IFDR 6ki dagate riqiwamaano Amaale mini 3ki diri loosu yanna,14ki uurrinshu songo harissinoti qaangannite. Tenne yannara IFDR xaphoomu ministirichi Abiy Ahimed (Dr) Amaalete mine leelle Amaalete mini miillanni dagitte,miinju,polotikunna dipiloomaasete hattono keerunna ga’labbote hajubba lainohunni ka’ino xa’mubbara dawaronna xawishsha uyino. Ninkeno techo konni gafira, Itophiyu soorrote kawa kalaqamunna mannu loosino hembeelamme heedhurono loosantino loossa aana Abiy Ahimed (Dr) kayisino hedo qara qara la’neemmo.
Itophiyu Haaroo’mate Kofatto Lainohunni
Itophiyu Haaroo’mate Kofatto lainohunni yekkeeramate qixxaabbinote. Gibitsete roduuwinke noonsa xa’mo macciishshatenna dandaaminke bikkinni tirate qobbaamboommoreeti; insano ninke xa’mubba macciishshate qixxaabbinota ikka noose. Itophiyu kofattote way wo’manno yannara Gibitsete Aswaani kofatto way bikki ajanno yaanno duduwi kapho ikkinoti leeltino. Waa wonshate hajo xa xa’mo ikkitannoha dilawannoe. Itophiyu hasaawatenni, malamatenninna halamatenni lopha hasidhanno. Kayinnilla aneta calla yitanno harinsho seedisse diharissanno.
Dippoloomaase Lainohunni
Itophiyu hiitteeno haammata miiloomimma uurrinsha karsantannohu qaru korkaati gobboomitte horose agarsiisi’rateeti. BRICS karsammoommohu qaru korkaatino Galchimi gobbuwa agurre Soojjaati gobbuwa widira ha’rate ikkikkinni,baalunku ledo halamme horonke agarsiisi’rateeti. Itophiyu Galchimino ikko Soojjaati gobbuwa ledo kaajjadu baxilli noose. Kunino kaajje sufanno.
Asallu Hekko Ajishate
Soorrote mootimma naaxxitanno qeelle mereerinni Mitte asalu hekko ajishase. Sa’u Onte dirrara mootimma hiikkuyi danino daddalu liqoo diadhitino. Wole ragaanni 2011 M.D kayse 2015 M.D geeshsha noo yanna mereero Itophiyu 9.9 biliyoone doolaare asale baattino. Ontu diri albaanni Itophiyunnihu gobbaydi asali hekko 32 anga gobboomu xaphooma laalcho (GDP) qeechi nooseha ikkanna; konne 17 anga widira woffi assate dandinoonni.
Qara hasattonke 10 anga woroonni woffi assate. Konni daafira Itophiyu Yuurote Boonde qola didandiitino yaanno duduwi kaphu duduwooti.
Loosu Kaayyo Kalaqonna Investimente Lainohunni
Sa’u 6 agannara Mitte miliyoone qansootira loosu kaayyo kalanqoonni. 150,000 ale ikkanno qansootira qole baara widi loosu kaayyo qineessinoonni.
Investimente lossate ragaanni 1.5 biliyoone doolaare ali investimente goshooshate dandiinoonni.
Gobbate Giddo Eo Lainohunni
Sa’u Lee agannara gobboomu deerrinni 265 biliyoone birra eo gamba assate dandiinoonni. Kunino mixotenni 98 anga gumulooti. Kayinnilla, Itophiyu noose xaphooma gobboomu laalchi garinni la’niro ikkado eo gamba assitanni dino. Aantete eo gamba assinanni amuraatenke yanneessatenni
woyyitino eo gamba assa hasiissannonke.
Gobboomu Lopho Lainohunni
Itophiyu kalqete rakkino lopho borreessiissanni afantanno gobbwa mereerinni mittete. Tayxe dirono Itophiyu 7.9 anga xibbunni lopho agarranni. Baxxinohunni giwirinnu handaarinni lowo geeshsha gummaamu loosi loosamino. Fiisikaalenna moonitere poolise aana assinoonni soorrono jawa guma maareekkisiissanni afantanno.
Liqoote Shiqo Lainohunni
Sa’u 6 agannara 170 biliyoone birri ali liqoo uynoonni. Konni mereerinnino hallanyu handaarira uynoonni liqoo 83 angaati. Baankubbate nooti ofoltino kuuso woxi 1.2 tiriliyoone birra iillino. Kunino handaaraho noo hiiqqamme sissinoho.
Keere Lainohunni
Keeru aye woyteno muxxe waaginni afi’nanniho. Itophiyu giddo sa’u 50 dirrara hedo tantanne politiku hasatto jeefisantenni bagado doorsha assi’rate rosichi keereho guficho kalaqqino; roduu rodoosi shee ma assi’ri? yine xa’minummoro dawaro “maano” ikkitanno. Qarrubba tidhantannohuno hasaawunni callaati.
Shene Lainohunni
Bagado qodhine meessi daga shetinsanni sharrameemmohe yaa tiro nookki harinshooti. Shene Oromiyu Qoqqowira assitanni noohuno konneeti. Kayinnilla Itophiyu giddo keerunni, dimokiraasetenninna doorshunni ikkinninna bagadunni biilloonyeho daa co’o didandiinanni.
Amaaru Qoqqowira Noo Akata Lainohunni
Amaaru Qoqqowira baalante zoonnara assinoommo hasaawinni dagatewiinni Sase qara qara xa’mubba ka’inonke. Iseno latishshu, seeru woyyeessonna dannu xa’mubbaati. Mootimma Amaaru Qoqqowira ka’anno latishshu xa’mubba dawarate seeda doogo hadhino. Lawishshaho, 2.4 biiliyoone birra fushshine Abbay Way aana baxxino buusa karroommo. Gorgoru pirojekitte widoonni qoqqowu turizime kakkaysanno loosi loosamino. Gattino xa’mubba amaalammete komishiine widoonni tumo afidhanno gede loonsanniha ikkanno.
Amaaru Qoqqowira Ka’anno Dannu Xa’mubba Lainohunni
Mootimma gashshate danni ledo amadisiisaminohunni ka’anno xa’mubba hasaawunninna hegeraamo keere abbisiisanno garinni tidhantanno gede seekkite hasidhanno. Kiphotenni tirfi’neemmori mitturino dino; saonkanni noonkenka hoongeemmo. Ikkinohura keeraancho hasaawanna malama balaxisiisatenni hiittee xa’mono tira dandiineemmo.
Moolle Lainohunni
Moolle babbaxxitino qooxeessubbara kalaqantino. Moolle mannu lubbo qawajjitannokki gede halamme loosa noonke. Kayinni molle politiku dikko dikki’rate assinanni gaaro gara di-ikkitino. Mootimma moolle gargarate 14 biiliyoone birri ale fushshatenni mannihimmitte kaa’lo iillitanno gede assinoonni. Aanteteno pirojekittubba uurrisatenni baala moolle mannu lubbo aana gawajjo iillishshannokki gede loonsanniha ikkanno.
Bakkalcho Arfaasa 30 / 2016
