Manchi beetti heeshsho mittetenni hagiirrunni, ka’a woyte jifote tunceenyuwanni millisase digattannote. Duucha yanna hagiirre uminsa gede assite beeqqitanno, taalo macciishshammenni beeqqitanno miilla la’’a rosantinote. Togo ikka kayinni hajo maala’lissukkinni, naandetenni diniqisiissa hooggara dandiitanno.
Manchi beetti ayimmate bikka keennannihu mitiimmanna jifo uduunnensa amadde heeshshonkewa iillitu yannaraati. Togo ikkitanno yannara qolte hagiirre shotunni shiqe beeqqate gede ikkite baalanti hajo shota ikkite dileellitanno.
Roorunni kuni halaali haammatu heeshsho doogo aana kalaqamanno tunceenyaati. Togoo halaali duuchanka woyte manchi beetti ayimma giddo hee’ranno, xaadanno yinirono tenne gaata sa’e dhagge soorritanno, dadille hagiirrunni riqibbanno, iibbado hindiido albunni fiitannori haammatu wodaninni danchummanniri dihoogganno.
Kuri gedeeri duucha yanna danchummate midaadira heedhanna uminsa dancha fajjonni ikkinnina ayee xiiwonninna kakkayishshinni di’’ikkino. Afantannowa baala danchummate rakkanno. Barru baali assootinsano danchu akatoominni ijaarame xawisamanno.
Kalqenke olunni, dhibbunni, hedeweelcho danonninna labbanno ikkituwanni raaqantanni hee’ra haaro di’’ikkitino. Mito mito woyte togoo ikkito mootimmuwate wolqara aleenni ikkite leeltanno. Togo ikkanno yannara ayimmansa danchummatenni xawinsanni dancha fojjora angansa diriirsite kaa`litannanna qoteho uurritanna la`nanni.
Togoo wodana aamantino danchuulli baalanka woyte balaxisiissannohu giddoydinsa danchumma callaati. Insa widoonni sirchu, amma’no, kuulu, koo/ttenna diro yinanni babbadooshshi dargu dinosi. Mannahona balaxo manchi beetti ayirrinyira uytanno. Danchummansano wolqatenni, egennotenninna baxillunni xawisse farcishiishshanno.
Dancha fajjo owaante yaa ayee dani gadachono lendoonnisekki, mannimmatenni burqitanno hahaalanya macciishshammeeti. Haammatu mereerinni baxxite wolootu fooli daafira heedhanno. Dancha fajjamaano mixonna timo woloota kaa’late aana hanafantinote. Tenne assansannino ayeewiinnino xa’mitannohu woxu, galatunna ayirrinyu baatooshshi dino. Insa waagi bikkamannohu hoogginori afidhanno woyte, mitii’mitinori dawaro afidhanno woyte callaati.
Kalqenke aana dancha fajjo owaantuwa haammata loossanni xawisantanno. Dagoomitte, miinjittenna qooxeessitte mitiimmuwara mala kalanqanni gede dandiisateno danca fajjamaano qeechansa fultanno. Olu, mitiimma, mannu kalaqinonna kalaqamu dano xaaddanno woyte woshshaatto digibbanno.
Dancha fajjora baalunku manni dikaayyataa’manno. Danchumma ragi’ra kalaqamunni aamama xa’mitanno. Umisi horo sayseno wolootu baxilli daafira heera gadachitanno. Dancha fajjamaano gumultanno danchu assootira woxunni bikkinanni waagi dinonsa. Baatooshshinsa assootinsara badheenni afidhanno tiiu kasseenya calla ikkanno.
Dancha fajjo owaante dagoomitte xaadooshshinni sainohunni keeru daafira hee’rannose waagi luphi yinoho. Giddoydi keeraanchi ayimmanni burqitanno macciishshamme qooxeessanna gobba qoleno wo’manta kalqe dhaawate wolqa noosi.
Dancha fajjo owaante halamme, kaa’lammete xawishshaati. Mittu uwanno woyte wolu kaysanna halamate ha’rinshooti. Tenne halamme mereero baxillunna mittimma xabbe leeltanno. Dancha fajjamaano korkaatinni haammatu heeshsho soorrantino. Hindiiddonsa feyamanteenna hagiirrinsa higino.
Kuneeti! Ella einkunni barrubba sa’ino. Dagginota hawadi aganna harunsite haammatuwiinni agarranniti dancha fajjo owaante shiimaho yinannikki qeecha xa’mitannota ikkitanno. Tenne yannara rosaano rosu keeshshonni fooliishshidhanno, surrensa fooliishshote qixxeessitannote. Batinyu kayinni tenne yanna gariweelurichira dihoronsidhanno. Danchumansa danchu assootira hosiisse tiro noosi looso gumultanno.
Dacha fajjaano wodani baalanka woyte ikkirono fooliishshosi danchummate guunxoraati. Insara hawadi xeeninna sabbi kaajjillinsa xawishsha, jawaantensa bikka ikke sufanno. Tenne yannara danchummate wodaninni tiraafikete ha’rinsho lifixissanno. Wolqa daafurtinorira mine mintanno. Mitii’mitino qansoota irkisse dhukanna qote ikkitanno.
Tini yanna danchu wodani noonsa baalira assootinsa danchu balchoominni xawisamannote. Haanju haruminni, mundeete baraarshinni, kaajjishshu rosi kaa’lonninna woloota loossanni bobbakkanno wedelli daafurinsa guma la’anno. Babbaxxitino yuniversituwara afantanno rosaano rossanno qooxeessira dagate owaante aatenni haammata gumaamma loossa gumultanno. Togo assansanni xe’inori wo’mannonna foonqe beebbanno gede assanno. Dagate wolqa dhaawanteenna ukkitinoti subbanno. Haammatu togo assansanni owaattinohu umonsa ikkino gede coydhannohu wo’ma ammananniiti. Kasseenyu giddonsa hulluuqe sa’’anna macciishshamannonsa.
Baalunku widoonni gumaame dagoomu owaante heedhanno gede mimmitu xaadooshshe gumaamo assa woyyitanno. Gobbankera shiima dirrara albaanni qajeelshunni irkisama hanaffinoti dancha fajjo owaanteno tennera tiro ikkite suffino. Wedellu owaantete baychunni baycho doytanno woyte budenna heeshshote hayyo beeqqitanno gede dandiisinonsa. Rosicho soorro afi’ratennino woxunni bikkinanni waaga danchummatenni baata dandiitino.
Dancha fajjo owaante ayimmate huxxinni digawalantannote. Ayee manchino afamanno dirinninna heeshshote deerrinni dandaamisiha baraasatenni danchummasi leellisha dandaanno. Mannu dandaannonna noosi wolqanni, dhukisinni, egennosinninna woxisinni beehe wolootaho iilla dandiiro qansichimmate qeechasi fulanno.
Mitiimmuwa noowa baala danchumma xawisama hooggoommero kalqenke mitiimma mittowa higge haawiite suffannonkanni. Busha hedeweelchuwa danchummate xawishsha ikkansa halaali kayinni Duumu Masqali gedeeri mannihimmate uurrinshuwa ilantanno gede korkaata ikkitino.
Techo kalqenkera mudditino mitiimmuwara qaddo mannihimmate wonqo ikkinohu Duumu Masqali safamasira kaima ikkinohu bushino olinna mannihimmate macciishshamme halaaleetinkanni. Manchi beetti umisi anguwanni kalaqanno mitiimmuwa noo gedee heedheennanni busha dhagguwa hi’noonsanno tirono umisiwiinni difaffanno. Kunino danchu wodani noonsa qansooti danniweelo dancha fajjo owaante halaale ikkitanno gede dandiisino.
Demmellaash Demmeqe
Bakkalcho Ella 5, 2017 M.D
