Addis Ababa:- Gobbankera doorsha harissa hananfinkunni 6ki doyichora assinoonniha tayixeha gobboomunna qoqqowu doorsha amanyootunnino ikko qansootu hasidhinohanna woyyannonke yitannoha doodhitinoha ikkasi la’’ate dandiinoonniho.
Doorshaho huuro uyinanni barri daanno geeshshano base basente heedhanno qansooti woy dooraano huuro uyitanno kaardensa garunni amadde mitticho kaarde gobbate dimokiraase safateno ikko keeraanchimma noose gobba hegersate noose waaga seekkite affinohura huuro uyitanno barra quqquxantanni agarteeti barru daye furduggi yeenna gutonni ka’e seeda dira dirante dimokiraasensa huurotenni safidhinohu.
Daga aye woyteno keeraanchimma, mittimma, latishshanna dancha gashshooteeti hasidhannohu. Ga’labbo teessinowa hee’ratenni ilte ilante, loosidhe wolaphateeti dagate hasatto. Daga keeraanchimmatenni heedhanno gobbarano teessino mootimma hasiissanno. Mootimmansa doodhitannorino kayinni gobbate qansootaati. Mitticho gobbara mootimmanna dimokiraase safi’nannihuno poletiku harinshonni ikkinohura doorshu hasiisannoti xawoho. Doorsha harinsannihuno huurotenniiti.
Gobbankera doorshu dhaggenni tayxe 6ki yannara Ella 14,2013M.Dra harinsoonnihu xaphoomu doorshira aju akkali, mayee labbaahu, bututu geerrino, ilaanono, ila rakkinotino, bisu xe’ne noonsarino baalunku dagate bissa yinanni garinni doorshu dimokiraasenna farco dhaabbattino Itophiya kalaqate jawu qeechi noosita coyidhanno.
Konni doorshira albinni baxxino garinni hettisamaano paartuwano ayino xiiwo assinsakkinni, albi gede waajjishiishanna heko nookkiha dimokiraasaawe ikkino garinni mimmitu ledo doorshu harinsho daafira yanna baalantera hasaabbanni mitiimmuwa heedhuwa tirtanni keeshshiteeti jeefoteno doorshu keeraanchimmatenni gumulamannonna gobbanke qeeltanno gede assitinohu.
Gobbankera harinsoonnihu 6kihu xaphoomu doorshi guma doorshu boorde faajje assiteenna qeeltino paarte aananno Wocawaaru agani 2014M.Dra safantanno mootimmanni gobbankera dagate qarra ikkinoha buxima hunate jawa sharro assa, daga gobbate qansichimma macciishshantannonsa gede mittimmatenna Itophiyimmate daafira kaajjillunni loosa agarrannita coyidhino.
Wole ragaannino danchu gashshooti qarrubba ikkitino hajja rumushsho buqqise hoolatenni dancha gashshoote halashsha, gobbaydi wolquwanni assinanni xiiwo gargadhateno dagate ledo halama, dagate hasiisannore safote latishshuwa, dagoomitte uurrinshuwa halashshanna qansootu heeshsho woyyeessitanno pirojektuwa halashshate jawu mini loosi agarannose mootimma safama hasiissannotano qansootu duudhe hedonsa wortino.
Dagatenna gobbate jirono moorantannokkinna ragunni hasiisanno illachira hosiinsanni gobba wolaphisatenna gosoomittetenna boosaallimmatenni ku’u ko’oye xiiwanno harinshono effidhe gibbanno daga kalaqantannonna mimmitu ledo baxantenna ayirrisante heedhanno daga kalaqate ragaannino albankeenni daannohu Wocawaaru aganira safantanno mootimmanni agarrannire ikkinotano huuronsa qansootu hedonsa wortukkinni disa’ino.
Poletiku paartuwano gobbankera dimokiraase hegeraamimmate hajo ikkitinohura dagate huuro ayirrisatenni millissanni keeshshitino. Gobboomu deerrinni nooti heedheennanni Sidaami qoqqowirano la’nummoro 12 hettisamaano paartuwa gutu amaale mine uurrisidhe hasaabbanni keeshshitino; kaajjado ikkinoha heewisamate amanyooteno danchu garinni harissino.
Qoqqowoho poletiku paartuwa gutu amaale mini borreessaanchi kalaa Taammiraati Asaffihu coyi’rino garinni 6kihu xaphoomu doorshi qoqqowu giddo balaxote doorshinni hanafe jeefote geeshsha danchu garinninna keeraanchimmatenni harinsoonniha ikkasi xawisino.
Doorshu harinsho dimokiraasaawe ikkino garinni gumulantanno gede qoqqowu daga annimmatenni fultino qeechinna leellishshinohu danchu amanyooti daga aye yannarano ayirradonna keeraanchimma hasidhannore ikkansa leellishinoho yino.
Baalanti poletiku paartuwara dooramate shiqinorino Itophiyu qeelanno gede gede assatenni gobbanna daga wolaphisate harinshora godo’litino qeechira gutu amaale mini noosiha jawa ayirrinyeno xawisino.
Dimokiraase gobbankera doorshaho calla ikkikkinni hegeraamimma buuxisiisate hajono ikkinohura gutu amaale mini dagate huuro ayirrise millisannota xawise; doorshunnihu xaphoomu guminna albillichono qeelte sa’e mootimma safidhanno paarte ledo baalanti paartuwa halante gobbatenna dagate daafira loossannota coyidhino.
6kihu gobboomu doorshi harinshonni la’noonnihu danchu amanyooti Itophiyu qansooti techonni ga’a woyyaawinoha assi’rate kaajjado dagoomitte hasatto noonsare ikkansa leellishannoha ikkasino Debre Birihaani yuniversitera poletiku sayinsenna kalqoomu xaadooshshi rosiisaanchi kaa’laanchu pirofeeserichi Daamxew Tasammihu xawisanno.
K/P Daamxew doorshu harinsho lainohunni baxxinohunni Itophiyu Pireesete Uurrinshara xawisino garinni; doorshu harinshora la’noonnihu dooraano daga kakkaooshshi; doorshu boorde kaajjillinna poletiku paartuwa danchu amanyooti Itophiyu qansooti lowo qarri giddono heedhe ga’a woyyaawino barri daanno gede assate hasidhannore ikkansa leellishannoho yino.
Doorshu boorde sa’u lame dirrara loosinohu doorshu wodhonna seera woyyeessate, haaruudde biddissuwa fushshanna wolootano gobbate poletiku amanyoote gatamartannore assate ragaanni addintanni naandanni loossaati yinohu k/p Daamxew; boorde jawa lowo qarrubba sa’’atenni doorshu keerunni gumulamanno gede assinohu jawa qeelle gede la’nanniho yino.
Albillichono konni aleenni coichanna keeraancho ikkino doorsha harinsannita leellishannori noota qummi assinohu k/p Daamxe; doorshu huuronni qeelte mootimma safidhanno paartewiinni bacare agarrannitanna dagatenni ammanamooshshe afi’rateno baincho assootubba woyyeessatenni gobbatenna dagate ikkannore loose leellisha agarrannita qummi assino.
Amsaalu Felleqe
Bakkalcho Ella 24 / 2013 M.D
