Kalqoomu deerrinni jawaachishshanno xagga (Doppinge) horonsidhanno Atleetooti hajo yanna yannatenni batidhanni daase harunsite uyinanni illachinna harunsote deerrino jawaatanni dayino. Atleetiksetenni gummaamma ikkitinori Itophiya labbino gobbuwano kalqoomu jawaachishshanno dhagga gargartanno uurrinsha illachansa tugginoreeti. Itophiyu kalaqamanni afamanno qarri garinni qoropho assitanno gede qorophishsha uyinoonniseti qaangannite.
Itophiyu jawaachishshanno xagga gargarooshshi biilloonyi hajote luphiima illacha tuge wo’mante gobbara hala’lado huwanyo kalaqatenna woloottano batinye loossa loosanni afamanno. Konnirano kalqoomu uurrinsha Itophiyu wo’naalsha wolootaho beehate geeshsha iillitinoti addaho. Ikkollana handaaru ogeeyye haammata ikkansanninna qorqorshuno mitiinsannoha ikkasi ledo amadaminohunni ittisa didandiitino.
Itophiyaho konni alba noowinni luphi yino deerrinni hala’litanninna macca Atleetootano gawajjitanni afantanno. Konninni harunsite Itophiyu Atleetiksete federeeshiine hajo dhuku aleenni ikkitinotanna ispoorte aliidimmatenni massagganni afantanno uurrinshanni irko assinanni gede agannate albaanni faajjetenni xa’mitinoti qaangannite. Ikkeennano qarru huluullisasi sufe afamanno. Konnira Itophiyu jawaachishshanno xagga gargarooshshi biilloonyi Doppingete seera xiibbino Atleetooti aana qorichu muro sayinsoonnita tenne lamala giddo faajje assinoonni mashalaqqe leellishshanno.
Uurrinsha qoricha sayinsoonninsata faajje assitino Atleetooti mereerinni macca Atleetitte Tsehay Gemmechuti kaajjado qoricha qorichishantino. Tookiyo olompikera 10 kume meetire hattono 2023 Budapesti kalqoomu shampiyoonenni Itophiya riqibbino Atleetitte aana qoricha sayinsoonnisehu jawaachishshanno xagga ledo amadaminohunni buuxo assatenna qaafo adhate biilloonyi nooseti “Atletics Integrity Unit (AIU) yaamantinoti kalaqoomu uurrinsha assitinose buuxonni hunaancho ikkite afamasenniiti.
Konni garinni faranjootu Bocaasa 30/2024 nni kayisse aantino shoole dirrara hiittenne Atleetiksete heewo aana beeqqitannokki gede agawo tungoonnise. Ledoteno faranjootu 22/2020 nni kayisse Bocaasa 30/2023 geeshsha borreessiissino gumma wo’manta hunnanni gede muro sayinsoonni. Kuri mereerinni 2023 nni Tookiyo maaratoonenni layinki deerra amadde jeefissinoti qarunni kullannite. 25 diriti Atleet Tsehay Gemmechuti maaratoonete dancha yannase 2:16:56 ikkanna kunino meentu maaratoone dhaggenni xeertinye 2:17 ajjino yannanni e’ino kalqenke 8ki qarooyye Atleetitte assitannose. Atleetitte konninni ledote 5 kume meetire 14:29:60; 10 kume meetirenni 30:19:29 hattono boco maaratoonenni 1:05:01 umise doorantino yannuwaseeti.
Wole agawo tungoonniseti Atleet Hibist Xilahun Asresite. 24 diriti Atleet Hibisti faranjootu diru kiironni Birra 3/2023 nni Chayinaho Naningi assitino heewonni assinoonnise shumate buuxonni “Triamcinolone Acetonide” yaamantinota jawaachishshanno xagga adhitinota buunxoonni.
Asmete xissonni woyyimma afirate qasidhino xagichi giddo hoolloonni xagga shiilo heedhukkinni gattinokkita coyidhurono hajote aana buuxo assitannoti kalqoomu Atleetitte “Marfe qasiroomma” yitinnotinna xagicho adhitino yanna aana assinoonni buuxonni lamenti yanna xaada hoogasenni qorichunni gattara didandiitino. Konni daafira Faranjootu Ella 3/2024 kayisse lamu diri geeshsha keeshshannoha agawote qoricha sayinsoonnise. Ledoteno umi yannara shumate buuxo assitino faranjootu Birra 3/2023 nni kayisse assitino heewo baalantenni afidhino meedaaliyubba, baraarshuwa, qeelaanchimmatenna e’nanni baatooshshe hoogganno gede murroonni.
Kuri kalqoomu uurrinshanni sayinsoonninsa qoricha ikkanna Itophiyu jawaachishshanno xagga gargarooshshi biilloonyi isi widoonni; Atleet Saamueel Abaate Zelleqehu aana agawote qoricha sayisinota egensiisino. Biilloonyu xawishshi garinni Atleetichu faranjootu diru kiironni Ammajje 29/2023 nni heewote gobbaanni haa’noonni shumate akeekinni “Erythropoietin” yaamantinota hoolloonnita jawaachishshanno xagga mannimmasi giddo anfoonni.
Konninnino Itophiyu jawachishshanno xagga gargarooshshi biilloonyi umi deerri yooaanchimmate macciishshaanonni hajo la’’anni keeshshe faranjootunni Birra 11/2024 nni sayinsoonni muro garinni Faranjootu 17/2024 nni hanafe lamu diri geeshsha hiittenne heewo aana beeqqannokki gede agawo tungoonni.
Atleetikse batinye sharronna babbaxxitino bissa hasattonni sarraaqantinota ikkase qarra akkimale assitino. Handaaru batinye bissa beeqqitannoha ikkasinni Atleetikse xiiwote giddo ubbinota ispoortete shiqqi yitino mannooti duucha higge kultanno. Atleetiksetenni adhinannitinna hoolloonni shiilo heedhurono mamoote, ayeenna hiitto? yitanno hajo huluullissannotanna illacha tungara hasiissannota ikkase xawissino. Hajo iibbitanninna qiiddanni rumuxxate widira hadhanni nooha ikkasinni shota gede la’’a hasiissannokkiti ispoortete maate ammanaati.
Jawaachishshanno xagga horonsiraanchimma batidhanno gede assitannori lowo ogeeyye heedhurono xaano kaajjado qorqorsha assinanni dihee’noonni. Qarra ittisate jaddaaleeyye qorichinshanni seeri fulirono garunni loosu aana hose qarra ittisara didandiino. Konne qarra batissanno bissanni roore qorichu qaafo Atleetootu aana calla jawaattannota ikkasenni qarru huluullisannoha ikke sufate gadachamino. Konni giddo Atleetiksete irko assantenni Atleetootu riqiwamaano, gobbayidinni dagganno qajeelshaano, dallaalootu hajo batissanninna qorqorshu gobbaanni ikkanno gede assitanni afantannota umo assine qummeessinoonni.
Kuni seeru gobbaanni ikkite afantino Atleetoota calla ikkitukkinni daafurinsanni hunkeensa dunte gummaamma ikkitinori batinye beeddakko atleetooti noo gobba su’ma hunanno coye ikkasinni hajo la’annonsari handaaru bissa hajote illacha tugge wo’manka woyte mitteenni loosatenni de’’antara hasiisannokkiti ispoortete maate ammanaati.
Qiddist Gezzaheny
Bakkalcho Bocaasa 5, 2017 M.D
