Keere heedhinoonni ooso? Gobbankera diru giddo goyire, arro, badheessanna hawado yinanni shoole wogga (yannubba) noo gede affinoonni; yinannano macciishshitinoonni. Ikkinohura, xa hee`noommo yanna hawadi yanna ikkitanna; tenne yanna rosu minna boode agannara calla cufo ikkite keeshshitanno. Ki`neno hawadunnita yanna`ne garunni horonsidhinanni gede babbaxxitino doorshuwa haa`ne shinqoommo`ne.
Qaagginanninte gede arri yanna garunni roso`ne harunsitine dancha guma abbate wo`naaltinanni sa`inoonni; konninnino dancha guma abbitinoonni gede huluullo dinoe. Rosi`nenni dancha guma abbitinoonnikkiri woy badhe gattinoonni rosaano heedhiniro qole hawadi roso rosatenni woy bayruudde roduuwa`ne xa`mitinanni aananno rosu dirira qixxaawo assatenni yanna`ne garunni horonsi’ra hasiissanno`ne.
Ooso! Daanno rosu dirira qixxaawate ledotenni babbaxxitino qajeelshubba adhatenni hawadunnita yanna`ne danchu garinni sayisa dandiitinanni. Lawishshaho, afuu roso, kompiitere woy tekinoloojete ledo amadisiisantino qajeelshubba hattono angate ogimma loossa rosatenni yanna`ne sayisa dandiitinanni.
Ooso! egenna noo`ne coy, mite mite qajeelshubba rosu minira e`ne qajeellannire ikka hoogansanni maate`ne, bayruudde`nenna ki`nera mulanno fiixa xa`matenni rossiniro baca coyibba egentinanni gede assatennino sae coyibba umi`nenni gumula rosiisidhinanni gede kaa`lanno`ne.
Ooso! Affininte gede dubbu buujjama (shaala) gobbankera xeenu anje, bushshu hoshooshamanna woloota qarrubba kalaqantanno gede assanno. Konne qarra shotisateno xaa yannara gobbankera chigginyete kaashsho babbaxxino qooxeessira kaansanni afammannita la`inoonni. Ikkinohura, dubbu shonte baattonke aana iillishshanno qarra huwaatatenni qarra tirateno maate`ne ledo ikkatenni babbaxxitino chigginyubba kaasatenninna lattanno gede awuutatenni hawadi yanna garunni sayissiniro umo`ne maate`nenna gobba`neno kaa`la dandiitinanni.
Konni gobbaannino babbaxxitino godo`lubba roduuwi`nenna jaalla`ne ledo godo`latenni injiitino yanna sayisa dandiitinanni. Godo`le`ne mabayilete bilbilinni woy taableetetenni irkisantinota ikkitannokki gede amaallanni. Mayra? Yitiniro surre`nerano ikko bisu millimmo`nera hattono lopho`nera kaa`litanno`nekkihuraati.
Godo`litinanni yannarano bisin`ne aana gawajjo iillitannokki gede qorophatenni ikka noosi. Godo`lete ikkitanno yannanna bayicho doodhano hasiissanno`ne. Ledotennino oosote loosantino Televizhiinete pirograamubba, qaalu xa`mubba, fiilmubbanna tiyaatire la“atenni sayisa dandiitinanniha ikkanna kuri baala assitinanni woyte kayinni maate`ne fajjonna hajajo agaranna ayirrisa noo`ne.
Ooso! rosu mini cufami kawa babbaxxitino rosunna rosoho kaa`litanno maxaaffa nabbabbinanni keeshshitinoonnita ammaneemma. Rosu maxaaffa gobbaannino babbaxxitino hajubba aana egenno heedhanno`ne gede wole maxaaffano nabbawa noo`ne. Kunino egenno afidhinanni gede assatennino sae niwaawete rosichi`ne lophanno gede assanno.
Ooso! Babbaxxino aamamooshshi heera`nera dandaanno. Lawishshaho, qallote borronni, kalaqotenni, sagale raisatenni, odeessaanchimmatenni, tekinoloojetenni, angate ogimmate loosinna woloota handaarra aana hasattonna baxxino aamamooshshi noo`ne ooso heedhiniro fooliishsho`ne yannanni rosiisiratenni, nabbawatenninna maate`ne kaa`looshshe assitanno`ne gede xa`matenni giddo`ne noo egenno fushsha dandiitinanni.
Maate`ne kin`e hagiirsiisate baattanni noo waaga affinoonni? Ki`neon maate`ne hagiirsiisate roso`ne jawaattine rosse, nabbabbe, kaa`lensa, rosu minna fananta geeshsha insa ledo hala`lado yanna sayisse. Gobba`ne giddo hattono qooxeessi`nera noota dhaggete bayichubba, donna, gangalatu base haratenni dancha yanna sayisse.
Abbebech Maatewoos
Bakkalcho Maaja 27, 2015 M.D
