Addis Ababa;- Bununni, shaetenni, makimaanonna daraarchu laashshinni hattono wolootta giwirinnu laalchubba gobbaydi dikkora soyaatenni 1.7 biliyoone doolaare gobbaydi woxu soorro afamase jawaachishshannota ikkase dagate riqiwamaano amaale mine Giwirinnu hajubba uurrinshate komite xawissu.
Uurrinshate komite, Giwirinnu minisitere hundaanni woshshantanno uurrinshuwaha honsu agani ripoorete be’ro barra keentu yannara uytino jeefishshu xawishshi garinni; giwirinnu handaarinni gobbaydi dikkora soyantino laalchubbanni 1.7 biliyoone gobbaydi woxu soorro afamase jawaachishshannote.
Giwirinnu ministere hundaanni woshshantanno uurrinshuwa ikkite tantanantinori Itophiyu bununna shaete billoonyinna Itophiyu Mittimmate loosi maamarra komishiine aantensa garinni Dr Addunya Debelahunna Komishiiner Firealem Shibaabbawuhu sa’u honse agannaha loosu gumulshansa uurrinshate komitera shiqishshino.
Uurrinshate komite ripoorte macciishshitu gedensaanni balaxxe assitino towaanyo ledo waaxatenni mitte mittente uurrinshuwaha kaajjadonna laafa midaado badde leellishshino. Lamente uurrinshuwa widoonni leeltinoti kaajjado midaadda jawaachishshannore ikkansannanni sufa hasiissannonsa yitinore tittirshunni wortino.
Giwirinnu laalchubba konni deerrinni gobbaydi woxu soorro abba dandaansa uurrinshuwanniha ledote guma ikkinotanna nirihu labbanno yannahu ledo heewinsanni woyte leeltino soorro jawaachishshannota ikkase kultino.
Uurrinshate komite gambisaanchi kalaa Selemoon Laallehu jeefote xawisino garinni; sagaletenni meessaneeto dandaanna gobbaydi soorro afisiissanno laalchubba laashsha giwirinnu handaarira uynoonni yawooti. Hattono gobbate miinju reekko abbanna loosu kaayyo kalaqono giwirinnu handaarinni kalaqantanno yine agarranni yiino.
Uurrinshate komite keeno garinni giwirinnu minisitereno ikkito woshshshamaano uurrinshuwa bununna shaete biilloonyi gobbaydi woxu soorro gobbate afisiisate ragaanni jawa looso loossino. Honsu agani giddo bunu laalchinni calla niro noohunni xibbuunni 72.7% gobbaydi soorro lossasi lowo geeshsha gumaamo looso ikkasi kayinsoonni. Konninnino bunu laalcho gobbaydi dikkora soyaatenni calla 894.3 miliyoone Ameeriku doolaare afisiisa dandaasinni gobbanniha gobbaydi woxu soorro qarra tirate ragaanni jawa qeecha fulino.
Uurrinshate komite gambisaanchi xawishshi garinni; bununni, shaenna makimaano mitteenni la`nanni woyte niro togoo yannara 525.13 miliyoone doolaare ikkitanna tayxe kayinni 907.15 miliyoone doolaare gobbaydi woxu soorro afisiisa dandaasi jawa gumaati.
Xaphoomunni gobbate gede keennanni woyte sa`u honse agannara gobbaydi woxu soorro afisiisatenni jawa qeecha fulino.
Ledoteno biilto shiima ikkinoha Itophiyu bunu ekisipoorte iillo 33 gobbuwara lossasi jawaantetenni ka’ino.
Wole widoonni mitte hekitaarenni bunu laalchi 7.5 kuntaala ikkirono uurrinshate komite dirrite buuxxu yannara mite mite qooxeessuwa Wodiidi galchimi lawishshaho 15 kuntaali geeshsha hekitaaretenni laashshitinota xawisino. Uurrinshu kuri labbanno wo`naalshuwa xiinxalle halashshara hasiisannono yitino uurrinshate komite.
Seerimale bunu dikko lowota gobbaydi woxu soorro hoogisannoha ikkinohura gobboomu deerrinni assinanni qorqorshi kaajja noositano kayinsoonni.
Lawino garinni Itophiyu mittimmate loosi maamarra komishiine sa`u honse aganna ripoorte komishiiner Firealem Shibaabbawuhunni shiqqino. Uurrinshate komite ripoorte macciishshitu gedensaanni kaajjadonna laafa midaado yinore honsu agani gumulshira worino.
Mittimmate loosi maamarra heeshshote oolto geisatenninna baatto looosidhannori laalchi yannantenni gamba yaanno gede assate widoonni jawa kaa`lo assitanni noota uurrinshate komite gambisaanchi kalaa Selemooni xawisino.
Geexaanonna laashshaano amaddino garinni xaadisatennino mittimmate loosi maamarra jawa kaa`lo assitanni noota xawisino.
Mittimmate loosi maamarra miilla kiirono 4.4 miliyoone iillishinota danchu midaadinni kaino looso ikkanna miillate horaameeyyimma buuxisiisate loonsanni hee`noonni loosi kaajjishannoha ikkinotano kulloonni. Madaabbaru tuqishshi ledo amadisiisame maamarra loossino looso uurrinshate komite bisunni dirrite la`inoha ikkasinni danchumatenni komite dawarotenni kayissino.
Dallaalu ledo amadisiisamenna laalchu hendoonni hedora hosikkinni sarraaqate ikkatubba xe’netenni leeltannoha ikkasinni taashsha hasiissannota uurrinshate komite huwachishshino.
Abbebech Maatewoos
Bakkalcho Onkoleessa 4 , 2014 M.D
