Atileetiksete Ispoorte baxxinohunni dodanshote heewo konni garinni ruukkantino yanna giddo dhaggeeffantanni qeellete gumi sharro leeltannohu haranchu xeertinyi dodansho yannaati. Seedu xeertinyi dodanshote heewo, hala`ladu badooshshinni woy gamba yitino saatenni jeeffanna la`nanni.
Memete heewora seeda heewote xeertinye ikkinohu 10 kumi meetire qolle hettisama boodu badooshinni dukkisaminoha ikkanna; konni garinni kayinni jiffanno ikkadimmanni togoo gumi borressamanna dianfoonni. Kuni kayinni, hiittenne yannarano Ispoortete maatera qaagamannoho; konnira, dhaggetenni dhaggeeffantanni hettisama mereero mittoho.
Awuropu kiironni 1996ni Atilaantu Olompike 10 kumi meetire qeellenni harunse Itophiyu bareedi Hayile Gebresillaase Atileetiksete maatenni baxaminoho. Xeertinyunni haarunna dhaggete Atileetichi afaminota harunse hattono dhaggeeffantanni ikkadimma leellishatenni, “Endurance” yaanno uminni filme loonsoonnitino qaangannite.
Konne ikkeenna, sasu diri gedensaanni Awuropu kiironni 1999 Ispeenete Seviilu quchumira kalqete Atileetiksete shaampiyoona harinsoonnihura Ispoortete maate wirro quqquxante agartanno gede assino. Korkaatuno, wedellichu Atileetichi Hayile tenne heewonni 10 kumi meetirenni qeelannoha ikkiro Itophiyu xaano shoolki marro shaampiyoonira roorrimmasi amade xeertinye gudanno yine hexxo assinoonni.
Ikkollana, Hayile qeelanno yine agarrirono, Itophiyu ledo hiittenne yannarano yekkeerantannoti Keeniyu gobba Atileetootino mitte bidhatto ikkitino. Hattenne yannara, konni xeertinyinni lamenka Atileetoota xeertinyunni taalannohunna ikkado ikkinohu hoogano qole mitto qarra ikkino.
Konni daafira tenne dodanshote heewo quqquxammannita assinoha ikkanna; Keeniyunnihu Paawul Tergaati qeellete assanno sharro ittisate Itophiyu qansooti Hayilenna Mezgebu Aseffihu mayi gari hayyo horoonsidhanno yaannohuno mitte hajooti. Maala’lissanno heewo jawa gede haammata daga wodana suttannotinna Itophiyu Atiletooti ikkadimma xawissinoti hattono Atileetootu mule gamba yite dodate ikkadimma leellishshe sa’ino heewooti.
Heewo jeefate shiimu xiqqeesi gate heereenna sasunku Itophiyu Atileetooti hoodisse albira higge fultinoha ikkanna; Hayile kayinni albillicho furduggi yee fule qeelate gamba yiino. Ikkollana, jawaatu Atileetichi Pawul Tergaati, hiikkinni dayro anfikkinni fule Itophiyu Atileetoota balaxe dode Hayile widira shiqqi yaanni dayi. Ikkollana kayinni, iillara albaanni Hayile qeellete xuruura rahe kade ikkadimmasi leellishe qeele saino.
Halaalintanni qeelamannokkihu bareedu Hayile 27 xiqqeessinni 57 lipheessinni 27 maakirote lipheessi saate borressiise qeele gobbasira Culku medaaliya abbino. Qeelanno yine hexxo assinoonnihu Keenyu Atileetichi mittu lipheessinni layinkiha ikkanna; sayikkiha ikke fulinohu Mezgebu Assefihuno mittu lipheessinni qeele camote meedaaliya adha dandiino.
Tini qeellete sharro 40 dirra kiirsiissino Kalqete Atileetiksete shaampiyooni dhaggenni 21ki deerra amaddinote. Kalqete Atileetikse mittu agani gedensoonni Budapesti quchumira 19ki kalqete shaampiyoona harissanni muleenni qolte heewo xintantinoha 40ki diro ayirrissanno.
Konne harunse Atileetiksete maatera doorantino heewo aana huuro uynanni gede xa`minoha ikkanna; lee kalqete noo Ahigure giddo 20 gobbuwa Atileetooti calla konni doorshira karsama dandiitino. Konninni, Itophiyu konni doorshi widira karsaminoha ikkanna; Atileetichu Hayile heewisaminoti hatti lipheessu giddo afantino qeelle heewo doorantinota buunxoonni.
Hoodiisino diri olompikenniha ikkanna; Ispoortete maate wirro tenne lipheessu heewo daa’’atate hiittenne yannarano aleenni quqquxamatenni agadhitanno yanna assino. Bareedu Atieleetichi tenne heewonni abbino qeelle daa’’atate kalqe baala baxxitino quqquxamanni agadhitanno.
Yanna iilliteenna Sidini Olompike xeertinyinni, ayirrinyu ba`latto Itophiyu qansichi wirro adhara dandiino. Konni xeertinyinni wirro wirro shaampiyoona ikkatenni Hayile ikkannosihu noosikki daafira kalqete Atileetikse Awuropu kiironni 1990 bareeda Atileeticha yite su`ma dandiitino.
Abrahaam Saamueel
Bakkalcho Maaja 13, 2015 M.D
