Umu kaansere korkaatinni diru dirunni 200 kumi manni lubbo sa`anno; kunino xaphooma kaanserete korkaatinni reyaanno manni mereerinni 3% ikkannoha ikkinota mashalaqqubba leellishshanno.
Umu kaansere kalaqantannohu wole bisinke kifile aana kalaqantino kaanserete munyuuqo kaiminsa bayichinni surrete widira taraabbanno woyte ikkinota mashalaqqubba kutanno.
Hiitti kaansereno surrete widira taraabbara dandiitannoha ikkanna; batinye yanna surrenke giddora ha’rate akati noonsa kaanserete munyuuqo dani shombu, unuunu, mulu kaansere munyuuqo ikkansaati mashalaqqubba leellishshannohu.
Umu kaansere kaimubba Batinye yanna umu kaansere kaima dianfoonni; ikkollana boode xagisi’raano aana xagisi’raanchu DNA ledo amadisiisaminohunni reqeccaawa heedhara dandiitannota xaginaatu ogeeyye huwachishshanno.
Luphiima cararera reqeccaawano / ayonayziing radiotionn/ umu kaanserera / mujete/ reqeccaawa leddara dandaanno. Gama surrete mujja rakke lophitannoha ikkanna; gama qole suutunni lophitanno. Kaanserete munyuuqo kiironsa lexxitanno woytenna bikkunnino lophitanno woyte fayyaaleette munyuuqo widira taraabbanno. Ledotennino surrete giddo darshe kalaqatenni malaatta leellishshara dandiitanno.
Umu kaansere malaatta
Baca yanna umi malaati biso huxisate / seizure/. Looqqi assatenna tushiishate ledo kalaqantannotinna wirro higge daggannoti umu damuumeno mitto malaateeti. Umu damuume shota, ayirritannota, uurritannokkita woy dagganni hadhannota ikkitara dandiitanno.
Wolootta malaatta qole la“ate soorro, misile xabbe leella giwanna la“ate qarrama, qaagate dandoo aja, biso hajaja hooga, bisu laafa /paralysis/, akatoomu soorro abbate. Bisu shonte, helleetenna ufuuffate rosichi soorro, hurtannokki mada, hedeweelcho mundeete du`nama, unuunu aana darshe, uurrannokki sagalete daahishshi qarri, qarrissanno kokkete xisso labbinorino wole malaattaati.
Umu kaansere buuxo
Imerjiing:- Imerjiing yineemmori giddonni MRI na CT SCAN batinyunni xisso badate kaa`litanno. Imerjiingi gedensaanni hasiisiro akeeku / Biopsy/ buuxo assinanni.
Nervete /Newurological/ buuxo:- La“ate, macciishshate dandoo, bisu du`mille, kaajjillenna dawarubba buuxa lede Nervete buuxo assa. Konni ledo mittu woy hakkunni ali qarqari aana qarru leelliro umu kaansere hee’rase daafira huluullammara dandiinanni.
Umu kaansere xagishsha
Umu kaansere babbaxxino xaginaati noosi. Kuri giddonnino darre gowa, cararete xaginaatinna kemoteraape kullanni.
Xagisi`nihu gedensaanni assa hasiissanno qoropho
Kaanserete munyuuqo wirro kalaqantannokki gede xagishshu harunso assa; hattono ledotenni xagisaanotewiinni uyinannita hiittenne sokkanna hajajo garunni gumula hasiissanno.
Xisso balanxe afatenni woy iillatenni umu kaansere hursa dandiinannita fayyimmate ogeeyye kultanno. Xissote malaatta la`iniro shotu garinni dhibbu rumuxxikkinninna kaajjikkinni fayyimma ogeeyye amaa`la busulle ikkitinota ogeeyye huwachishshanno.
Abbebech Maatewoos
Bakkalcho Arfaasa 30 / 2016
