Abbebech Maatewoos
Addis Ababa:– Galabbotenna hobbaatu loossa giddoydi reqeccishama ajishatenni, gobboomu hobbaate buuxisiisate ragaanni luphiimanna dancha soorro abbitinota Gobboomitte Hobbaatu Amaale Mini xawisi.
Hobbaatu amaale mini tenne lamalara gobboomu hobbaatu akata keenasi lainohunni Itophiyu pireesete uurrinshara sokkino xawishshinni egensiissino garinni; qarra tirtannonna mitiimmubba ajishshanno, keerenna ga’labbo buuxisiisatenna miinju millimillonke lifixisate kaa’litanno loossa gumulantanni afantanno.
Oromiyu qoqqowira cancishaancho Shene buluushshate dandiissanno Shawu, Wollaggu, Gujete komaandi pooste tantanantinotanna gargarooshshu, qoqqowu massagaanonna ga’labbote wolquwa gutunni qinaabbe looso loossanni noota buuxisiissino.
3 kume 180 cancishaanchu Shene qodhaano seeru hundaanni hossinotanna woloota barbadeessinoonnita, haammata olu diinu anganni qafaddinota xawishshunni leellinshoonni.
Diinunni amadante keeshshitino 1 kume 739 olluubba mereerinni 1 kume 255 geeshshi wirro tantanamino.
Lawino garinni, Amaaru qoqqowira adhinoonni qinaabbino qaafonni luphiima kiiro noonsa huluullamaano seeru hundaanni hossinota xawinsoonni.
Qimaanti daga ledo xaadinohunni kalaqantanno qarrubba tirate hattono Oromote dagoomi zoonera kalaqaminohu ga’labbote qarri iibbabbannokki gede assate hasaawunni kaa’lantino sumiimme kalaqantinota amaalete mini xawise; xaphoomunni qoqqowoho 633 massagaanonna ogeeyye aana qaafo adhinoonnita egensiinsoonni.
Addis Ababu quchumira dagate ga’labbonna hobbaate buuxisiisate ragaanni dancha loosa gumulantinota amaalete mini keeninotano xawinsoonni.
Xawishshu garinni; quchumaho 497 ale mannooti cancishaanchimmate ledo amadisiisaminohunni seeru hundaanni hossino. Cancishate qixxeessinoonni babbaxxitino sanadenna uduunnuno afamino. Qinaabbino jaddubba massagganni keeshshitinori 314 huluullamaano amadantino. Quchumunna federaalete mootimma 75 loosu sooreeyye muishshunni huluullammeenna amadantino. Baatto harrate ledo amadisiisaminohunni 1 kume 596 bayichubba aana qaafo adhinoonni. Ikkollana, quchumaho farcote bissa widoonni noo qarrubba co’itte assate ragaanni ikkadu garinni loonsoonnikkita keennoonni.
Wole widoonni, Benishaangul Gumuzete noo bidhatto woyyaabbanni dagginotanna diinu anganni wolaphite fultino 180 olluubba mereero 169 mootimmate tantanonni wirro tantanantinota amaalete mini xawisino.
Wodiidi qoqqowira gumulamanni hee’noonnihu keerenna ga’labbo buuxisiisate loosi woyyino guma borreessiisanni noota Hobbaatu amaale mini egensiisino.
Dagoomunni ka’anno tantanamate xa’mo badatenna xa’mubba seeritte doogonni tirate wo’naalsha assinoonnihura gaamotenni tantanante xiiwo kalaqqanno wolqa keeraabbino doogora higganni nootano xawinsoonni.
Qoleno, Somaalete qoqqowira gobbaydinna giddoydinni kalaqantannota hobbaatu bidhatto gargadhate, wirro uurratenna qeelate hasiissanno loossa gumulantinota xawinsoonni.
Xawishshinsa garinni; qoqqowoho ha’rinsoonnihu qaafo adhate loosinni 813 cancishaano ikkanna, 79 qafadantino. Haammatu olu bagadino qafadamino. Harinshotenni, gobbate gargarooshshi olanto beeqqitino komaand pooste uurritino.
Affaarete qoqqowirano kontirobaandete millimillo qorqorate loosatenni aleenni qara Itiyo-Jibuti doogo hobbaate buuxisiisate jawu loosi loosaminotanna qasiisotenni xaaddanno qoqqowubba ledo hasaawatenni ga’labbote qarrubba tirate wo’naallanni hee’noonnita amaalete mini egensiisino.
Wole widoonni Tigirayete qoqqowira noo akati keeru doogonni tidhamanno assate mootimma murci’raancho ikkitinota amaalete mini qummeesse; qooxeessaho noo bidhattote akatino ga’labbote bissa wolqa hundaanni ikkinotanna garunni harunso assitanni afantannota buuxxinota egensiissino.
Xaphi assine la’nanni woyte loossa xaara jeeffinokkita; ga’labbotenna hobbaatu tantano qarru nooseta ikkase; massagaanotenna dagate wodana kaajjishate loosi garunni loosama hoogasi; Juntu giddoydinna gobbaydi wolquwa ledo assara hasi`ranno qinaambe dunneessate ragaanni loonsoonnikkita xawishshunni leellinshoonni.
Tini hajubba illachunninna murci’raanchimmatenni loosama hoogguro dayno keeri sufannokkita keennoonnitanna gattino loossa massagaanotenni, ga`labbotenninna dagate murciraanchimmanninna kakkalamanni loosama hasiissannonsata amaalete mini raga worino.
Bakkalcho Woxawaajje 5, 2014 M.D
