-Qarrubba hasaawunni tiratenni woyyino miinjira higa hasiissannota buuxinsoonni
Addis Ababa:- Federaalete mootimma 2017 baajeetete mixo 971.2 biliyoone birra ikkite amaalete minira shiqqu. Fulote baajeete kaiminni 21.1 anga xibbuunni lopho noosetano woxu ministirchi kalaa Ahimed Shide xawisi.
Giddoyidi qarrubba hasaawunninna yekkeerotenni tiratenni sufote keere dirrisanna woyyino miinjira higa hasiissannota amaalete mini miilla coyidhino.
Leeyikki dagate riqiwamaano amaale mini 31ki uurrinshu songo maakisanyote barra harisi woyte woxu ministirchi kalaa Ahimed Shide shiqino 2017 baajeetete mixo xawishshi aana hasaawa assinoonni.
Ministirchu amaalete minira shiqishino baajeetete xawishshinni buuxisino garinni; xaphooma fulote baajeete giddonni 451.3 biliyoone birra uurrinshu, 283.2 biliyoone birra kaappitaalete baajeetera hattono 236.7 biliyoone birra qoqqowubbate baajeetete irkora gaammoonnite.
Qoqqowubbate gaammoonni irko giddonni 14 biliyoone birri sufote latishshi mixo gumulsiisate hosannoha ikkasi kalaa Ahimed Shide rippoortesinni buuxisino.
Aanino baajeetete dirira gaammoonni xaphooma kaappitaalete baajeete giddonni qole 187.1 biliyoone birri balaxote illacha uyinoonninsarira doogote, gibrinnunna gorsaho, xalalu waay saniteeshinera, fayyimmate, baadiyyetenna quchumu latishshaame seftineete amuraatta gumulsiisate gaammoonniho yiino.
Ikonoome sa`u dirrara xaaddinose xiiwubba giddonni fulatenni woyyino looso gumulloonnita buuxise; gorsu latishsha halashshate assinanni hee`noonni loossa ledotenni baajeetete dirinni gibrinnaho injaanno xeenu tuqishshi batinye gobbate kifillara heerasi ikonoomete lophora jawu qeechi noosita huwachishino.
2017 M.D ikonoome 8.4 anga xibbuunni lopho borreessiissanno yine himannoonnita buuxisinohu ministirchu; kaajjado woxunna fiskaalete poolise loosu aana hosiinsannitanna waagu lexxo xa noowinni 27.4 anga xibbuunni 12 anga xibbuu widira heeshshi yitannotano hedote giddo worroonni yiino.
Mootimmate asalu baatooshshe keeshshiisha dandiinannikkihura hasiissanno fulo baajeetete giddo hanqafantanno gede assinoonnitano buuxise; siviil serviisete gumulsate dhuka lossanna kaajjadda uurrinshuwa kalaqate looso kaajjino garinni harinsannitano xawisino.
Woyyino keerenna gobboomu mittimma abbate assinanni wo`naalshuwa gumaamma ikkitannota hedote giddo worroonnitanna gobboomu amaalamme seekkino garinni haratenni luphiima qeecha baraassanno yine luphiima hedo uyinoonnita coyi`rino. Ledotennino mootimmate eo gamba assinanni gara lossa qara ikkitinotano kayisino. Ikonoomete woyyeessonni biddi yitinokki qarrubba heeransa xawisinohu ministirchu; waagu lexxo mitto ikkinotanna waagu lopho shiimunni heeshshi yitinoha ikkirono mootimma adhitanni noo woxunna fiskaalete poolise qaafubbanni hasi`nanni deerrinni heeshshi assa dandiinoonnikkita buuxisino.
Laalchonna laalchimma lossa qarraho sufote mala ikkinota ammannoonni. Gobbayidi baatooshshi xiiwonna gobbayidi soorro anjeno biddi assa hasiissanno maakiro ikonoomete mitiimmubba ikkansano huwachishino. Fulote daddali iillo dikkuwa halashshatenni babbaxxitino gobbuwara sonkanni uduunni dananna bikka hattono islanchimma lossatenni handaarunni leeltanno qarrubba tirate dandiisanno looso loosa hasiissannota buuxisino.
Lifixxino loosu hayyo harunsatenni, mootimmate uurrinshuwa dhuka kaajjishatenninna loosu xambe kalaqatenni mussinnanna baincho assootubba hunate dandiisanno loosira illacha uyinannita xawisinohu ministirchu; gumuloteno haruudde woyyeessubba loosu aana hosiinsannita coyi`rino.
Woyyeessubba mootimmate gashshootinna uurrinshu rifoorme, mootimmate owaante uyinanni rifoorme, gumaame massagaanonna dhuku gatamarshi rifoormenna siiviil serviisete dijitaalayzeeshine rifoorme amaddannotano buuxisino.
Amaalete mini miilla insa widoonni; giddoyidi qarrubba hasaawunninna yekkeerotenni tiratenni sufote keere dirrisate woyyino miinjira higa hasiissannota kayissino. Olunni liphiima ikonoomete gawajjo iillitino; gaggabbanni noo ikonoome aana hee`noommo qarrubbanke hasaawunni tira hasiissanno yitino.
Uurrinshuwa woxe horonsidhanno harinsho qorqodha noonsa; waagu lexxo dirrisate illacha aa hasiissannotano buuxissino.
Jiro garunni horonsi`ra dandiinanni gede kaajjado qorqorsha assa hasiissanno yitinoti miilla; jiro hafanfartannokki gede, baajeete mussinnunna moorunni gargarate albihunni baxxino kaajjado qorqorshu looso diriirsa hasiissannota qummeessitino.
Amaalete mini baajeetete mixo aana hasaawe baajeetete mixo tittirshu la“ora pilaanete, baajeetete fayinaanse hajubba uurrinshu komitera massangoonni.
Abbebech Maatewoos
Bakkalcho Ella 6, 2016 M.D
