Hawaasa;- Sidaamu qoqqowi mereerimu Sidaamu zoone hundaanni afantanno woradda mereerinni Lokka Abbayyu woradi mittoho. Kuni woradi 23 olluubba amadinoha ikkanna; woradu giddo afantannori jajjabba Lagganni mittu Gidaawu Lagi worada lamewa bade sa’’anno.
Lagu aanaanni gongo’mishamaano sayisannohu yannaasinchu buusi seeda dirrara nookkihura, iltanno ama, hattono quuxxotenni xissaminohu reretenni dunkeeti fayyimmate uurrinsha iillanshannihu. Lagu wo’miro kayinni duuchanka woyte rosaano rosu mine dihadhanno; baxxinohunni hawadi yannara mittu woradi daga hattono maatete miilla wolu woradi daga ledo Lagaho kawanna ka’aanni heedhe illetenni calla la’’antanni dadilleno ikko hagiirreho xaada dandiitannokkitaati mite mite woradu teessaano kultannohu.
Woradu daga 6 na 7km hodhite wolu woradi daga ledo xaada, laalchonsa dikko fushsha hattono zoonete quchuma fulle owaante afi’ra dandiitanni heedhenni wole widoonni 60km geeshsha hodhitanni keeshshitinota teessaano coyidhanno.
Daga seeda xeertinye hodhite luphiima hodhishshu fuloranna daafuroho reqeccaawa hoogate laalchonsa dikko fushshitannohu bayidhenna kotte saadanni hogobbe ikkinota xawissanno. Woradu daga seeda yannara dagoomittetenna miinju millimmo agawante hattono poletiku beeqqonsa bikkante keeshshitino. Xa kayinni hakku baalu qarri sainota xawissanno.
Albi gashshooti yannara 2006M.D Gidaawu Lagi aana isilanchimmanna deerra agadhinokkiha Duguni buusa karroonniha ikkanna; buusa loonseenna mitto diro owaatikkinni hogowu Kaameeli sa’’anna diigaminota woradu teessaano kultanno..
Soorrote gedensaanni Lokka Abbayyu woradi daga latishshu xa’mo suutunni tidhantanni afantanno yitannori woradu teessaano; Sidaamu qoqqowunni tantanamihu gedensaanni Duguni buusi isilanchimmasinna deerrasi agadhe loosame xa owaante aanni afamanno. Dagano hagiirraamma ikkitino. Mootimmanna daga mitte ikkite latishsha rahissanni keere agarsiissanni afantannota daga coyidhino.
Sidaamu qoqqowi Doogotenna Hodhishshu Biiro olluubbate tuqishshi doogotenna buusu haaroonsonna gatamarshi dayirekterchi kalaa Teshoome Gabbiso isi widoonni, Dugini buusi Lokka Abbayya, Alatta Cuukko, Alatta Wondonna Daalle woradda xaadisannota qummeesse; Sidaamu qoqqowo ikkihu gedensaanni ollaa iillitanno doogga 19 buussa hattono baadiyyete doogo gatamashi biilloonyinni kayinni batinye buussa gatamarantino. Baadiyyete doogga biilloonyinni gatamarantino buussanni mittu Duguni buusa ikkinota qummeessanno.
Buusu gatamarshi 2015M.D hanafame xaa yannara mucci assate loosonna maassiisa calla gatturono gongo’mishamaanote fano ikke owaante aannni afamanno yaannohu dayirekterchu; buusu 46 Miliyoone birri fulonni gatamaraminoha ikkanna, 30 Meetire seendille afi’rinoho. Aantete kolishshso doogo deerra iillishate mixo amandoonni daafira buusu kolishsho doogo deerrira taaltino isilanchimmanni ikkado waaconna uduunninni gatamarroonniha ikkasi coyi’rino.
Baxxinohunni konni albaanni loosamino buusi diigamasi harunsite illenna carricho ikkitinoti qooxeessu daganna mootimma techo mitte ikkite maltannorenna amaaltannore ikkitino. Daganniti seeda dirra xa’mo dawaro afidhinota kalaa Teshoome coyi’ranno.
Qiddist Gezzaheny
Bakkalcho Maaja 4, 2016 M.D
