– 90 miliyoone kuntaala gorsu Qamade laalcho xaa geeshsha gamba assinoonni
Addis Ababa:- Amandoonni laalchu dirinni badheessu yanna Irshinni 2.9 miliyoone hektaare baatto loonse wixunni dimboonnita Gibrinnu ministirchi Girma Amente (Dr) coyi’ri.
Ministere loosu mini 2016 baajeetete diri sa’u 10 aganna Federaaletenna qoqqowubbate gutu mixo gumulshi keenonna aantete loossa lainohunni sa’u lame barrubbara Addis Ababaho Hilteni Hoteelera hasaawa harinsoonni.
Gibrinnu ministirchi Girma Amente (Dr.) tenne yannara coyi’rino garinni; gobboomu Qamadete laalchimma lossate jawa illacha tunge loonsanni hee’noonni.
2016 laalchu dirinni 3 miliyoone hektaare baatto loonse arri gorsu Qamade laashshate mixi’neenna 2.97 miliyoone hektaare baatto aana latinsoonnita kulino.
Tayxe gobboomu deerrinni 120 miliyoone kuntaala arri Qamade laalcho gamba assate mixi’ne xaa geeshsha 90 miliyoone kuntaala laalcho gamba assa dandiinoonni yee; kunino, xibbuunni 99% gumulaminota buuxisino.
Gibrinnu loosi qarunni laalchimma leddanno waaconna yannitte tekinoloje hasi’ranno yiinohu Ministirchu; waacote shiqqo lainohunni laalchu dirira ikkannoha 19.4 miliyoone kuntaala bushshu madaabbara hirroonnita kayse kunino sai dirinni heewinsiro 6 miliyoone kuntaalinni roorannota qummeessino.
Hirroonni madaabbari giddonnino xaa geeshsha 12.1 miliyoone kuntaala ikkannoha qoqqowubbate iillinsheenna loosidhe galtinorira tunqinsanni hee’noonni yiino.
Bushshu madaabbara loosidhe galtinorira yannatenninna hafanfarre nookkiha iillishate ragaanni yannitte (dijitaale) hayyo horoonsidhino qoqqowubba nootano kulino.
Saadatenna sircho woyyeessatenninna Leemaatete turrufaateno halashshate ragaanni qoqqowubbate mixote aleenni gumulloonnita huwachishino.
Bushshunna wayillasote agarooshshi ragaannino jawaatu loosi gumulaminotanna Itophiyu sa’u muli yanna giddo Keeniyaho Nayroobi harinsoonni songora Afriku gobbuwara dancha lawishshanna rosicho beeha dandiitinota Ministirchu kaysino.
Konni ragaanni gobboomu deerrinni 6 kumi ale ikkitanno lattinonna agarooshshe assinanni laayyo nootano hattonni.
Diilallote akati taalinoha hattono laalchimma lossate haanju harumi loossa kaajjisha hasiissannota coyi’re; konnirano tayxe dirinni 6.5 biliyoone chigginyubba kaashshoho qixxeessate hende 7.5 biliyoone chigginye 1.8 miliyoone hektaare baatto aana kaasate qixxeessinoonni yiino.
Qixaabbino chigginyubba giddonni 60% ikkitannota Irshu baatto aana hattono 35% kayinni dubbu latishshira ikkitanno garinni kaansanni yinoonni.
Chigginyubba kaansanniwa 600 kume hektaare baattono kaarta qixxeessinoonni.
Barete, Tigrayete, Gaambeellu, Somaalete Wodiidi galchimi Itophiyi qoqqowubbanna Ministerete loosu mini handaaru loossa sa’u 10 aganna gumulshi shiqeenna keennoonniha ikkanna; Ministerennihu 2017 laalchu diri mixo shiqinshe torbinoonni.
Amsaalu Felleqe
Bakkalcho Onkoleessa 15, 2016 M.D
