [url=https://casinositeleri.win/#]guvenilir casino siteleri[/url] Deneme Bonusu Veren Siteler

  166. az parayla cok kazandiran slot oyunlar? [url=https://slot-tr.online/#]slot oyunlar? puf noktalar?[/url] en cok kazand?ran slot oyunlar?

  180. buy kamagra oral jelly Kam Pharm [url=https://kampharm.shop/#]kamagra oral jelly[/url] Kam Pharm

  205. mexican border pharmacies shipping to usa [url=http://mexicanpharmgate.com/#]mexican pharmacy online[/url] mexican border pharmacies shipping to usa

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *