Paartiin Badhaadhinaa yaa’iisaa idilee lammaffaa Amajjii 23-25, bara 2017tti Finfinnee Muuziyeemii Adwaatti gaggeeffachuun isaa ni yaadatama. Kanaanis Doktar Abiyyi Ahmadiin pirezidaantii, Obbo Tamasgeen Xirunaafii Obbo Adam Faaraah pirezidaantoota Ittaantootaafi miseensoota 45 ammoo Koree Raawwachiiftuu Hojii paartichaa taasisuun filateera. Yaa’icha ibsa ejennoo abbaa qabxii saddeetii baafachuun xumureera.
Paartii cimaa bu’aqabeessummaa olaanaadhaan beekamu ijaaruun, ijaarsa mootummaafi biyyaa bu’uura cimaarra kaa’uun ejennoo isaa duraa ta’uu ibsa.
Waggoottan sadan darban galmoota paartii cimaa ijaaruu milkeessuuf hojiiwwan siyaasaafi ijaarsaa hojjetaman, paartiichi bu’aawwaniifi guddina umrii isaa durse keessatti akka argamuu kan ilaalee yoo tahu, walmorkiifi waltumsa gidduutti madaala eeguudhaan paartilee morkattootaa waliin hojjechuun aadaa siyaasa biyya kanaa jijjiiruuf kutannoo olaanaan agarsiise biyyoota biraatifis muuxannoo ta’uu hubateera.
Waggoottan sadan itti aananii dhufan keessattis, gahumsaafi qulqullina hoggansaafi miseensotaa leenjiifi marii walitti fufiinsa qabuun guddisuun, hoggantootaafi miseensoota, ergama itti kennamu gahumsaan bahatan, jiruufi jireenya ummataa jijjiiruuf kutannoon hojjetan, iddoo hojiifi jireenyaatti fakkeenya naamusaafi amala gaarii ta’an, abjuu Itoophiyaa dhugoomsuuf gahumsa qabaniifi motara jijjiiramaa ta’an horachuun paartii cimaa bu’aa qabeessummaa ol’aanaadhaan beekamu ijaaruuf kan hojjetu ta’a.
Riifoormiifi ijaarsa dhaabbilee cimaa ta’ee ijaarsa biyyaaf oolchuun ammoo ejennoo paartichaa isa biraati. Paartichi milkaa’inni ijaarsa dhaabbilee bu’aa qabeessummaa ijaarsa biyyaatiif murteessaa akka ta’e ni amana. Kanarraa ka’unis, dimokraasiin dhabbataawaafi aadaa ummataa taasisuun fudhatamummaa biyyaa mirkaneessuuf hojii qabatamaa keessa galeera. Rifoormiiwwan dhaabbilee dameewwaniifi sadarkaa garagaraatti jalqabaman itti fufsiisuun, dhaabbilee bilisa, walaba ta’aniifi gahumsa ol’aanaa qaban baay’isuun ijaarsa biyyaa jalqabame bu’uura cimarratti dhaabuufi aadaa dimokraasii cimaa uumuuf kaka’umsa ol’aanaadhaan kan hojjetu ta’a.
Inni biraan ce’umsa caasaa dinagdeetiin birmadummaa dinagdee mirkaneessuuf ejennoo qabateera. Paartiin Badhaadhinaa yeroo gabaabaa keessatti dinagdeen cimaafi dorgomaa ta’e ijaaramee arguu barbaada. Biyya fakkeenya badhaadhinaa Afrikaa taatee fi sadarkaa idil-addunyaatti dhiibbaa uumtummaan ishii guddate dhugoomsuufis ni hojjeta.
Badhaadhinni, ummanni biyyattii nageenyisaafi kabajni isaa eegamee jireenya hawaasummaasaatiin ijaarsa mootummaafi biyyaa keessatti gaheesaa akka ba’atuuf misooma hunda hammataa badhaadhina mirkaneessu qabachuun kuteenyummaadhan hojjetaa jira. Bajata olaanaa ramaduunis barnoota, fayyaa, amaloota namoomaa guddisuu, hirmaannaafi fayyadamummaa dargaggootaafi dubartootaa mirkaneessuufi kanneen biroorratti kuteenyummaadhaan kan hojjetu yoo ta’u, kunis cimee kan itti fufu ta’a.
Tokkummaan sabdaneessummaa akka cimuufi ijaarsi mootummaa biyyaa akka dhugoomuuf seeneesawwan adda qoqqoodan akka hafan Badhaadhinni ni hojjeta. Kanarraa ka’uun tokkummaan akka cimuuf xiyyeeffannaafi ittgaafatamummaadhaan kan hojjetu ta’a.
Riifoormii siiviil sarviisii waliigalaa taasisuun dhaabbatichi tajaajila umriisaa gitu akka kennu taasisuuf ni hojjeta. Siiviil sarviisii hannaafi hojmaata badaarraa bilisa ta’eefi naamusa qabu, hojiin isaa teknolojiidhaan deeggarame ijaaruufis ni hojjeta.
Kana malees, hojiilee dippiloomaasiifi hariiroo biyya alaa kabaja biyyattii ol kaasaan hojjetaa kan ture yoo ta’u, kunis cimee itti fufuun biyyatti caalaatti beeksisuuf humnasaa guutuu hojjechuuf ejjennoo qabateera.
Hundaa ol paartichi nageenyi bu’uura jireenya biyyaa ta’uusaa ni hubata. Kanarraa ka’uunis Badhaadhinni mariin biyyaaleessaa milkaa’inaan akka xumuramu akkasumas, sagantaan haqa ce’umsaa akka dhugoomu onneerraa deeggaruuf murteesseera. Walitti bu’iinsa hambisuun nageenya fiduuf hoggansiifi miseensi hundi xiyyeeffannaadhaan hojjechuu akka qabuus waliigalteerra ga’ameera. Kanaaf murtoowwaniifi kallattiiwwan yaa’ii paartiichaarratti kaa’aman hojiitti hiikuuf kuteenyummaadhaan hojjechuufi nageenya biyyattii mirkaneessuun tokkummaa sabdaneessummaa cimsuuf hunduu tokkummaafi amanamummaadhaan akka dhaabatu ejennoodhaan ibseera.
Kutaa Qophiitiin
BARIISAA SANBATAA Guraandhala 1 Bara 2017
