Abbaa Sa'aa

Daandii ‘Trans Africa High way’: Cimina firoomaafi dinagdee Afrikaanotaatiif

— December 26, 2020 377 comments

Bayyanaa Ibraahimiin

Gaafa Afrikaan “Ardii dukkanooftuu” jedhamaa turte sana. Gaafa qabeenya uumamaan argattetti fayyadamuu dadhabdee harka Awurooppaanotaa eeggachuuf dirqamte sana Awurooppaanonni afaaniin Afrikaadhaan ardii dukkanooftuu jedhaa, harkaan immoo biyyoota Afrikaa qabachuufi qabeenya isaanii saamuuf garee gareetti walqoodanii Afrikaas addaan qooddachuu eegalan.

Haaluma kanaan ardiin qabeenya uumamaatiin akka addunyaatti beekkamtuufi irra jireessaan ummanni gurraachi irra qubate Afrikaan harka ummata adiitti kufuuf dirqamte. Gaafa koloneeffattootni Awurooppaa qabatanirraa eegalee aadaa, afaaniifi duudhaasaanii jijjiiranii kan ofiisaanii itti uwwisan.

Yeroo Awurooppaanootni Afrikaa akka fooniitti qircatanii qabeenya ishii saamaa, lammiilee ishii akka meeshaatti ittifayyadamaafi yoo barbaadan gurguraafi ajjeesaa turanitti, faayidaa ofiitiif jecha oolmaa guddaan tokko ummata kanaaf oolaniiru. Oolmaan kunis manneen barnootaa, buufataalee fayyaa, ijaarsa daandiifi warshaalee ture.

Itoophiyaan akka biyyoota Afrikaa birootti sirna kolonii Awurooppaa jalatti guututti kufuu baattus, Xaaliyaaniin waggoota shaniif Itoophiyaa keessa turteetti. Miidhaafi gadadoon sirni koloneeffataa Xaaliyaan sun ummata Itophiyaa irraan ga’e akkuma jirutti ta’ee, yeroo jalqabaatiif daandiin dheeraan Finfinnee ka’ee hanga mooyyalee (daangaa Keeniyaatti) kan diriirfame garuu koloneeffattoota kanaani.

Gaafa qabsoon ummattoota Itoophiyaa itticime Xaaliyaaniin biyyaa baatu garuu daandiin jarri gaafa biyya qabatan ijaaran sun ashaaraa guddaa ta’ee hafeera. Keessattuu daandiin inni dheeraafi Itoophiyaa biyya ollaatiin wal qunnamsiisu Finfinnee Mooyyalee sun, daandii har’a biyyootani Afrikaa Kaayirorraa hanga Keeptawunitti ijaaruuf karoorfataniif bu’uura cimaa ta’eera.

Daandiin guddichi biyyoota afrikaa kaaba irraa ka’ee hanga kibbaatti qaxxaamuruufi biyyoota Afrikaa daandii lafootiin wal qunnamsiisuuf biyyootni hundi socho’aa jiru.

Qaama daandii Itoophiyaa biyya ollaashee keeniyaa waliin walqunnamsiisu daandiin Mombaasaa- Naayiroobii, Naayiroobii- Finfinnee kan ta’e daandiin Hawaasaa- Bulee Horaa- Meeggaa- Moyyalee hojiinsaa guutuutti xumuramee tajaajilaaf banaa ta’eera.

Qaama koriidarii Mombaasaa-Naayiroobii-Finfinnee kan ta’e ijaarsi daandii Hawaasaa ka’ee hanga Mooyyaleetti diriirfame kun waliigalaan kiilomeetira 500 kan dheeratu yemmuu ta’u, baajatni hojii daandii kanaatiif baasii ta’e immoo qarshii biliyoona 6.3 akka ta’e ragaan Abbaa Taayitaa Daandiiwwan Itoophiyaa ni mul’isa.

Akka ragichi ibsutti, daandiin Hawaasaa-Bulee Horaa waliigalaan kiiloomeetira 199.6 dheeratu kun qophaasaatti baasii birrii biliyoona 3.1 ta’uun koontiraaktaroota sadiin adda hiramee kan ijaarameedha.

Kutaa lammataa koriidaricha kanaa kan ta’eefi waliigalaan dheerina kiiloomeetira 192.3 kan qabu daandiin Bulee Horaa- Yaa’a Bal’oo-Meeggaa-Mooyyalee immoo ijaarsisaa baasii qarshii biliyoona 1.5 ta’uun ijaarsisaa xumuramee tajaajilaaf banaa ta’eera.

Bifa waliigalaatiin yemmuu ilaallamu ijaarsi daandii Hawaasaa- Bulee Horaa, Yaa’a Bal’oo-Meeggaa–Mooyyalee kun Finfinnee magaalota gurguddoo Afrikaa kanneen akka Mombaasaa, Kaayiroo, Keeptaawun fa’a geejjiba lafarraatiin kan wal qunnamsiisu waan ta’eef faayidaan inni biyyoota Afrikaa walitti hidhuuf qabu olaanaadha.

Kun kanaan osoo jiruu, inni jahaffaaniifi daangaa Itoophiyaa qaxxaamuree kan darbu qaama xumuraa ‘Trans Africa High way’ kan ta’e daandiin Meeggaa-Mooyyaalee kiiloomeetira 109 dheeratuufi baasii qarshii biliyoona tokkoo ol itti ba’es torbee darbe bakka hoggantootni biyyoota lamaanii (Itoophiyaafi Keeniyaa) argamanitti eebbifamee tajaajilaaf banaa ta’eera.

Naannoo Oromiyaa Godina Booranaatti kan argamtu magaalaa Meeggaa irraa ka’ee hanga daandaa Mooyyaleetti qaxxaamuruun kutee gara Keeniyaatti kan fulla’u daandiin kun, daldala biyyoota lameenii si’eessuufi walittidhufeenya hawaasummaa biyyoota lameenii gara sadarkaa olaanaatti ni ceesisa jedhamees abdatameera.

Ijaarsi daandichaa magaalota naannawa sanatti argaman guddisuufi zooniiwwan indastirii ijaaramuuf yaadaman bu’uraalee misoomaa gahaa akka argataniifis kan isaan dandeessisu yemmuu ta’u, iddoowwan hawata turiizimii naannawa sanatti argamaniifi carraa daawwatamuu bal’aa kan uumuudha.

Inni biraafi qaama ijaarsa daandii Meeggaa- Mooyyalee kan ta’e akkasumas daldala waliinii biyyoota Keeniyaafi Itoophiyaa si’eessuu keessatti abdiin olaanaan kan irratti gatame buufatni sakatta’iinsa waliinii (one stop boarder post) ijaarsisaa xumuramee hoggantoota biyyoota lamaaniitiin eebbifameera.

Kaayyoo guddaan buufata sakatta’iinsa waliinii kana ijaaruun immoo, namootnis ta’e konkolaattotni yemmuu daangaa sana qaxxaamuran Gumruk biyyoota lamaanii, Immigireeshinii biyyoota lamaanii, sakatta’iinsa fayyaa biyyoota lamaaniifi kan kana fakkaatan hir’isuudhaan iddoo tokko qofatti tajaajila kana hunda akka argataniif yaadameeti.

Sakatta’iinsaafi tajaajila gumrukiifi immigireeshiinii akkasumas tajaajiloota kanneen biroo daangaa biyya tokkoo gara biyya biraatti qaxxaamuruuf nama dandeessisu hunda iddoo tokkotti kennuu kan dandeessisuudha.

Tajaajila biyya tokko seenuufi ta’e ba’uuf nama barbaachisu hunda buufata sakatta’iinsa waliinii kanatti iddoo tokkotti argachuuf kan nama dandeessisu waan ta’eef, yeroo kanaan dura tajaajilicha biyyoota lamaanitti kophaa kophaan kennamaa ture bifa olaanaa ta’een kan hir’isuudha.

Kanaafis buufata sakatta’iinsa waliinii kanatti gama Keeniyaatiinis ta’ee gama Itoophiyaatiin ogeeyyotni sakkatta’iinsa fayyaa, gumruk, immigireeshiiniifi kanneen biroo iddoo gama lamaanitti biiroo tokko keessatti tajaajilicha kan kennan ta’a.

Gama birootiin immoo buufatni sakatta’iinsa waliinii (one stop boarder post) kun koriidarii daandii Mombaasaa-Naayiroobii-Finfinnee guddisuu keessatti keessattuu biyyoota Afrikaa bahaafi giddu galeessaa walitti hidhuudhaan faayidaa dinagdeesaanii kan mirkaneessuudha.

Ijaarsi buufata sakatta’iinsa waliinii kunis gamoo tarminaalii, buufata kuusaa meeshaalee, waajjira immigireeshiiniifi Gumrukiifi waajjiraalee tajaajila daangaarratti barbaachisan hunda kan hammateedha.

Naannichi iddoo daldalli hoo’aan daangaa biyyoota lamaan gidduutti itti gaggeeffamu waan ta’eef daldalicha si’eessuudhaan yeroo kanaan dura iddoo lamatti sakatta’amuuf gubachaa ture hambisee yeroo gabaabaa keessatti tajaajila barbaachisu argachuuf kan nama dandeessisuudha.

Ka’uumsa qaama koriidarii daandii Finfinnee-Naayiroobii-Mombaasaa kun immoo daandii ariitii Finfinnee-Adaamaa kiiloomeetira 84.7 yemmuu ta’u, ijaarsa daandii ariitii kanaaf immoo yeroo sanatti qarshiin biliyoona 11.2 ol ta’u itti bahuu ragaan Abbaa Taayitaa Daandiiwwan Itoophiyaarraa argame ni mul’isa.

Qaamni daadii kanaa inni ittaanuufi akkuma isa Finfinnee-Adaamaatti daandii ariitii kan ta’e daandiin ariitii Mojoo-Hawaasaas koontiraaktaroota afuriif adda hiramee hojiinsaa si’ataa kan jiru yemmuu ta’u, daandii ariitii ammayyaa kanaafis baajatni birrii biliyoona 14 ol ta’e ramadamee hojiinsaa walakkaa ol xumuramaa jira.

‘Trans Africa High way’ maqaa jedhuun moggaafamee Afrikaa geejjiba lafarraatiin walqunnamsiisuudhaaf kaayyeeffatee gara hojiitti kan gale pirojektiin guddichi kun, biyyootni daandiin kun keessa qaxxaamuru hundi daangaa biyyasaaniitii fuudhanii ofirra dabarsuuf dirqama kan qaban ta’uu Daarikterri Abbaa Taayitaa Daandiiwwan Itoophiyaa Injinar Habtaamuu Tagany ni dubbatu.

Bu’uuruma kanaan Itoophiyaanis qaama daandii guddicha Afrikaa geejjiba lafaarraatiin qaxxaamuru kanaa kan ta’an daandiiwwan garaa garaa yeroo adda addaatti hojjachaa turuu kan himan Injinar Habtaamuun, daandiiwwan qaama ‘Trans Afrika High way’ ta’aniifi Finfinnerraa ka’ee hanga Moyyaaleetti ijaaramaniif qarshiin biliyoona 31.2 ta’u baasii ta’uu ibsu.

Akka ibsa Injinarichaatti; ijaarsi daandiiwwan kanneenii biyyoota Afrikaa karaa daldalaafi hawaasummaatiin walitti hidhuudhaaf kan kaayyeeffate ta’us, guddina magaalota daandichi keessa qaxxaamuruutiifis carraa gaarii uuma.

Biyyootni Afrikaa daldala waliinii akka cimsataniifi rakkoosaaniis ofiisaaniif furmaata akka barbaadaniif carraa bal’aa kan uumu daandiin guddichi Afrikaa kun, imala dur biyya Afrikaa tokkorraa isa biraatti irra jireessaan xiyyaara qofaan taasifamaa tureef filannoo biroofi kan dabalataa kan kennuudha.

Namni xiyyaaraan biyya ardii Afrikaa tokko deemuuf humna hinqabne tokko konkolaataadhaan akka imaluuf carraa kan kennu waan ta’eef, turiizimii Afrikaa dur dureessi maallaqa qabu qofti daawwachaa ture harka qalleessis akka daawwatuuf carraa kan banuudha.

Kanaan alatti immoo xiyyaaraan altokkotti Finfinneedhaa ka’anii Afrikaa Kibbaa qubachuu irra imala konkolaataatiin biyyoota bahaafi giddu galeessaa akkasumas kibba Afrikaatti argaman akkasumas iddoowwan bashannanaa adda addaa daawwachaafi uumama ajaa’ibsiifachaa imaluudhaafis daandiin lafoo Afrikaa kun carraa kan uumuudha.

Walumaagalatti, daandiin guddichi kaaba Afrikaatii ka’ee hanga kibba Afrikaatti qaxxaamuru kun daldala waliinii biyyoota Afrikaa utubuu keessatti shoorri inni qabu olaanaadha. Qaama daandii kanaa kan ta’eefi inni Itoophiyaa kaaba (Sudaaniin) seenee kibba baha Itoophiyaa Keeniyaa irraan bahu kun, guddina magaalota daandii kana cinaatti argamaniif faayidaan inni qabu akka laayyootti kan ilaallamuu miti.

Waan ta’eefis, daandii biyyoota garaa garaa konkolaataadhaan imaluuf carraa namaaf kennu, akkasumas baasiin olaanaa ta’e itti bahe kana kunuunsanii faayidaarraa eegamu akka kennu taasisuun dirqama hawaasa hundaati.

Gaazexaa Bariisaa Mudde 17/2013

Recommended For You

 Harka tokkoon sanyii gahe sassaabaa, isa hafeen qonna boneetiif qophaa’uu

 Bu’aafi baay’ina beeyiladaa walsimsiisuun toora xiyyeeffannoo ta’uu qaba

 “Dacheen Baatuu muuzii hinbaatu; ilaalcha jedhu cabsuun inisheetiivii muuziin dursaa jirra” – Qonnaan bulaa adda duree Mahaammad Jamaal

Raawwii hojii guyyoota 100 kan waggaa caalu

377 Comments to “Daandii ‘Trans Africa High way’: Cimina firoomaafi dinagdee Afrikaanotaatiif”

  1. Pingback: Acquista ossicodone online Texas, Acquista Xanax online, Commander Oxycodone 30 mg, dove acquistare ossicodone in linea, Il posto migliore per acquistare Ossicodone in linea, Livraison Oxycodone 30 mg, Ordina Acquista ossicodone online senza prescrizione,
  2. Pingback: have a peek here

  10. rybelsus cost [url=http://rybelsus.shop/#]buy semaglutide online[/url] cheapest rybelsus pills

  14. rybelsus price [url=https://rybelsus.shop/#]buy semaglutide pills[/url] buy semaglutide online

  20. Ozempic without insurance [url=https://ozempic.art/#]buy cheap ozempic[/url] buy cheap ozempic

  30. rybelsus coupon [url=https://rybelsus.shop/#]semaglutide cost[/url] buy semaglutide pills

  41. Ozempic without insurance [url=http://ozempic.art/#]ozempic generic[/url] ozempic online

  46. пин ап вход [url=https://pinupru.site/#]pin up казино[/url] пин ап казино вход

  55. pin up [url=https://pinupkz.tech/#]пин ап казино вход[/url] пин ап казахстан

  60. pin up casino giris [url=https://pinupturkey.pro/#]pin up casino guncel giris[/url] pin up casino giris

  70. пинап кз [url=http://pinupkz.tech/#]пин ап казахстан[/url] пинап кз

  73. how to buy zithromax online [url=https://zithromax.company/#]zithromax for sale[/url] can you buy zithromax online

  77. buy rybelsus [url=http://semaglutide.win/#]order Rybelsus for weight loss[/url] buy rybelsus

  86. ivermectin 3 mg dose [url=https://stromectol.agency/#]stromectol for sale[/url] ivermectin eye drops

  96. minocycline for acne [url=https://stromectol.agency/#]stromectol for sale[/url] ivermectin 0.2mg

  100. Semaglutide pharmacy price [url=https://semaglutide.win/#]Rybelsus 14 mg price[/url] Rybelsus 7mg

  105. ivermectin oral 0 8 [url=https://stromectol.agency/#]ivermectin 50ml[/url] minocycline 50mg pills

  114. can i buy zithromax online [url=https://zithromax.company/#]zithromax for sale[/url] zithromax buy

  117. purchase amoxicillin 500 mg [url=https://amoxil.llc/#]amoxil best price[/url] amoxicillin tablets in india

  121. medicine neurontin capsules [url=http://gabapentin.auction/#]order gabapentin[/url] neurontin cap 300mg price

  125. mexico pharmacies prescription drugs [url=http://mexicanpharm24.pro/#]mexican rx online[/url] mexico drug stores pharmacies

  130. top online pharmacy india [url=http://indianpharmdelivery.com/#]india online pharmacy[/url] india online pharmacy

  134. buying from online mexican pharmacy [url=http://mexicanpharm24.pro/#]mexican rx online[/url] mexico drug stores pharmacies

  142. overcoming ed [url=https://drugs24.pro/#]sildenafil without a doctor’s prescription[/url] cheap ed medication

  146. cheapest ed pills [url=http://drugs24.pro/#]best ed pills at gnc[/url] cialis without doctor prescription

  148. top 10 pharmacies in india [url=https://indianpharmdelivery.com/#]world pharmacy india[/url] india pharmacy

  151. india pharmacy [url=http://indianpharmdelivery.com/#]online shopping pharmacy india[/url] indian pharmacy paypal

  153. Pingback: 스포츠 분석

  188. пин ап вход [url=https://1winci.icu/#]пинап зеркало[/url] пинап зеркало

  194. пин ап зеркало [url=https://1winci.icu/#]пин ап[/url] пин ап официальный сайт

  210. пинап зеркало [url=https://1winci.icu/#]пинап зеркало[/url] пин ап зеркало

  222. reputable indian pharmacies [url=https://indianpharm1st.com/#]indian pharmacy paypal[/url] india online pharmacy

  234. buying prescription drugs in mexico online [url=http://mexicanpharm1st.com/#]medicine in mexico pharmacies[/url] п»їbest mexican online pharmacies

  238. sweet bonanza nas?l oynan?r [url=http://sweetbonanzatr.pro/#]sweet bonanza nas?l oynan?r[/url] sweet bonanza

  248. pin up kz [url=https://biznes-fabrika.kz/#]пин ап казино онлайн[/url] Пин Ап Казино Официальный Сайт

  279. world pharmacy india [url=http://indianpharm24.pro/#]India pharmacy delivery[/url] reputable indian online pharmacy

  280. male ed pills [url=http://pharm24.pro/#]cheap pharmacy online[/url] natural treatment for ed

  284. reputable mexican pharmacies online [url=https://mexicanpharm24.cheap/#]mexican pharm 24[/url] mexican pharmaceuticals online

  285. top 10 online pharmacy in india [url=https://indianpharm24.pro/#]indian pharm 24[/url] reputable indian online pharmacy

  289. pet meds without vet prescription canada [url=http://pharm24.pro/#]buy drugs[/url] male enhancement pills

  293. canadian online pharmacy [url=http://pharm24.pro/#]low cost prescription[/url] best ed pills that work

  295. medicine in mexico pharmacies [url=http://mexicanpharm24.cheap/#]mexican drugs[/url] mexican drugstore online

  299. mexico pharmacies prescription drugs [url=http://mexicanpharm24.cheap/#]mexican pharmacy[/url] mexico drug stores pharmacies

  304. indian pharmacies safe [url=http://indianpharm24.pro/#]Best online Indian pharmacy[/url] top 10 pharmacies in india

  317. deneme bonusu veren yeni siteler [url=https://denemebonusuverensiteler.top/#]deneme bonusu veren siteler denemebonusu2026.com[/url] deneme bonusu veren siteler

  321. ultrabet yeni giris 1125 [url=http://ultrabet-tr.online/#]ultrabet tr online[/url] ultrabet bonus

  324. slot oyunlar? puf noktalar? [url=https://slot-tr.online/#]en cok kazand?ran slot oyunlar?[/url] en cok kazand?ran slot oyunlar?

  336. guvenilir casino siteleri [url=https://casinositeleri.win/#]Casino Siteleri[/url] guvenilir casino siteleri

  344. furosemide furpharm.com [url=http://furpharm.com/#]furosemide fur pharm[/url] buy lasix fur pharm

  348. kam pharm shop [url=https://kampharm.shop/#]buy kamagra oral jelly Kam Pharm[/url] cheapest Kamagra Kam Pharm

  355. buy Gabapentin GabaPharm [url=https://gabapharm.com/#]GabaPharm Gabapentin[/url] buy Gabapentin GabaPharm

  365. buy rybelsus rybpharm [url=https://rybpharm.com/#]buy rybelsus online usa[/url] buy rybelsus rybpharm

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *