Qiddist Gezaheny
Addis Ababa:- Afriku Mittimmanni massagantannoti keeru harinsho Afriku qarrubbara Afriku tiro yitanno massago buuxissinote yaanni Laynki Xaphoomu ministirchinna Gobbaydi Hajo Ministirchi Demmeqe Mekonnini coyi’ri. 42ki Afriku mittimma loosu gumulsiisaano gambooshshi aana hasaawa assinohu kalaa Demmeqe Mekonnini; keeru harinsho taalo doogo aana afantannota kaysino. Keeru hasaawi harinsho aana beeqqitino bissa baalantera galatano shiqishino.
Xa afi’noonniti keeru gumma ‘’Afriku qarrubbara Afriku Tiro’’ yitannota Ahigurete massago loosunni leellishshinota ikkase xawisino. Itophiyu keeru sumimme garunni gumulantanno gede sharrose kaajjishshe suffino yiino kalaa Demmeqe. Kiphotenni gawajjantino dagoomu bissara hasiisannohu mannihimmate kaa’looshshi rahotenni iillanni noota buuxisino. Itophiyu qarru giddo noo yannara Afriku gobbuwanni hasiissanno irko afidhinotanna kunino Pan-Afrikaanizimete hedo garunni aantanno ilamara saysa dandiinannita leellishannoha ikkasi lede xawisino.
Wole widoonni, Afriku fayyimmatenna sagalete qarrase sufotenni tirate dandiisiissanno loossa gumultanni afantannota Afriku Mittimma komishiine massagaanchi Musa Faaki Mahamati xawisino. 42ki Afriku mittimma gumulsiisaanote amaale mini gambooshshe hananfoonni. Afriku mittimma komishiine massagaanchi Musa Faaki Mahamati Afriku Turketenna Sooriyaho iillitino kalaqamu danonni macciishshaminonsa dadille xawisatenni hanafisiisino.
Massagaanchu, Afriku fayyimmanna sagale qara mittimmate loossa assite balaxo uyte loossanni afantannota xawisino. Afriku dhibba gargaratenna uurrisate mereershanna Afriku xagichu Ejense dandaansa tenne sharrose gumulatenna woloottu kalqete gobbuwa anga la’’atenni fulate dandiisiisannoseta qummi assino. Fayyimmate agarooshshinna sagalete umo dandaateno gobbuwa mitteenni loosa hasiissannonsata coyi’rino.
Miinju widoonni Afrika daddalu dikkonni yannaasincho assate Afriku gobbuwa coicha daddalu qooxeessa gumulsha rahinoha assate loonsanni hee’noonnita lede kulino. Afrikaho investimente halashshate noose jiro co’o assite horonsi’rate, tekinolooje horonsiratenni egennote reekko kalaqate illacha tunge loonsanni yiino. Ahigurete keerinna hobbaati widoonni kaynni Afriku qarra Afrikunni tirate hanqafo Itophiya lede batinye gobbuwara mittimmate massagaanchimmanni keere buuxisate looso loonsannii hee’noonnita xawisino.
Gobbaydi anguwa mitiimma hala’late ikkinnina tiro ikkitannokkita xawise; Sudaanete, Dimokiraatik Kongote, Giini Bisaw, Somaaliyaho, Maalinna Burkinafaaso kalaqantinori keeru qarrubba tidhantanno gede Afriku mittimma komishiine hasaawunninna wolootta doorshuwanni qara qeecha fultannota kaysino. Massagaanchu ‘’Afriku Qarri Afriku Tironni’’ yitanno massagonni Ahigurete adawu qarrubba sufotenni tidhantanno gede loonsannita buuxisino. Afriku mittimma sharrora miillanna halamaano gobbuwa irkonsa kaajjishshanno gede woshshatto assino.
Wedellunna meentu womaashshu hanqafaanchimma widoonni baxxinohunni 2063 Afriku illacha gumulsate dandiisiisanno pirojekituwa aana illachiinshe loonsannita coyi’rino. Yanna yannatenni soorramanno kalqete poletiku, Afriku ayirrisamatenna gutu horo massago aana safantino halamme kaajjishshannota xawisino. Amaalete mini 45ki amaalete mini uurrinshu komite rosamino gambooshshi shiqqino hedo aana hasaawa assanno.
Lawishshaho; mittimmatenna woshshamaano uurrinshuwa diru ripoorte, Afriku xagichu Ejense dandaate harinsho, Afriku dhibba gargaratenna uurrisate mereershi looso hanafisiisate ripoorte, 2022 Afriku sagalete mixo ripoorte macciishshinanni. Hattono ‘’2013 Afriku Ahigurete Keeraancho Daddalu Qooxeessi Gumulsha Rahinoha Assa’’ yaannoha massagote qaale kaajjishate hajubba aana hasaambanni yine agarranni. 42ki Afriku mittimma massagaanote gambooshshe albiidinke Qidaamenna Sambata Addis Ababaho Afriku Mittimmara harinsanni.
Bakkalcho Ammajje 9, 2015 M.D
