Awuropu kiironni 1988 kaayise Kalqete Atileetikse massagonni harinsannihu dirunnihu doorantino atileetooti doorshi Afirikunni boode gobbuwanni filloonni atileetooti callootu shiqqanno. Aganu gedensaanni faajje assinanni diru doorantino atileetooti doorshi aana kayinni Afiriku atileetooti albisaano ikkite hettisamantanno yine agarranni. Baxxinohunni seennu atileetootinni agarranni doorshi aana Kalqete riikoorde hiiqqite bareendensa kalqete leellishshinori sasu Afirkihu atileetooti doorshaho shiqansanni qeeltanno yine agarrani.
Afirikunni seennu atileetitnni jeefote yannara qeelte baraarsha afidhinohu 7 dirira albaanni ikkanna; konne diro mereerimunna seedu xeertinyi heewonni dirrate gedenoonnino qeelannohu hee’ranno yine agarranni. 11- atileetooti doorshaho shiqqinori giddo qeeltanno yine hendoonniri sai Wocawaaru aganira kalqete riikoorde hiiqqitinori Itophiyu atileetooti Gudaafi Tseggayetinna Tigist Assaffiti heedhanno. Wolootu atileetooti kayinni Keeniyaawitte Feyze Kipyogon ikkitanno.
Budapestete Kalqete Shaampiyoona ikkitinotinna ikkado dandoo nooti hattono wiinamu saate borreessiissanni keeshshitinoti Atileeticho beeddakko ikkitinoti Gudaafi, kalqete Shaampiyoonira 10 kumi meetirenni Culku medaaliya goowaho wodhitnoti qaangannite. Diro baala ikkadimmatenni saayissinoti Gudaafi, Diyaamendete Liigenni 5 kume meetirenni Keeniyitte Kipgyoninni amadante keeshshitino riikoorde Yujiini harisnoonni heewora 14:00:21 saatenni angasera qo`litino. Konninni, diroho 5na 10 kumi meetire xeertinyinni diru mootitte ikka dandiitino. Konniraati Kalqete Atileetikseno diru baraarshira doortinohu.
Kalqete maratoonete riikoorde sai aganira angasera eessidhinoti Atileeticho Tigist Asaffitino doorantino 11 atileetooti kiiro giddora karsamasenni sa`e heewono qeeltanno yine agarranni. Tigist 2019 Awuropu kiironni Chikaagote Maratoone aana Keeniyu Atileeticho Biriigiide Kosegenninni amadante noo riikoorde tayxe Berliinete Maratoonera 2 xiqeessi ale woyyeessite 2:11:53 ikkino saatenni haaro maratoonete riikoorde borreessiissinoti qaangannite. Atileeticho alba 8 xibbii meetirenni heewisamaancho ikkite atileetiksete widira e`inoha ikkirono; iillitinose gawajjonni heewote gobbaanni ikkitino. Dodanshote heewo agurtanno gede xagissanno kultuserono, hexxo murtukkinni heewisante maratoonete dirrara haaro riikoorde borreessissino umita Itophiyu atileeticho ikkitino. Tini jawaantese, gawajjotenni higge ammanate ayirranno ikkadimma leellishasenni diru doorantino atileetooti kiiro ea dandiitino. Konnira iseno qeeltanno yine agarranni.
Babbaxxino xeertinyinni su`ma fultino atileetooti doorshaho shiqqinoha ikkanna;Feyize Kipyogone qeeltannoha ikkiro dhaggetenni Keeniy meyaa atileeticho ikkitanno. 22 atleetooti diroho kalqete shaampiyooninni, mini giddo, memetenninna doogimaru heewonni borreessiissino guminninna ikkadimmanni Kalqoomu atileetiksete ogeeyyenni doorama dandiitino.
Konni handaarinni goofimarchu heewora qeeltinoti Itophiyu seedu xeertinyi atileeticho Almaazi Ayyaaniti Awuropu kiironni 2016 M.D ikkanna;2007 atileeticho Meseret Deffaarit dooramatenni umi meyaa beetto atileticho ikkitino. 2015 M.D atileeticho Ganzabe Dibaabiti dirunnita doorantino atileeticho ikka dandiitino.
Labballunni qole diroho dooramate shiqqino atileetoota faajje assinirono; mittuno Itophiyu atileetichi karsamikkinni gattino. Morokote sasu kumi sarraaqote heewonni qeelinohunna 6 harunsitino yannara qeelaminokkihu Sofiyani Alii Bakaalinna Keeniyu Chikaagote maratoone riikoorde hiiqqatenni qeelinohu Keelviin Kiiptuni Afiriku atileetootinni karsantinoreeti. Itophiyunniu seedu xeertinyi dodanshote beeddakko Qananiisi Baqqalihu 2004nna 2005 leellishino ikkadimmanni diroho dooramino atileeticha ikkara dandiino. Albaannino 1998 bareedu Atileetichi Haayile Gebressillaasehu dirunniha doorantino atileetooti baraarsha adhatenni umi Itophiyu atileeticha ikkino. Lophitanni noo atileetooti handaarinni dirunniha doorantino labballu atileetooti doorsha 2005 hananfoonniha ikkanna, Itophiyu atileetichi Salamooni Baareggihu wedellu handaarinni 2019 Aropu kiironni umi Itophiyu wedelli atileeticha ikke dooramino.
Doorshaho Kalqoomu Atileetiksete Amaale Mini 50 xibbunni huuro noosiha ikkanna, kalqoomu Atileetiksete maate hattono dagoomu tuqu xaadooshshi harunsaano gattino huuro uytanno. Huuro uyananni yanna lame lamala keeshshannoha ikkanna, aganu gedenoonni doorshu goofeenna beeddahe atileetoota bandanniha ikkanno. Qeeltannore daanno Sadaasa, 2016 M.D faajje assinanni.
Abrahaam Saamueel
Bakkalcho Birra 8, 2016 M.D
